Organiczne i objawowe

zaburzenia psychiczne

- o demencjach i innych

zaburzeniach późnej

dorosłości

Dwie główne grupy zaburzeń

Dwie główne grupy zaburzeń

-

ICD



Grupa I - dwa typy: 1) Zespoły z dominującymi

zaburzeniami funkcji poznawczych: pamięci, uczenia

się,organizacji zachowań i pracy umysłowej, np. choroby

otępienne, zaburzenia organiczno-amnestyczne; 2)

zaburzenia przytomności (sensorium), zwłaszcza

świadomości i uwagi np. majaczenia (nie uwarunkowane

alkoholem czy substancjami psychoaktywnymi

)



Grupa II - Zespoły zaburzeń postrzegania (halucynacje),

treści myślenia (urojenia), nastroju i uczuć (obniżony,

podwyższony nastrój), stany lękowe(uogólnione, fobie),

albo które manifestują się w ogólnych wzorcach

osobowości i zachowania (słabo zaznaczone zaburzenia

funkcji intelektualnych)

Różnice między ICD-10 a DSM-

IV



Wydzielono z grupy zaburzeń organicznych zespoły
objawowe i przyporządkowano je do odpowiednich
działów np. obniżenie nastroju na tle organicznym
do zaburzeń nastroju, nadużywanie substancji
psychoaktywnych do działu zaburzenia
spowodowane użyciem substancji



pozostały w grupie otępienia, zaburzenia
przytomności, amnestyczne oraz zaburzenia
katatoniczne i zaburzenia osobowości na tle
organicznym

Podatność na zaburzenia

Podatność na zaburzenia

okresu starzenia się:

okresu starzenia się:



Koncepcja podatność-stres: wraz z wiekiem zwiększa

się znaczenie czynnika biologicznego, spada innych

czynników



Generalnie zachorowalność na różne zaburzenia

psychiczne w okresie późnej dorosłości obniża się



Wzrasta natomiast liczba zaburzeń na tle

organicznego uszkodzenia, dysfunkcji i choroby

mózgu: demencje



Około 20-23% ludzi starszych cierpi na zaburzenia

psychiczne na tle organicznych zmian lub chorób

mózgu

Rozpowszechnienie zaburzeń

Stany lękowe –
50,9
Spowolnienie
psychoruchowe –
45,3
Depresja – 40,9
Rozdrażnienie –
39,8

0

10

20

30

40

50

60

%

lęki

spowolni
enie

45,3
depresja

rozdrażn
ienie

Zespoły otępienne charakteryzują

się:

Zaburzeniami pamięci

i uwagi

–

krótkotrwała, a następnie długotrwała;
podzielność uwagi, koncentracja

Zaburzenia orientacji

– najpierw w

czasie, przestrzeni, w samym sobie

Zaburzenia uczenia się i rozumowania

–

obniżenie zdolności do myślenia
abstrakcyjnego

Zespoły otępienne

charakteryzują się

Osłabienie kontroli emocji

– tych

silniejszych, potem każdych

Zubożenie i spłycenie emocji

–

mała różnorodność i nasilenie

Zaburzenia ruchowe i inicjacji
zachowania

Demencja (otępienie)

Demencja (otępienie)

Stanowi ogólny postępujący proces
deterioracji czynności poznawczych,
któremu towarzyszą zmiany stanu
psychicznego i emocjonalnego, jak:
depresja, pobudzenie, agresja i apatia.
Dwa typy: korowa i podkorowa

Dwa typy:

Podkorowa – dominują zaburzenia

psychoruchowe (spowolnienie) zmiany

osobowościowe, a późniejsze zaburzenia

procesów poznawczych, np. choroba Picka,

pląsawica Huntingtona (zwyrodnienie jądra

ogoniastego gałki bladej), choroba Wilsona

(zwyrodnienie soczewkowo-wątrobowe) drżenia,

sztywność ruchowa
Korowa – dominują objawy deficytów

poznawczych Np. choroba Alzheimera czy zmiany

naczyniowe, natomiast zmiany osobowościowe i

emocjonalne (labilność) są późniejsze

Demencja

Demencja

typu

typu

ALZHEIMERA

ALZHEIMERA

A.

Rozwój deficytów poznawczych, wyrażających

się obu kryteriami:

1)

Upośledzenie pamięci - przyswajania i

przypominania

2)

Przynajmniej jedno z zaburzeń: a) afazja, b)

apraksja – upośledzenie realizacji aktywności

ruchowej mimo braku uszkodzeń), c) agnozja

(niezdolność rozpoznawania przedmiotów), d)

zaburzenia złożonych funkcji poznawczych

np. planowania, organizowania,

abstrahowania

B. Każde z deficytów powoduje znaczne

B. Każde z deficytów powoduje znaczne

upośledzenie funkcjonowania w różnych

upośledzenie funkcjonowania w różnych

sferach

sferach

C.

Przebieg charakteryzuje się stopniowym

Przebieg charakteryzuje się stopniowym

pojawianiem się kolejnych oznak i ciągłego

pojawianiem się kolejnych oznak i ciągłego

pogorszenia funkcji poznawczych

pogorszenia funkcji poznawczych

D. Deficyty poznawcze nie są spowodowane: a) inne

D. Deficyty poznawcze nie są spowodowane: a) inne

stany powodujące zmiany w mózgu, b) inne stany

stany powodujące zmiany w mózgu, b) inne stany

somatyczne, które powodują demencję, c) stany

somatyczne, które powodują demencję, c) stany

wywołane użyciem substancji

wywołane użyciem substancji

E. Deficyty te pojawiają się w trakcie delirium

E. Deficyty te pojawiają się w trakcie delirium

F. Zaburzenia tego nie uda się wyjaśnić jakimś innym

F. Zaburzenia tego nie uda się wyjaśnić jakimś innym

zaburzeniem

zaburzeniem

Demencja typu ALZHEIMERA

Demencja typu ALZHEIMERA

1.

Postać wczesna przed i późna po 65 roku życia

2.

Postać wczesna, zwana też rodzinną jest

spowodowana zmianami genetycznymi,

charakteryzuje się podstępnie i powoli narastającymi

objawami upośledzającymi zdolności intelektualne

osoby, dopiero z czasem dołączają się zaburzenia

osobowości (rozpad)

3.

Postać późna, uwarunkowana infekcją, urazem czy

zatruciem mózgu i charakteryzuje się zaburzeniami

emocjonalnymi i zaburzeniami procesów

poznawczych, do których dołączają się zaburzenia

orientacji w czasie, przestrzeni i w sobie

Trzy etapy choroby Alzheimera:

1.

Etap pierwszy – dominują zaburzenia pamięci

krótkotrwałej i koncentracji uwagi

2.

Etap drugi – pogłębiają się zaburzenia pamięci

(także długotrwała); afazje semantyczna (objaw

„na czubku języka”); apraksje i agnozje, czyli nie

rozpoznaje przedmiotów, ludzi, w końcu siebie;

obniżenie zdolności rozumowania, sądzenia;

rozpad nawyków, niedbałość o siebie,

„wędrownictwo:

3.

etap trzeci – faza rozpadu struktury osobowości

i innych procesów psychicznych

Demencja naczyniowa

Demencja naczyniowa

A. i B. Objawy z tych dwóch grup identyczne

jak w przypadku poprzedniego zespołu

C. Ogniskowe objawy neurologiczne (np.

wzmożenie odruchu ścięgna głębokiego,
reakcje prostownika podeszwowego,
zaburzenia chodu, niedowład kończyn) lub
wyniki badań wskazują na chorobę
naczyniową-mózgową.

Demencja zwana chorobą

Demencja zwana chorobą

Picka (45-50 r. życia; K>M)

Picka (45-50 r. życia; K>M)

1.

Zaburzenia płatów czołowych i okolic

skroniowych

2.

Umiarkowane zaburzenia pamięci, brak

lub niewielkie upośledzenie zmysłu

wzrokowo-przestrzennego

3.

Zmiany osobowościowe, odhamowanie

emocjonalne (osłabienie hamulców

społecznych) i brak zainteresowań

4.

Problemy językowe

Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona

1.

A i B podobne jak w przypadku poprzednich

zespołów dementywnych

2.

Pojawia się po 60 – tce.

3.

Do najważniejszych oznak tej choroby zalicza się

obserwowalne drżenia kończyn i głowy, sztywnienie

mięśni oraz ogólny brak zdolności wykonywania

ruchów.

4.

Około połowa osób cierpi też na zaburzenia pamięci

trwałej, przechowywania nowych informacji, deficyt

planowania i organizacji.

5.

Mogą wystąpić objawy psychotyczne i zaburzenia

nastroju

Delirium:

Delirium:

1.

Spowodowane ogólnym stanem
zdrowia (zaburzenie gospodarki
biochemicznej mózgu) –
chorobami somatycznymi. Dwa
typy z otępieniem i bez otępienia.

2.

Wynikające z zatrucia
substancjami

DELIRIUM

DELIRIUM

A.

Zaburzenia świadomości (tj. ograniczenie

przejrzystości świadomości otoczenia) przy

jednoczesnym ograniczeniu zdolności

skupiania, utrzymania i przerzutności uwagi.

B.

Zmiany poznawcze np. ograniczenie pamięci,

dezorientacja, zaburzenia mowy lub powstanie

zaburzeń percepcyjnych, których nie można

przypisać demencji

C.

Zaburzenie pojawia się w krótkim okresie

(zwykle w ciągu godzin lub dni) i jego nasilenie

w ciągu dnia podlega zmianom.

D.

Z badań wynika, że zaburzenie jest skutkiem

fizjologicznym ogólnego stanu zdrowia