Programy Terapeutyczne 2006 - Leczenie immunosupresyjne tacrolimusem

1.

Nazwa programu:

LECZENIE IMMUNOSUPRESYJNE TACROLIMUSEM

2.

Dziedzina medycyny:

Transplantologia kliniczna

3.

Dane dotyczące substancji czynnych finansowanych w ramach programu:

1) nazwa substancji czynnej

tacrolimus

2) postać farmaceutyczna, dawka:

kapsułki 1,0 mg, 5,0 mg

3) dawkowanie:

początkowo 0,10-0,30 mg/kg/dzień w dwóch

dawkach

ostateczna dawka ustalana jest indywidualnie na podstawie stężenia leku we krwi (stężenie leku

powinno mieścić się w przedziale 4-15 ng/ml)

4.

Opis problemu zdrowotnego

Z 94 transplantacja narządu lub tkanki

Przebieg choroby.

Immunosupresja zmierza do zapobiegania epizodom ostrego odrzucania przeszczepu,

a w razie ich wystąpienia pomaga je opanować. Zapobiega również odrzucaniu przewlekłemu.

Zasadą immunosupresji jest leczenie skojarzone kilkoma lekami. Pozwala to na stosowanie

możliwie najniższych dawek terapeutycznych.

Rokowanie.

Częstość późnej utraty przeszczepu pozostaje od wielu lat niezmieniona i utrzymuje się na

poziomie 4-5 % rocznie

Epidemiologia.

W 2005 roku w Polsce liczba pacjentów po przeszczepieniu narządu unaczynionego lub

szpiku może osiągnąć poziom 11 500 osób.

1

Programy Terapeutyczne 2006 - Leczenie immunosupresyjne tacrolimusem

5. Opis działania leku

Takrolimus jest zaliczany do leków immunosupresyjnych hamujących transkrypcję

genów odpowiedzialnych za produkcję cytokin, biorących udział w aktywacji komórek i ich

klonalnej ekspansji. Jest to antybiotyk makrolidowy. Mimo braku strukturalnego podobieństwa do

CsA lek ten ma podobny mechanizm działania – jest silnym inhibitorem kalcyneuryny, hamuje

ekspresję tych samych genów dla cytokin. Wiąże się on wewnątrzkomórkowo z immunofiliną

(FKPB). Największe powinowactwo takrolimus wykazuje do FKPB 12. Podobnie jak CsA,

takrolimus po związaniu z FKBP 12 bezpośrednio hamuje transkrypcję genów dla Il-2, Il-3, Il-4,

IFNγGM-CSF, TNFα, protoonkogenów ras, myc, rel. Zmniejsza ekspresję receptora dla Il-2 i Il-7.

Hamuje przede wszystkim wytwarzanie cytokin stymulowanych przez Th-1: Il-2, TNFβ, IFNγ –

ważnych dla odpowiedzi komórkowej. W mniejszym stopniu wpływa na subpopulację limfocytów

Th2 oraz wytwarzanie przez nie Il-4, Il-3, Il-10 i związaną z tym stymulację limfocytów B, oraz

produkcję przeciwciał.

6. Zamierzony efekt terapeutyczny,

Ograniczenie

częstości ostrego odrzucania przeszczepu, wydłużenie czasu przeżycia

przeszczepu i pacjenta.

7. Kryteria włączenia do programu,

pacjenci po zabiegu przeszczepienia:

• nerki
• nerki i trzustki
• wątroby
• serca
• serca i płuc

8. Kryteria wykluczenia z programu,

• nietolerancja leczenia tacrolimusem;
• konieczność konwersji na inny schemat immunosupresji.

9. Monitorowanie leczenia tacrolimusem,

• monitorowanie stanu chorego;
• oznaczanie stężenia leku we krwi pełnej co najmniej raz na 3 miesiące;
• okresowa ocena działań ubocznych i skuteczności leczenia co najmniej raz na 3

miesiące.

2

Programy Terapeutyczne 2006 - Leczenie immunosupresyjne tacrolimusem

10. Monitorowanie wyników programu

W indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta należy umieścić następujące informacje:

• informacje dotyczące monitorowania leczenia w ramach programu ( wyniki badań)
• informację na temat zakończenia leczenia i osiągniętego efektu terapeutycznego.

Monitorowanie wyników programu obejmuje zbieranie i przekazywanie do oddziału

wojewódzkiego Funduszu, co 6 miesięcy terapii tacrolimusem, następujących danych:

• PESEL chorego;
• daty zakończenia leczenia;
• o przyczynie przerwania terapii;
• o zastosowanym dawkowaniu tacrolimusu;
• o sumarycznej dawce tacrolimusu wykorzystanego w leczeniu (ilość leku podana w

rachunku narastającym od początku leczenia);

• o wystąpieniu działań niepożądanych;

określenie czasu leczenia w programie.

Leczenie trwa do czasu przejścia na inny schemat immunosupresji albo schyłkowej niewydolności

przeszczepionego narządu.

11. Warunki Realizacji Programu:

Warunki lokalowe oraz wyposażenie:

Oddział transplantologiczny

lub

współpracująca z odziałem, kliniką,

poradnia transplantologiczna, lub inna poradnia zajmująca się leczeniem immunosupresyjnym

pacjentów po przeszczepie szpiku i narządu unaczynionego zapewniająca możliwość stałego

monitorowania skuteczności stosowanej terapii oraz diagnozowania i leczenia działań

niepożądanych.

• pracownia tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego – lub możliwość zlecania

badania poza ośrodkiem;

• pracownia USG z dopplerem;
• pracownia Rtg;
• gabinet EKG;
• badania izotopowe;

3

Programy Terapeutyczne 2006 - Leczenie immunosupresyjne tacrolimusem

• laboratorium z możliwością przeprowadzenia następujących badań:

- badania biochemiczne krwi;

- badania serologiczne

- badania bakteriologiczne, wirusologiczne

- stężenia tacrolimusu we krwi pełnej

Kwalifikacje personelu

• co najmniej 2 lekarzy specjalistów z zakresu transplantologii klinicznej,
• co najmniej 2 pielęgniarki.

4