Amortyzacja majątku trwałego
Amortyzacja jest to zmniejszanie się w czasie wartości majątku
trwałego przedsiębiorstwa w wyniku jego zużywania się w procesie
produkcyjnym (utrata wartości środków trwałych spowodowana ich
używaniem i innymi przyczynami).
Z punktu widzenia rachunkowości amortyzacja jest traktowana jako
wydatek odzwierciedlający tę część majątku trwałego firmy, która została
zużyta w ciągu roku. Stanowi ona element kosztów. Amortyzacja nie jest
wydatkiem gotówkowym i stanowi podstawowy element nadwyżki
finansowej przedsiębiorstwa. Jest uwidoczniona w sprawozdaniu z
przepływu środków pieniężnych. Może być traktowana jako źródło
finansowania aktywów.
Wraz z wejściem w życie w 1995 roku ustawy o rachunkowości
amortyzacja zyskała w Polsce dwa wymiary – podatkowy i handlowy.
Zasady ustalania amortyzacji handlowej określa ustawa o rachunkowości,
amortyzację podatkową reguluje prawo podatkowe –
ministra szczególności rozporządzenie ministra finansów wydane na mocy
delegacji do Ustawy o podatku dochodowym.
Odpis amortyzacyjny jest kwotą, o którą zmniejsza się roczny
przychód w przedsiębiorstwie, aby pokryć koszty zużycia środków trwałych
w danym roku.
Majątek trwały dowolnej jednostki gospodarczej jest częścią jej
aktywów, czyli dóbr rzeczowych, środków pieniężnych, walorów
finansowych, należności, itp. środków gospodarczych, którymi dana
jednostka dysponuje, prowadząc określoną działalność gospodarczą.
Majątek trwały dzielony jest na trzy podstawowe grupy rodzajowe:
1.
Wartości niematerialne i prawne,
2. Rzeczowy majątek trwały,
3. Finansowy majątek trwały.
Podstawą wyceny majątku trwałego są – cena nabycia lub koszt
wytworzenia. Tak rozumiana wycena majątku trwałego jest jego pierwszą
wartością ewidencyjną, określaną jako wartość początkowa. Jest ona sumą
faktycznie poniesionych wydatków inwestycyjnych na zakup lub
wytworzenie nowego obiektu. Prawidłowe ustalenie wartości początkowej
środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej ma bardzo istotne
znaczenie z punktu widzenia odpisów amortyzacyjnych. Wartość
początkowa stanowi, bowiem podstawę dokonywania odpisów
amortyzacyjnych. Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 17 stycznia
1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych wyszczególniają trzynaście przypadków
ustalania wartości początkowej, których kryterium wyróżniającym jest
sposób nabycia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Wartość początkowa przy nabyciu przedmiotów majątkowych w drodze
kupna
Za wartość początkową środka trwałego oraz wartości niematerialnych i
prawnych w razie nabycia w drodze kupna przepisy rozporządzenia w § 6
ust. 1 pkt 1 uznają cenę nabycia. Za cenę nabycia normodawca uważa
rzeczywistą cenę składnika majątkowego, obejmującą kwotę należną
sprzedającemu, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do
dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności o
koszty: transportu, załadunku,
wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, opłat notarialnych, opłat
skarbowych, pozostałych opłat, odsetek, prowizji, różnic kursowych, oraz
pomniejszoną, zgodnie z odrębnymi przepisami, o podatek od towarów i
usług, z wyjątkiem, gdy podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty
naliczonego podatku lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług. W
przypadku importu cena nabycia obejmuje:
a) cło,
b) podatek akcyzowy,
c) podatek importowy od składników majątkowych sprowadzanych lub
nadesłanych z zagranicy (tylko w stosunku do środków trwałych
sprowadzonych z zagranicy przed 1 stycznia 1996 r., a więc w okresie
obowiązywania ustawy z 25 listopada 1993 r. o podatku importowym od
towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy – Dz.U. Nr 123, poz.
551, z 1994 r. Nr 132, poz. 669, z 1995 r. Nr 138, poz. 683){P}.
Zależności te można przedstawić za pomocą następujących wzorów:
a) cena nabycia składników zakupionych w kraju
CN = Ck + KU - PTU
gdzie:
CN – cena nabycia
Ck – cena zakupu
KU – koszty uboczne zakupu
PTU – podatek od towarów i usług podlegający odliczeniu zgodnie z
odrębnymi przepisami
b) cena nabycia składników zakupionych za granicą
CNI + Ckl + KU + C + AKC + PI - PTU
gdzie:
CNI – cena nabycia w imporcie
Ckl – cena zakupu w imporcie
KU – koszty uboczne zakupu
C – cło
AKC – podatek akcyzowy
PI – podatek importowy
PTU – podatek od towarów i usług podlegający odliczeniu zgodnie z
odrębnymi przepisami
Wartość początkowa w razie wytworzenia przedmiotów majątkowych we
własnym zakresie
Za wartość początkową środka trwałego oraz wartości niematerialnych i
prawnych w razie ich wytworzenia we własnym zakresie przepisy
rozporządzenia w § 6 ust. 1 pkt 2 uznają koszt wytworzenia. Za koszt