PUBLIC

Conseil UE

14823/06

1

DG E V

LIMITE

PL

RADA

UNII EUROPEJSKIEJ

Bruksela, 6 listopada 2006 r. (10.11)
(OR. en)

14823/06


LIMITE

COASI 145
PESC 1058
ASIE 101
COMER 196
WTO 201

PISMO PRZEWODNIE
od:

Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej,
podpisano przez pana dyrektora Jordiego AYETA PUIGARNAUA

data otrzymania:

30 października 2006 r.

do:

Pan Javier SOLANA, Sekretarz Generalny/Wysoki Przedstawiciel

Dotyczy:

Dokument programowy w sprawie handlu i inwestycji UE - Chiny:
Konkurencja i partnerstwo

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument Komisji COM(2006) 632 wersja ostateczna .

________________________

Zał.: COM(2006) 632 wersja ostateczna

PL

PL

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

Bruksela, dnia 24.10.2006
KOM(2006) 632 wersja ostateczna

DOKUMENT ROBOCZY KOMISJI

Towarzyszący KOM(2006) 631 wersja ostateczna: Bliższe partnerstwo, Większa

odpowiedzialność

Dokument programowy w sprawie handlu i inwestycji UE - Chiny

Konkurencja i partnerstwo

{KOM(2006) 631 wersja ostateczna}

PL

2

PL

SPIS TREŚCI

1.

Ożywienie gospodarcze w Chinach ............................................................................. 5

2.

Stosunki handlowe i gospodarcze UE - Chiny............................................................. 6

2.1.

Korzyści płynące z otwarcia ........................................................................................ 6

2.2.

Wpływ konkurencji ...................................................................................................... 8

2.3.

Przeszkody w dostępie do rynku.................................................................................. 9

2.4.

Warunki konkurencji.................................................................................................. 11

3.

Odpowiedź UE i obszary działań priorytetowych ..................................................... 12

3.1.

Dążenie do otwartości rynku...................................................................................... 12

3.2.

Równe reguły gry....................................................................................................... 13

3.3.

Wspieranie europejskich przedsiębiorstw.................................................................. 14

3.4.

Obrona interesów UE: nadanie pierwszeństwa dialogowi......................................... 14

3.5.

Nawiązywanie mocniejszych globalnych stosunków ................................................ 16

Podsumowanie ......................................................................................................................... 18

PL

3

PL

Konkurencja i partnerstwo

Polityka dotycząca handlu i inwestycji UE - Chiny

Streszczenie

Chiny są najważniejszym wyzwaniem stojącym przed polityką handlową UE. W ostatnich
kilku latach obroty handlowe między UE i Chinami osiągnęły wyjątkowo wysoki poziom,
zwiększając się dwukrotnie między 2000 i 2005 r. Chiny są najważniejszym źródłem importu
dla Europy. Niniejszy dokument programowy dotyczy wyzwań z dziedziny gospodarki i
konkurencji, które wynikają z powyższych zmian oraz rozwiązań, jakie UE powinna przyjąć
w obszarze handlu i inwestycji. Stanowi to część szerszego partnerstwa z Chinami oraz
podejścia przedstawionego przez Komisję w komunikacie na temat stosunków z Chinami:
„Bliższe partnerstwo, Większa odpowiedzialność”.

Otwarty rynek UE przyczynił się w istotny sposób do wzrostu gospodarczego Chin
napędzanego przez eksport. Wzrost chińskiego rynku przyniósł również korzyści UE: Eksport
UE do Chin zwiększył się ponad dwukrotnie w ostatnich pięciu latach. Konkurencyjne ceny
chińskich produktów pomogły w utrzymaniu inflacji i stóp procentowych w Europie na
niskim poziomie. Inwestycje w Chinach zapewniły zyski europejskim przedsiębiorstwom.
Jednakże konkurencja ze strony Chin przyczyniła się do powstania poważnych trudności w
kilku europejskich sektorach wytwórczych.

Jeżeli odnajdziemy właściwą równowagę, istnieją duże możliwości nawiązania stałego i
opartego na wzajemnych korzyściach partnerstwa handlowego między Europą i Chinami.
Przywódcy obu stron powinni nadal opowiadać się za zaangażowaniem na rzecz otwartych
stosunków gospodarczych. Europa powinna nadal stwarzać warunki otwartego i
sprawiedliwego dostępu dla chińskiego eksportu oraz dostosować się do wyzwań związanych
z konkurencją, prowadząc krajowe polityki wspomagające podmioty, na których spoczywa
ciężar gospodarczych dostosowań Chiny powinny ze swojej strony wyraźniej zobowiązać się
do otwarcia i przeprowadzenia reform rynkowych. Kraj ten powinien zwiększyć ochronę
prawną przedsiębiorstw zagranicznych i poprawić egzekwowanie takiej ochrony oraz
odrzucić antykonkurencyjne praktyki i polityki handlowe.

Komisja Europejska, chcąc zacieśniać takie partnerstwo, będzie mocno bronić zasady
otwartości w europejskim handlu z Chinami. Będzie również czuwać nad tym aby Chiny
wypełniły zobowiązania w ramach WTO i kontynuowały liberalizację dostępu do rynku
towarów, usług, inwestycji i zamówień publicznych. Celem działań Komisji będzie położenie
kresu przymusowemu transferowi technologii w przypadku inwestorów europejskich oraz
narzuconym wymogom eksportowym. UE, będzie działać na rzecz zwiększenia ochrony praw
przedsiębiorstw europejskich, w szczególności w obszarze własności intelektualnej i skłaniać
Chiny do zaprzestania nieuczciwych praktyk związanych z subsydiowaniem lub ochroną
strategicznych sektorów przemysłu. Starania UE mają również zapewnić, że powyższe
kwestie zostaną uwzględnione podczas ogólnego procesu dialogu i współpracy między
Europą i Chinami oraz wyraźnie i w sposób wyczerpujący objęte w nowej umowie o
partnerstwie i współpracy, włącznie z aktualizacją umowy o handlu i współpracy z 1985 r.
Aby wspomagać rozwój europejskiej przedsiębiorczości w Chinach, Komisja będzie
nadzorować ustanawianie nowych zasobów handlowych w Chinach i w Europie w celu
zapewnienia pomocy europejskim przedsiębiorstwom i promowania nauki języków.

PL

4

PL

1.

O

śYWIENIE GOSPODARCZE W CHINACH

Rozkwit

gospodarczy

Chin

Dwieście lat temu, Chiny były największą gospodarką na świecie. Jednakże
do 1978 r. ich udział w ogólnym PKB spadł do 0,5 %. Od tego czasu
chińska polityka reform i otwarcia gospodarczego umożliwiła osiągnięcie
niespotykanego do tej pory poziomu wzrostu i rozwoju. Reformy
przyczyniły się do zwiększenia roli sektora prywatnego, skierowania
oszczędności na cele związane z inwestycjami, poprawy poziomu edukacji,
przeniesienia nakładów z sektora rolniczego do sektora produkcji oraz
uwolnienia ogromnych zasobów chińskiej siły roboczej liczącej 700
milionów pracowników. Od 1980 r. średni roczny wzrost w Chinach
wynosi 9 %, a udział w światowym PKB zwiększył się dziesięciokrotnie do
poziomu 5 % ogólnego PKB.

Korzyści

płynące ze

wzrostu

Wzrost Chin spowodował największy odnotowany w historii świata spadek
ubóstwa. Dochód na mieszkańca zwiększył się dwukrotnie, następnie
znowu podwoił swoją wartość osiągając jedną piątą obecnego poziomu w
UE wyrażonego jako parytet siły nabywczej. Między 1990 i 2000 r. w
Chinach zmniejszyła się liczba ludzi żyjących za jednego dolara dziennie o
170 milionów. W tym samym okresie, pojawiła się liczna klasa średnia o
rosnącej sile nabywczej.

Nowa potęga

handlowa

Stopniowa integracja Chin z międzynarodowym systemem handlu, dla
której bodźcem było przystąpienie do WTO w 2001 r., zapewniła Chinom
bezpieczne, otwarte i przewidywalne rynki eksportowe. Kraj ten stał się
trzecim

największym

eksporterem

na

świecie.

Poziom

handlu

zagranicznego Chin jest ponad trzy razy większy od połączonych wielkości
handlu Indii i Brazylii. Eksport stanowi ponad jedną trzecią chińskiej
gospodarki. Jednakże większa cześć chińskiego eksportu jest skupiona na
handlu towarami przetworzonymi o niskiej wartości dodanej.

Główny

odbiorca

inwestycji

zagranicznyc

h

Chiny są jednym z największych odbiorców bezpośrednich inwestycji
zagranicznych (BIZ) i podejmują wysiłki aby je przyciągnąć. W 2005 r.
przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym stanowiły ponad połowę
łącznego chińskiego eksportu.

PL

5

PL

Stabilne i

dobrze

prosperujące

Chiny

przyniosą

korzyści

Europie

Transformacja Chin w stabilną, dobrze prosperującą i otwartą gospodarkę
leży w szeroko pojętym interesie Europy. Chiny przyznają, że otwarty dla
ich eksportu rynek UE będzie podstawowym czynnikiem dalszego rozwoju
chińskiej gospodarki. Europa również oczekuje na korzyści płynące z
rozwijającego się rynku chińskiego w zakresie zaawansowanych
technologii, towarów o wysokiej wartości i złożonych usług. Konsumenci
w Europie nadal będą korzystać z konkurencyjnych cenowo towarów
importowanych z Chin. Makroekonomiczne korzyści wynikające z siły
chińskiego eksportu dla konkurencyjności Europy są znaczące. Korzyści te
są wyższe od strat poniesionych w poszczególnych obszarach.

Jedynym podejściem, jakie Europa może przyjąć w długim okresie, jest
wyrażenie zadowolenia z chińskiego wzrostu i wyciągnięcie z niego
korzyści w ramach otwartego handlu. Aby zbudować i utrzymać polityczne
poparcie w Europie dla tego rodzaju polityki i związanych z nią
dostosowań, korzyści płynące z zasady otwartości i zmian muszą zostać w
pełni osiągnięte. Oznacza to, że Chiny muszą wykazać swoją determinację
w postrzeganiu globalizacji jako procesu dwukierunkowego. Chiny
powinny wykorzystać swój rosnący wpływ, aby promować otwarty rynek i
uczciwy handel.

Wyzwania

związane ze

zrównoważon

ym wzrostem

Pomimo sukcesów gospodarczych Chiny stawiają czoła poważnym
wyzwaniom. Ich konkurencyjność jako eksportera nie jest wystarczająca
aby przysłonić problemy strukturalne. Szybkiemu wzrostowi towarzyszyły
koszty środowiskowe, problemy związane z nierównością społeczną i
ochroną zdrowia ludzkiego. Aby kontynuować wzrost, Chiny będą musiały
utrzymać tempo reform krajowych i zrównoważyć model rozwoju,
skupiając się w większym stopniu na popycie krajowym niż na sektorze
eksportowym. Chiny powinny kontynuować swoje wysiłki zmierzające ku
opracowaniu bardziej zrównoważonego podejścia do wykorzystania
zasobów naturalnych. W dziedzinach tych Europa powinna okazać uznanie
dla skali wyzwań oraz wspierać chińskie reformy mające na celu sprostanie
uzasadnionym wymaganiom związanym z postawą Chin w stosunku do ich
partnerów handlowych i międzynarodowego systemu.

2.

S

TOSUNKI HANDLOWE I GOSPODARCZE

UE

-

C

HINY

2.1.

Korzyści płynące z otwarcia

Korzyści

wzajemne

Integracja Chin z globalnym systemem handlu i inwestycji przyniosła
korzyści dla Europy i Chin. Rynek UE stanowi ponad 19 % chińskiego
handlu zagranicznego. Przedsiębiorstwa europejskie handlujące w Chinach
wniosły dobra inwestycyjne, wiedzę i technologię, które pomogły temu
krajowi rozwinąć moce produkcyjne. Ze swojej strony, handel z Chinami
przyczynia się do promocji wzrostu i zatrudnienia w Europie poprzez
zwiększony eksport, dalszą specjalizację w produktach i usługach o
wysokiej

wartości

oraz

wzmacnianie

ogólnej

konkurencyjności

przedsiębiorstw z UE.

PL

6

PL

Eksport UE Eksport UE do Chin wzrósł o ponad 100 % między 2000 i 2005 r., o wiele

szybciej niż eksport UE do reszty świata. W sektorze usługowym eksport
UE do Chin wzrósł sześciokrotnie w okresie 1994-2004 r., opierając się w
szczególności na sile sektora finansowego, budowlanego, dystrybucji i usług
edukacyjnych.

Inwestycje UE

w Chinach

Inwestycje UE w Chinach umożliwiły firmom z UE utrzymanie
konkurencyjności poprzez uzyskanie dostępu do tanich czynników
produkcji.

Znacząca

część

wartości

dodanej

produktów,

które

„wyprodukowano w Chinach” przypada na przedsiębiorstwa europejskie.
Inwestycje pomogły również firmom europejskim utrzymać zatrudnienie i
rentowne rodzaje działalności gospodarczej w UE, tj. badania,
projektowanie, marketing, zarządzanie globalne i zaawansowaną produkcję.
Niektóre inwestycje w Chinach umożliwiły przedsiębiorstwom europejskim
zdobycie udziałów w chińskim rynku i wspierały nasz eksport.

Chińskie

inwestycje w

Europie

Chińskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne są nieznaczne aczkolwiek
szybko rosną. Łączne chińskie inwestycje zagraniczne w 2004 r. wyniosły 3
miliardy EUR z wyraźnym uwzględnieniem zabezpieczania dostępu do
surowców naturalnych. Na Europę przypada jedynie ułamek tej wielkości (2
%). Jednakże, z uwagi na to, że inwestycje zwiększają się wraz z chińską
ekspansją handlową poza rynek krajowy, przedsiębiorstwa europejskie
skorzystają z odpłatnego udostępnienia doświadczenia i wiedzy w
dziedzinie dystrybucji, sprzedaży i sieci logistycznych.

Wpływ na ceny Konkurencyjne ceny towarów importowanych z Chin wpłynęły na obniżenie

cen czynników produkcji przedsiębiorstw europejskich i niższe ceny
wytworzonych produktów w Europie, co w ogólnym ujęciu przełożyło się
na niższe ceny płacone przez konsumentów. Ogólny wpływ na inflację
oszacowany przez OECD wyniósł – 0,2 % dla strefy euro w okresie 2001-
2005. Taka sytuacja umożliwiła utrzymanie ogólnych stóp procentowych na
niskim poziomie. Oszczędności wynikające z tańszych towarów i
czynników produkcji zostały zainwestowane w inne dziedziny gospodarki
europejskiej.

PL

7

PL

Ramka 1: Możliwości konkurowania przez przedsiębiorstwa z UE w Chinach

• Zmiany zachodzące w handlu UE – Chiny odzwierciedlają ogólny rozwój handlu UE z

krajami wschodzącymi. Podczas gdy wskazane kraje, a w szczególności Chiny, zdobywają
znaczne udziały w rynku produktów o zaawansowanej technologii (laptopy, telefony
komórkowe, odtwarzacze DVD), UE umacnia swoją specjalizację raczej w zakresie
produktów o wysokiej jakości niż towarów o niskiej lub średniej jakości.

• Analiza Komisji wskazuje, że rozwój rynku chińskiego nadal będzie przynosić istotne

korzyści podmiotom gospodarczym z UE. Chociaż chińskie przedsiębiorstwa staną się
bardziej konkurencyjne w coraz większej ilości segmentów rynku (np. podstawowe
chemikalia lub niektóre rodzaje pojazdów), inne segmenty będą szybko rozwijać się (np.
produkty chemiczne specjalnego przeznaczenia, popyt na kapitałochłonne części do
samochodów) stwarzając nowe możliwości dla podmiotów gospodarczych z UE.

• UE specjalizuje się w eksporcie maszyn i pojazdów, który stanowi dwie trzecie wszystkich

eksportowanych przez UE towarów i jedną trzecią chińskiego importu maszyn. Wywóz
chemikaliów z UE do Chin zwiększył się podwójnie w ostatnich pięciu latach, sprawiając,
że Chiny stały się drugim rynkiem eksportowym UE. Udział rynku UE w Chinach w 2005 r.
wynosił 16 % i był na zbliżonym poziomie do udziału w Japonii i krajach ASEAN, lecz
niższym niż udział w rynku USA (20 %), Indii (21 %) lub Brazylii (31 %). Istnieje
potencjalna możliwość wzrostu udziału rynku UE na wzór wyników osiąganych przez UE
na innych rynkach. Równocześnie z rozwojem Chin, wzrośnie popyt tego kraju na
europejskie produkty konsumenckie o zaawansowanej technologii.

• Aby odnieść sukces, podmioty gospodarcze z UE powinny dokładnie poznać chiński rynek i

wykorzystać swoją przewagę komparatywną. Podstawowym atutem Europy w jej
stosunkach z Chinami są innowacje, specjalizacja, jakość, powiązane usługi i tożsamość
marki. Wysokie jednostkowe koszty pracy nie są koniecznie przeszkodą w odnoszeniu
sukcesów eksportowych: Europejscy przedsiębiorcy osiągający najlepsze wyniki w
eksporcie do Chin ponoszą jedne z najwyższych kosztów pracy w Europie.

2.2.

Wpływ konkurencji

Dostosowania

w Europie

Konkurencyjne ceny towarów importowanych z Chin zwiększyły nacisk na
dostosowanie gospodarki europejskiej do nowych źródeł globalnej
konkurencji – w szczególności w zakresie tradycyjnych produktów o niskiej
wartości dodanej. Chińskie produkty konkurują z produktami UE nie tylko
na rynku krajowym, ale również na rynkach wschodzących w Azji, Afryce i
Ameryce Łacińskiej. Taka konkurencja jest nieuniknionym i stanowi ważny
bodziec dla konkurencyjności europejskiej. Europa powinna przede
wszystkim rozwijać i umacniać dziedziny projektowania i produkcji
towarów o wysokiej wartości i zaawansowanych technologicznie, w których
posiada przewagę komparatywną, powinna sprzyjać innowacji i wspomagać
pracowników w dostosowaniu i przekwalifikowaniu. Tym pilniejsze staje się
dokonanie dalszych postępów w realizacji agendy reform lizbońskich oraz
prowadzenie właściwej polityki konkurencji i dostosowawczej.

PL

8

PL

Delokalizacja Przenoszenie działalności do Chin wywarło negatywny wpływ na niektóre

sektory i regiony. Skala tego zjawiska nie jest jednakże duża. Obecne
inwestycje UE w Chinach stanowią niewielką część całkowitych
zagranicznych inwestycji UE (jedynie 1 % ogólnej kwoty, z wyłączeniem
inwestycji pośrednich). Ogół bezpośrednich inwestycji UE w Chinach
stanowi 5,5 % łącznych zagranicznych inwestycji w Chinach.

Wyzwania

technologiczne

Chińskie nakłady na badania zwiększają się szybko i Chiny dysponują
potencjałem aby dogonić UE w tradycyjnych dziedzinach jej specjalizacji.
Jednakże, Chiny nie opracowały jeszcze spójnej polityki dotyczącej
innowacji, a ich wysiłki są ograniczane przez nieodpowiednią ochronę
własności intelektualnej. O ile Chiny stały się pierwszym światowym
eksporterem produktów technologii informacyjnych, duża część tego
eksportu jest realizowana przez przedsiębiorstwa zlokalizowane w Chinach,
które importują części składowe o wysokiej wartości dodanej i wymagające
dużych nakładów badawczych. Europa musi jednakże pozostać czujna.

Deficyt

handlowy

Europejski deficyt w handlu z Chinami pogłębia się: w 2005 r., wartość
chińskiego eksportu do UE wyniosła 158 miliardów EUR, a eksport UE do
Chin osiągnął poziom 52 miliardów EUR, wynika z tego, że deficyt w
handlu wyniósł 106 miliardów EUR. Jednakże ograniczanie deficytu
handlowego w stosunkach UE - Chiny poprzez izolację na stanowi
właściwego rozwiązania. W ubiegłym dziesięcioleciu udział Azji w imporcie
UE pozostawał na względnie stabilnym poziomie wynoszącym 20-25%.
Deficyt w handlu z Chinami kryje w sobie fakt, iż chiński eksport częściowo
zastąpił eksport z innych krajów azjatyckich.

O ile wyzwania związane z konkurencją ze strony Chin muszą zostać

wyraźnie określone w perspektywie długoterminowej, pozostają one
rzeczywiste i wywierają znaczący wpływ na przedsiębiorstwa i
pracowników w Europie. Dlatego też kwestią podstawową jest
zabezpieczenie wzajemnego dostępu do wolnego i uczciwego chińskiego
rynku. Należy zwrócić szczególną uwagę w tym zakresie na szereg
przeszkód w dostępie do rynku oraz nieuczciwe warunki konkurencji.

2.3.

Przeszkody w dostępie do rynku

Chociaż w wyniku przystąpienia Chin do WTO chińskie cła zostały znacznie

obniżone, eksport UE wciąż napotyka liczne handlowe bariery taryfowe i
pozataryfowe oraz ograniczenia dotyczące inwestycji w zakresie produkcji i
usług. Niepełna realizacja zobowiązań w ramach WTO i bariery w dostępie
do rynku są coraz bardziej postrzegane jako przeszkoda dla rzeczywiście
wzajemnych stosunków handlowych między Europą a Chinami.

PL

9

PL

Stawki celne Podczas procesu związanego z przystąpieniem do WTO, chińskie stawki

celne zostały obniżone do poziomu wynoszącego średnio 8,8 % w przypadku
produktów nierolnych. Jednakże Chiny utrzymały liczne szczyty taryfowe w
niektórych sektorach przemysłu o szczególnym znaczeniu dla UE takich jak
wyroby włókiennicze i ubrania, skóra oraz futra, obuwie, ceramika, stal i
pojazdy.

Bariery

pozataryfowe

Europejscy eksporterzy i inwestorzy stawiają czoła powiększającej się ilości
nieuzasadnionych barier pozataryfowych przyjmujących formę certyfikacji
produktów, norm etykietowania, wymogów dotyczących zezwoleń
przywozowych i terminów odpraw celnych. Stosowanie przepisów nie jest
często jednolite, a regionalne różnice w procedurach celnych wywierają
negatywny wpływ na handel. Nieuzasadnione wymogi sanitarne i zdrowotne
mogą również stanowić przeszkodę utrudniającą eksport do Chin, w
szczególności w zakresie produktów rolnych. Chińskie normy krajowe
często

różnią

się

znacznie

od

tych

przyjętych

na

poziomie

międzynarodowym. Wiąże się to z wysokimi kosztami dotyczącymi
zapewnienia zgodności i wydłużonymi terminami dla podmiotów, w
szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, które mają wpływ na ich
zdolność do dokonywania sprzedaży na rynku chińskim.

Zamówienia

rządowe

Chiny zobowiązały się do otwarcia rynku zamówień publicznych i do jak
najszybszego podpisania wielostronnego Porozumienia w sprawie zamówień
rządowych po przystąpieniu do WTO. W chwili obecnej Chiny zobowiązały
się do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych w 2008 r. Jednakże wiele
sektorów rynku zamówień publicznych jest wciąż zamkniętych dla
europejskich przedsiębiorstw. W niektórych sektorach transfer technologii
jest warunkiem uczestnictwa zagranicznych przedsiębiorstw w przetargach
międzynarodowych.

Nowe rodzaje

polityki

dyskryminując

e zagraniczne

podmioty

gospodarcze

W najważniejszych sektorach takich jak przemysł samochodowy, stalowy,
półprzewodników lub stoczniowy pojawiają się nowe rodzaje polityki, które
zdają się był oparte na podejściu przyznającym „pierwszeństwo Chinom”,
naruszając zasadę niedyskryminacji ustanowioną w ramach WTO. W wielu
sektorach przemysłu Chiny narzuciły wymagania związane z lokalnym
czynnikiem, poprzez bezpośrednie prawodawstwo lub zezwolenia na
inwestycje, ograniczając eksport UE i nieuczciwie wspierając lokalny
przemysł. Istnieje coraz większe ryzyko, że polityka konkurencji zostanie
wykorzystana przeciwko zagranicznym podmiotom gospodarczym, a brak
niezależności lub przejrzystości wielu organów prawnych prowadzi do
podejmowania decyzji sprzyjających chińskim podmiotom.

PL

10

PL

Ograniczenia

inwestycji

W sektorze wytwórczym i usługowym inwestorzy europejscy wciąż nie
mogą zakładać przedsiębiorstw wyłącznie z kapitałem zagranicznym i
nakłada się na nich wymóg tworzenia wspólnych przedsiębiorstw z
chińskimi partnerami. W sektorze telekomunikacji i finansowym firmy z UE
nie były zdolne do znaczącego rozszerzenia działalności ze względu na
wysoki próg wymaganego kapitału i złożone procedury zatwierdzeń. W
sektorze wytwórczym Chiny nadal utrzymują ograniczenia dotyczące
inwestycji w zakresie kilku istotnych dla UE dziedzin przemysłu takich jak
samochody, paliwa i ropa naftowa lub stal.

2.4.

Warunki konkurencji

Często okazuje się, że przedsiębiorstwa z UE konkurują w Chinach na

nieuczciwych zasadach. Brak warunków uczciwej konkurencji rynkowej
oraz niewłaściwa ochrona prawna stwarza poważne problemy. Chińska
polityka w dziedzinie ochrony środowiska, norm społecznych, wyceny walut
i zasobów naturalnych może zakłócać rozwój handlu.

Prawo

własności

intelektualnej,

ochrona
prawna,

przymusowy

transfer

technologii.

Odpowiednia ochrona praw własności intelektualnej tj. patentów, praw
autorskich,

znaków

towarowych

jest

podstawowym

warunkiem

wykorzystania europejskiej przewagi komparatywnej w dziedzinie
innowacji, projektowania i produkcji o wysokiej wartości. Niewystarczająca
ochrona własności intelektualnej jest pilnym wyzwaniem, któremu muszą
sprostać przedsiębiorcy z UE w Chinach. Chiny są głównym źródłem
pochodzenia towarów podrabianych oraz pirackich, które zostały
przechwycone na granicach UE. O ile Chiny poczyniły postępy w
opracowaniu systemu własności intelektualnej, wciąż występują luki prawne,
a skuteczne wdrażanie i egzekwowanie przepisów jest nadal nierównomierne
lub niedostateczne. Przedsiębiorstwa z UE stawiają również czoła
niejasnemu i uciążliwemu systemowi prawnemu i sądowniczemu, który nie
zapewnia odpowiedniej ochrony prawnej podmiotom gospodarczym z UE.

Dotacje Chiny skierowały znaczne subsydia do uprzywilejowanych sektorów

przemysłu krajowego, w szczególności na rzecz przedsiębiorstw, które mają
odgrywać najważniejszą rolę na poziomie krajowym lub regionalnym. Takie
przedsiębiorstwa skorzystały również z preferencyjnej polityki związanej np.
z łatwiejszym dostępem do sektora bankowego. W niektórych przypadkach,
takich jak sektor samochodowy lub stalowy, całe gałęzie przemysłu
korzystają ze zintegrowanej polityki przemysłowej mającej na celu
wspieranie produkcji krajowej i rozwój eksportu. Chiny wprowadziły
również system podatkowy przewidujący preferencje podatkowe w
przypadku wykorzystania czynnika lokalnego lub dobrych wyników
eksportowych.

Elastyczny

kurs wymiany

walut

Chiński eksport do UE skorzystał również z walutowego dostosowania
chińskiego juana renminbi do dolara, zyskując istotną przewagę
konkurencyjną. Chiny zmierzają obecnie ku większej elastyczności systemu
walutowego, która może przyczynić się do zmiany ogólnej równowagi na
korzyść konsumpcji krajowej.

PL

11

PL

Nadwyżki

oszczędności

osłabiają

popyt

importowy

Popyt na produkty UE w Chinach jest również tłumiony przez niski popyt
krajowy wynikający z wysokiego poziomu oszczędności spowodowanego
ograniczoną podażą publicznych usług zdrowotnych i ochrony socjalnej.
Oszczędności przedsiębiorstw są również istotne i stanowią około połowy
ogólnej wartości chińskich oszczędności. Czynniki te ograniczają popyt
krajowy, również na towary i usługi z UE, oraz sprawiają, że większa cześć
produkcji krajowej jest eksportowana.

Ochrona

środowiska

oraz warunki

socjalne i

bezpieczeństwa

Chiński system regulacyjny w dziedzinie ochrony środowiska pozostaje
niepełny, a wdrażanie w terenie jest nieodpowiednie lub dyskryminujące,
ponieważ sprzyja lokalnym producentom. Ma to wpływ na szybkie
pogarszanie się jakości środowiska w Chinach. Chiny utrzymują również
ograniczenia inwestycji lub przywozu niektórych produktów lub usług
przyjaznych dla środowiska. Chiny muszą nadal ratyfikować, dokonać
transpozycji i wdrożyć do krajowego porządku prawnego cztery spośród
ośmiu podstawowych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy
(MOP) odnoszących się do swobody zrzeszania się, prawa do rokowań
zbiorowych i pracy przymusowej oraz inne ważne konwencje na temat
inspekcji pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony socjalnej.
Chińskie przedsiębiorstwa często nie spełniają norm bezpieczeństwa
dotyczących produktów; połowa sytuacji alarmowych w Europie związanych
z niebezpiecznymi produktami nieżywnościowymi dotyczy produktów
wytworzonych w Chinach. Niższy poziom norm środowiskowych,
socjalnych i bezpieczeństwa obowiązujący w Chinach sprawia, że produkcja
w tym kraju korzysta z przewagi konkurencyjnej.

Zakłócenia

rynku w

zakresie

handlu

globalnego

zasobami

naturalnymi

Pogoń Chin za zagranicznymi zasobami naturalnymi stała się ważnym
zjawiskiem. Chiny są obecnie drugim największym światowym importerem
paliw: Wskazuje to wyraźnie, że poziom globalnej konkurencji w zakresie
zasobów naturalnych będzie wzrastać. Chińskie wyniki eksportowe również
opierają się na imporcie zasobów z wielu rozwijających się krajów. W
niektórych

przypadkach

kraj

ten

subsydiuje

import

surowców

zapewniających

przewagę

jego

przemysłowi.

Jednocześnie

Chiny

ograniczają wywóz niektórych obficie występujących na rynku krajowym
zasobów naturalnych takich jak węgiel, koks, ziemie rzadkie, skóry i jedwab,
może to zakłócić dostępność i ceny surowców na rynkach światowych.

3.

O

DPOWIEDŹ

UE

I OBSZARY DZIAŁAŃ PRIORYTETOWYCH

3.1.

Dążenie do otwartości rynku

Europa powinna prowadzić uczciwą i zdecydowaną politykę w odniesieniu

do Chin. Powinna nalegać, by zasada otwartości przynosiła korzyści Europie
i Chinom oraz podkreślać, że silne gospodarczo Chiny leżą w interesie
Europy. Europa nie może wzywać Chin do otwarcia, podczas gdy sama
buduje bariery.

PL

12

PL

Realizacja

chińskich

zobowiązań w

ramach WTO

UE nadal uważnie monitoruje realizację chińskich zobowiązań wynikających
z przystąpienia do WTO. Kraj ten musi jeszcze dokonać znaczących
postępów. Będzie to stanowić główny priorytet UE w nadchodzących latach.
Fakt, że Chiny nie przystąpiły do Porozumienia w sprawie zamówień
rządowych w ramach WTO sprawia, że znaczna część chińskiego rynku
pozostaje niedostępna. Chiny powinny dotrzymać zobowiązania do otwarcia
negocjacji w 2008 r. i podjąć wysiłki w celu ich szybkiego zakończenia. W
2007 r. Komisja przeprowadzi szczegółowy przegląd stopnia otwartości
rynku w Chinach i realizacji chińskich zobowiązań w ramach WTO.
Komisja umocni swoje więzi z przedsiębiorstwami UE w celu określenia
podstawowych problemów.

Liberalizacja

poza

zobowiązania

mi w ramach

WTO

UE będzie nadal nakłaniać Chiny do podjęcia działań wykraczających poza
zobowiązania w ramach WTO dotyczące poprawy dostępu do rynku dla
przedsiębiorstw z UE. Rynek UE jest jednym z najbardziej otwartych
rynków na świecie. UE będzie działać na rzecz szerszego otwarcia rynku
chińskiego w celu stworzenia wzajemnych korzyści dla podmiotów z UE i
Chin. UE będzie współpracować z władzami chińskimi na wszystkich
szczeblach aby osiągnąć ten cel. W 2007 r. UE nada nowy kształt ogólnej
strategii w zakresie dostępu do rynku. Zacieśni również współpracę z
państwami członkowskimi, aby zwiększyć eksport UE do Chin.

3.2.

Równe reguły gry

UE będzie nadal wpływać na Chiny aby poprawiły swoje notowania w

zakresie ochrony praw przedsiębiorstw z UE poprzez wprowadzenie
przejrzystego systemu prawnego i sądowniczego, w ramach którego organy
są w pełni niezależne.

Zwalczanie

przymusowego

transferu

technologii,

piractwa i

podrabiania

W wyniku sondażu przeprowadzonego w tym roku na skalę światową, Chiny
stały się głównym obszarem priorytetowym dla UE w zakresie
przestrzegania prawa własności intelektualnej. Chiny powinny zrealizować
zobowiązania w ramach WTO zarówno w odniesieniu do prawodawstwa jaki
i w terenie oraz nałożyć skuteczne kary odstraszające za podrabianie i
piractwo. UE opracuje zestaw konkretnych wskaźników służących
pomiarowi

postępów

dokonywanych

przez

Chiny.

UE

będzie

współpracować z Chinami w zakresie utworzenia specjalnego systemu oceny
ryzyka na potrzeby kontroli celnej w celu skutecznej walki z podrabianymi
towarami i nawiązania kontaktów między portami i lotniskami w Chinach i
UE. Priorytetem działań UE będą kwestie dotyczące transferu technologii,
który nie opiera się na dobrowolnej decyzji przedsiębiorstw oraz problem
nieuiszczania opłat licencyjnych posiadaczom praw autorskich z UE. W
Chinach Unia rozpocznie realizację ważnego programu mającego na celu
poprawę ochrony praw własności intelektualnej oraz ograniczenie produkcji
i handlu dotyczących towarów podrabianych i pirackich oraz ich eksportu do
Europy. UE będzie ściśle współpracować z głównymi międzynarodowymi
partnerami w tej dziedzinie.

PL

13

PL

Subsydia,

reforma

sektora

bankowego i

ograniczenia w

handlu

surowcami i

produktami

energetycznym

i

Komisja będzie wywierać nacisk na Chiny aby poprawiły przejrzystość
systemów subsydiowania oraz aby zgodnie ze zobowiązaniami w ramach
WTO zakończyły przyznawanie niedozwolonych subsydiów. Chiński system
bankowy powinien zostać tak zreformowany, aby mógł działać na zasadach
komercyjnych, a udzielanie uprzywilejowanych i innych rodzajów pożyczek
powinno zostać zakończone. Komisja będzie nalegać, aby Chiny umożliwiły
działanie sił rynkowych w zakresie handlu surowcami i produktami
energetycznymi takimi jak węgiel, koks lub ziemie rzadkie.

3.3.

Wspieranie europejskich przedsiębiorstw

Komisja podejmie działania mające na celu wspomaganie w terenie

przedsiębiorstw z UE, w szczególności dotyczy to małych i średnich
przedsiębiorstw. Działania Komisji powinny raczej uzupełniać niż powielać
inicjatywy podjęte przez państwa członkowskie lub podmioty prywatne.

Ochrona

europejskich

praw

własności

intelektualnej

(PWI)

Działając w ramach istniejących struktur, takich jak IPR helpdesk (punkt
pomocy w zakresie ochrony praw własności intelektualnej) i sieć
europejskich ośrodków informacyjnych, UE rozszerzy i wzmocni istniejący
IPR helpdesk o możliwości związane ze szkoleniami i doradztwem w
zakresie ochrony i obrony europejskich praw własności intelektualnej w
Chinach. UE będzie również działać na rzecz nawiązania publiczno-
prywatnego partnerstwa z federacjami przemysłu UE i innymi podmiotami w
celu poprawy ochrony PWI w Chinach.

Wspomaganie
przedsiębiorst

w z UE w

Chinach

Komisja będzie poszukiwać partnerów w celu utworzenia Centrum
Europejskiego w Pekinie aby zapewnić pomoc przedsiębiorstwom
pragnącym

eksportować

do

Chin

lub

tam

inwestować.

Prace

przygotowawcze powinny rozpocząć się w 2006 r. w celu przeprowadzenia
studium wykonalności i zbadania ewentualnych struktur dotyczących takiej
pomocy.

Szkolenia

językowe

W lipcu 2006 r. Komisja zapoczątkowała program wymiany i szkolenia
kadry kierowniczej UE-Chiny, który zapewni 200 europejskim kierownikom
możliwość nauki języka chińskiego w nadchodzących pięciu latach. Komisja
będzie nalegać aby program ten został przedłużony poza 2010 r.

Wzmocnienie

działań

Komisji w

terenie

Komisja będzie coraz bardziej skupiać się na działalności swojego
przedstawicielstwa w Pekinie w dziedzinie związanej z handlem. Będzie
zmierzać ku wzmocnieniu działalności w Szanghaju i Guangzhou, aby
zbliżyć się do chińskich władz i przedsiębiorstw UE w głównych ośrodkach
handlowych.

PL

14

PL

3.4.

Obrona interesów UE: nadanie pierwszeństwa dialogowi

Rozstrzyganie

sporów w

ramach WTO

W przypadku sporów powstałych między Chinami i UE, UE zawsze stara się
znaleźć rozwiązanie poprzez dialog i negocjacje. Jednakże jeżeli nie
przynosi to skutku, Komisja wykorzystuje mechanizm rozstrzygania sporów
w ramach WTO aby rozwiązać problemy w stosunkach z Chinami i
zapewnić zgodność z ustalonymi na poziomie międzynarodowym zasadami i
obowiązkami. Nie chodzi tutaj o zastąpienie współpracy konfrontacją, lecz o
stworzenie mocnych powiązań opartych na obiektywnym stosowaniu
ustalonych wielostronnych zasad.

Stosowanie

środków

antydumpingo

wych i

antysubsydyjny

ch

Środki ochrony handlu pozostaną instrumentem zapewniającym uczciwe
warunki handlu między Chinami i UE, jak również z innymi krajami. UE
będzie stosować te środki ostrożnie, aczkolwiek rygorystycznie jeżeli są
uzasadnione. W chwili obecnej, warunki przyznania statusu gospodarki
rynkowej (MES) Chinom, w przypadku dochodzeń antydumpingowych, nie
są spełnione. UE aktywnie współpracuje z Chinami w celu ustanowienia
warunków umożliwiających wcześniejsze przyznanie MES. Niedawno
odnotowano postępy w zakresie kilku warunków. Komisja kontynuuje prace
z chińskimi władzami w ramach ustanowionych przez nas mechanizmów i
będzie gotowa do szybkiego działania w momencie gdy wszystkie warunki
zostaną spełnione. Poprawa dwustronnych stosunków handlowych powinna
pomóc w tworzeniu otoczenia, w jakim odbywa się taka działalność.
Chińska polityka reform będzie odgrywać podstawowe znaczenie w
wypełnianiu technicznych kryteriów związanych z przyznaniem MES.

Ramka 2: Rola dialogu

W minionych latach Komisja Europejska nawiązała wiele ważnych z gospodarczego punktu
widzenia rodzajów dialogu z Chinami, które mają wpływ na handel. Komisja, Parlament
Europejski i Komitet Ekonomiczno-Społeczny odgrywały główną rolę w tym zakresie.

Wymienione rodzaje dialogu obejmowały kwestie takie jak własność intelektualna, dostęp do
rynku, zagadnienia makroekonomiczne i związane z sektorem finansowym, rolnictwo,
konkurencja, polityka przemysłowa i regulacyjna oraz ogólne bezpieczeństwo produktów i
żywności. UE zawarła również sektorowe porozumienia z Chinami, np. umowę o współpracy
celnej, która przewiduje bliską współpracę UE z Chinami w dziedzinie kontroli PWI i
bezpieczeństwa łańcucha dostaw.

Dialog, o którym mowa, wzmacnia współpracę w dziadzienie prawodawczej oraz spójność, a
także odgrywa ważna rolę w coraz bardziej złożonych stosunkach. Może również być istotny
w zapobieganiu problemom, zanim urosną one do rangi sporów handlowych. Komisja nadal
będzie skupiać swoje działania na kwestiach handlowych i gospodarczych. Obszary, w
których istnieje potrzeba pogłębionego dialogu to m.in.: godziwa praca, zrównoważony
handel, chińska polityka w dziadzienie surowców i energii, nielegalny wyrąb lasów, ochrona
środowiska i statystyki w Chinach.

W przypadkach, w których może się to okazać przydatne i właściwe, przedsiębiorstwa z UE i

PL

15

PL

Chin, związki zawodowe, organizacje pozarządowe oraz inne zainteresowane strony powinny
uczestniczyć w posiedzeniach technicznych i wysokiego szczebla. Przedsiębiorstwa
europejskie powinny odgrywać aktywną rolę w realizacji agendy dotyczącej godziwej pracy
oraz poprawie norm społecznych i środowiskowych stosując europejskie normy,
ekotechnologie i normy odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw w trakcie prowadzenia
działalności w Chinach.

Programy współpracy, które wspomagają wymieniony dialog powinny być kontynuowane.
Program dotyczący handlu UE - Chiny, dysponujący budżetem w wysokości 15 milionów
EUR na lata 2004-2009, który wspiera budowę chińskiego potencjału w zakresie kwestii
związanych z handlem, powinien zostać przedłużony po 2009 r. Jego zakres należy
rozszerzyć tak by oprócz centralnej administracji rządowej objął również władze lokalne i
regionalne.

3.5.

Nawiązywanie mocniejszych globalnych stosunków

Partnerstwo UE z Chinami powinno zostać wykorzystane w celu zbliżenia

obu gospodarek i zwiększenia zaangażowania Chin w sprawy o znaczeniu
międzynarodowym.

Zawarcie

nowej

dwustronnej

umowy między

UE i Chinami

Istotą tego partnerstwa będzie nowa Umowa o partnerstwie i współpracy z
Chinami. Uwzględni ona w szczególności kwestie związane z handlem i
inwestycjami. Podstawowym celem tej umowy będzie usunięcie przeszkód
w inwestowaniu i obecności kapitału zagranicznego w Chinach na podstawie
chińskich zobowiązań w ramach WTO, uzyskanie lepszej ochrony własności
intelektualnej i wynegocjowanie uznania oznaczeń geograficznych. UE
będzie również starać się podejmować bardziej intensywne działania w
zakresie zagadnień dotyczących zrównoważonego rozwoju oraz aspektów i
wpływu środowiskowego jej stosunków handlowych z Chinami. Będzie
także wzmacniać współpracę w dziedzinie norm bezpieczeństwa i zdrowia.

Większe

zaangażowanie

Chin w system

wielostronny

Chiny stały się już głównym beneficjentem międzynarodowego systemu
handlowego i mogą osiągnąć nawet więcej korzyści w wyniku pomyślnego
zakończenia negocjacji WTO w sprawie Dauhańskiej agendy rozwoju, w
szczególności w dziedzinie handlu towarami przemysłowymi. Jednakże aby
negocjacje zakończyły się sukcesem, niezbędne jest większe zaangażowanie
Chin. UE wzywa Chiny do przyjęcia na siebie odpowiedzialności
proporcjonalnej do korzyści płynących z międzynarodowego systemu
handlowego oraz do wniesienia istotnego wkładu w ożywienie i zakończenie
rundy dauhańskiej w ramach WTO. Chiny powinny dać przykład oferując
lepszy dostęp do rynku, w tym dla podstawowych rodzajów przywozu z
krajów rozwijających się, takich jak wyroby włókiennicze i czynniki
produkcji. UE i Chiny powinny zacieśnić współpracę w ramach WTO i w
innych organizacjach odpowiedzialnych za opracowywanie wielostronnych
przepisów.

PL

16

PL

Sprostanie

makroekonomi

cznym

wyzwaniom

Podstawową kwestią związaną ze stabilnością gospodarki światowej jest
odpowiednie zapewnienie zrównoważenia rachunków obrotów bieżących
głównych obszarów gospodarczych. Deficyt na rachunku obrotów bieżących
w USA osiągnął niespotykany do tej pory poziom wynoszący 6,4 % PKB w
2005 r., podczas gdy wciąż rosną nadwyżki na rachunku obrotów bieżących
w Azji i krajach Bliskiego Wschodu będących eksporterami ropy. Nadwyżki
na chińskim rachunku obrotów bieżących wyniosły 7,2 % PKB w 2005 r.
Unia Europejska, czerpiąc z własnych doświadczeń, będzie nadal zachęcać
Chiny do wdrażania polityki fiskalnej, monetarnej i strukturalnej, która
zrównoważyłaby chiński model rozwoju i zapewniła długotrwały
zrównoważony wzrost.

PL

17

PL

Podsumowanie

Rozkwit Chin nadal będzie wywierać duży wpływ na wszystkie elementy globalnej
gospodarki. Fakt ten odczujemy w codziennym życiu, począwszy od kosztu paliwa po ceny
płacone za odzież. Pociąga on za sobą ważne wyzwania związane z globalnym
zrównoważonym rozwojem. Dostosowanie się do wyzwań dotyczących konkurencji i
prowadzenie uczciwego handlu z Chinami będzie stanowić główne polityczne i ekonomiczne
wyzwanie dla polityki handlowej UE w nadchodzącym dziesięcioleciu. Europa i Chiny będą
coraz bardziej zmuszone do współpracy w kwestiach globalnych jako odpowiedzialni
globalni liderzy w dziedzinie handlu i gospodarki.

Przystąpienie Chin do WTO w 2001 r. zapewniło im szeroki i stabilny dostęp do rynków
zagranicznych, w tym do rynku europejskiego. Jednakże przedsiębiorstwa europejskie,
korzystając ze wzrostu Chin, wciąż napotykają poważne przeszkody w dostępie do chińskiego
rynku. Istnieje powiększające się ryzyko, że stosunki handlowe UE - Chiny nie będą
postrzegane jako rzeczywiście wzajemne. Opierając się na przykładzie Stanów
Zjednoczonych, można stwierdzić, że jeżeli wymienione problemy nie zostaną rozwiązane,
naciski polityczne w UE zmierzające ku zablokowaniu dalszego otwarcia na chińską
konkurencję prawdopodobnie zwiększą się.

Europejska polityka handlowa w stosunku do Chin będzie mieć na celu promowanie
otwartości i współpracy na rzecz wzajemnych korzyści, uwzględniając istotne wewnętrzne
problemy jakim muszą sprostać Chiny. Europa, traktując Chiny jako równego partnera
handlowego, pragnie aby kraj ten przyjął postawę opartą na zasadzie wzajemności. Takiemu
partnerstwu powinna towarzyszyć solidna polityka wspierająca tych, którzy ponoszą ciężar
dostosowań gospodarczych w Europie. Europa musi pogodzić się z zaostrzoną konkurencją.
Chiny powinny zagwarantować, że jest to uczciwa konkurencja.