Polityka

UE wobec ChRL

Tomasz Kamiński

1.

Wymień atrybuty chińskiej
mocarstwowości.

2.

Wymień główne problemy Chińskiej
Republiki Ludowej w aspekcie
wewnętrznym i zewnętrznym.

Atrybuty mocarstwowości

• Demografia/Tania siła robocza
• Prężna gospodarka
• Rozszerzające się wpływy polit/gosp.
• Broń atomowa
• Umacnianie pozycji w regionie
• Armia?
• Stałe miejsce w RB
• Scentralizowana władza?

Problemy ChRL

• Wielki kraj – scentralizowana władza
• Słaby system socjalny
• Różnice wewnętrzne
• Deficyt surowców
• Korupcja
• Tajwan
• Wizerunek Chin
• Stan środowiska
• Prawa człowieka
• Embargo
• Konkurencja ze strony Indii

Plan wystąpienia

1.

Krótki rys historyczny stosunków
wzajemnych.

2.

Założenia polityki unijnej i struktura
dialogu.

3. Problemy polityczne we wzajemnych

relacjach.

4. Problemy gospodarcze.

5. Perspektywy rozwoju.

Rys historyczny

– pierwsze dwie

dekady

• 1975 – nawiązanie stosunków
• 1978 – pierwsza umowa handlowa
• 1985 - Umowa o Handlu i Współpracy
• 1988 - otworzone zostało Przedstawicielstwo KE

w Pekinie

• 1989 – zamrożenie kontaktów
• 1990-92 – stopniowa normalizacja
• 1995 - Komunikat KE „A Long Term Policy for

China-

Europe Relations”

Od „konstruktywnego

zaangażowania” do „strategicznego

partnerstwa”

• 1998, 2001, 2003, 2006 – kolejne

dokumenty strategiczne KE

• Od 1998 – doroczne „szczyty”
• 2005 tzw. „dialog strategiczny”, na

szczeblu wiceministrów, dwa razy do roku

• Od 1995 – „Dialogue on Human Rights” i

22 „dialogi sektorowe”

Zadania jakie stawia przed sobą

Unia:

• doprowadzenie do sytuacji, w której Chiny

staną się odpowiedzialnym i
konstruktywnym partnerem w
rozwiązywaniu problemów
międzynarodowych

• aktywne włączenia się w proces

transformacji wewnętrznej ChRL

Kluczowe problemy globalne

wymagające zaangażowania Chin

• problem proliferacji broni masowego

rażenia,

• walka z zanieczyszczeniem środowiska i

zmianami klimatycznymi,

• zabezpieczenie dostaw surowców

energetycznych,

• pomoc rozwojowa dla krajów afrykańskich,
• wzmacnianie roli ONZ

Wspomaganie reform chińskich

• Spadek unijnej pomocy rozwojowej z

około 150 mln. euro rocznie do 224 mln.
na lata 2007-2013

• Przekazywanie doświadczeń unijnej

polityki regionalnej.

• Promowanie zmian prawnych w Chinach

(np. ochrona środowiska, własność
intelektualna)

– w latach 2002-06

zakontraktowano 40 projektów.

Chińskie „soft power” w krajach

rozwijających się

Rosnące inwestycje chińskie

Rosnące wpływy polityczne Chin

Malejące wpływy polityczne UE

Atrakcyjność chińskiego modelu

„Strategiczne partnerstwo” a

problem łamania praw człowieka

• Brak konsekwentnego, jednolitego

stanowiska państw członkowskich.

• Brak realnych osiągnięć.

Czy można mówić o prawdziwym
partnerstwie w sytuacji tak zasadniczych
różnic w wyznawanych wartościach?

Embargo na sprzedaż broni do Chin

Powody utrzymywania embarga:

1. brak istotnej poprawy w kwestii

przestrzegania praw człowieka w
Chinach

2.

niepewność części decydentów unijnych
odnośnie do faktycznych intencji ChRL

3. bardzo silna presja dyplomacji

amerykańskiej

Embargo, ale… współpraca

technologiczna

• o zakresie embarga decydują

poszczególne kraje

• problem technologii „podwójnego użycia”
• unijny eksport technologii wojskowych do

Chin kształtuje się na poziomie kilkuset
milionów euro rocznie

• Projekt „Galileo”
• 6 i 7 Program Ramowy

Problem Tajwanu

• intensywne kontakty gospodarcze z Tajwanem
ale
• „polityka jednych Chin”

• Unia nie jest zaangażowana militarnie w

Cieśninie Tajwańskiej

ale
• jest bardzo zainteresowana pokojowym

rozwiązaniem problemu

Szpiegostwo cybernetyczne

• Czerwiec 2007 – chińskie programy

szpiegowskie wykryte w sieci Pentagonu

• Sierpień 2007 – zanotowane włamania do

rządowych sieci komputerowych w Niemczech i
Wielkiej Brytanii

• Wrzesień 2007 – oficjalna skarga kanclerz

Merkel

• Październik 2007 – rząd niemiecki zgłasza

codzienne ataki chińskich hakerów na rządowe i
firmowe sieci komputerowe

Najważniejszym problemem

politycznym jest …

obecny stan relacji handlowych.

• Rosnący deficyt w handlu z Chinami
• Wciąż poważne bariery dla inwestorów

europejskich

Wejście Chin do WTO

• w grudniu 2001 roku
• średni poziom taryf celnych został

obniżony z 43 procent w 1992 roku do 17
procent w 2001.

• znaczący wzrost chińskiego eksportu ale

tylko ¼ jego wartości jest dodawana w
Chinach

Rok

1996 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Export 14,6 34,9 41,2 48,2 51,8 63,8 71,9 78,4 81,6
Impor
t

30 89,6 105,4 127,5 160,3 194,9 232,6 247,9 214,7

Bilans -15,4 -54,7 -64,2 -79,3

-

108,5

-

131,1

-

160,7

-

169,5

-

133,1

Obroty 44,6 124,5 146,6 175,7 212 258,7 304,5 326,3 296,3

Import unijny z Chin

• W 2005 roku ponad 30 procent importu z Chin

stanowiły urządzenia biurowe i elektroniczne
(np. laptopy, odtwarzacze DVD) oraz
telekomunikacyjne (np. aparaty telefoniczne), a
cały dział maszyn i urządzeń aż 43 procent.

• Tekstylia i ubrania to co prawda tylko 13 procent

importu z Chin, ale zakupy o wartości ponad
21,5 mld. euro stanowiły ponad 30 procent
całego unijnego importu tej grupy produktów.

Eksport unijny do Chin

• Unia sprzedaje do Chin głównie różnego typu

maszyny i urządzenia (w tym produkcyjne),

sprzęt transportowy (np. samoloty) oraz
chemikalia.

• W żadnej z tych grup produktowych eksport do

Chiny nie stanowi istotnej części ogólnego
eksportu unijnego

• Jego rola szybko wzrasta – w latach 2000-2005

wzrósł dwukrotnie

• sprzedaż do Chin stanowi nieco ponad 5

procent unijnego eksportu (4 miejsce)

Konsekwencje rosnącej wymiany

handlowej

• Napływ tanich towarów z Chin powoduje ujemny

impuls inflacyjny, który w latach 2001-2005 w
strefie euro był oceniany przez OECD na 0,2%.

• Rosnący deficyt handlowy – w roku 2006 128

mld. euro.

• Wprowadzanie barier protekcjonistycznych (42

typy produktów chińskich)

• Bariery handlowe uderzają też w firmy

europejskiej produkujące w Chinach.

Wpływ na poziom cen

„Chiński Mur zamiast otwartych

drzwi”

• wysokie cła na niektóre produkty (tekstylia i

odzież, buty, ceramika, stal czy pojazdy).

• przepisy dotyczące certyfikacji produktów
• pozwolenia importowe,
• opóźnienia w odprawie celnej
• nieprzystąpienie do Government Procurment Act
• wymuszanie stosowania półproduktów

pochodzenia lokalnego (przemysł
samochodowy, stoczniowy, metalurgiczny)

„Chiński Mur zamiast otwartych

drzwi” cd.

• prawo uniemożliwiające zagranicznemu

przedsiębiorstwu otwarcie
przedstawicielstwa w sposób inny niż
poprzez spółkę joint-venture z partnerem
chińskim

• na olbrzymią skalę łamane są prawa

własności intelektualnej (prawa własności i
prawa patentowe)

Inne problemy gospodarcze

• problem nadania gospodarce chińskiej

statusu „gospodarki rynkowej”

• niskie standardy produkcyjne w Chinach

(aspekt społeczny, środowiskowy i
dotyczący bezpieczeństwa produktów)

• Rosnąca rola Chin na światowych rynkach

kapitałowych

Perspektywy

1.

Pogłębiająca się nierównowaga w stosunkach
handlowych.

2.

Rywalizacja i współpraca w relacjach z państwami

afrykańskimi.

3.

Kontynuacja polityki „włączania” ChRL do procesu

rozwiązywania problemów globalnych.

4.

„Rozmiękczanie” embarga, rutynowe przypominanie o

prawach człowieka

5.

Wzmocnienie współpracy badawczo-rozwojowej

6.

Zwiększenie rywalizacji o surowce naturalne

Marzenia

• Wzmocnienie współpracy UE i Stanów

Zjednoczonych

• Poprawa koordynacji polityk państw

członkowskich, Komisji i Rady

• Skuteczne budowanie unijnego „soft

power”

• Samoograniczenie rosnących w potęgę

Chin