Finanse zakładu

ubezpieczeń

Marcin Kawiński

2

Kapitał
zakładowy

Koszty organizacyjne

(siedziba, utworzenie
administracji, utworzenie
sieci sprzedaży)

Koszty
administracyjne

Koszty akwizycji

Koszty

nadzoru

Świadczenia i premie

Wynik
finansowy

Składki

Zyski z inwestycji

Świadczenia

regresowe

Koszty
reasekuracji

3

Kapitał i majątek zakładu ubezpieczeń

AKTYWA

KAPITAŁ
WŁASNY

KAPITAŁ

OBCY

AKTYWA = KAPITAŁ WŁASNY+

KAPITAŁ OBCY

KAPITAŁ WŁASNY = AKTYWA -

ZOBOWIĄZANIA

4

AKTYWA BILANSU ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ

A. Wartości niematerialne i prawne

B. Lokaty

C. Lokaty funduszów ubezpieczeń na życie na
rachunek i ryzyko ubezpieczającego

D. Należności i roszczenia

E. Inne składniki majątku

F. Rozliczenia międzyokresowe czynne

5

PASYWA BILANSU ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ

A. Kapitały własne
B. Zobowiązania podporządkowane
C. Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe
D. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla

ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty

ponosi ubezpieczający

E. Pozostałe rezerwy
F. Zobowiązania depozytowe wobec

reasekuratorów

G. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalne
H. Rozliczenia międzyokresowe bierne i

przychody przyszłych okresów

6

OGÓLNY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT UBEZPIECZYCIELA

I. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowych lub
Wynik techniczny ubezpieczeń na życie
II. Przychody z lokat
III. Przeniesienie przychodów z lokat w części nie zaliczonej na

przychody
technicznego rachunku ubezpieczeń
IV. Koszty działalności lokacyjnej
V. Pozostałe przychody operacyjne
VI. Pozostałe koszty operacyjne
VII. Wynik na działalności operacyjnej (+/-I+II+III-IV+V-VI)
VIII. Zyski nadzwyczajne
IX. Straty nadzwyczajne
X. Wynik finansowy brutto (VII+VIII-IX)
XI. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
XII. Wynik finansowy netto (X+/-XI)

7

TECHNICZNY RACHUNEK UBEZPIECZEŃ

MAJĄTKOWYCH I OSOBOWYCH

I. Składki
II. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym
III. Odszkodowania i świadczenia
IV. Zmiany stanu innych rezerw techniczno-

ubezpieczeniowych na udziale własnym
V. Premie i rabaty dla ubezpieczonych na udziale

własnym, łącznie ze zmianą stanu rezerw
VI. Koszty działalności ubezpieczeniowej
VIII. Zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości

(ryzyka)
IX. Wynik techniczny do przeniesienia do ogólnego

rachunku zysków i strat (I+II-III+/-IV+/-V-VI-VII+/-VIII)

8

TECHNICZNY RACHUNEK UBEZPIECZEŃ NA ŻYCIE

I. Składki
II. Przychody z lokat
III. Nie zrealizowane zyski z lokat
IV. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym
V. Odszkodowania i świadczenia
VI. Zmiany stanu innych rezerw technicznych na udziale własnym
VII. Premie i rabaty dla ubezpieczonych na udziale własnym łącznie ze

zmianą stanu rezerw
VIII. Koszty działalności ubezpieczeniowej
IX. Koszty działalności lokacyjnej
X. Nie zrealizowane straty na lokatach
XI. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnym
XII. Przeniesienie przychodów z lokat w części zarachowanej na

przychody ogólnego rachunku zysków i strat
XIII. Wynik techniczny (I+II+III+IV-V+/-VI+/-VII-VIII-IX-X-XI-XII)

9

SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
DLA UBEZPIECZYCIELI

 

A. Przepływy netto z działalności operacyjnej (I-II-III+IV-
V+VI-VII)

B. Przepływy netto z działalności lokacyjnej (I-II+III-IV+V
VI+VII+VIII-IX+X+/-XI)

C. Przepływy netto z działalności finansowej (I-II+/-III)

D. Nadwyżka/Zmniejszenie środków pieniężnych(A+/-B+/-
C)

10

Składki

• Składka przypisana brutto
• Składka przypisana na udziale

własnym

• Składka zarobiona brutto
• Składka zarobiona na udziale

własnym

11

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe obejmują następujące
rodzaje rezerw:

1) rezerwę składek,

2) rezerwę na pokrycie ryzyka niewygasłego,

3) rezerwy na nie wypłacone odszkodowania i świadczenia,
w tym rezerwę na skapitalizowaną wartość rent,

4) rezerwy na wyrównanie szkodowości (ryzyka),

5) rezerwę ubezpieczeń na życie,

6) rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi
ubezpieczający,

7) rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych,

8) pozostałe rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
przewidziane w statucie ubezpieczyciela.

12

Rezerwę składek tworzy się jako składkę przypisaną -
pomniejszoną o koszty akwizycji ubezpieczyciela - przypadającą
na przyszłe okresy sprawozdawcze, proporcjonalnie do okresu, na
jaki składka jest przypisana, lub w relacji do stopnia ryzyka
przewidywanego w następnych okresach sprawozdawczych.

Rezerwę składek ustala się metodą indywidualną, w odniesieniu
do każdej umowy oddzielnie.

W rodzajach ubezpieczeń, w których występuje masowość
zawieranych umów ubezpieczenia i mało zróżnicowana wysokość
składki dla poszczególnych umów, a także brak istotnych zmian w
rozkładzie czasowym zawieranych umów, rezerwy składek można
ustalać metodą ryczałtową.

13

Rezerwę na pokrycie ryzyka niewygasłego tworzy się
oddzielnie, jako uzupełnienie rezerwy składek, na
pokrycie odszkodowań, świadczeń i kosztów, jakie
mogą wyniknąć z przyszłych szkód i wypadków w
odniesieniu do umów ubezpieczenia, które nie
wygasają z ostatnim dniem okresu sprawozdawczego.

Rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłego stanowi
różnicę pomiędzy przewidywaną wartością przyszłych
odszkodowań, świadczeń i kosztów, a wielkością
rezerwy składek oraz ewentualnych składek, które w
dalszym ciągu mogą być przypisane z tytułu tych
umów i dotyczą tego samego okresu ubezpieczenia.

Rezerwę na pokrycie ryzyka niewygasłego ustala się
metodą aktuarialną lub ryczałtową dla poszczególnych
grup ubezpieczeń.

14

Rezerwę na nie wypłacone odszkodowania i
świadczenia tworzy się w wysokości odpowiadającej
ustalonej lub przewidywanej wielkości przyszłych
wypłat odszkodowań i świadczeń związanych z
zaszłymi szkodami, powiększonej o koszty likwidacji
szkód. W szczególności dotyczy to szkód, które:

1) zostały zgłoszone ubezpieczycielowi i dla
których zostały ustalone odszkodowania i świadczenia
bądź gdy posiadane informacje pozwalają na ocenę
wysokości odszkodowań i świadczeń,

2) zostały zgłoszone ubezpieczycielowi a posiadane
informacje nie pozwalają na ocenę wysokości
odszkodowań i świadczeń,

3) zaszły w okresie sprawozdawczym, lecz nie
zostały jeszcze zgłoszone ubezpieczycielowi.

15

Rezerwy na nie wypłacone odszkodowania i
świadczenia ustala się metodą indywidualną,
aktuarialną lub ryczałtową.

Metodę ryczałtową można stosować w rodzajach
ubezpieczeń, w których występuje masowość szkód
oraz mało zróżnicowana wysokość odszkodowań i
świadczeń.

Część rezerwy, która dotyczy kosztów likwidacji szkód,
powinna być utworzona odrębnie dla każdej grupy
ubezpieczeń.

16

Rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzy się w wysokości mającej
zapewnić wyrównanie wahań współczynnika szkodowości w przyszłości.

Rezerwa na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzona jest dla grup
ubezpieczeń, z wyjątkiem rezerwy dla grupy 14 działu II, w których występują lub
mogą wystąpić istotne wahania współczynnika szkodowości.

Rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzy się na ostatni dzień roku
obrotowego. Rezerwę tworzy się w takiej wysokości, aby przy zmianie stanu
rezerwy współczynnik szkodowości dla danego roku obrotowego - obliczany dla
kwoty odszkodowań skorygowanej o zmianę tej rezerwy - był równy średniemu
współczynnikowi szkodowości w grupach ubezpieczeń w ostatnich 5 latach
obrotowych, z wyłączeniem danego roku, obliczanemu bez uwzględnienia zmian
rezerwy na wyrównanie szkodowości. W przypadku gdy ubezpieczyciel prowadzi
działalność krócej niż 5 lat, nie tworzy się rezerwy na wyrównanie szkodowości.
Wielkość zmniejszenia rezerwy nie może przekroczyć jej aktualnej wysokości, a
wielkość zwiększenia rezerwy nie może przekroczyć 5% składki na udziale
własnym w grupach, w których rezerwa jest tworzona. Wielkość rezerwy na
wyrównanie szkodowości nie może ponadto przekroczyć 30% wypłat
odszkodowań na udziale własnym w danym roku obrotowym w danych grupach
ubezpieczeń.

Przy obliczaniu rezerwy na wyrównanie szkodowości (ryzyka) nie ustala się
udziału reasekuratora, chyba że umowy reasekuracyjne przewidują inaczej.

17

W przypadku prowadzenia ubezpieczeń w grupie 14
działu II, ubezpieczyciel jest obowiązany do tworzenia
rezerwy na wyrównanie szkodowości przeznaczonej
na pokrycie ujemnego wyniku technicznego
osiągniętego w tej grupie ubezpieczeń w roku
obrotowym lub na wyrównanie wyższego niż
przeciętny współczynnika szkodowości w tej grupie w
roku obrotowym, przed uwzględnieniem zmiany stanu
rezerw na wyrównanie szkodowości.

18

Rezerwę ubezpieczeń na życie tworzy się w wysokości ustalonej
metodą aktuarialną (prospektywną lub retrospektywną), z
możliwością uwzględnienia kosztów obsługi umów i kosztów
związanych z wypłatą odszkodowań i świadczeń.

W przypadku ubezpieczeń na życie kwota rezerwy na nie wypłacone
odszkodowania i świadczenia powinna być równa kwocie należnej
ubezpieczonym, uprawnionym lub uposażonym, powiększonej o inne
koszty związane z wypłatą świadczeń.

Rezerwy ubezpieczeń na życie tworzy się indywidualnie dla każdej
umowy ubezpieczenia. Rezerwy mogą być ustalone sumarycznie dla
określonych grup umów ubezpieczenia, pod warunkiem że dają one
w przybliżeniu ten sam rezultat, co metoda indywidualna.

Co najmniej raz na 5 lat ubezpieczyciel jest obowiązany ustalić
wielkość rezerwy ubezpieczeń na życie metodą indywidualną.

19

Rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty
ponosi ubezpieczający, tworzy się w wysokości
wartości lokaty dokonanej zgodnie z
postanowieniami zawartej umowy ubezpieczenia na
życie.

Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych
tworzy się w wysokości kwot, o które powiększane
są przyszłe świadczenia lub pomniejszane przyszłe
składki, zgodnie z umową ubezpieczenia.

20

W przypadku przeniesienia umów ubezpieczenia waz z
portfelem przekazywane są środki finansowe w
wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
odpowiednich dla przenoszonych umów.

Pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
powinno być równoważne co do czasu i wielkości.

Metody tworzenia rezerw techniczno
ubezpieczeniowych:

• indywidualna
• ryczałtowa
• aktuarialna

21

Metoda indywidualna polega na oszacowaniu szkód
zgłoszonych ubezpieczycielowi w ramach jednej umowy.

Metoda ryczałtowa polega na zbiorczym oszacowaniu
rezerw jako procent zbioru składki lub wartości
wypłaconych świadczeń. Wyniki powinny być zbliżone do
metody indywidualnej.

Metoda aktuarialna polega na ustaleniu wartości
rezerw przy zastosowaniu metod matematyki i statystyki
ubezpieczeniowej.

Przyjęte metody obliczania rezerw ubezpieczeniowych
winny być stosowane w sposób ciągły, wszelkie zmiany
powinny być uzasadnione.

22

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe brutto są to
rezerwy przed uwzględnieniem udziału reasekuratora.

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe na udziale
własnym są to rezerwy po uwzględnieniu udziału
reasekuratorów, nazywane inaczej funduszem
ubezpieczeniowym.

Rezerwy techniczno-
ubezpieczeniowe
brutto

Rezerwy techniczno-
ubezpieczeniowe na
udziale własnym –
fundusz
ubezpieczeniowy

Udział reasekuratora