Emocje
Rekcja całego organizmu obejmująca:
pobudzenie fizjologiczne
zachowanie ekspresyjne - mimika, pantomimika
świadome doznania
Funkcja regulacyjna emocji polega na szeroko rozumianej ocenie stosunków między podmiotem a otoczeniem.
Cechy pełniące rolę w procesie regulacji
znak emocji - dodatni lub ujemny - zabarwienie emocjonalne przyjemne lub przykre
pobudzenie emocjonalne - intensywność emocji, jej natężenie - śpiączka - skrajne pobudzenie emocjonalne
treść emocji - np. strach, lęk, złość, gniew, zadowolenie, czułość
treść uczuć - np. miłość, zawiść, zazdrość, wstręt, ambicja
Funkcje emocji
na poziomie biologicznym prowadzą do szybkiego zorganizowania różnych systemów biologicznych np. napięcie mięśniowe
służą określeniu relacji z otoczeniem, np. przyciągając
przechowują wpływy środowiska i decydują o zróżnicowaniu jednostek, grup i kultur
są fenomenem peryferycznym, ale angażują cały organizm
mają właściwości motywujące (dążenie do maksymalizacji emocji pozytywnych)
organizują behawioralne i fizjologiczne wzorce radzenia sobie z wywołującymi je zdarzeniami (przerwanie mniej ważnych działań)
aktywizują zachowania, które normalnie znajdują się w dole hierarchii reakcji
wywołują zmiany ekspresji (mimika, pantomimika)
Źródła procesów emocjonalnych
pierwotne bodźce emocjonalne - emocje powstają pod wpływem bodźców zmysłowych.
Wielkość pobudzenia i znak emocji zależą od: modalności zmysłowej, intensywności, czasu trwania pobudzenia
dojrzewanie formy zachowania emocjonalnego
Ogólne pobudzenie, cierpienie i rozkosz (3 miesiąc życia), gniew, wstręt, strach, radość, czułość (5 m.ż.)
ontogenetyczne warunkowanie źródeł emocji - bodźce obojętne mogą nabrać właściwości bodźców wywołujących emocje w wyniku współwystępowania w czasie ze zdarzeniami, które stanowią źródło silnych emocji
emocje i oczekiwania - rozbieżność między oczekiwaniami i rzeczywistością są źródłem emocji.
Natężenie i znak emocji zależy od stopnia rozbieżności.
Warunkowanie klasyczne (Pawłow) - na zasadzie kojarzenia obu rodzajów bodźców uczymy się źródeł emocji.
Reakcje emocjonalne nabyte w ontogenezie cechują się z reguły dużą trwałością.
Generalizacja - bodźce podobne wywołują również podobne stany emocjonalne.
Hipoteza optimum rozbieżności - brak rozbieżności jest emocjonalnie obojętny, ale jeżeli trwa dłużej wzbudza emocje ujemne; niewielka rozbieżność ma dodatnią wartość emocjonalna, w miarę wzrostu rozbieżności wzrastają emocje ujemne.