Kształcenie ruchowe – notatka uzupełniająca (17.02.12r.)

1

Lokomocja na wózkach inwalidzkich:

Najczęstsze powody braku możliwości samodzielnego poruszania się w przestrzeni:



Schorzenia lub uszkodzenia neurologiczne u dzieci które osiągnęły zdolność samodzielnego chodzenia



Utrata możliwości samodzielnego chodzenia na skutek porażeń związanych z uszkodzeniem rdzenia
kręgowego w wyniku złamanie kręgosłupa

Rys historyczny wózka inwalidzkiego:



Krzesło na kółkach popychanie prze osobę trzecią



Wózki z napędem korbowo- łańcuchowym lub dźwigowym



Wózki o dużych kołach – jazda aktywna (ACT IV)



Wózki z napędem spalinowym i elektrycznym

Technika jazdy:



oparta jest na wieloletnich doświadczeniach grupy ACT rehabilitacji w Szwecji



w Polce wprowadzona została wprowadzona przez Stowarzyszenie Aktywności Ruchowej i opisana przez J.
Bahrynowską – Fiz i T. Tasiemskiego do obciążenia szkieletu

Zalecenia :



Badania potwierdziły że przebywanie w pozycji stojącej minimum dwie godziny dziennie wpływa korzystniej
na stan tkanki kostnej niż wykonywanie intensywnych ćwiczeń przez 4 godziny w pozycji leżącej



Trening nie może być jednostajny



Preferowane są ćwiczenia o charakterze siłowym oraz wytrzymałościowym powodujące odpowiednie
naprężenie :
- jogging , chodzenie po schodach , aerobik



Konieczna jest zmiana obciążenia
-np. wydłużenie czasu ćwiczeń dystansu , zwiększenie liczby powtórzeń lub wielkości oporu



Ćwiczenia wpływają także na zakres ruchomości stawowej, a w razie potrzeby zwiększają ją



Zasadniczą rolę odgrywa tutaj kształtowanie (utrzymanie) odpowiedniej długości i elastyczności miękkich
elementów okołostawowych (torebek, więzadeł, mięśni)
 W tym celu konieczne jest wykonywanie różnych ćwiczeń w pełnym zakresie ruchu i w poszczególnych

stawach

Dobór wózka do użytkownika:



Budowa i masa ciała (wymiary danej osoby) -> szerokość siedzenia



Długość ramy, wysokość oparcia oraz tzw. Ciągi



„Wywarzenie” – ustawienie chwytu na ciągach w przypadku wózków elektrycznych



Rodzaje sterowania – kończynami górnymi , brodą lub głosem

Kształcenie ruchowe – notatka uzupełniająca (17.02.12r.)

2

Nauka jazdy na wózku - podstawa edukacji na wózku



Start



Jazda na wprost



Ze zmianą kierunku



Jazda tyłem



Obroty



Zatrzymanie się



Jazda na dystansie



Balans



Asekuracja



Autoasekuracja

Prawidłowa wyjściowa pozycja siedząca:



Plecy wyprostowane przylegające do oparcia



Uda swobodnie



Stopy oparte na podnóżku



Braki w pozycji naturalnej



Kończyny górne zgięte w stawach łokciowych



Ręce na ciągach na poziomie bioder lub lekko z tyłu



Kciuki dociskają ciągi



Od góry pozostałe palce dociskają ciągi od dołu



Osoby z upośledzeniem chwytu ręki dociskają ciąg i dłonie częścią ręki tak by powierzchnia
tarcia była jak największa

Start i jazda na dystansie:



Ruch ciągami w przód i równoczesnym pochyleniem tułowia ku przodowi



Rozluźnienie rąk i tułowia -> powrót do pozycji wyjściowej

Zatrzymanie wózka



Chwyt ciągów z równoczesnym odchyleniem tułowia w tył (plecy dociskają oparcia)

Zmiana kierunku:

1.



Przytrzymanie jednego ciągu z wprowadzeniem drugiego ciągu w ruch



Skręt w stronę przytrzymywanego ciągu

2.



Ruch jedna ręką w mniejszym zakresie , drugą w większym



Skręt w kierunku mniejszych ruchów

Jazda do tyłu:



Technika podobna do jazdy w przód tyle że ruch ciągów zachodzi w przeciwnym kierunku, a
w pozycji wyjściowej ręce są ustawione bardziej z przodu

Kształcenie ruchowe – notatka uzupełniająca (17.02.12r.)

3

Obrót w miejscu:



Jak przy zmianie kierunku jazdy



Jazda jednym ciągiem w przód, a drugim w tył



Obrót w stronę ciągu przemieszczanego w tył

Kontrola jazdy:



Patrzenie przez bark



Autoasekuracja jedną ręką podczas upadku w tył



Zjazd na chodniku w balansie



Przejazd przez tory w balansie



Wjazd pod górę (pochylenie tułowia, jazda zakosami)



Zjazd w dół w balansie (jazda zakosami)



Wjazd na schody tyłem z wykorzystaniem poręczy



Zjazd ze schodów tyłem lub przodem (przód – bardzo dobry balans, głębokość balansu
stanowi nie więcej niż 15 cm)



Przesiadanie się z wózka lub krzesła na wózek i z powrotem