PSYCHOLINGWISTYKA
PSYCHOLINGWISTYKA
STUDIA ZAOCZNE
STUDIA ZAOCZNE
IV r. specjalizacji
IV r. specjalizacji
nauczycielskiej
nauczycielskiej
semestr letni 2006/07
semestr letni 2006/07
dr Krzysztof Kaszewski
dr Krzysztof Kaszewski
PSYCHOLINGWISTYKA
PSYCHOLINGWISTYKA
STUDIA ZAOCZNE
STUDIA ZAOCZNE
IV r. specjalizacji
IV r. specjalizacji
nauczycielskiej
nauczycielskiej
semestr letni 2006/07
semestr letni 2006/07
dr Krzysztof Kaszewski
dr Krzysztof Kaszewski
Program zajęć
Program zajęć
1. Wstęp do psycholingwistyki
1. Wstęp do psycholingwistyki
przedmiot badań;
przedmiot badań;
podstawowe terminy związane
podstawowe terminy związane
z komunikacją językową.
z komunikacją językową.
2. Elementy neurolingwistyki:
2. Elementy neurolingwistyki:
Które rejony mózgu są
Które rejony mózgu są
odpowiedzialne za mowę i
odpowiedzialne za mowę i
myślenie?
myślenie?
Po co nam dwie półkule mózgowe?
Po co nam dwie półkule mózgowe?
Czym różni się mózg kobiety od
Czym różni się mózg kobiety od
mózgu mężczyzny?
mózgu mężczyzny?
Program zajęć
Program zajęć
2. Elementy neurolingwistyki:
2. Elementy neurolingwistyki:
budowa i funkcjonowanie mózgu w
budowa i funkcjonowanie mózgu w
zakresie czynności
zakresie czynności
odpowiedzialnych za mowę i
odpowiedzialnych za mowę i
myślenie;
myślenie;
asymetria półkulowa.
asymetria półkulowa.
Program zajęć
Program zajęć
3. Reprezentacja świata w umyśle
3. Reprezentacja świata w umyśle
Jak jest zorganizowana i jak działa
Jak jest zorganizowana i jak działa
ludzka pamięć?
ludzka pamięć?
Jakie czynniki sprzyjają
Jakie czynniki sprzyjają
zapamiętywaniu (uczeniu się) na
zapamiętywaniu (uczeniu się) na
różnych etapach życia?
różnych etapach życia?
Czy pomidor jest owocem, a ksiądz
Czy pomidor jest owocem, a ksiądz
kawalerem?
kawalerem?
Program zajęć
Program zajęć
3. Reprezentacja świata w umyśle
3. Reprezentacja świata w umyśle
pamięć ludzka: podstawy biologiczne,
pamięć ludzka: podstawy biologiczne,
cechy i rodzaje pamięci; zasady
cechy i rodzaje pamięci; zasady
funkcjonowania; rozwój; uczenie się;
funkcjonowania; rozwój; uczenie się;
organizacja słownika
organizacja słownika
umysłowego;
umysłowego;
kategoryzacja językowa
kategoryzacja językowa
i pojęcie prototypu;
i pojęcie prototypu;
stereotyp językowy.
stereotyp językowy.
Program zajęć
Program zajęć
4. Filogeneza (pochodzenie) języka
4. Filogeneza (pochodzenie) języka
Jak porozumiewają się zwierzęta?
Jak porozumiewają się zwierzęta?
W czym systemy komunikacji
W czym systemy komunikacji
zwierzęcej i język ludzki są podobne,
zwierzęcej i język ludzki są podobne,
a czym się różnią?
a czym się różnią?
Kto wymyślił pierwszy język i po co
Kto wymyślił pierwszy język i po co
to zrobił?
to zrobił?
Program zajęć
Program zajęć
Program zajęć
Program zajęć
4. Filogeneza
4. Filogeneza
(pochodzenie) języka
(pochodzenie) języka
komunikowanie się
komunikowanie się
zwierząt
zwierząt
a język ludzki;
a język ludzki;
powstanie i rozwój
powstanie i rozwój
języka ludzkiego.
języka ludzkiego.
5-6. Ontogeneza języka:
5-6. Ontogeneza języka:
Skąd dzieci wiedzą, jak mówić i
Skąd dzieci wiedzą, jak mówić i
rozumieć słowa?
rozumieć słowa?
Po co dziecko głuży, a po co gaworzy?
Po co dziecko głuży, a po co gaworzy?
Czy należy przeuczać dzieci
Czy należy przeuczać dzieci
leworęczne na prawą rękę?
leworęczne na prawą rękę?
Program zajęć
Program zajęć
5-6. Ontogeneza języka:
5-6. Ontogeneza języka:
etapy przyswajania języka przez dziecko;
etapy przyswajania języka przez dziecko;
biologiczne i kulturowe podstawy języka;
biologiczne i kulturowe podstawy języka;
zaburzenia mowy i specyficzne trudności
zaburzenia mowy i specyficzne trudności
w nabywaniu języka – jąkanie, dysleksja
w nabywaniu języka – jąkanie, dysleksja
rozwojowa, leworęczność.
rozwojowa, leworęczność.
Program zajęć
Program zajęć
7. Bilingwizm:
7. Bilingwizm:
Czym różni się umysł człowieka
Czym różni się umysł człowieka
dwujęzycznego od umysłu
dwujęzycznego od umysłu
człowieka jednojęzycznego?
człowieka jednojęzycznego?
Jaki jest najlepszy wiek na
Jaki jest najlepszy wiek na
rozpoczęcie nauki języka drugiego?
rozpoczęcie nauki języka drugiego?
Program zajęć
Program zajęć
7.
7.
Bilingwizm:
Bilingwizm:
charakterystyka dwujęzyczności;
charakterystyka dwujęzyczności;
uwarunkowania jej rozwoju;
uwarunkowania jej rozwoju;
korzyści i ograniczenia w
korzyści i ograniczenia w
umiejętnościach językowych i
umiejętnościach językowych i
poznawczych osoby bilingwalnej.
poznawczych osoby bilingwalnej.
Program zajęć
Program zajęć
Zaliczenie zajęć:
Zaliczenie zajęć:
test na ocenę
test na ocenę
na ostatnim spotkaniu
na ostatnim spotkaniu
Materiały z wykładów:
Materiały z wykładów:
teczka w czytelni
teczka w czytelni
Instytutu Języka Polskiego
Instytutu Języka Polskiego
(gmach Wydziału Polonistyki, II
(gmach Wydziału Polonistyki, II
piętro)
piętro)
Lektury podręczne
Lektury podręczne
1. J. Aitchison, 1991,
1. J. Aitchison, 1991,
Ssak, który
Ssak, który
mówi. Wstęp do psycholingwistyki
mówi. Wstęp do psycholingwistyki
.
.
Warszawa.
Warszawa.
2. J. B. Gleason, N. B. Ratner, 2005,
2. J. B. Gleason, N. B. Ratner, 2005,
Psycholingwistyka
Psycholingwistyka
. Gdańsk.
. Gdańsk.
3. I. Kurcz, 1992,
3. I. Kurcz, 1992,
Język a psychologia
Język a psychologia
.
.
Warszawa.
Warszawa.
Lektury do wykładu 1.
Lektury do wykładu 1.
1. S. Grabias, 1994,
1. S. Grabias, 1994,
Język w zachowaniach społecznych
Język w zachowaniach społecznych
,
,
Lublin (gł. rozdz. IV).
Lublin (gł. rozdz. IV).
2. I. Kurcz, 2000,
2. I. Kurcz, 2000,
Psychologia języka i komunikacji
Psychologia języka i komunikacji
,
,
Warszawa (gł. rozdz. 3).
Warszawa (gł. rozdz. 3).
3. A. Mikołajczuk, 2003,
3. A. Mikołajczuk, 2003,
O komunikacji językowej
O komunikacji językowej
[w:]
[w:]
Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów
Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów
, red. A.
, red. A.
Mikołajczuk, E. Bańkowska, Warszawa.
Mikołajczuk, E. Bańkowska, Warszawa.
4. J. Porayski-Pomsta, 1989,
4. J. Porayski-Pomsta, 1989,
Psycholingwistyka
Psycholingwistyka
[w:]
[w:]
„Polonistyka” 7/1989.
„Polonistyka” 7/1989.
5. J. Porayski-Pomsta, 1999,
5. J. Porayski-Pomsta, 1999,
Komunikacja językowa
Komunikacja językowa
[w:]
[w:]
Nauka o języku dla polonistów
Nauka o języku dla polonistów
, red. S. Dubisz,
, red. S. Dubisz,
Warszawa.
Warszawa.
MOWA
MOWA
MÓWIENIE
MÓWIENIE
(wtórnie: pisanie)
(wtórnie: pisanie)
JĘZYK
JĘZYK
MOWA
MOWA
TEKST
TEKST
ROZUMIENIE
ROZUMIENIE
KOMUNIKACJA
KOMUNIKACJA
KOMUNIKACJA
KOMUNIKACJA
KOMUNIKACJA
MIĘDZYLUDZKA
JĘZYKOWA
INNE
(ZWIERZĄT)
POZAJĘZYKOWA
KOMUNIKACJA
KOMUNIKACJA
JĘZYKOWA
JĘZYKOWA
KOD JĘZYKOWY
KOD JĘZYKOWY
mówienie
mówienie
rozumienie
rozumienie
NADAWCA
NADAWCA
KOMUNIKAT
KOMUNIKAT
ODBIORCA
ODBIORCA
intencja
intencja
FORMA + TREŚĆ
FORMA + TREŚĆ
KONTAKT
KONTAKT
Sprawności mowy
Sprawności mowy
Systemowa
Systemowa
KOMPETENCJA
KOMPETENCJA
NORMA JĘZYKA
NORMA JĘZYKA
JĘZYKOWA
JĘZYKOWA
Społeczna
Społeczna
ROLE I RANGI ROZMÓWCÓW
ROLE I RANGI ROZMÓWCÓW
KOMPETENCJA
KOMPETENCJA
Sytuacyjna
Sytuacyjna
KOMUNIKACYJNA
KOMUNIKACYJNA
MIEJSCE, CZAS, KANAŁ PRZEKAZU
MIEJSCE, CZAS, KANAŁ PRZEKAZU
Pragmatyczna
Pragmatyczna
CEL
CEL
JĘZYK
JĘZYK
wielopoziomowość
kreatywność
dwuklasowość
fonem
morfem
leksem
zdanie
tekst
(wypowiedź)
gramatyka
słownik
Funkcje języka i
Funkcje języka i
wypowiedzi
wypowiedzi
Ekspresja
Perswazja
Fatyczność
Informowanie
Myślenie
Poznawanie
Kategoryzowanie
I LUDZIE
→ funkcja
komunikatywna
komunikatywna
I RZECZYWISTOŚĆ
→ funkcja
poznawcza
poznawcza
ZNAK
UŻYTKOWNIK
JĘZYKA
Czym jest
Czym jest
psycholingwistyka?
psycholingwistyka?
PSYCHOLOGIA
PSYCHOLOGIA
NAUKI KOGNITYWNE
NAUKI KOGNITYWNE
PSYCHOLINGWISTYKA
PSYCHOLINGWISTYKA
TEORIA
TEORIA
JĘZYKOZNAWSTWO
JĘZYKOZNAWSTWO
KOMUNIKACJI
KOMUNIKACJI
Pokrewne dziedziny
Pokrewne dziedziny
nauki
nauki
PSYCHOLINGWISTYKA
Socjolingwistyka
Socjolingwistyka
Etnolingwistyka
Etnolingwistyka
Lingwistyka tekstu
i dyskursu
Glottodydaktyka
Glottodydaktyka
Teoria przekładu
Teoria przekładu
Logopedia
Psychologia
rozwojowa
Metodyka języka
Metodyka języka
ojczystego
ojczystego
Biolingwistyka
Neurolingwistyka