PSYCHOLINGWISTYKA

PSYCHOLINGWISTYKA

STUDIA ZAOCZNE

STUDIA ZAOCZNE

IV r. specjalizacji

IV r. specjalizacji

nauczycielskiej

nauczycielskiej

semestr letni 2006/07

semestr letni 2006/07

dr Krzysztof Kaszewski

dr Krzysztof Kaszewski

Program zajęć

Program zajęć

1. Wstęp do psycholingwistyki

1. Wstęp do psycholingwistyki

przedmiot badań;

przedmiot badań;

podstawowe terminy związane

podstawowe terminy związane

z komunikacją językową.

z komunikacją językową.

2. Elementy neurolingwistyki:

2. Elementy neurolingwistyki:

Które rejony mózgu są

Które rejony mózgu są

odpowiedzialne za mowę i

odpowiedzialne za mowę i

myślenie?

myślenie?

Po co nam dwie półkule mózgowe?

Po co nam dwie półkule mózgowe?

Czym różni się mózg kobiety od

Czym różni się mózg kobiety od

mózgu mężczyzny?

mózgu mężczyzny?

Program zajęć

Program zajęć

2. Elementy neurolingwistyki:

2. Elementy neurolingwistyki:

budowa i funkcjonowanie mózgu w

budowa i funkcjonowanie mózgu w

zakresie czynności

zakresie czynności

odpowiedzialnych za mowę i

odpowiedzialnych za mowę i

myślenie;

myślenie;

asymetria półkulowa.

asymetria półkulowa.

Program zajęć

Program zajęć

3. Reprezentacja świata w umyśle

3. Reprezentacja świata w umyśle

Jak jest zorganizowana i jak działa

Jak jest zorganizowana i jak działa

ludzka pamięć?

ludzka pamięć?

Jakie czynniki sprzyjają

Jakie czynniki sprzyjają

zapamiętywaniu (uczeniu się) na

zapamiętywaniu (uczeniu się) na

różnych etapach życia?

różnych etapach życia?

Czy pomidor jest owocem, a ksiądz

Czy pomidor jest owocem, a ksiądz

kawalerem?

kawalerem?

Program zajęć

Program zajęć

3. Reprezentacja świata w umyśle

3. Reprezentacja świata w umyśle

pamięć ludzka: podstawy biologiczne,

pamięć ludzka: podstawy biologiczne,

cechy i rodzaje pamięci; zasady

cechy i rodzaje pamięci; zasady

funkcjonowania; rozwój; uczenie się;

funkcjonowania; rozwój; uczenie się;

organizacja słownika

organizacja słownika

umysłowego;

umysłowego;

kategoryzacja językowa

kategoryzacja językowa

i pojęcie prototypu;

i pojęcie prototypu;

stereotyp językowy.

stereotyp językowy.

Program zajęć

Program zajęć

4. Filogeneza (pochodzenie) języka

4. Filogeneza (pochodzenie) języka

Jak porozumiewają się zwierzęta?

Jak porozumiewają się zwierzęta?

W czym systemy komunikacji

W czym systemy komunikacji

zwierzęcej i język ludzki są podobne,

zwierzęcej i język ludzki są podobne,

a czym się różnią?

a czym się różnią?

Kto wymyślił pierwszy język i po co

Kto wymyślił pierwszy język i po co

to zrobił?

to zrobił?

Program zajęć

Program zajęć

Program zajęć

Program zajęć

4. Filogeneza

4. Filogeneza

(pochodzenie) języka

(pochodzenie) języka

komunikowanie się

komunikowanie się

zwierząt

zwierząt

a język ludzki;

a język ludzki;

powstanie i rozwój

powstanie i rozwój

języka ludzkiego.

języka ludzkiego.

5-6. Ontogeneza języka:

5-6. Ontogeneza języka:

Skąd dzieci wiedzą, jak mówić i

Skąd dzieci wiedzą, jak mówić i

rozumieć słowa?

rozumieć słowa?

Po co dziecko głuży, a po co gaworzy?

Po co dziecko głuży, a po co gaworzy?

Czy należy przeuczać dzieci

Czy należy przeuczać dzieci

leworęczne na prawą rękę?

leworęczne na prawą rękę?

Program zajęć

Program zajęć

5-6. Ontogeneza języka:

5-6. Ontogeneza języka:

etapy przyswajania języka przez dziecko;

etapy przyswajania języka przez dziecko;

biologiczne i kulturowe podstawy języka;

biologiczne i kulturowe podstawy języka;

zaburzenia mowy i specyficzne trudności

zaburzenia mowy i specyficzne trudności

w nabywaniu języka – jąkanie, dysleksja

w nabywaniu języka – jąkanie, dysleksja

rozwojowa, leworęczność.

rozwojowa, leworęczność.

Program zajęć

Program zajęć

7. Bilingwizm:

7. Bilingwizm:

Czym różni się umysł człowieka

Czym różni się umysł człowieka

dwujęzycznego od umysłu

dwujęzycznego od umysłu

człowieka jednojęzycznego?

człowieka jednojęzycznego?

Jaki jest najlepszy wiek na

Jaki jest najlepszy wiek na

rozpoczęcie nauki języka drugiego?

rozpoczęcie nauki języka drugiego?

Program zajęć

Program zajęć

7.

7.

Bilingwizm:

Bilingwizm:

charakterystyka dwujęzyczności;

charakterystyka dwujęzyczności;

uwarunkowania jej rozwoju;

uwarunkowania jej rozwoju;

korzyści i ograniczenia w

korzyści i ograniczenia w

umiejętnościach językowych i

umiejętnościach językowych i

poznawczych osoby bilingwalnej.

poznawczych osoby bilingwalnej.

Program zajęć

Program zajęć

Zaliczenie zajęć:

Zaliczenie zajęć:

test na ocenę

test na ocenę

na ostatnim spotkaniu

na ostatnim spotkaniu

Materiały z wykładów:

Materiały z wykładów:

teczka w czytelni

teczka w czytelni

Instytutu Języka Polskiego

Instytutu Języka Polskiego

(gmach Wydziału Polonistyki, II

(gmach Wydziału Polonistyki, II

piętro)

piętro)

Lektury podręczne

Lektury podręczne

1. J. Aitchison, 1991,

1. J. Aitchison, 1991,

Ssak, który

Ssak, który

mówi. Wstęp do psycholingwistyki

mówi. Wstęp do psycholingwistyki

.

.

Warszawa.

Warszawa.

2. J. B. Gleason, N. B. Ratner, 2005,

2. J. B. Gleason, N. B. Ratner, 2005,

Psycholingwistyka

Psycholingwistyka

. Gdańsk.

. Gdańsk.

3. I. Kurcz, 1992,

3. I. Kurcz, 1992,

Język a psychologia

Język a psychologia

.

.

Warszawa.

Warszawa.

Lektury do wykładu 1.

Lektury do wykładu 1.

1. S. Grabias, 1994,

1. S. Grabias, 1994,

Język w zachowaniach społecznych

Język w zachowaniach społecznych

,

,

Lublin (gł. rozdz. IV).

Lublin (gł. rozdz. IV).

2. I. Kurcz, 2000,

2. I. Kurcz, 2000,

Psychologia języka i komunikacji

Psychologia języka i komunikacji

,

,

Warszawa (gł. rozdz. 3).

Warszawa (gł. rozdz. 3).

3. A. Mikołajczuk, 2003,

3. A. Mikołajczuk, 2003,

O komunikacji językowej

O komunikacji językowej

[w:]

[w:]

Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów

Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów

, red. A.

, red. A.

Mikołajczuk, E. Bańkowska, Warszawa.

Mikołajczuk, E. Bańkowska, Warszawa.

4. J. Porayski-Pomsta, 1989,

4. J. Porayski-Pomsta, 1989,

Psycholingwistyka

Psycholingwistyka

[w:]

[w:]

„Polonistyka” 7/1989.

„Polonistyka” 7/1989.

5. J. Porayski-Pomsta, 1999,

5. J. Porayski-Pomsta, 1999,

Komunikacja językowa

Komunikacja językowa

[w:]

[w:]

Nauka o języku dla polonistów

Nauka o języku dla polonistów

, red. S. Dubisz,

, red. S. Dubisz,

Warszawa.

Warszawa.

MOWA

MOWA

MÓWIENIE

MÓWIENIE

(wtórnie: pisanie)

(wtórnie: pisanie)

JĘZYK

JĘZYK

MOWA

MOWA

TEKST

TEKST

ROZUMIENIE

ROZUMIENIE

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

MIĘDZYLUDZKA

JĘZYKOWA

INNE

(ZWIERZĄT)

POZAJĘZYKOWA

KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

JĘZYKOWA

JĘZYKOWA

KOD JĘZYKOWY

KOD JĘZYKOWY

mówienie

mówienie

rozumienie

rozumienie

NADAWCA

NADAWCA

KOMUNIKAT

KOMUNIKAT

ODBIORCA

ODBIORCA

intencja

intencja

FORMA + TREŚĆ

FORMA + TREŚĆ

KONTAKT

KONTAKT

Sprawności mowy

Sprawności mowy

Systemowa

Systemowa

KOMPETENCJA

KOMPETENCJA

NORMA JĘZYKA

NORMA JĘZYKA

JĘZYKOWA

JĘZYKOWA

Społeczna

Społeczna

ROLE I RANGI ROZMÓWCÓW

ROLE I RANGI ROZMÓWCÓW

KOMPETENCJA

KOMPETENCJA

Sytuacyjna

Sytuacyjna

KOMUNIKACYJNA

KOMUNIKACYJNA

MIEJSCE, CZAS, KANAŁ PRZEKAZU

MIEJSCE, CZAS, KANAŁ PRZEKAZU

Pragmatyczna

Pragmatyczna

CEL

CEL

JĘZYK

JĘZYK

wielopoziomowość

kreatywność

dwuklasowość

fonem

morfem

leksem

zdanie

tekst

(wypowiedź)

gramatyka

słownik

Funkcje języka i

Funkcje języka i

wypowiedzi

wypowiedzi

Ekspresja

Perswazja

Fatyczność

Informowanie

Myślenie

Poznawanie

Kategoryzowanie

I LUDZIE

→ funkcja

komunikatywna

komunikatywna

I RZECZYWISTOŚĆ

→ funkcja

poznawcza

poznawcza

ZNAK

UŻYTKOWNIK

JĘZYKA

Czym jest

Czym jest

psycholingwistyka?

psycholingwistyka?

PSYCHOLOGIA

PSYCHOLOGIA

NAUKI KOGNITYWNE

NAUKI KOGNITYWNE

PSYCHOLINGWISTYKA

PSYCHOLINGWISTYKA

TEORIA

TEORIA

JĘZYKOZNAWSTWO

JĘZYKOZNAWSTWO

KOMUNIKACJI

KOMUNIKACJI

Pokrewne dziedziny

Pokrewne dziedziny

nauki

nauki

PSYCHOLINGWISTYKA

Socjolingwistyka

Socjolingwistyka

Etnolingwistyka

Etnolingwistyka

Lingwistyka tekstu

i dyskursu

Glottodydaktyka

Glottodydaktyka

Teoria przekładu

Teoria przekładu

Logopedia

Psychologia

rozwojowa

Metodyka języka

Metodyka języka

ojczystego

ojczystego

Biolingwistyka

Neurolingwistyka