*****************************************************************************************************************************

APATOR MINING Sp. z o.o.

40-203 Katowice, Al. Roździeńskiego 188 tel. [phone] fax. [phone]

*****************************************************************************************************************************

DOKUMENTACJA

TECHNICZNO – RUCHOWA

INSTRUKCJA OBSŁUGI

Przeciwwybuchowych

Agregatów Sprężarkowych

typu: PAS - 55 - **

DTR-AM-S/106/06

Maj 2006

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

2/29

1. WSTĘP

3

2. ZASTOSOWANIE

3

3. DANE TECHNICZNE

3

3.1 Agregat sprężarkowy

3

3.2 Silnik elektryczny

4

3.3 Rozrusznik sprężarwk górniczych

4

3.4 Miernik temperatury

4

3.5 Ogranicznik temperatury WT-12D 72

4

3.6 Ogranicznik temperatury WT-12D 62

4

3.7 Wyłącznik ciśnieniowy – presostat

5

3.8 Elektrozawór 3/2

5

3.9 Kaseta sterownicza

5

3.10 Skrzynka rozgałęźna

5

3.11 Elektrozawór 2/2 odcinający wodę chłodzącą (wykonania 3* i 4*)

5

3.12 Czujnik przepływu wody (wykonania 3* i 4*)

5

3.13 Aktywna linia samogasząca – ALS

6

3.14 Typoszereg wykonań

6

4. BUDOWA

7

4.1 Zespół śrubowy Enduro 25

7

4.2 Napęd

10

4.3 Zbiornik odolejacza

10

4.4 Obieg powietrza

10

4.5 Obieg oleju

10

4.6 Układ chłodzenia

10

4.7 Rozrusznik sprężarek górniczych

11

4.8 Przewody powietrzne i olejowe

12

4.9 Obudowa agregatu sprężarkowego

13

4.10 Układ samogaszący typu ALS

13

5. UKŁAD STEROWANIA

13

5.1 Wyposażenie elektryczne

14

5.2

Sterowanie

15

6. ZABUDOWA AGREGATU SPRĘŻARKOWEGO

16

6.1 Warunki zabudowy

16

6.2 Instalacja elektryczna

17

6.3 Instalacja sprężonego powietrza

17

6.4 Instalacja wody chłodzącej

17

7. INSTRUKCJA OBSŁUGI

18

7.1 Kontrola stanu oleju

18

7.2 Uzupełnianie oleju

18

7.3 Wykaz stosowanych olejów

18

7.4 Uruchamianie agregatu sprężarkowego

19

7.4.1 Opis uruchamiania agregatu –działanie

19

7.4.2 Wyłączenie agregatu

20

7.5 Elementy sygnalizacyjne

20

7.6 Czynności obsługowe

21

7.6.1 Wymiana oleju

21

7.6.2 Wymiana filtra oleju

21

7.6.3 Wymiana separatorów oleju

22

7.6.4 Wymiana filtra powietrza

22

7.6.5 Czyszczenie odsysacza oleju

22

7.6.6 Kontrola zabezpieczeń elektrycznych

22

7.6.7 Konserwacja wyposażenia elektrycznego agregatu

23

8. WYKAZ USTEREK I SPOSOBY ICH USUWANIA

24

9. SPIS RYSUNKÓW

25

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

3/29

1. WSTĘP

W agregacie PAS-55-** zastosowano nowy układ sterowania wydajnością sprężarki, tj.

system „odciąż-dociąż”. W systemie tym sprężarka automatycznie się wyłącza i załącza
według ustawionych na presostacie górnego i dolnego progu ciśnienia, w przeciwieństwie do
systemu „modulacyjnego”, w którym kiedy nie ma zapotrzebowania na sprężone powietrze
sprężarka przechodzi na bieg jałowy w czasie, którego pobiera około 70% mocy znamionowej
sprężarki. Korzyści wynikające ze zmiany systemu sterowania, to oszczędność energii
elektrycznej oraz mniejszy czas efektywnej pracy agregatu.

2. ZASTOSOWANIE

Przeciwwybuchowy agregat sprężarkowy typu PAS-55-**, przeznaczony jest do

stosowania w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych w pomieszczeniach o stopniu
„a”, „b” i „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz klasy A lub B niebezpieczeństwa
wybuchu pyłu węglowego.
Agregat ten przeznaczony jest do lokalnego zasilania urządzeń z napędem pneumatycznym
jak: wiertnice, kotwiarki, zakrętaki, siłowniki pneumatyczne itp.

3. DANE TECHNICZNE

3.1. Agregat sprężarkowy
Typ

− PAS-55-**

Ciśnienie tłoczenia

− do1,4 MPa

Ciśnienie tłoczenia – minimalne

− 0,30 MPa

Wydajność (podstawowa)

− do 9,73 m

3

/min (wg tabeli nr 2)

Moc znamionowa

− 55 kW

Napięcie zasilania

− 3x500V lub 3x1000V, 50Hz

Temperatura otoczenia *

− + 3°C ÷ 40°C

Zawartość oleju w tłoczonym powietrzu

− 3 mg/m

3

Ilość oleju

− 25 litrów

Skorygowany poziom dźwięku

− L

pA

= 91,28 dB(A)

Skorygowana moc akustyczna

− L

WA

= 107,9 dB(A)

Zespół śrubowy typ

− ENDURO 25, prod GD Oy

Przyłącze do sieci sprężonego powietrza

− G 2 ”

Wymiary: dł. x szer. x wys.

− 2350 x 900 x 1250 mm

Masa

− 2350 kg

Oznaczenie

− I M2 EEx d [ia/ib] I

Certyfikat

− OBAC 06 ATEX 225X

* Gdy temperatura otoczenia wynosi powyżej 28°C zaleca się stosować chłodzenie wodne

oleju, w celu nie podgrzewania dodatkowo temperatury otoczenia przez powietrzny układ
chłodzenia sprężarki.
„Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.” (Dz.U. Nr 139
poz.1169 z dnia 2 września 2002 r. z późniejszymi zmianami)

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

4/29

Typy i cechy zastosowanych podzespołów posiadających certyfikaty badania typu WE wg
dyrektywy 94/9/WE ATEX:

3.2.

Silnik elektryczny

Typ

− dSLg250M4-EPW

Moc

− 55 kW

Napięcie zasilania

− 3x500V lub 3x1000V, 50Hz

(wg zamówienia)

Obroty

− 1483 min

-1

Oznaczenie

− I M2 EEx d I

Certyfikat

− KDB 04ATEX277X

3.3. Rozrusznik sprężarek górniczych

Typ

− RGS-210 lub RGS-211

Napięcie

− 3x500V lub 3x1000V, 50Hz

(przełączalne)

Prąd maksymalny

− 75A

Oznaczenie

− I M2 EEx d [ia/ib] I

Certyfikat

− KDB 05ATEX257X

3.4. Miernik temperatury

Typ

− SC15603K205-1B

Temperatura wyłączenia agregatu

− 100°C

Oznaczenie

− urządzenie proste

wg. PN-EN 50020:2005 pkt. 5.4

3.5. Ogranicznik temperatury WT-30D 72

Typ

− WT - 30D 72

Temperatura wyłączenia agregatu

− 105°C

Oznaczenie

− I M1 EExiaI

Certyfikat

− KDB 04ATEX306

3.6. Ogranicznik temperatury WT-12D 62

Typ

− WT -12D 62

Temperatura wyłączenia agregatu

− 95°C

Oznaczenie

− I M1 EExiaI

Certyfikat

− KDB 04ATEX306

3.7. Wyłącznik ciśnieniowy – presostat

Typ

− BC - DB 16

Zakres ciśnienia

− 1 ÷16 bar

Oznaczenie

− I M2 EEx ia I

Certyfikat

− DTM 02 ATEX E 157

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

5/29

3.8. Elektrozawór 3/2

Typ

− BR-75

Zakres ciśnienia

− 1 ÷ 16 bar

Oznaczenie

− I M2 EEx ia I

Certyfikat

− DTM 02 ATEX E 089

3.9. Kaseta sterownicza

Typ

− 8125/5041-1

Stopień ochrony

− max. IP 66

Oznaczenie

− urządzenie proste

wg. PN-EN 50020:2005 pkt. 5.4

3.10. Skrzynka rozgałęźna

Typ

− 8125/1051-1 lub 8125/2051-1

Ilość zacisków

− 2 sztuki

Stopień ochrony

− max. IP 66

Oznaczenie

− urządzenie proste

wg. PN-EN 50020:2005 pkt. 5.4

3.11. Elektrozawór 2/2 odcinający wodę chłodzącą ( wykonanie 3* i 4*)

Typ

− BR 240

Napięcie

− 12V

Zakres ciśnienia

− 1,5÷16 bar, G1

Cewka

− S.7.12.150., BC240/Ha.150/0960821

Oznaczenie

− I M2 EExia I

Certyfikat

− DMT 02 ATEX E 089

3.12.

Czujnik przepływu wody ( wykonanie 3* i 4*)

Typ

− DAK-025/50L/G1

Przepływ

− 0÷50 l/min.

Przyłącze

− 1 DN25

Oznaczenie

− I M2 EEx ia I

Certyfikat

− DMT 03 ATEX E 080

3.13. Aktywna linia samogasząca – ALS

Typ

− CAG/2x/5WK

Ś

rodek gaśniczy

− 2 kg FE36

Czynnik napędowy

− azot 1,2 MPa

Temperatura pracy

− -20°C do + 60°C

Oznaczenie

− urządzenie proste

wg. PN-EN 50020:2005 pkt. 5.4

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

6/29

3.14. Typoszereg wykonań

Typoszereg wykonań przedstawia tabela nr 1.

Tabela nr 1.

Lp.

Wykonanie

Opis wyposażenia

(wszystkie wykonania na napięcie zasilania 500/1000V,

50Hz)

1.

PAS – 55 – 1*

wykonanie podstawowe, chłodzenie powietrzne, rozrusznik

typu RGS-210

2.

PAS – 55 – 2*

jak wykonanie 1*, dodatkowo system wizualizacji, rozrusznik

typu RGS-211

3.

PAS – 55 – 3*

wykonanie z dodatkowym chłodzeniem wodnym z czujnikiem

przepływu i elektrozaworem odcinającym wodę, rozrusznik

typu RGS-210

4.

PAS – 55 – 4*

jak wykonanie 3*, dodatkowo system wizualizacji, rozrusznik

typu RGS-211

*- oznacza odmianę ze względu na przełożenie stopnia śrubowego. W zależności od wartości
przełożenia przypisuje się odpowiednią cyfrę porządkową z poniższej tabeli.
Tabela nr 2 przedstawia kilka możliwości odmian różnych typów PAS-55, z podaniem
wydajności [m

3

/min] agregatu sprężarkowego oraz ciśnień tłoczenia. Wykonanie trzecie

traktowane jest jako podstawowe.

Tabela nr 2

Lp.

Przełożenie:

Obroty śruby

min

-1

Wydajność:

m

3

/min

Ciśnienie:

MPa

1.

2,846

4220

9,73

0,60

2.

2,704

4010

9,20

0,70

3.

2,571

3812

8,72

0,75

4.

2,226

3300

7,40

1,0

5.

2,03

3010

6,64

1,2

6.

1,941

2878

6,00

1,4

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

7/29

4.

BUDOWA

Konstrukcja przeciwwybuchowego agregatu sprężarkowego składa się z szeregu urządzeń

połączonych w układ zapewniający sprężanie powietrza jego oczyszczenie z oleju i schłodzenie.
Głównymi podzespołami sprężarki zmontowanymi we wspólnej obudowie są:

•

Zespół śrubowy ENDURO 25

•

Silnik elektryczny

•

Chłodnice powietrzne i wodna

•

Wentylator

•

Rozrusznik sprężarkowy

Mocna, kontenerowa obudowa agregatu sprężarkowego wyposażona jest w płozy oraz

uchwyty, dostosowana do wszelkich rodzajów transportu. Niewielka szerokość agregatu -
900mm umożliwia jego transport w najwęższych klatkach szybowych, jak również ustawienie
go w chodniku bez wykonywania specjalnych wnęk.
Agregat sprężarkowy chłodzony jest powietrzem, dodatkowo może być wyposażony w
chłodnicę wodną do schładzania oleju w obiegu chłodzenia sprężarki, pozostawiając
schładzanie sprężonego powietrza w układzie chłodzenia powietrznego. Do chłodzenia
wodnego należy wykorzystać wodę z rurociągu przeciwpożarowego. Chłodzenie wodne
należy zamówić wówczas, jeżeli przewiduje się, że sprężarka może pracować w miejscach o
podwyższonej temperaturze lub w miejscach niedostatecznie przewietrzanych pod
warunkiem, że jest do dyspozycji woda z rurociągu przeciwpożarowego. Przy stosowaniu
wodnego chłodzenia sprężarki jest mniejsza emisja ciepła do otoczenia, co znacznie poprawia
komfort pracy w wyrobisku z zainstalowaną sprężarką.
Schemat funkcjonalny sprężarki pokazano na rysunku nr1.

4.1. Zespół śrubowy

Stopień sprężający ENDURO 25 składa się z odlewanego korpusu z wytoczeniami w kształcie
ósemki, w których obracają się w przeciwnych kierunkach dwa wirniki śrubowe. Wirnik czynny
napędzany jest przez silnik elektryczny (2), wirnik bierny napędzany jest przez zazębienie z
wirnikiem czynnym. W górnej części korpusu zespołu kompaktowego znajduje się kołnierz
króćca ssawnego, zaś kołnierz króćca tłocznego usytuowany jest po przekątnej w dolnej części
korpusu.
Zespół śrubowy ENDURO 25 (1) w swojej obudowie posiada wbudowaną przekładnię zębatą,
która zwiększa obroty wirników śrubowych.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

8/29

Rysunek nr 1. Schemat funkcjonalny sprężarki PAS-55-**

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

9/29

1. ENDURO 25
2. Silnik elektryczny
3. Obudowa sprzęgła
4. Sprzęgło oponowe
5. Filtr powietrza
6. Wskaźnik zanieczyszczenia filtra powietrza
7. Przewód ssawny
8. Zawór ssawny
9. Separatory oleju
10. Zbiornik odolejacza
11. Przewód sprężonego powietrza
12. Zawór minimalnego ciśnienia
13. Tuleja dystansowa
14. Termostat
15. Chłodnica powietrza
16. Chłodnica oleju-powietrzna
17. Filtr oleju
18. Wskaźnik zanieczyszczenia filtra oleju
19. Pulpit sterujący
20. Rozrusznik sprężarek górniczych RGS-21*
21. Korek wlewu oleju
22. Wskaźnik poziomu oleju
23. Zawór bezpieczeństwa
24. Odsysacz
25. Zawór kulowy wylotowy
29. Wirnik wentylatora
34. Miernik temperatury
35. Manometr ciśnienia sieci
36. Przycisk rozdzielacza przełączającego manometr do odczytu zanieczyszczenia
separatorów oleju
37. Manometr ciśnienia w sprężarce
38. Zawór spustu oleju
39. Czujnik miernika temperatury
40. Ogranicznik temperatury
41. Automatyczna linia samogasząca
42. Zawór kulowy trójdrogowy
43. Presostat
44. Elektrozawór 3/2
45. Zawory rozładowania

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

10/29

4.2.Napęd

Do napędu agregatu sprężarkowego zastosowano ognioszczelny silnik elektryczny (2) w

wykonaniu specjalnym o mocy 55kW.
W wykonaniu specjalnym, zmianie uległ wał silnika. Jeden koniec wału służy do napędu zespołu
ś

rubowego (1), zaś na drugim końcu wału, odpowiednio wydłużonym, osadzony jest wirnik

wentylatora osiowego (29), który służy do przedmuchu chłodnic (15) i (16) a ciąg powietrza
wytwarzany na ssaniu wentylatora schładza silnik elektryczny (2).
Zespół śrubowy (1) jest mocowany z kołnierzem silnika elektrycznego (2) za pomocą obudowy
sprzęgła (3), która ma kształt dystansowej tulei we wnętrzu, której wał zespołu śrubowego (1) i wał
silnika elektrycznego (2) połączone są za pomocą elastycznego sprzęgła oponowego (4).

Uwaga:

Fabrycznie agregat sprężarkowy przygotowany jest do pracy w sieci o napięciu 500V.
Praca w sieci o napięciu 1000V jest możliwa gdyż, rozrusznik oraz silnik sprężarki
wykonane są na napięcia 500V i 1000V. Przełączenia dokonuje serwis producenta lub
uprawniony i przeszkolony elektromonter.

4.3. Zbiornik odolejacza
Zbiornik odolejacza (10) spełnia funkcję pojemnika oleju oraz funkcje oczyszczania sprężonego
powietrza z oleju.
Dolna część zbiornika odolejacza jest pojemnikiem na olej oraz zawiera cyklonowy separator
oleju. W płaszczu dolnego odcinka zbiornika znajduje się wlew oleju (21) wziernik oleju (22) oraz
króciec wlotowy, który wprowadza w ruch wirowy, doprowadzane z zespołu śrubowego sprężone
powietrze zmieszane z olejem. Przy samym dnie płaszcza dolnej części zbiornika znajduje się
króciec odprowadzający olej do obiegu w sprężarce oraz króciec do podłączenia zaworu
spustowego (38).
W górnej części zbiornika zabudowane są separatory oleju (9) do końcowego oczyszczenia
sprężonego powietrza z oleju. W płaszczu górnej części zbiornika znajduje się króciec do
zabudowy zaworu bezpieczeństwa (a niżej, tuż nad przegrodą dzielącą zbiornik na część dolną i
górną znajduje się króciec do zabudowy odsysacza oleju (24) odprowadzający resztki oleju
obciekające z separatorów oleju. W pokrywie górnej części zbiornika jest zabudowany zawór
minimalnego ciśnienia (12), będący jednocześnie zaworem zwrotnym.
Zbiornik jest dopuszczony przez Urząd Dozoru Technicznego do pracy pod ciśnieniem 1,5 MPa w
temperaturze 115°C, zbiornik podlega odbiorowi technicznemu i ma wystawiony „paszport”.

Uwaga:

Użytkownik jest zobowiązany zgłosić agregat sprężarkowy wraz z

paszportem po zainstalowaniu do odbioru i badań okresowych w trybie
przewidzianym dla urządzeń podlegających dozorowi UDT w Centrum
Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego w Mysłowicach. W innych krajach
po zainstalowaniu agregat sprężarkowy podlega odbiorowi i eksploatacji
zgodnie z owiązującymi przepisami na terenie danego kraju.

4.4.

Obieg powietrza

Powietrze zasysane jest z atmosfery przez filtr powietrza (5) i przewodem (7) w kształcie

kolana doprowadzane jest do zaworu wlotowego (8), zabudowanego na otworze ssawnym zespołu
ś

rubowego (1).

Przestrzeń zawarta pomiędzy wrębami obracających się wirników sprężarki po stronie

ssawnej zwiększa się, wytwarzając podciśnienie na króćcu ssawnym sprężarki. W miarę obrotów
wirników śrubowych sprężarki następuje zamknięcie przestrzeni pomiędzy wrębami wirników i
dalej w czasie obrotów wirników, przestrzeń ta ulega zmniejszeniu, powodując wzrost ciśnienia

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

11/29

zamkniętego w niej powietrza. Przestrzeń międzyzębowa wirników otwiera się po osiągnięciu
otworu tłocznego skąd sprężone już powietrze odprowadzane jest do zbiornika odolejacza (10).
W pierwszej fazie oczyszczania sprężonego powietrza z oleju następuje zgrubne oddzielenie oleju
w ok. 99% poprzez zawirowanie powietrza na zasadzie pracy cyklonu.
W drugiej fazie sprężone powietrze przechodzi przez separatory (9) i następuje końcowe
oczyszczenie powietrza z oleju. Powietrze wychodzące ze sprężarki zawiera ok.3mg oleju na m

3

powietrza.

.

Oczyszczone powietrze poprzez zawór minimalnego ciśnienia (12), elastycznym

przewodem w metalowym oplocie (11), doprowadzane jest do chłodnicy powietrza (15), skąd
poprzez zawór kulowy (25) odprowadzane jest na zewnątrz sprężarki.

Temperatura powietrza na wylocie ze sprężarki jest o ok. 20

0

C wyższa od temperatury

powietrza zassanego przez sprężarkę.

4.5. Obieg oleju.

Doprowadzony do zespołu śrubowego (1) olej miesza się z zassanym powietrzem, odbiera

część ciepła sprężania, uszczelnia luzy pomiędzy wirnikami oraz wirnikami a korpusem, smaruje
łożyska i przekładnię, a także tłumi dźwięki.
Olej oddzielony w części cyklonowej odolejacza, ścieka grawitacyjnie po ścianie płaszcza na dno
zbiornika. Resztki oleju, wykraplające się na separatorach (9), odprowadzane są do zespołu
ś

rubowego (1), poprzez odsysacz oleju (24).

Gorący olej kierowany jest na chłodnicę olejową (16) i po schłodzeniu wraca poprzez filtr oleju
(17) do zespołu śrubowego.
W przypadku, gdy olej ma niższą temperaturę np. przy starcie sprężarki, termostat (14)

nie otwiera

się i olej krąży tzw. małym obiegiem z pominięciem chłodnicy oleju.

4.6. Układ chłodzenia

Przemiana termodynamiczna, jaką jest sprężanie powietrza powoduje wytwarzanie ciepła,

ok. 74% ciepła odprowadza z agregatu sprężarkowego cyrkulujący w niej olej. Olej schładzany jest
w chłodnicy oleju (16) wykonanej z ożebrowanych miedzianych rurek, które są przedmuchiwane
prądem powietrza wytwarzanym przez wentylator osiowy (14). Chłodne powietrze zasysane przez
wentylator wpływa do wnętrza obudowy agregatu przez otwory w drzwiach. Powietrze to opływa
silnik elektryczny (2), chłodząc go zarazem, a następnie przepływa przez chłodnicę oleju (16)
ustawioną w tym samym prądzie powietrza chłodnicę powietrza (15), do schładzania sprężonego
powietrza wylotowego, wykonaną tak samo jak chłodnica oleju z ożebrowanych rurek
miedzianych.
W układzie chłodzenia oleju jest zabudowany termostat w celu utrzymania stałej temperatury
oleju, regulując ilość oleju płynącą do układu chłodzenia.

Powietrzny układ chłodzenia agregatu sprężarkowego pracuje poprawnie, gdy temperatura

otoczenia nie przekracza 28°C, niemniej zdarza się, że agregat sprężarkowy może być ustawiony w

zamkniętej komorze lub chodniku o niedostatecznej wentylacji i praca samego agregatu
sprężarkowego przy powietrznym chłodzeniu dodatkowo podnosi temperaturę otoczenia
powodując, że ten układ chłodzenia, staje się niewydolny.
Jeżeli przewiduje się, że agregat sprężarkowy może pracować w zmiennych, podwyższonych
temperaturach, to można go dodatkowo, na życzenie użytkownika wyposażyć w chłodnicę wodną,
wykorzystując do schładzania wodę z rurociągu przeciwpożarowego.
Agregat sprężarkowy wyposażony w dodatkowe chłodzenie wodne może pracować w zmiennych
podwyższonych temperaturach pod warunkiem, że jest do dyspozycji woda z rurociągu przeciw
pożarowego. Przełączenie chłodzenia z powietrznego na wodne dokonuje się zaworem
trójdrogowym (42) zmieniając kierunek przepływu oleju z chłodnicy powietrznej na wodną.
Chłodnica wodna typu B25x70 produkcji firmy SWEP, wykonana jest ze stali nierdzewnej,
maksymalne ciśnienie prac: 3,1 MPa, posiada dopuszczenie UDT.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

12/29

4.7. Rozrusznik sprężarek górniczych

Rozrusznik sprężarek górniczych typu RGS-21* stanowi podstawowe wyposażenie

elektryczne sprężarki w którym zabudowano aparaturę elektryczną do zasilania, zabezpieczania
i sterowania. Typ RGS-210 oznacza wykonanie na napięcie zasilania 500V lub 1000V, 50Hz z
zasilaczem iskrobezpiecznym bez elementów transmisji. Typ RGS-211 oznacza wykonanie tak jak
RGS-210 z elementami transmisji.
Wszystkie obwody sterownicze zewnętrzne wraz z oczujnikowaniem wykonane są jako
iskrobezpieczne.
Ognioszczelny rozrusznik sprężarkowy (20) jest zabudowany w tylnej, części agregatu
sprężarkowego, po przeciwnej stronie chłodnic. Ognioszczelny rozrusznik jest wykonany jako
konstrukcja spawana, tworzy zespół komór zamkniętych pokrywami. Na ścianie czołowej
rozrusznika znajduje się wpust do podłączenia kabla zasilającego, który może być przestawiony, w
zależności od sytuacji lokalizacyjnej na ścianę boczną rozrusznika.
Pulpit sterowniczy (19) zabudowany jest obok rozrusznika RGS (20) jak przedstawiono na
poniższym rysunku nr 2.

Rys.2

Widok strony czołowej rozrusznika RGS-21* i pulpitu sterowniczego

26 –dźwignia odłącznika zasilania elektrycznego
27 –przycisk ZAŁ i WYŁ agregatu
28 –śruba blokady otwarcia pokrywy głównej rozrusznika
30 –łącznik : reset – 0 - test
31 – wyłącznik awaryjny
32 – licznik czasu pracy
33 – diody sygnalizacyjne
34 – miernik temperatury
35 – manometr ciśnienia w sieci
36 – przycisk rozdzielacza przełączającego manometr do odczytu zanieczyszczenia
separatorów oleju
37 – manometr ciśnienia w sprężarce

4.8. Przewody powietrzne i olejowe

Urządzenia agregatu sprężarkowego oraz przyrządy kontrolno-pomiarowe połączone są ze

sobą następującymi przewodami:

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

13/29

− przewód ssawny (7)
− przewód sprężonego powietrza (11)
− przewody olejowe
− przewody sterujące

Przewód ssawny (7) łączy filtr powietrza (5) z zaworem ssawnym (8), wykonany jest z

gumy i posiada kształt kolana.

Przewód sprężonego powietrza (11) łączy zawór minimalnego ciśnienia (12) z chłodnicą

powietrza (15). Jest to elastyczny przewód w oplocie metalowym o średnicy 2 cali.

Przewody olejowe łączą ze sobą: zespół śrubowy (1), chłodnicę oleju powietrzną (16),

chłodnicę wodną oleju, jako wyposażenie dodatkowe. Na przewody zastosowano węże
hydrauliczne ciśnieniowe o średnicy nominalnej 25mm z zaprasowanymi końcówkami
gwintowanymi.

Przewody sterownicze służą do połączeń elementów sterowania agregatu sprężarkowego,

wykonane są jako węże hydrauliczne o średnicy nominalnej 6mm z zaprasowanymi końcówkami
gwintowanymi.

4.9. Obudowa agregatu sprężarkowego

Obudowa agregatu sprężarkowego jest wykonana jako konstrukcja ramowa, do której

mocowane są podzespoły agregatu oraz zewnętrzne osłony i drzwi. Rama obudowy składa się z
podstawy, do której przyspawane są dwa boki, lewy i prawy. Podstawa ramy wykonana jest z
dwóch wzdłużnie ustawionych ceowników, których zakończenia z obu stron są w kształcie płozy,
co umożliwia transport agregatu przez przeciąganie.

W bokach ramy osadzone są dwie pary drzwi. W drzwiach na wysokości silnika

elektrycznego (2) wykonane są otwory przysłonięte blachą perforowaną, przez które jest zasysane
powietrze służące do chłodzenia agregatu sprężarkowego.

W jednej ze ścian szczytowych obudowy na całej wielkości znajduje się chłodnica olejowa

(16) i powietrza (15), które osłonięte są siatką stalową, umownie ta strona jest przodem agregatu,
po przeciwnej stronie, czyli w tylnej części agregatu jest zabudowany ognioszczelny rozrusznik
sprężarkowy (20).

Wszystkie drzwi i osłony, wykonane z blachy stalowej zagięte na obrzeżach, wypełnione są

niepalną wykładziną tłumiącą hałas. Z obudową są one połączone zawiasami i śrubami. Na
obrzeżach otworów drzwi osadzone są uszczelki gumowe, które tłumią drgania w czasie pracy
agregatu.

Dla umożliwienia przemieszczania agregatu przy pomocy różnych środków transportu, w

konstrukcji ramy obudowy umieszczone są ogniwa umożliwiające podwieszenie agregatu a w
ceownikach podstawy ramy są wycięte otwory, umożliwiające podnoszenie agregatu przy pomocy
wózka widłowego.

4.10 Układ samogaszący typu ALS

Celem podniesienia bezpieczeństwa w agregacie sprężarkowym zastosowano - Aktywną

linię samogaszącą, która jest urządzeniem bezobsługowym, niezależnym od zewnętrznych źródeł
zasilania.

Istotą działania urządzenia jest detektor ciepła, który ma postać przewodu wykonanego ze

specjalnego polimeru zapewniającego natychmiastową reakcję na obecność źródła ognia. Przewód
ten wypełniony jest środkiem gaśniczym połączonym ze zbiornikiem (butla) środka gaśniczego –
heksafluoropropanu (zamiennik halonu 1211). Przewodem tym we wnętrzu sprężarki, w górnej
części ramy jest wykonany oplot, który w przypadku wystąpienia źródła ognia pęka i wyrzuca
ś

rodek gaśniczy. Środek gaśniczy wchodzi w reakcję z rodnikami ognia gasząc płomień w

zarodku. W momencie zadziałania systemu następuje spadek ciśnienia w butli i wyłącznik
ciśnieniowy powoduje wyłączenie silnika w agregacie sprężarkowym.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

14/29

5. UKŁAD STEROWANIA

Instalacja agregatu w miejscu zabudowy polega na podłączeniu przewodu zasilającego

napięcie z sieci 3x500 lub 3x1000V, 50Hz oraz podłączenie rurociągu odprowadzającego sprężone
powietrze z agregatu.
Agregat jest wyposażony w układy automatycznego sterowania, zapewniające bezpieczną pracę
bez konieczności stałej obsługi. Agregat posiada mierniki temperatury, ciśnienia oraz wskaźniki
zanieczyszczenia filtrów.

Układ sterowania agregatu składa się z części elektrycznej i pneumatycznej.

5.1. Wyposażenie elektryczne

Podstawowym wyposażeniem elektrycznym sprężarki PAS-55-** jest rozrusznik typu

RGS-21*.
Wyposażenie rozrusznika sprężarki zapewnia ochronę przed skutkami:

− nadmiernego wzrostu temperatury uzwojeń silnika
− przeciążeń
− asymetrii prądowej i napięciowej
− nadmiernego symetrycznego obniżenia napięcia zasilania
− zwarć
− nadmiernego obniżenia rezystancji izolacji (pomiar w stanie beznapięciowym)
− niewłaściwej kolejności faz
− nadmiernego wzrostu temperatury oleju lub powietrza
− obniżenia przepływu wody chłodzącej (opcja)

oraz zapewnia również:

− pracę sprężarki w układzie automatycznej stabilizacji ciśnienia sprężonego powietrza
− możliwość awaryjnego wyłączenia za pomocą przycisku bezpieczeństwa na obudowie

rozrusznika

− możliwość zdalnego wyłączenia napięcia zasilania za pomocą iskrobezpiecznego obwodu

(np. w przypadku pożaru)

− określenie przyczyn awaryjnego wyłączenia
− rejestrację czasu pracy

Obwody sterowania:

a)

Sprężarki z chłodzeniem powietrznym PAS-55-1*÷2* - rys. 3.1, 3.2

Po ustawieniu dźwigni odłącznika (26) w pozycji „I-Załączony” wzbudzają się przekaźniki

sterujące K12, K21, K22 oraz przekaźniki zabezpieczeń wewnętrznych. Styki tych przekaźników
przygotowują obwody załączenia stycznika głównego oraz cewki elektrozaworu sterującego 3/2.

Po naciśnięciu przycisku zielonego (27) „I-Załącz” ( na pulpicie sprężarki 19) pobudza się

przekaźnik K11 z „samopodtrzymaniem”, który powoduje natychmiastowe załączenie silnika
głównego. Styk pomocniczy stycznika głównego K poprzez przekaźnik K3 separatora A2
załącza cewkę elektrozaworu sterującego 3/2 co jest równoznaczne z włączeniem sprężarki do
pracy pod obciążeniem. Dalsza praca sprężarki przebiega automatycznie i zależy od stanu
presostatu i czasu. Szczegółowy opis-patrz DTR rozrusznika RGS-***.

Po naciśnięciu przycisku czerwonego (27) „O-Wyłącz” (na pulpicie sprężarki 19),

zadziałaniu czujników w gałęzi wyłączania przekaźnika K11 lub zadziałaniu zabezpieczeń
następuje bezzwłoczne wyłączenie silnika sprężarki oraz wyłączenie cewki elektrozaworu. Po
odliczeniu czasu zablokowania (po wyłączeniu stycznika) i usunięciu przyczyny awaryjnego
wyłączenia, układ sterowania jest przygotowany do powtórnego załączenia przyciskiem
zielonym.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

15/29

b) Sprężarki z dodatkowym chłodzeniem wodnym PAS-55-3*÷4* - rys., 3.3, 3.4
Po ustawieniu dźwigni odłącznika (26) w pozycji „I-Załączony” wzbudzają się przekaźniki

sterujące K12, K21, K22 oraz przekaźniki zabezpieczeń wewnętrznych. Styki tych przekaźników
przygotowują obwody załączenia stycznika głównego oraz cewki elektrozaworu sterującego 3/2.

Po naciśnięciu przycisku zielonego (27) „I-Załącz” (na pulpicie sprężarki 19) pobudza się

przekaźnik K11, który powoduje natychmiastowe załączenie silnika sprężarki oraz otwarcie
elektrozaworu wody chłodzącej poprzez przekaźniki K3 i K1 separatora A2. Po zadziałaniu
czujnika przepływu przekaźnik K11 podtrzymuje się poprzez własny styk i styk czujnika
przepływu. Styk pomocniczy stycznika głównego K poprzez przekaźniki K3 i K1 separatora A2
załącza cewkę elektrozaworu sterującego 3/2 co jest równoznaczne z włączeniem sprężarki do
pracy pod obciążeniem. Dalsza praca sprężarki przebiega automatycznie i zależy od stanu
presostatu i czasu. Szczegółowy opis - patrz DTR rozrusznika RGS-***.

Po naciśnięciu przycisku czerwonego (27) „O-Wyłącz” (na pulpicie sprężarki 19),

zadziałaniu czujników w gałęzi wyłączania i podtrzymania przekaźnika K11 lub zadziałaniu
zabezpieczeń następuje bezzwłoczne wyłączenie silnika sprężarki oraz wyłączenie cewek obu
elektrozaworów.

Po odliczeniu czasu zablokowania (po wyłączeniu stycznika) i usunięciu przyczyny

awaryjnego wyłączenia, układ sterowania jest przygotowany do powtórnego załączenia
przyciskiem zielonym.

Szczegółowe dane techniczne oraz opisy działania znajdują się w:

− Dokumentacja Techniczno Ruchowa Rozrusznika Sprężarek Górniczych typu RGS-***

DTR-AM-G/091/05

− Instrukcja obsługi silnika typu dSLg250–EPW, DTR nr D4-034.335
− Dokumentacja Techniczno Ruchowa Ogranicznika temperatury typu WT-** DTR-AM-

G/065/04

− Dokumentacja Techniczno Ruchowa - Aktywna linia samogasząca
− Instrukcja obsługi – wyłącznik ciśnieniowy – presostat typ BC-D***
− Instrukcja obsługi – Czujnika przepływu cieczy typu DAK

5.2. Sterowanie

Sterowanie agregatu obejmuje funkcje:

− regulacja wydajności agregatu sprężarkowego
− monitorowanie stanu zanieczyszczenia:
− filtra oleju
− filtra powietrza
− separatorów oleju

Ad. a) Regulację wydajności agregatu sprężarkowego uzyskuje się poprzez stabilizację

ciśnienia tłoczenia. Kiedy wydajność sprężarki jest większa od aktualnego zapotrzebowania
ciśnienie rośnie. Aby ciśnienie tłoczenia nie rosło w sposób niekontrolowany stosuje się
stabilizację ciśnienia w systemie „odciąż – dociąż”, pomiędzy górnym i dolnym zakresem
ciśnienia. Progi te ustawiane są ręcznie na presostacie (43) zabudowanym na pulpicie
sterowniczym.

Uwaga: Górny próg ciśnienia tłoczenia dla sprężarek PAS-55-**, wykonanej w

wykonaniu podstawowym, maksymalnie można ustawić do wartości 7,5 bar. Powyżej tej
wartości nastąpi przeciążenie silnika napędowego (2). W przypadku innych odmian
maksymalne ciśnienia określa Tabela nr 2.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

16/29

Po załączeniu sprężarka tłoczy do sieci powietrze, aż do osiągnięcia górnego progu

ciśnienia, po czym następuje przesterowanie elektrozaworu i zamknięcie powietrza na ssaniu
sprężarki (świeci dioda H16). Sprężarka przechodni na bieg jałowy (świeci pulsująco dioda
H17). Po czasie fabrycznie ustawionym na 60 s sprężarka się wyłączy, jeżeli ciśnienie tłoczenia
nie spadnie poniżej dolnego progu ciśnienia. (Przestaje świecić pulsująco dioda H17, zaczyna
ś

wiecić pulsująco dioda H18).

Sprężarka automatycznie się załączy, jeżeli ciśnienie spadnie poniżej dolnego progu, ale

nie wcześniej niż po ustawionych fabrycznie 60 sec od momentu wyłączenia silnika napędowego
(2) (po zakończeniu pulsacyjnego świecenia diody H18).

Fabryczne ustawienia:

− Presostat

próg górny 7,5 bar
próg dolny 6,0 bar

− RGS-21*

czas biegu jałowego sprężarki - 60 s
blokada po wyłączeniu silnika - 60 s

Ciśnienia i czasy użytkownik może zmienić zachowując warunek: górny próg ciśnienia

nie większy niż 7,5 bara, zwłoka w załączeniu silnika nie krótsza niż 60 s.

Ad. b) Wskaźniki zanieczyszczeń filtrów działają na zasadzie porównywania ciśnień,

przed i za filtrem, podczas normalnego przepływu medium przez filtr :

Wskaźnik zanieczyszczenia filtra powietrza (6) jest zabudowany bezpośrednio na

obudowie filtra powietrza (5). Stan zanieczyszczenia filtra powietrza sygnalizowany jest
podniesieniem czerwonego grzybka, który w pozycji górnej się blokuje, grzybek manetką można
odblokować, jeżeli przy odblokowaniu grzybka w czasie pracy agregatu ponownie się zablokuje
w górnym położeniu to należy dokonać wymiany wkładu filtra powietrza.

Wskaźnik zanieczyszczenia filtra oleju (18) jest zabudowany bezpośrednio na filtrze oleju

(17). O stopniu zanieczyszczenia filtra świadczy pozycja czerwonego grzybka, widocznego
przez przeźroczystą kopułkę wskaźnika. Podniesienie się grzybka na pełną wysokość wskazuje
na konieczność wymiany wkładu filtra oleju.

Do pomiaru stopnia zanieczyszczenia separatorów oleju (9) zabudowanych w zbiorniku

odolejacza (10) wykorzystywany jest manometr (37) dokonujący pomiaru ciśnienia w dolnej i po
przełączeniu zaworem trójdrogowym (36) w górnej części zbiornika odolejacza, czyli przed i za
separatorami oleju. Wielkość różnicy ciśnienia świadczy o stopniu zanieczyszczenia, jeżeli
wartość różnicy osiągnie 0,07 MPa, to należy dokonać wymiany separatorów oleju (9).

6. ZABUDOWA AGREGATU SPRĘŻARKOWEGO

6.1. Warunki zabudowy

Dla ułatwienia transportu, jak również zabudowy, szerokość agregatu sprężarkowego

zminimalizowano. Szerokość 900 mm umożliwia transport agregatu najwęższymi klatkami
szybowymi jak również ustawienie go do pracy w chodniku bez konieczności wykonywania
wnęki.

Miejsce zabudowy agregatu sprężarkowego, zarówno w chodniku lub innym

pomieszczeniu winno być dobrze wentylowane w celu odprowadzenia ciepła z powietrznego
układu chłodzenia agregatu. Należy zwrócić uwagę, aby kierunek wypływu ciepłego powietrza z
układu chłodzenia agregatu był zgodny z kierunkiem przepływu powietrza wentylacyjnego w
wyrobisku. Temperatura otoczenia miejsca zabudowy agregatu, uwzględniając wtórne dogrzanie
przez pracujący agregat, nie powinna przekroczyć 28°C. Jeżeli przewiduje się, że agregat

sprężarkowy może być przestawiony w miejsca o gorszej wentylacji np. w ślepy chodnik, to
agregat sprężarkowy można fabrycznie wyposażyć w dodatkowe chłodzenie wodne, istnieje
jednak warunek, że w miejscach tych jest do dyspozycji woda z rurociągu przeciwpożarowego.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

17/29

Dodatkowa korzyść z zastosowania chłodzenia wodnego jest to, że praca agregatu nie podniesie
temperatury otoczenia w ślepym wyrobisku.

Ustawienie agregatu sprężarkowego powinno zapewniać możliwość otwarcia drzwi

i swobodny dostęp do elementów manipulacyjnych. Agregat należy ustawić na
wypoziomowanym i stabilnym podłożu, można ustawić go na drewnianych podkładach. Agregat
nie wymaga kotwienia do podłoża. Strop nad agregatem winien być zabezpieczeniem przed
ś

ciekaniem wody i obsypywaniem się odłamków skalnych

W pobliżu pracującego agregatu w odległości minimum 15 m nie wolno prowadzić prac

powodujących iskrzenie oraz nie używać otwartego ognia. W pobliżu zabudowanego agregatu
należy umieścić tabliczkę ostrzegawczą o zakazie stosowania otwartego ognia i zakazie
prowadzenia prac powodujących iskrzenie. Pomieszczenie zabudowy agregatu sprężarkowego
należy wyposażyć w urządzenia gaśnicze.

6.2. Instalacja elektryczna

Agregat sprężarkowy jest fabrycznie wyposażony w ognioszczelny rozrusznik

sprężarkowy typu RGS-21* przystosowany do zasilania z dołowej sieci o napięciu 3x500 lub
3x1000V, 50Hz. Połączenia elektryczne wewnątrz agregatu sprężarkowego wykonane są przez
producenta, a w miejscu zabudowy agregatu wymagane jest jedynie doprowadzenie zasilania
przewodem 4 żyłowym o przekroju żył minimum 25 mm

2

.

Dla podłączenia zasilania należy odkręcić śruby pokrywy komory przyłączeniowej RGS-

21*, przeprowadzić kabel przez wpust i podłączyć żyły z odpowiednimi zaciskami
przyłączowymi. Układ kontroli kolejności faz zabezpiecza przed niewłaściwym kierunkiem
obrotów. Należy tu podkreślić, że niewłaściwy kierunek obrotów, niezgodny ze strzałką w
formie odlewu na zespole śrubowym, przez okres ponad 5 sekund powoduje nieodwracalne
zniszczenie zespołu kompaktowego i utratę gwarancji.

Zacisk ochronny znajdujący się na obudowie agregatu należy podłączyć z systemem

uziemiających przewodów ochronnych. Podłączenia powinien dokonać kwalifikowany elektryk
uprawniony do prac przy urządzeniach przeciwwybuchowych.

6.3. Instalacja sprężonego powietrza

Wylot sprężonego powietrza z agregatu sprężarkowego jest zakończony zaworem

kulowym (25) o średnicy wewnętrznej gwintu 1 cal, do którego należy dokonać podłączenia
zewnętrznego odbiornika sprężonego powietrza. Agregat może zasilać urządzenia pneumatyczne
bezpośrednio, czyli krótkim elastycznym przewodem, jak również agregat można podłączyć do
istniejącej sieci sprężonego powietrza.
Ś

rubowy agregat sprężarkowy spręża powietrze bez pulsacji, toteż nie zachodzi konieczność

stosowania zbiornika wyrównawczego. Jeżeli sieć rurociągów sprężonego powietrza jest
równocześnie zasilana przez sprężarkę śrubową i tłokową to sprężarki te muszą być rozdzielone
zbiornikiem wyrównawczym.

6.4. Instalacja wody chłodzącej

W agregatach sprężarkowych z dodatkowym chłodzeniem wodnym, wykonania PAS-55-

3*÷4*, użytkownik we własnym zakresie wykonuje instalację doprowadzającą i odprowadzającą
wodę chłodzącą. Ciśnienie wody chłodzącej nie może przekraczać 16 bar, minimalne ciśnienie
musi zapewnić przepływ wody minimum 10 litrów/min. Do samego agregatu sprężarkowego
wodę należy doprowadzić otworem wykonanym w podstawie ramy, przewodem elastycznym o
ś

rednicy Dn 25 (1’’).

Przewód doprowadzający wodę chłodzącą należy podłączyć do elektrozaworu 2/2 wg schematu
rys. nr 1.

Przewód odprowadzający wodę chłodzącą z agregatu należy podłączyć do czujnika przepływu
DAK-25 wg schematu rys. nr 1. W instalacji doprowadzającej wodę chłodzącą do agregatu
należy zabudować zawór odcinający dopływ wody z równoczesną możliwością regulacji

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

18/29

wielkości przepływu wody. Na zaworze należy ustawić wielkość przepływu minimum 10

litrów/min., wartości te należy ustawić wg wskazań czujnika DAK-25.
Na przepływomierzu DAK-25 fabrycznie ustawiono 10

litrów wody na minutę, poniżej tej

wartości nastąpi awaryjne wyłączenie agregatu.

7. INSTRUKCJA OBSŁUGI

Prawidłowa eksploatacja agregatu sprężarkowego zapewnia jego długotrwałą i niezawodną

pracę. Pierwszego uruchomienia agregatu po jego zainstalowaniu przez użytkownika dokonuje
serwis fabryczny i od tej czynności rozpoczyna się okres gwarancyjny. Przestrzeganie podanych
poniżej zasad jest również warunkiem zachowania gwarancji udzielonej przez producenta.

7.1 Kontrola stanu oleju

Agregat sprężarkowy jest dostarczany do użytkownika w stanie prawidłowego napełnienia

olejem, jednak przed każdym uruchomieniem agregatu należy sprawdzić poziom oleju we
wskaźniku poziomu oleju (22) znajdującym się na zbiorniku odolejacza. Jeżeli we wzierniku nie
widać oleju to należy agregat uzupełnić olejem.

7.2 Uzupełnianie oleju

Przy ponownym uzupełnieniu oleju należy szczególnie zwrócić uwagę, czy nastąpiło

rozładowanie ciśnienia w sprężarce, na manometrze (36) musi być zero. Rozładowanie ciśnienia
jest konieczne przed otwarciem korka wlewowego (21) w przeciwnym wypadku nastąpi wyrzut
gorącej mieszanki oleju i powietrza pod ciśnieniem.

Uzupełnianie oleju w agregacie sprężarkowym należy przeprowadzać w następującej

kolejności :

− Dźwignię odłącznika (26) na RGS (20), odłączyć napięcie zasilania
− Upewnić się, że na manometrze (36), nie ma ciśnienia
− Odkręcić korek wlewowy (21), który znajduje się w zbiorniku odolejacza
− Wlać olej za pomocą lejka, do całkowitego zalania wziernika oleju (22)
− Zakręcić korek króćca (21)
− Uruchomić agregat sprężarki wg pkt. 7.4. na czas 2 minut
− Po zatrzymaniu agregatu należy odczekać około 5 minut, aby olej obciekł

7.3. Wykaz stosowanych olejów

Producent dostarcza agregat sprężarkowy wraz z olejem, specjalnie dobranym do

warunków pracy, typ stosowanego oleju oznaczony jest naklejką na zbiorniku odolejacza, jest to
SHELL CORENA 46, ten typ oleju dostępny jest w handlu a także można go zakupić u
producenta agregatu sprężarkowego.

Inne oleje, które mogą być stosowane w sprężarkach śrubowych:

ESSO:

Plus motor oil SAE 10W

Plus motor oil SAE 20W/30

Nuto H 46

Nuto H 32

MOBIL:

Mobil Delvac 1210 SAE 10W

Mobil DTE 15

Mobil DTE 13

Mobil Rarus 425

SHELL:

Rimula X 10W/30

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

19/29

Rotella X oil SAE 10W

Rotella X oil SAE 20W/30

Corena 46

Maderla A

TEXACO:

Havoline Motor oil 10W

Havoline Motor oil 20W/30

Rando oil HD32

Rando oil HD 46

Uwaga: Niedopuszczalne jest mieszanie olejów różnych gatunków i pochodzących od
rożnych producentów

7.4. Uruchamianie agregatu sprężarkowego i wyłączenie.

Przed uruchomieniem agregatu sprężarkowego należy sprawdzić – upewnić się czy:

− wystarczający jest poziom oleju, pkt. 7.1
− czy otwarty jest zawór kulowy na wylocie z agregatu sprężonego powietrza pkt. 6.3
− czy dla agregatów z dodatkowych chłodzeniem wodnym, wykonania PAS-55-3*÷4* na

zaworach zabudowanych na instalacji doprowadzającej wodę chłodzącą została
ustawiona wielkość przepływu wody zgodnie z pkt. 6.4

7.4.1 Uruchamianie agregatu sprężarkowego.

Uruchamiania agregatu dokonuje się na elementach manipulacyjnych umieszczonych na

rozruszniku sprężarek górniczych RGS-21* (20) i pulpicie sterowniczym (19) rys. nr 2. Diody
sygnalizacyjne umieszczone we wziernikach RGS-21* oraz manometry i miernik temperatury
umieszczone na pulpicie sterowniczym pozwalają ocenić poprawność działania agregatu.

Aby uruchomić agregat sprężarkowy należy wg rys. 2 wcisnąć i przekręcić dźwignię (26)

w pozycję „I – Załączony”, nastąpi:

- chwilowe zaświecenie się kilku diod koloru czerwonego
- ciągłe świecenie diody H13 (zielona)
- pulsacyjne świecenie diody H18 (biała) przez czas 60 s
Należy odczekać, aż zgaśnie dioda H18 i następnie nacisnąć przycisk (27) koloru zielonego

„I – Załącz”, nastąpi uruchomienie silnika napędowego agregatu. Nastąpi także zaświecenie się
diod koloru zielonego H14 (załączenie sterowania samoczynnego) i H15 (załączenie stycznika
głównego). Elektrozawór 3/2 zostanie zasilony. Przesterowanie elektrozaworu 3/2 spowoduje
otwarcie zaworu ssawnego (8) rys. 1 zabudowanego na wlocie do stopnia śrubowego (1). Na
manometrze (37) wychyli się wskazówka świadcząca o wzroście ciśnienia tłoczenia sprężonego
powietrza. Na mierniku temperatury (34) zaczyna wzrastać temperatura, która po ok. 10 min.
ustali się na poziomie 85-95°C.

Jeżeli ciśnienie w sieci sprężonego powierza wzrośnie powyżej górnego progu ciśnienia,

ustawionego ręcznie na presostacie (43) to nastąpi zdjęcie zasilania elektrozaworu 3/2 i
zamknięcie zaworu ssawnego (8). Agregat sprężarkowy przestaje tłoczyć sprężone powietrze,
silnik napędowy (2) nadal pracuje. Równocześnie nastąpi zaświecenie się żółtej diody H16 i
zacznie pulsować biała dioda H17. Agregat sprężarkowy przechodzi na tzw. „bieg jałowy”.
Jeżeli stan ciśnienia na presostacie (43) utrzymuje się dłużej niż 60 s powyżej dolnego progu
ciśnienia nastąpi wyłączenie silnika napędowego (2), zgaśnie dioda H15 i zaświeci się pulsująco
dioda H18. Warunkiem ponownego samoczynnego załączenia się agregatu sprężarkowego do
pracy jest upływ czasu 60 s. (zgaśnie dioda H18) oraz obniżenia się ciśnienia w sieci sprężonego
powietrza poniżej dolnego progu ciśnienia pracy agregatu ustawionego na presostacie (43).

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

20/29

UWAGA: Należy zwrócić uwagę na prawidłowy kierunek obrotów zespołu śrubowego,
zgodny z kierunkiem oznaczonym na osłonie sprzęgła, niezgodny kierunek obrotów
spowoduje nieodwracalne uszkodzenie zespołu śrubowego.

7.4.2 Wyłączanie agregatu sprężarkowego.

Wyłączanie agregatu sprężarkowego odbywa się po naciśnięciu czerwonego przycisku (27)

„O – Wyłącz”.

Awaryjne wyłączanie agregatu sprężarkowego następuje w przypadkach:
• zadziałania zabezpieczeń elektrycznych w rozruszniku sprężarek górniczych RGS-21*,

co sygnalizowane jest przez diody koloru czerwonego :

H01- zwarcie w obwodzie zasilania silnika
H02 – asymetria prądowa
H03 – przeciążenie prądowe silnika
H04 – nadmierna temperatura uzwojeń silnika
H06 – niewłaściwa kolejność faz napięć w sieci zasilającej
H07 – doziemienie torów głównych
H08 – doziemienie obwodów 24V
H09 – nadmierna temperatura oleju
H10 – nadmierna temperatura powietrza
H11 – wyłącznik awaryjny (31) wciśnięty

7.5. Elementy sygnalizacyjne

• diody koloru zielonego, białe-pulsujące i koloru żółtego opisane w pkt. 7.4.1. wskazują

stan pracy agregatu :
H13 – zielone, obecność napięcia 24V, 133Hz
H14 – zielona, załączenie sterowania w układzie pracy samoczynnej
H15 – zielona, załączenie stycznika głównego
H16 – żółta, presostat - osiągniecie ciśnienia górnego
H17 – biała pulsująca, bieg jałowy sprężarki (po osiągnięciu ciśnienia górnego)
H18 – biała pulsująca, blokada czasowa po wyłączeniu stycznika

• Neonówki sygnalizujące obecność napięcia

Neonówki sygnalizujące obecność napięcia w torze głównym zlokalizowano we wzierniku
po lewej górnej stronie obudowy. Są one rozmieszczone na obwodzie okienka co 120°.
Neonówka „1HO” w lewym górnym rogu okienka sygnalizuje obecność napięcia na
dopływie, przed odłącznikiem,
Neonówka „3HO” w prawym górnym rogu okienka sygnalizuje obecność napięcia za
odłącznikiem,
Neonówka „2HO” na dole okienka sygnalizuje obecność napięcia za bezpiecznikami toru
głównego.
Przy zamkniętym odłączniku i sprawnych bezpiecznikach mocy żarzą się wszystkie trzy
neonówki.
Przy odłączonym odłączniku żarzy się tylko neonówka „1HO”.

7.6 Czynności obsługowe

Do codziennej obsługi agregatu sprężarkowego należy:
− Kontrola poziomu oleju we wzierniku oleju (22)
− Kontrola szczelności przewodów olejowych.
− Kontrola temperatury pracy agregatu, odczytać po około 5 minutach pracy agregatu na

mierniku temperatury (34) zabudowanym na pulpicie sterowniczym (19), temperatura
winna się mieścić pomiędzy 85 do 95°C.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

21/29

− Kontrola ciśnienia powietrza, odczytać na manometrze (35) umieszczonym na pulpicie

sterowniczym (19).

− Kontrola zanieczyszczenia filtra oleju, wskaźnik (18).
− Kontrola zanieczyszczenia filtra powietrza, wskaźnik (6), zabudowany na filtrze

powietrza (5).

− Kontrola zanieczyszczenia separatorów oleju (9), kontroli dokonujemy przez

naciśnięcie przycisku zaworu trójdrogowego (36) umieszczonego na pulpicie
sterowniczym (19), wartość wychylenia manometru (37) jest miarą zanieczyszczenia
separatorów oleju, jeżeli wartość wskazania manometru przekroczy 0,07 MPa, to
należy dokonać ich wymiany.

Po 1500 godzinach pracy agregatu należy:
− Wymienić olej w agregacie sprężarkowym, według pkt. 7.6.1.
− Wymienić filtr oleju (24), według pkt. 7.6.2.

W zależności od potrzeb:
− Wymienić separatory oleju (9), według pkt. 7.6.3.
− Wymienić wkład filtra powietrza (5), według pkt. 7.6.4.
− Oczyścić odsysacz oleju (24), według pkt. 7.6.5.

7.6.1. Wymiana oleju

Wymianę oleju w agregacie sprężarkowym przeprowadzić w następującej kolejności:
− Uruchomić agregat sprężarkowy w celu podgrzania oleju, obserwować wskazania

miernika temperatury (34), wyłączyć, gdy temperatura osiągnie 50ºC

− Dzwignią odłącznika (26) na RGS (20) odłączyć napięcie zasilania
− Odczekać aż nastąpi rozładowanie ciśnienia w agregacie, manometr (36) musi

wskazywać zero

− Odkręcić korek wlewu oleju (21) w zbiorniku odolejacza
− Na końcówkę zaworu spustowego (38) nałożyć elastyczny wąż, otworzyć zawór i

spuścić olej do odpowiedniego naczynia

− Zamknąć zawór spustowy (38)
− Wlać olej za pomocą lejka do zbiornika odolejacza i dalszy tok postępowania z

wymianą oleju jest zgodny z opisem w pkt. 7.2. uzupełnianie oleju.

Uwaga: Przy wymianie oleju każdorazowo należy wymienić filtr oleju (24), podobnie

przy wymianie zanieczyszczonego filtra oleju należy wymienić również olej.

7.6.2. Wymiana filtra oleju

Wymianę filtra oleju (17) należy przeprowadzić w następującej kolejności:
− Wyłączyć z ruchu agregat sprężarkowy
− Dźwignią odłącznika (26) wyłączyć napięcie zasilania
− Odczekać aż nastąpi rozładowanie ciśnienia w agregacie, manometr (36) musi

wskazywać zero

− Odkręcić filtr oleju
− Naoliwić O-ring nowego filtra oleju
− Zakręcić nowy filtr oleju.

7.6.3. Wymiana separatorów oleju

Wymiany separatorów oleju (9) należy dokonać w następującej kolejności:
− Wyłączyć z ruchu agregat sprężarkowy

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

22/29

− Dźwignią odłącznika (26) wyłączyć napięcie zasilania
− Odczekać aż nastąpi rozładowanie ciśnienia w agregacie, manometr (36) musi

wskazywać zero

− Zdjąć pokrywę górną obudowy agregatu znajdującą się nad zbiornikiem odolejacza
− Oczyścić zawór minimalnego ciśnienia (12),
− Odkręcić śruby zaworu minimalnego ciśnienia (12) i wyciągnąć zawór w górę ,

podważając śrubokrętem, uważając aby nie uszkodzić O- ringu uszczelniającego

− Zdjęty zawór minimalnego ciśnienia (12), łącznie z elastycznym przewodem

sprężonego powietrza (13) odsunąć w bok, tak aby był dostęp do separatorów

oleju (9)
− Wyjąc zużyte separatory oleju (9)
− W nowych separatorach oleju (9) sprawdzić ułożenie O-ringów, nasmarować je olejem

i założyć w zbiorniku odolejacza (10)

− Założyć zawór minimalnego ciśnienia (12) i zakręcić śruby mocujące
− Założyć górną pokrywę obudowy agregatu.

7.6.4. Wymiana filtra powietrza

Wymianę wkładu filtra powietrza (5) należy przeprowadzić w następującej kolejności:
− Wyłączyć z ruchu agregat sprężarkowy
− Dzwignią odłącznika (26)wyłączyć napięcie zasilania
− Zdjąć pokrywę górną obudowy agregatu znajdującą się nad zespołem śrubowym (1)
− Odchylić zaczepy mocujące pokrywę filtra, zdjąć pokrywę i wysypać znajdujący się

tam pył

− Wyjąć zanieczyszczony wkład filtra i założyć nowy
− Założyć pokrywę filtra i założyć pokrywę górną agregatu

7.6.5. Czyszczenie odsysacza oleju

Czyszczenie sitka odsysacza oleju znajdującego się zbiorniku odolejacza, należy dokonać

w czasie każdorazowej wymiany separatorów oleju lub wcześniej, jeżeli zauważy się
zwiększone zużycie oleju.

Czyszczenie odsysacza oleju prowadzić w następującej kolejności:
− Wyłączyć z ruchu agregat sprężarkowy
− Dzwignią odłącznika (26) odłączyć napięcie zasilania
− Odczekać aż nastąpi rozładowanie ciśnienia w agregacie, manometr (36) musi

wskazywać zero

− Otworzyć drzwi agregatu, wykręcić ze zbiornika odolejacza (10), fabrycznie przewód

olejowy i następnie wykręcić odsysacz

− Przedmuchać sprężonym powietrzem sitko odsysacza oraz kryzę
− Oczyszczony odsysacz zabudować

7.6.6. Kontrola zabezpieczeń elektrycznych

Kontroli zabezpieczeń elektrycznych dokonuje sięco najmniej raz w tygodniu.
Przełącznikiem

(30)

kontrolujemy

poprawność

działania

zabezpieczeń

ziemnozwarciowych i przekaźnika nadprądowego, przekręcając śrubę trójkątną w prawo
za pomocą klucza dostarczonego razem ze sprężarką. Powinny zapalić się diody: H01,
H02, H03, H04, H07 i H08. W przeciwnym wypadku należy zgłosić awarię rozrusznika u
producenta. Kasowanie kontroli zabezpieczeń następuje po przekręceniu dźwigni w lewo i
chwilowym przytrzymaniu do momentu zgaśnięcia czerwonych diod. Pozycja środkowa
jest neutralna. Nie jest wymagana kontrola zabezpieczeń przed każdym uruchomieniem
agregatu.

W przypadku stwierdzenia wadliwego działania zabezpieczenia należy je natychmiast

usunąć.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

23/29

7.6.7. Konserwacja wyposażenia elektrycznego agregatu.

Konserwację wyposażenia elektrycznego agregatu należy przeprowadzić w okresach 1 do 3

miesięcy, zależnie od warunków ruchowych, lub w przypadku zmiany miejsca lokalizacji
agregatu, oraz gdy zachodzi konieczność wymiany uszkodzonych części.
W czasie konserwacji należy:

− Odłączyć napięcie od strony zasilania
− Oczyścić wnętrze poszczególnych komór rozrusznika sprężarkowego
− Usunąć nagromadzoną w tych komorach wodę kondensacyjną
− Styki odłącznika i rozłącznika oczyścić
− Części trące blokady rozrusznika pokryć cienką warstwą smaru
− Sprawdzić i dokręcić wszystkie połączenia śrubowe
− Wszystkie powierzchnie ognioszczelne pokryw oczyścić i pokryć smarem

Uwaga: a) Wszystkie czynności kontrolne i konserwacyjne, opisane w pkt. 7.6.6 i 7.6.7

mogą

być

dokonywane

przez

uprawnionych

i

przeszkolonych

elektromonterów
b) Naprawa lub remont Rozrusznika Sprężarek Górniczych RGS (20)
związana z regeneracją części lub modyfikacji może wykonać producent lub
upoważniona przez producenta jednostka
c) Eksploatacja agregatu sprężarkowego PAS-55-** w podziemiach zakładów
górniczych

powinna

być

prowadzona

zgodnie

Rozporządzeniem

Ministerstwa Gospodarki z dnia 28.06.2002 w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych
d) Naprawy i remonty Przeciwwybuchowych Agregatów Sprężarkowych
typu PAS-55-** może wykonywać tylko producent lub upoważniona przez
producenta jednostka.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

24/29

8.

WYKAZ USTEREK I SPOSOBY ICH USUWANIA

Rodzaj usterki

Przyczyna

Sposób usunięcia

Agregatu sprężarkowego nie

można uruchomić

brak napięcia

uszkodzenie

wyłącznika
rozruchowego

usunąć awarię w sieci zasilającej

odłączyć dopływ, skontrolować

działanie elementów wyłącznika
rozruchowego

Agregat sprężarkowy wyłącza

się

po uruchomieniu

reaguje układ

blokady

ustalić rodzaj czynnej blokady

wskazanej świeceniem diody we
wzierniku zespołu rozruchowego

Przegrzewanie się agregatu

sprężarkowego

niedostateczna ilość

oleju

niewłaściwy olej w

układzie

zanieczyszczone

separatory oleju

uszkodzony

termostat

niedostateczne

chłodzenie

zbyt wysoka

temperatura
otoczenia

uzupełnić olej

wymienić olej

wymienić separatory

usunąć uszkodzenie lub wymienić

zapewnić swobodny obieg

powietrza chłodzącego, oczyścić
chłodnicę

poprawić wentylację

pomieszczenia, w którym pracuje
sprężarka

Wzrost ciśnienia

powyżej ustalonej

wartości

nie zamyka się

zawór wlotowy

przeciek na

uszczelce wału
napędowego
zespołu
kompaktowego

wymontować zawór, usunąć

uszkodzenie lub wymienić

wymienić uszczelkę (simering)

Uwaga: naprawa winna być
wykonana przez serwis
producenta

Niedostateczna wydajność

agregatu sprężarkowego

zatkany filtr

powietrza

zatkane separatory

oleju

zawór wlotowy nie

otwiera się
prawidłowo

nieszczelny zawór

bezpieczeństwa

nadmierny pobór

powietrza

wymienić wkład filtra

wymienić separatory

naprawić lub wymienić

naprawić lub wymienić

sprawdzić szczelność sieci

sprężonego powietrza oraz punkty
odbioru

Nadmierne zużycie

oleju

zatkany przewód

powrotny oleju,
kryza lub sitko

uszkodzony lub

wadliwie
zamontowany
separator oleju

niewłaściwy olej

w układzie

wymontować i oczyścić

skontrolować stan separatorów i
ich prawidłowe osadzenie

wymienić uszkodzone

uszczelnienie lub separator

wymienić olej

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

25/29

9. SPIS RYSUNKÓW

Rys. nr 1

Schemat funkcjonalny sprężarki

Rys. nr 2

Widok strony czołowej rozrusznika RGS-21** i pulpitu sterowniczego

Rys. nr 3.1

Iskrobezpieczne obwody zewnętrzne rozruszników typu RGS-210, dla

sprężarek typu PAS-55-1*

Rys. nr 3.2

Iskrobezpieczne obwody zewnętrzne rozruszników typu RGS-210, dla

sprężarek typu PAS-55-2*

Rys. nr 3.3

Iskrobezpieczne obwody zewnętrzne rozruszników typu RGS-211, dla

sprężarek typu PAS-55-3*

Rys. nr 3.4

Iskrobezpieczne obwody zewnętrzne rozruszników typu RGS-210, dla

sprężarek typu PAS-55-4*

Rys. nr AM-520103-* Połączenia zewnętrzne RGS-210, dla sprężarek PAS-55-1*

Rys. nr AM-520103-* Połączenia zewnętrzne RGS-211, dla sprężarek PAS-55-2*

Rys. nr AM-520103-* Połączenia zewnętrzne RGS-210, dla sprężarek PAS-55-3*

Rys. nr AM-520103-* Połączenia zewnętrzne RGS-210, dla sprężarek PAS-55-4*

Uwaga:

Rysunki od nr 1 do 3.4 są dołączone do DTR zawsze. Pozostałe – zgodnie
z zamówionym typem wykonania sprężarek.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

26/29

14

13

12

11

11

12

24

23

21

22

32

31

31

32

Presostat
BC-DB16

2

1

4

P

D2

U

k

ła

d

s

a

m

o

g

a

sz

ą

cy

4

3

1

2

1

2

K

a

se

ta

s

te

ro

w

n

ic

za

8

1

2

5

/5

0

4

1

-1

O

g

ra

n

ic

zn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

o

le

ju

W

T

-3

0

D

7

2

(

1

0

5

°C

)

Ogranicznik temperatury

powietrza WT-12D62 (95°C)

Do obwodu iskrobezpiecznego

zdalnego wyłączania sprężarki

21

22

6

5

15

14

Elektrozawór
powietrza 3/2

2

1

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

X1

X1

X1

X1

PE

PE

PE

PE

"stycznik główny"

"K12"

"K11"

"K11"

Miernik temperatury
SC15603K205-1B
(100°C)

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

27/29

14

13

12

11

11

12

24

23

21

22

32

31

31

32

Presostat
BC-DB16

2

1

4

P

D2

U

k

ła

d

s

a

m

o

g

a

sz

ą

cy

4

3

1

2

1

2

K

a

se

ta

s

te

ro

w

n

ic

za

8

1

2

5

/5

0

4

1

-1

O

g

ra

n

ic

zn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

o

le

ju

W

T

-3

0

D

7

2

(

1

0

5

°C

)

Ogranicznik temperatury
powietrza WT-12D62 (95°C)

Do obwodu iskrobezpiecznego

zdalnego wyłączania sprężarki

21

22

6

5

15

14

Elektrozawór
powietrza 3/2

2

1

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

X1

X1

X1

R

S

-4

2

2

R

S

-4

2

2

E

x

i

Iskrobezpieczna linia
telefoniczna na powierzchnię

X1

PE

PE

PE

PE

"stycznik główny"

"K12"

"K11"

"K11"

Miernik temperatury
SC15603K205-1B
(100°C)

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

28/29

14

13

12

11

11

12

24

23

21

22

32

31

31

32

Presostat
BC-DB16

2

1

4

P

D2

U

k

ła

d

s

a

m

o

g

a

sz

ą

cy

C

zu

jn

ik

p

rz

e

p

ły

w

u

w

o

d

y

4

3

1

2

1

2

K

a

se

ta

s

te

ro

w

n

ic

za

8

1

2

5

/5

0

4

1

-1

O

g

ra

n

ic

zn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

o

le

ju

W

T

-3

0

D

7

2

(

1

0

5

°C

)

O

g

ra

n

ic

zn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

p

o

w

ie

tr

za

W

T

-1

2

D

6

2

(

9

5

°C

)

M

ie

rn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

S

C

1

5

6

0

3

K

2

0

5

-1

B

(

1

0

0

°C

)

Do obwodu iskrobezpiecznego

zdalnego wyłączania sprężarki

21

22

6

5

15

14

E

le

k

tr

o

za

w

ó

r

p

o

w

ie

tr

za

3

/2

E

le

k

tr

o

za

w

ó

r

w

o

d

y

ch

ło

d

zą

ce

j

2

/2

2

2

1

1

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

X1

X1

X1

X1

PE

PE

PE

PE

"stycznik główny K"

"K12"

"K11"

"K11"

51

52

"K60"

43

42

"stycznik

główny K"

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa PAS-55-**

29/29

14

13

12

11

11

12

24

23

21

22

32

31

31

32

Presostat
BC-DB16

2

1

4

P

D2

U

k

ła

d

s

a

m

o

g

a

sz

ą

cy

C

zu

jn

ik

p

rz

e

p

ły

w

u

w

o

d

y

4

3

1

2

1

2

K

a

se

ta

s

te

ro

w

n

ic

za

8

1

2

5

/5

0

4

1

-1

O

g

ra

n

ic

zn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

o

le

ju

W

T

-3

0

D

7

2

(

1

0

5

°C

)

O

g

ra

n

ic

zn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

p

o

w

ie

tr

za

W

T

-1

2

D

6

2

(9

5

°C

)

M

ie

rn

ik

t

e

m

p

e

ra

tu

ry

S

C

1

5

6

0

3

K

2

0

5

-1

B

(

1

0

0

°C

)

Do obwodu iskrobezpiecznego

zdalnego wyłączania sprężarki

21

22

6

5

15

14

E

le

k

tr

o

za

w

ó

r

p

o

w

ie

tr

za

3

/2

E

le

k

tr

o

za

w

ó

r

w

o

d

y

c

h

ło

d

zą

ce

j

2

/2

2

2

1

1

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

A2

X1

X1

X1

R

S

-4

2

2

R

S

-4

2

2

E

x

i

Iskrobezpieczna linia
telefoniczna na powierzchnię

X1

PE

PE

PE

PE

"stycznik główny K"

"K12"

"K11"

"K11"

51

52

"K60"

43

42

"stycznik

główny K"