W 9 22.04.2008, studia, Kinezyterapia, Wykłady


W 9 Kinezyterapia 22.04.2008

Narząd równowagi łączy się z różnymi cz UN które biorą udział w utrzymaniu równowagi i tworzą wraz z narządami przedsionkowym, jądrami przedsionkowymi i łączącymi je drogami nerwowymi funkcjonalną całość zwaną układem równowagi

Połączenia narządu przedsionkowego z jądrami ruchowymi nn rdzeniowych w przednich rogach rdzenia kręgowego na drodze przedsionkowo - rdzeniowej umożliwia prawidłowe utrzymanie równowagi ciała. Impulsy nerwowe płynące z błędnika regulują tę drogę ruchu kończyny wywołując odpowiedzi do zmian w położeniu ciała ich zgięcie lub wyprost( celem utrzymania równowagi). Reakcje mm tułowia na pobudzenie błędnika określa się mianem odruchów przedsionkowo-rdzeniowych.

Istnieje wiele prób służących do badania odruchów przedsionkowo - rdzeniowych:

Objawy pobudzenia i uszkodzenia narządu równowagi

Nadmierne pobudzenie lub uszkodzenie a nawet całkowite zniszczenie jednego błędnika prowadzi do wystąpienia zaburzeń w czynności układu równowagi.

Obiektywnymi objawami tych zaburzeń są: oczopląs, odruchy przedsionkowo-oczne i reakcje neurowegetatywne. Subiektywnym objawem są zawroty głowy.

Oczopląs występuje na drodze odruchów przedsionkowo - ocznych. Oczopląs błędnikowy ma najczęściej charakter poziomo - obrotowy. W przypadku pobudzenia błędnika przez proces występuje oczopląs w stronę ucha chorego, zaś w przypadku upośledzenia czynności lub całkowitego jej wypadnięcia ( np. po zniszczeniu błędnika) w stronę przeciwną (zdrową)

Intensywność oczopląsu zależy od stopnia pobudzenia lub uszkodzenia błędnika. Przy całkowitym zniszczeniu jednego narządu równowagi oczopląs początkowo ..... , stopniowo słabnie w skutek działania mechanizmów kompensacyjnych i po kilku dniach lub tygodniach zanika.

Zaburzenia błędnikowe wpływają przez odruchy przedsionkowo-rdzeniowe na zachowanie się mm tułowia i kończyn. Stwierdza się w ich wypadku chwianie się i padanie podczas próby Romberga, zbaczanie KG zbaczanie przy chodzeniu i w próbie dreptania. Kierunek tych zaburzeń jeśli są pochodzenia błędnikowego jest zgodny z kierunkiem wolnej fazy oczopląsu. Jeśli wystąpi oczopląs w prawo to chwianie się, zbaczanie i padanie ma mają kierunek fazy wolnej (błędnikowej) czyli w lewo (może się zmienić przy zmianie położenia głowy). Po obrocie głowy o 90° w prawo oczopląs w stosunku do tułowia będzie skierowany w tył i wystąpi padanie w przód itd.

Objaw ten nie występuje w przypadku innego oczopląsu

Zaburzeniom błędnikowym często towarzyszą reakcje ze str ukł autonomicznego. Powstają przez połączenie jąder przednich czuciowych z jądrami nerwu błędnego. Występują objawy pobudzenia ukł przywspółczulnego: nudności, wymioty, zblednięcia, spadek ciśnienia krwi, omdlenie.

Zawroty głowy - jest to nieprzyjemne uczucie powszechnie znane jednakże trudne do zdefiniowania a niekiedy mylone z uczuciem zaćmieniem z chwilowym niedotlenieniem mózgu, mroczkami lub omdleniem. Nazwę zawrót głowy najwłaściwiej oddaje stwierdzenie „kręci mi się w głowie” . Jego cechą subiektywną jest subiektywne wrażenie ruchu (nie istniejące w rzeczywistości). Charakter tego pozornego ruchu może być w różny (obrót, wahanie, w dół, ruchy unoszenia i opadania)

Badania zdolności utrzymania równowagi

Zachowanie równowagi polega na zdolności utrzymania pozycji środka ciężkości ponad wymuszoną przez pkt podparcia powierzchnię podstawy ciała.

Środek ciężkości jest środkiem masy ciała i jego umiejscowienie zmienia się w zależności od zmian postawy i ruchów części ciała. Aby równowaga została utrzymana muszą nastąpić odpowiednie dostosowania postawy ciała które nazywa się reakcjami równowagi

Reakcje równoważenia występują w wyniku złożonego procesu angażującego:

Zdolność równowagi jest zaburzona jeśli którakolwiek część układu nie zadziała właściwie np. zniszczony jest układ przedsionkowy lub OUN nie zapewnia prawidłowej integracji. Mogą działać również inne czynniki jak alkohol, leki itp.

Ocena zaburzeń równowagi jest ważnym zadaniem ze względu na wiele przyczyn.

  1. Pomagają zrozumieć jak działa system kontroli postawy ciała

  2. przyczynia się do postawienia rozpoznania klinicznego i oceny skuteczności leczenia

  3. może być wykorzystywany do diagnozowania starszych osób które doznały wcześniej upadków i rozpoznania czynników wiążących się ze ↑ ryzyka upadku

Pierwsze badania utrzymania równowagi przez człowieka prowadził Rozberg? U ludzi ze schorzeniami OUN . Ilościowo badał wychylenie ciała w stronę z zamkniętymi oczami.

Utrzymanie równowagi może być oceniane zarówno na poziomie czynnościowym jak i fizjologicznym. Pomiar wyjściowy może być bezpośrednio badany przy pomocy testów sięgania i testów ruchowych.

W zakresie badań fizjologicznych mieszczą się .......... składników nerwowych czuciowych i ruchowych oraz składników wykonywanych reakcji.

Zaburzenia systemu kontroli postawy mogą być w warunkach statycznych kontrolowane a w dynamicznych kompensacja jest opóźniona lub niewystarczająca.

Testy badające utrzymanie równowagi powinny zatem dawać warunki dynamiczne aby możliwe było pełne badanie systemu kontroli i postawy ciała i mogły być ujawnione zaburzenia równowagi.

Zaburzenia te częściej występują u osób starszych w związku z procesami starzenia się oraz występowaniem choroby OUN, układu czuciowego i rzadziej układu przedsionkowego. Przedsionkowe zaburzenia równowagi występują w każdym wieku i najtrudniej poddają się identyfikacji oraz ocenie ilościowej.

Zainteresowanie metodami badania zdolności utrzymania równowagi w pozycji stojącej doprowadziło do opracowania różnych technik pomiaru:

Systematyka kinezyterapii wg Zembatego

    1. Kinezyterapia o działaniu miejscowym (lokalna)