Broszura Nr 10 - 2003

Demencja (otępienie) jest to upośledzenie
funkcji

mózgu

charakteryzujące

się

pogorszeniem

pamięci

i

procesów

myślowych. Problemy te ma szacunkowo
18 milionów ludzi na świecie. Chociaż
demencja nie jest normalną częścią
starzenia się, szanse na jej rozwinięcie
wzrastają z wiekiem. Ponieważ zwiększa
się na świecie populacja ludzi starych,
możemy

w

kolejnych

dekadach

spodziewad się wzrostu liczby osób z
demencją.

Otępienie

jest

przyczyną

poważnej niepełnosprawności, ma także
szeroki zasięg, mający wpływ na rodziny i
bliskich przyjaciół osoby cierpiącej na
demencję. Ludzie z otoczenia chorego
mogą odczuwad stres, frustrację i
zmęczenie z powodu ciągłej opieki nad
nim oraz mied poczucie utraty osoby,
która tak się zmieniła. Przypuszczalnie i
Tobie znane są osoby z demencją lub znasz
kogoś, kto opiekuje się kimś takim. Wielu z
nas zna.

Choroby otępienne

Choroba Alzheimera jest prawdopodobnie
najlepiej znanym i najczęstszym rodzajem
demencji, będąc przyczyną ponad połowy
jej przypadków. W chorobie tej komórki
mózgu zmniejszają się, a z czasem

zanikają,

wpływając

na

zachowanie

chorego i w rezultacie uniemożliwiają mu
wykonywanie codziennych czynności.

Otępienie może byd także rezultatem
choroby rozsianych ciał Lewiego,

1

udaru,

chorób związanych z zespołem nabytego
braku odporności - HIV, choroby Picka,
choroby

Huntingtona

czy

choroby

Creutzfeldta-Jakoba, a także skutkiem
nadużywania

alkoholu,

chronicznego

braku witamin czy chorób metabolicznych.

Zwykle otępienie, czy to z powodu
Alzheimera, czy choroby rozsianych ciałek
Lewiego,

jest

postępujące

i nieodwracalne, chociaż niektóre typy
demencji

(na

przykład

z

powodu

niedoboru witamin) są wyleczalne, o ile
zostanie wcześnie podjęte ich leczenie.

Na co zwracad uwagę?

Bardzo ważna jest wcześnie postawiona
diagnoza, dzięki której można podjąd
leczenie osoby z demencją i pomóc jej w
zaspokojeniu potrzeb, poprawiając przez
to standard jej życia.

1

Ten typ demencji jest postępujący zwykle
gwałtowniej

niż

choroba

Alzhaimera.

Charakteryzuje

się

nieprawidłową

budową

struktur mózgu.

Żyjąc z demencją

(Dealing with Dementia)

Według Międzynarodowej Organizacji
Alzheimerowskiej

(Alzheimer's

Diseae

International - ADI),

najczęstszymi objawami otępienia są:

 ubytek pamięci;
 trudności w wykonywaniu codziennych

czynności;

 problemy z wysławianiem się;
 brak orientacji co do czasu i miejsca;
 mała lub obniżona umiejętnośd oceny

sytuacji;

 problem

z

odnajdywaniem

przedmiotów;

 odkładanie rzeczy w niewłaściwe

miejsce;

 zmiany nastroju czy zachowania;
 zmiana osobowości;
 utrata inicjatywy.

Jeśli znasz kogoś, u kogo występuje jeden
lub więcej wymienionych objawów nie
musi to oznaczad, że ta osoba ma
demencję.

Objawy

te

mogą

byd

spowodowane innymi przyczynami. Jeśli
pomimo to masz podejrzenia, że ktoś z
bliskich może cierpied na chorobę
otępienną, istotne jest zwrócenie się do
specjalisty który, jeśli będzie to wskazane,
zleci wykonanie szczegółowych badao.

Na jakiej podstawie stwierdza się
otępienie?

Nie istnieje proste badanie, umożliwiające
stwierdzenie u kogoś otępienia. Diagnoza
jest zwykle stawiana po przeprowadzeniu
dokładnego wywiadu z członkiem rodziny
lub przyjacielem. Podczas badania brane
są również pod uwagę wypowiedzi oraz
ocena stanu psychicznego osoby badanej.
W niektórych przypadkach są także
przydatne

diagnostyczne

techniki,

obrazujące mózg.

Bez względu na to, jaki rodzaj otępienia
występuje u danej osoby, zdiagnozowanie
demencji może pomóc w przygotowaniu
zarówno jej, jak i jej rodziny, przyjaciół na
to, co przed nimi. Doskonała ocena
powinna wyrażad zarówno możliwości
danej osoby, jak i ich brak.

Leczenie i opieka

Nie ma lekarstwa na chorobę Alzheimera
oraz na większośd chorób otępiennych,
dlatego w terapii należy położyd nacisk na
poprawę standardu życia poprzez, o ile to
możliwe, zmniejszenie objawów oraz
zwrócenie się ku ich przyczynom. Na
przykład

farmakoterapia

może

byd

skuteczna w leczeniu depresji oraz
niepokoju. We wczesnej fazie demencji
możliwa jest poprawa pamięci dzięki
stosowaniu odpowiednich leków.

Gdy

stwierdza

się

koniecznośd

sprawowania

opieki,

pierwszym

działaniem jest oszacowanie potrzeb
chorego, jak i tych osób, które będą
zapewniały mu nieprofesjonalną opiekę -
członków rodziny i przyjaciół.

Osoby

z

otępieniem

wymagają

zapewnienia im bezpiecznego otoczenia,
dostępu

do

profesjonalnej

opieki,

szacunku

oraz

ochrony

przed

wykorzystywaniem przez innych. Osoby
mające pełnid opiekę nad chorym z
demencją powinny byd przeszkolone w
tym zakresie, a także powinny otrzymywad
wolne

chwile

na

“naładowanie

akumulatorów” i byd upewniane w tym,
jak ważną i potrzebną rolę pełnią.

Pomocne informacje

Jeśli podejrzewasz, że ktoś z Twoich
bliskich cierpi na demencję lub opiekujesz
się kimś takim, pamiętaj, że nie jesteś sam.
Osoby świadczące opiekę zdrowotną i
społeczną mogą udzielid Ci informacji lub
skierowad do odpowiednich instytucji.
Międzynarodowe i krajowe organizacje
alzheimerowskie, to dobry początek.
Oferują one wiele przydatnych informacji
na temat chorób otępiennych oraz

możliwości pomocy opiekunom tych
chorych:

w j. polskim

Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom
z Chorobą Alzheimera

http://www.alzheimer.pl/info/pspoca.html

oraz w j. angielskim

www.alz.co.uk

.

Źródła:

1. Alzheimer’s Disease International (2004). Common questions: How many people have dementia? Available:

www.alz.co.uk/alzheimers/faq.html

(Accessed 2005, 21 January).

2. This type of dementia is progressive, usually advances more rapidly than Alzheimer’s disease and is identified by

abnormal structures in brain cells called ‘Lewy bodies.’ For more information see

www.nottingham.ac.uk/pathology/lewy/lewyinfo.html

(Accessed 2005, 21 January).

3. Alzheimer’s Disease International (2004). Treatments. Available:

www.alz.co.uk/alzheimers/treatment.html

(Accessed

2005, 21 January).

4. Alzheimer’s Society (United Kingdom). Policy position paper: Demography. Available:

www.alzheimers.org.uk/News_and_Campaigns/Policy_Watch/demography.htm

(Accessed 2005, 21 January).

5. Hebert LE, Scherr PA, Bienias JL, Bennett DA, Evans DA (2003). Alzheimer Disease in the U.S. Population: Prevalence

estimates using the 2000 census. Archives of Neurology, 60(8), Aug. 2003, 1119- 1122. Also see

www.alz.org/AboutAD/statistics.asp

(Accessed 2005, 21 January).

6. Evans DA, Funkenstein HH, Albert MS et al (1989). Prevalence of Alzheimer’s disease in a community population of

older persons: Higher than previously reported, JAMA, 262(18), 1989, 2552-2556. Also see

www.alz.org/AboutAD/statistics.asp

(Accessed 2005, 21 January).

7. A 1992 Gallup survey of 1,015 individuals, commissioned by the Alzheimer’s Association in the United States. For more

information access the Alzheimer’s Association Green-Field Library:

www.alz.org/Services/LibraryServices.asp

(Accessed 2005, 21 January).

8. Canadian Study of Health and Aging Working Group (1994). Canadian Study of Health and Aging: Study methods and

prevalence of dementia. Can Med Assoc J, 150, 1994, 899-913. And personal communication, CSHA. (See

www.alzheimer.ca/english/disease/stats-people.htm

) (Accessed 2005, 21 January).

9. Ibid.

Tę inicjatywę wspiera

Informacje statystyczne



w Wielkiej Brytanii na demencję cierpi jedna na 1000 osób w wieku od 40 do 65 lat, jedna na 50

osób w wieku od 65 do 70 lat, jedna na 20 osób w wieku od 70 do 80 lat i jedna na 5 osób w
wieku powyżej 80 lat;



w przybliżeniu 4,5 miliona Amerykanów cierpi na chorobę Alzheimera, a w tym: jedna na 10

osób powyżej 65 roku życia i prawie połowa po 85 roku życia. Jeden na 10 Amerykanów
twierdzi, że ma w rodzinie osobę z chorobą Alzheimera, a jedna na 3 osoby zna taką osobę;



jeden na 13 Kanadyjczyków w wieku powyżej 65 lat cierpi na Alzheimera lub inną chorobę

otępienną, w tej grupie - jedna osoba na 50 w wieku od 50 do 60 lat, jedna na 9 w wieku od 75
do 84 lat oraz jedna na 3 osoby powyżej 85 roku życia.