B T1 - 1213 [tryb zgodności]

Struktura wykładu [24h]:

T1 – Pieni

dz, rynek, polityka pieni

ęż

na [4h]

T2 – System bankowy [4h]

T3 – Struktura organizacyjna banku [2h]

T4 – Operacje bankowe [4h]

T5 – Kredyty bankowe [8h]

Egzamin „zerowy” [2]

Cechy „dobrego” pieni

dza:

Łatwo

ść

przenoszenia z miejsca na miejsce

Trwało

ść

(odporno

ść

na zniszczenie)

Rozpoznawalno

ść

przez uczestników rynku

Jednorodno

ść

Jednorodno

ść

Stało

ść

warto

ci pieni

dza w czasie

Ograniczony dost

Funkcje pieni

dza:

Pieni

dz jako miernik warto

Pieni

dz jako

rodek wymiany

Pieni

dz jako

rodek przechowywania warto

(tezauryzacji)

Powszechny

rodek płatniczy

Pieni

wiatowy, je

li cztery pozostałe funkcje

wypełnia w kraju i za granic

Podstawowe rodzaje pieni

dza:

-pieni

dz zdawkowy (gotówkowy)

•pieni

dz kruszcowy

•pieni

dz metalowy (monety)

•pieni

dz papierowy (banknoty)

-pieni

dz rozrachunkowy (bezgotówkowy)

•czeki

•czeki
•weksle
•obligacje
•bony
•karty płatnicze i kredytowe
•pieni

dz bankowy

•pieni

dz elektroniczny

-pieni

dz mi

dzynarodowy

Rynek pieni

ęż

ny jest podstawowym elementem rynku finansowego,

na którym przedmiotem obrotu s

krótkoterminowe instrumenty

kredytowe (roszczenia finansowe) o najwy

szym stopniu płynno

ci i

tradycyjnym terminem ich spłaty do 1 roku.

kształtuje si

na nim popyt i poda

pieni

dza oraz aktualna cena

pieni

dza;

Rynek pieni

ęż

pieni

dza;

jest w znacznym stopniu kontrolowany przez bank centralny;

wyst

puje na nim znaczna liczba po

redników finansowych;

dostarcza kapitału na finansowanie działalno

ci bie

żą

cej banków;

jest rynkiem hurtowym, transakcje prowadzone s

w znacznym

rozmiarach, du

ymi kwotami, na krótkie terminy;

Rynek pieni

ęż

Podział rynku pieniężnego wg kryterium:

Powszechności zawieranych transakcji

finansowych

Zamkni

(tzw. mi

dzybankowy)

Otwarty

(rynek emisji i obrotu

ró

nych instrumentów

dłu

nych podmiotów

niebankowych)

Rynek pieni

ęż

Podział rynku pieniężnego wg

kryterium:

rodzajów kontrahentów dokonuj

cych transakcji

Pierwotny

(wprowadzenie do obrotu

papierów warto

ciowych)

Wtórny

(obrót wprowadzonymi papierami)

Rynek pieni

ęż

Podział rynku pieniężnego wg

kryterium:

liczby kontrahentów dokonuj

cych transakcji

Hurtowy

(rynek lokat mi

dzybankowych

i krótkoterminowych dłu

nych

papierów warto

ciowych)

Detaliczny

(rynek operacji bankowych z klientem)

rynek pieni

ęż

detaliczny rynek

bankowy

(lokacyjno-kredytowy)

krótkoterminowych

bonów lokacyjnych

walutowy

dzynarodowy

STRUKTURA RYNKU
PIENI

ĘŻ

NEGO

• MI

DZYBANKOWY –prowadzone na nim operacje instrumentami finansowymi s

zastrze

one wył

cznie dla banków komercyjnych i banku centralnego

•DETALICZNY RYNEK BANKOWY – rynek lokat krótkoterminowych i kredytów bankowych
ró

nych podmiotów gosp.: gospodarstw domowych, przedsi

biorstw, sektora publicznego i

niebankowych instytucji finansowych

•RYNEK KRÓTKOTERMINOWYCH BONÓW LOKACYJNYCH –rynek weksli i innych
papierów warto

ciowych emitowanych przez niebankowe podmioty gosp.

•RYNEK WALUTOWY- segment rynku pieni

ęż

nego, na którym dominuj

banki komercyjne

wykonuj

ce na nim operacje walut

obc

i dewizami

Funkcje rynku pieni

ęż

nego:

ródło utrzymania płynno

ci finansowej wszystkich

podmiotów gospodarczych

2) rynek rezerw kasowych sektora bankowego i

gospodarki finansowej pa

stwa

3) miejsce kształtowania stóp procentowych w

krótkoterminowych i

rednioterminowych operacjach z

klientami

4) stworzenie bankowi centralnemu mo

liwo

wywierania wpływu na koniunktur

popyt na

rodki

pieni

ęż

poda

rodków

pieni

ęż

nych

•banki,

•wolne zasoby pieni

ęż

ne:

•banki,

•niebankowe instytucje finansowe,

•pa

stwo,

•instytucje publiczne,

•operatorzy giełdowi

•wolne zasoby pieni

ęż

ne:

•osób fizycznych,

•banków krajowych i zagranicznych,

•instytucje finansowe – towarzystwa
ubezpieczeniowe, fundusze
powiernicze

Polityka pieni

ęż

Funkcje i skład RPP

Zgodnie z art. 227 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6
Ustawy o Narodowym Banku Polskim, Rada Polityki Pieni

ęż

nej jest

organem NBP.

Rada Polityki Pieni

ęż

nej ukształtowała si

w dniu 17 lutego 1998 r. W skład

Rada Polityki Pieni

ęż

nej ukształtowała si

w dniu 17 lutego 1998 r. W skład

Rady wchodz

Przewodnicz

cy Rady, którym jest Prezes NBP,

9 członków, powoływanych w równej liczbie przez: Prezydenta RP, Sejm i
Senat.

Członkowie Rady Polityki Pieni

ęż

nej powoływani s

na 6 lat.

Zgodnie z art. 12 Ustawy o NBP, Rada Polityki Pieni

ęż

nej:

-ustala corocznie zało

enia polityki pieni

ęż

nej i przedkłada je do

wiadomo

ci Sejmowi równocze

nie z przedło

eniem przez Rad

Ministrów

projektu ustawy bud

etowej,

-składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania zało

polityki pieni

ęż

nej w

gu 5 miesi

cy od zako

czenia roku bud

etowego,

-ustala wysoko

ść

stóp procentowych NBP,

-ustala zasady i stopy rezerwy obowi

zkowej banków,

-okre

la górne granice zobowi

wynikaj

cych z zaci

gania przez NBP

yczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i

finansowych,

-zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalno

ci NBP,

-przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,

-ustala zasady operacji otwartego rynku.

Rada Polityki Pieni

ęż

nej dokonuje oceny działalno

ci Zarz

du NBP w zakresie

realizacji zało

polityki pieni

ęż

nej i uchwala zasady rachunkowo

ci NBP,

przedło

one przez Prezesa NBP.

Skład Rady Polityki Pieni

ęż

nej:

Przewodnicz

cy Rady Polityki Pieni

ęż

nej

Prezes NBP

–

Marek Belka

Członkowie Rady Polityki Pieni

ęż

nej

Andrzej Bratkowski
El

bieta Chojna-Duch

Zyta Gilowska
Adam Glapi

ski

Jerzy Hausner
Andrzej Ka

mierczak

Andrzej Rzo

Jan Winiecki
Anna Zieli

ska-Gł

bocka

Narodowy Bank Polski realizuje zało

enia polityki pieni

ęż

nej stanowione przez

Rad

Polityki Pieni

ęż

nej.

Podstawowym zadaniem polityki pieni

ęż

nej jest utrzymywanie stabilnego

poziomu cen.

Od 1998 r. NBP stosuje strategi

bezpo

redniego celu inflacyjnego.

Od pocz

tku 2004 r. ci

gły cel inflacyjny wynosi 2,5 proc. z mo

liwo

Od pocz

tku 2004 r. ci

gły cel inflacyjny wynosi 2,5 proc. z mo

liwo

odchylenia do 1 punktu procentowego w gór

lub w dół.

Oznacza to,

e roczny wska

nik CPI powinien w ka

dym miesi

cu znajdowa

jak najbli

ej 2,5 proc.

NBP wpływa na poziom inflacji przede wszystkim poprzez okre

lanie

wysoko

ci oficjalnych stóp procentowych, które wyznaczaj

rentowno

instrumentów polityki pieni

ęż

nej.

W celu kształtowania krótkoterminowych stóp procentowych na rynku
pieni

ęż

nym NBP wykorzystuje nowoczesne instrumenty polityki pieni

ęż

nej,

w tym:

- operacje otwartego rynku

- operacje depozytowo-kredytowe

- rezerw

obowi

zkow

Operuj

c wymienionymi instrumentami, NBP d

ąż

y do kształtowania takiego

poziomu stóp procentowych w gospodarce, który maksymalizuje
prawdopodobie

stwo osi

gni

cia celu inflacyjnego.

Stawka POLONIA – stawka POLONIA (ang. Polish Overnight Index Average)
została wprowadzona przez NBP oraz ACI Polska z pocz

tkiem 2005 r. Jest ona

redni

stawk

overnight wa

wielko

transakcji na rynku depozytów

dzybankowych. Poziom stawki odzwierciedla rzeczywiste oprocentowanie

krótkoterminowych lokat mi

dzybankowych. Stawka POLONIA publikowana jest

przez NBP na stronie serwisu informacyjnego Reuters (NBPS) ka

dego dnia o

godzinie 17:00.

Fixing stawki POLONIA jest przeprowadzany w ka

dym dniu operacyjnym przez

Fixing stawki POLONIA jest przeprowadzany w ka

dym dniu operacyjnym przez

NBP o godz. 16.45. Jego uczestnik zobowi

zany jest do przekazania bankowi

centralnemu wykazu transakcji o terminie O/N zawartych z innymi uczestnikami i
przesłanych do rozliczenia w danym dniu do godz. 16.30.

Instrumenty

polityki

pieni

ęż

nej

Instrumenty

kontroli
ogólnej

Instrumenty

kontroli

selektywnej

Oddziaływanie

przez

perswazj

Operacje otwartego rynku

inicjuje zawsze bank centralny, kupuj

c lub sprzedaj

tyle papierów warto

ciowych (bony skarbowe, obligacje

skarbowe, bony pieni

ęż

ne) ile uwa

a za wła

ciwe w

celu po

żą

danego kształtowania poda

y pieni

dza.

Operacje otwartego rynku

wywieraj

wpływ na poziom stopy procentowej.

Sprzeda

bonów skarbowych przez bank centralny

powoduje spadek ich kursów realizacyjnych, co
oznacza faktyczny wzrost stopy procentowej. Skup

oznacza faktyczny wzrost stopy procentowej. Skup
obligacji czy bonów skarbowych wywiera bezpo

redni

wpływ na obni

enie ich stopy procentowej.

Polityka rezerw obowi

zkowych

Rezerwy tworzone s

dzi

ki odprowadzeniu przez bank

komercyjny na rachunek w banku centralnym cz

ęś

rodków pieni

ęż

nych zgromadzonych wcze

niej w

postaci depozytów.

Wysoko

ść

rezerw obowi

zkowych ustala bank

centralny. Głównym celem stosowania rezerw jest

regulowanie

ilo

pieni

dza kreowanego przez banki

komercyjne

Wady polityki rezerw obowi

zkowych:

Bankom trudno jest si

dostosowa

do wymaganego

poziomu rezerw

Rezerwy nie gwarantuj

wypłacalno

ci banków.

Rezerwy nie gwarantuj

wypłacalno

ci banków.

Kredyt redyskontowy-

w gospodarce rynkowej jest podstawow

form

zasilania finansowego banków komercyjnych przez
bank centralny. Operacja redyskontowa polega na
zakupie przez bank centralny weksli, których termin
wykupu jeszcze nie nadszedł. W wyniku tego

wykupu jeszcze nie nadszedł. W wyniku tego
zwi

kszaj

aktywa banku centralnego oraz

powi

ksza si

poda

pieni

dza bankowego,

pozostawionego do dyspozycji banków komercyjnych.

Instrumenty selektywnej kontroli polityki pieni

ęż

nej

(instrumenty sterowania bezpo

redniego)

Bezpo

rednie instrumenty polityki pieni

ęż

nej:

•

Kontrola wielko

ci udzielanych kredytów (pułapy kredytowe)

•

Kontrola stóp procentowych

•

Polityka selektywnych wska

ników rezerwowych

•

Wskazywanie bankom komercyjnym celów, na które mog

przeznaczone kredyty, lub te

całkowity zakaz ich

udzielania

Inflacja – wrogiem pieni

dza

spadek warto

ci realnej pieni

dza

Rodzaje inflacji:

pełzaj

ca – < 5% rocznie,

pełzaj

ca – < 5% rocznie,

krocz

ca – 5-10% rocznie,

galopuj

ca – wzrost cen od kilkudziesi

ciu

do ok. 150 % w skali rocznej,

hiperinflacja – roczny wzrost cen o ok. 150%
lub wi

cej.

Oprocentowanie

wyznaczanie przyszłej
warto

ci danej kwoty

przy

okre

lonych warunkach*

Dyskontowanie

Wyznaczanie warto

ci bie

żą

cej

Wyznaczanie warto

ci bie

żą

cej

danej kwoty przy okre

lonych

warunkach*

* stopa dyskontowa.