wykład z ekonomiki turystyki

1

Usługi

Usługi

Turystyczne

Turystyczne

wykład z ekonomiki turystyki

2

Ujęcie

Ujęcie

usług w sensie ogólnym :

usług w sensie ogólnym :

Wszelkie zbywalne

Wszelkie zbywalne

czynności będące wynikiem

czynności będące wynikiem

pracy ludzkiej, związane z

pracy ludzkiej, związane z

zaspakajaniem potrzeb

zaspakajaniem potrzeb

ludzkich, nie służące

ludzkich, nie służące

jednak do wytworzenia

jednak do wytworzenia

dóbr materialnych

dóbr materialnych

wykład z ekonomiki turystyki

3

Pojęcie usług wg

Pojęcie usług wg

Oskara

Oskara

Lang

Lang

e

e

U

U

sługi są czynnościami

sługi są czynnościami

związanymi z zaspakajaniem

związanymi z zaspakajaniem

potrzeb ludzkich /w sposób

potrzeb ludzkich /w sposób

bezpośredni lub pośredni/ ale

bezpośredni lub pośredni/ ale

nie służą bezpośrednio w

nie służą bezpośrednio w

wytwarzaniu przedmiotów.

wytwarzaniu przedmiotów.

 

 

wykład z ekonomiki turystyki

4

Usługi turystyczne

Usługi turystyczne

to, podobnie jak

to, podobnie jak

inne usługi, wszelkie wymienne,

inne usługi, wszelkie wymienne,

zbywalne czynności będące

zbywalne czynności będące

wynikiem pracy, związane

wynikiem pracy, związane

bezpośrednio lub pośrednio z

bezpośrednio lub pośrednio z

zaspakajaniem potrzeb przed i w

zaspakajaniem potrzeb przed i w

czasie podróży oraz pobytu

czasie podróży oraz pobytu

turystycznego, ale nie służące

turystycznego, ale nie służące

bezpośrednio do wytwarzania

bezpośrednio do wytwarzania

przedmiotów. Są uzależnione od

przedmiotów. Są uzależnione od

pojawienia się turysty - klienta.

pojawienia się turysty - klienta.

wykład z ekonomiki turystyki

5

Usługi turystyczne

Usługi turystyczne

są to

są to

wszystkie społecznie

wszystkie społecznie

pożyteczne czynności

pożyteczne czynności

służące zaspokojeniu

służące zaspokojeniu

materialnych

materialnych

i niematerialnych

i niematerialnych

potrzeb turystycznych

potrzeb turystycznych

człowieka

człowieka

wykład z ekonomiki turystyki

6

Aby usługi turystyczne wystąpiły muszą być

Aby usługi turystyczne wystąpiły muszą być

zachowane następujące warunki:

zachowane następujące warunki:

 

 

1.      Czynnikiem popytotwórczym na

1.      Czynnikiem popytotwórczym na

poszczególne rodzaje usług musi być

poszczególne rodzaje usług musi być

wyłącznie turystyka,

wyłącznie turystyka,

2.      usługi powinny zastępować

2.      usługi powinny zastępować

konsumpcję w stałym miejscu

konsumpcję w stałym miejscu

zamieszkania,

zamieszkania,

3

3

usługi te służą do eksploatacji i

usługi te służą do eksploatacji i

konserwacji sprzętu oraz majątku

konserwacji sprzętu oraz majątku

turystycznego

turystycznego

7

Klasyfikacja usług turystycznych wg

Klasyfikacja usług turystycznych wg

Wodejki

Wodejki

Usługi turystyczne

Usługi
material
ne

Usługi
niematerialne

8

Usługi materialne

Usługi materialne

Skierowane na Skierowane na

osobę

przedmiot

medyczne

Konserwacyjno-

naprawcze

kosmetyczne

pralnicze

gastronomiczne

porządkowe

noclegowe

transportowe

transportowe

wykład z ekonomiki turystyki

9

Usługi niematerialne

Usługi niematerialne

Skierowane na

Skierowane na

osobę

Czynności
niematerialne

oświatowe

finansowe

informacyjne

prawne

kulturalne

ubezpieczeniowe

konsultacyjne

wykład z ekonomiki turystyki

10

Cechy usług turystycznych

Cechy usług turystycznych

1. Usługi turystyczne są przedmiotem gry
rynkowej.
2. Usługi turystyczne mogą odnosić się
do ludzi lub do rzeczy.

3. usługi turystyczne mogą być usługami
pojedynczymi

bądź

usługami

występującymi w formie pakietu.

wykład z ekonomiki turystyki

11

4. Przy

4. Przy

nabywaniu i konsumpcji ma miejsce

nabywaniu i konsumpcji ma miejsce

bezpośredni kontakt

bezpośredni kontakt

usługobiorców

usługobiorców

/klientów/

/klientów/

z

z

wytwórcami usług

wytwórcami usług

.

.

5.

5.

Usługi turystyczne są usługami

Usługi turystyczne są usługami

komplementarnymi, tzn. usługami

komplementarnymi, tzn. usługami

wzajemnie

wzajemnie

zależnymi.

zależnymi.

6.

6.

Usługi turystyczne są usługami

Usługi turystyczne są usługami

substytucyjnymi tzn. usługami które mogą

substytucyjnymi tzn. usługami które mogą

się

się

wzajemnie zastępować

wzajemnie zastępować

7.

7.

Usługi turystyczne z reguły maj

Usługi turystyczne z reguły maj

ą

ą

nietrwały charakter tzn. zaistnieją w

nietrwały charakter tzn. zaistnieją w

określonym czasie i miejscu. Stąd wypływa

określonym czasie i miejscu. Stąd wypływa

wniosek, że są usługami sezonowymi

wniosek, że są usługami sezonowymi

.

.

wykład z ekonomiki turystyki

12

8.

8.

Produkcja usług turystycznych jest

Produkcja usług turystycznych jest

w mniejszym stopniu podatna na

w mniejszym stopniu podatna na

postęp techniczny aniżeli produkcja

postęp techniczny aniżeli produkcja

przemysłowa

przemysłowa

,

,

Jeśli zatem uznać, że istotą

ruchu turystycznego jest

realizacja funkcji czasu wolnego,

a więc wypoczynek poza

miejscem stałego zamieszkania,

to usługi turystyczne można

grupować według kryterium

potrzeb turystycznych,

uzyskując podział na usługi :

- specyficzne dla turystyki jako

czynności wyspecjalizowanego

personelu obsługi turystów,

stanowiące przedmioty potrzeb

specyficznych dla turystyki;

- pozostałe usługi jako czynności

stanowiące przedmiot

pozostałych potrzeb turystów.

Usługi specyficzne dla turystyki są

wykonywane na rzecz wyodrębnionej

grupy

konsumentów - turystów, w oparciu

o wyspecjalizowane urządzenia

obsługi turystów.

Zaspokajają one potrzeby

bezpośrednio związane z

wypoczywaniem poza miejscem

stałego zamieszkania, stąd

konieczny staje się ich dalszy podział

na usługi podstawowe,

transportowe oraz

wypoczynkowe.

Usługi podstawowe stanowią

substytut funkcji gospodarstwa

domowego na obszarze

turystycznym, stąd też potrzeby

biologiczne przekształcają się w

potrzeby określonych usług

wykonywanych w

wyspecjalizowanych

urządzeniach turystycznych.

Pozostałe usługi zaspokajają pozostałe

potrzeby turystów przeniesione do miejsc ich

czasowego pobytu. Mimo stosunkowo krótkiej

bytności w miejscowości czy na obszarze

turystycznym turysta odczuwa szereg potrzeb

odnoszących się zarówno do jego osoby, jak i

do rzeczy, którymi się w tym czasie posługuje.

Wywołuje to popyt na usługi przeznaczone

bezpośrednio dla turystów, bądź dla

organizatorów ruchu turystycznego jako

pośredników.

Usługi te tworzą pewien wycinek szeroko

pojętych warunków bytu, zapewniając

możliwość dobrego wypoczynku, czyli

pośrednio wpływając na realizację celu

podróży turystycznej.

Wśród tych usług również wyodrębniają się

grupy rodzajowe o zróżnicowanym

charakterze, a mianowicie: turystyczne usługi

handlowe, turystyczne usługi rzemieślnicze

oraz pozostałe

usługi infrastrukturalne.

USŁUGI SPECYFICZNE DLA TURYSTYKI

USŁUGI PODSTAWOWE

Usługi noclegowe

Zaspokajają one podstawowe potrzeby

turysty przeniesione z miejsca stałego

pobytu -

potrzeby zamieszkania i snu. Z tego względu

zalicza się je do podstawowych usług

oferowanych turystom, a ich cechy

powodują, że zawsze znajdują się one na

pierwszym

planie w strukturze podaży turystycznej.

Zakres usług noclegowych zależy od

rodzaju urządzenia noclegowego,

które przede wszystkim powinno

zapewnić miejsce do spania, ale

jednocześnie może ono służyć jako

podstawa dla innych usług,

zaspokajających potrzeby

uczestników ruchu turystycznego

przeniesione z ich gospodarstwa

domowego.

Usługi żywieniowe

Usługi te, zaspokajając potrzebę wyżywienia turysty w

miejscu jego czasowego pobytu, stanowią także rodzaj

usług podstawowych w turystyce. Wymagania co do

ich jakości wiążą się z tym, że są one uznawane za

substytut wyżywienia w gospodarstwie domowym. W

wielu formach ruchu turystycznego występuje jednak

wyraźna odmienność sposobów przygotowania

posiłków oraz rodzaju produktów, z jakich się one

składają. Wyżywienie turysty może bowiem opierać się

na zakupie gotowych dań, bądź tylko artykułów

spożywczych, stąd usługi żywieniowe są wykonywane

zarówno przez zakłady gastronomiczne, jak i przez

handel detaliczny.

USŁUGI TRANSPORTOWE

Istotą szeroko pojmowanej turystyki jest

między innymi ruch w przestrzeni oraz

zapewnienie warunków do jego realizacji.

Chodzi bowiem o udostępnienie turystom

rozproszonych w przestrzeni

nieprzenośnych walorów turystycznych

przez wykonywanie na ich rzecz usług

przewozowych. Z tego względu usługi te

zalicza się do grupy usług specyficznych dla

turystyki, choć pamiętać przy tym trzeba,

że wiele elementów systemu

komunikacyjnego jest tworzone dla

realizacji celów nieturystycznych.

Usługi transportowe

uważane są za dynamiczny czynnik

kształtowania tego ruchu, ale transport

obsługuje turystykę i w innym aspekcie -

dostarczając zaopatrzenie na rynek

konsumpcyjny i dobra inwestycyjne oraz

eksploatacyjne do obiektów turystycznych.

Często też usługi transportowe są

połączone z podstawowymi (noclegowymi i

żywieniowymi), występującymi w środkach

dalekobieżnego transportu kolejowego,

morskiego czy lotniczego.

USŁUGI WYPOCZYNKOWE

Usługi uzdrowiskowe

Ten typ usług zaliczany jest do grupy usług

wypoczynkowych z tego względu, iż we

właściwy sobie sposób zaspokajają one

podstawową potrzebę człowieka – potrzebę

utrzymania dobrego stanu zdrowia. Usługi

uzdrowiskowe należą do specyficznych dla

turystyki, ponieważ ich wykonywanie w

uzdrowiskach, czyli miejscowościach ze

szczególnymi walorami turystycznymi,

umożliwia realizację zdrowotnych funkcji

czasu wolnego tej grupie uczestników ruchu

turystycznego, jaką są kuracjusze.

Usługi rekreacyjne

Zaspokajają one podstawową potrzebę

człowieka, jaką jest odtwarzanie i rozwój

sił psychofizycznych. Cel ich

wykonywania uzasadnia zatem

zaliczenie do usług wypoczynkowych, a

do specyficznych dla turystyki wtedy,

gdy są to czynności wykonywane na

rzecz uczestników ruchu turystycznego.

Usługi rekreacyjne można uważać za

formę udostępnienia do wykorzystania

przez turystów naturalnych dóbr

turystycznych, ponieważ obejmują

czynności tworzące warunki wypoczynku

i uprawiania sportów masowych w

miejscowościach i na obszarach

turystycznych.

Usługi organizacji ruchu turystycznego

Jest to stosunkowo złożony typ usług

wypoczynkowych, którego celem jest

umożliwienie turystom uczestnictwa w ruchu

turystycznym. Na pierwszy plan wysuwają się

usługi doradztwa w oparciu o informację oraz

propagandę turystyczną. Wybór miejsca i czasu

spędzania okresu przeznaczonego na

wypoczynek oraz formy ruchu turystycznego

opiera się bowiem często na wiadomościach

uzyskiwanych przez turystę o różnych

możliwościach postawionych mu przez

infrastrukturę i walory turystyczne. Usługi te są

wykonywane przez biura podróży i placówki

informacji turystycznej. Ich praca jest w dużej

mierze sezonowa, szczególną cechą tych usług

jest duża pracochłonność i relatywnie niska

kapitałochłonność, przy czym podstawowym

wymogiem wobec nich jest rzetelność.

Kolejnym składnikiem omawianego

typu usług jest organizacja

wypoczynku w różnych formach

ruchu turystycznego. Są to

czynności pośrednictwa między

uczestnikami

różnych form ruchu a

bezpośrednimi wykonawcami

określonych usług specyficznych

dla turystyki.

Szczególne miejsce wśród omawianych

usług zajmuje pilotaż, jako usługa

związana

z wycieczkowymi formami zarówno

krajowego, jak i zagranicznego ruchu

turystycznego. W praktyce organizacji

wycieczek przez biura podróży

obowiązuje zasada przydzielania każdej z

nich pilota, czyli kierownika wycieczki.

Jego podstawowym (choć nie jedynym)

zadaniem

jest dopilnowanie właściwej realizacji

usług przewidzianych w programie

imprezy

turystycznej.

W tym typie usług występują też

czynności związane z przemieszczaniem

się turystów. W ramach organizacji

ruchu turystycznego występuje bowiem

informowanie turystów o możliwościach

wyboru najdogodniejszego środka

transportu w komunikacji między

miejscem zamieszkania a obszarem

turystycznym. Towarzyszy temu często

przedsprzedaż biletów oraz rezerwacja

miejsc w środkach transportu.

W grupie usług wypoczynkowych mieści

się też ważny rodzaj czynności

związanych z obsługą zagranicznego

ruchu turystycznego, warunkujących

możliwość podejmowania podróży

zagranicznych.

Właśnie ta okoliczność uzasadnia

zaliczenie ich do tego typu usług

turystycznych.

Chodzi tu o usługi paszportowe, wizowe,

wymiany walut, ubezpieczeń i graniczne,

wykonywane przez określone instytucje

administracji państwowej i placówki

ubezpieczeniowe itp.

Usługi przewodnickie

Jednym z głównych motywów

uczestnictwa w ruchu turystycznym jest

chęć poznania odwiedzanych obszarów

czy miejscowości turystycznych.

Zaspokojeniu tej potrzeby służą usługi

przewodnickie, mające w związku z tym

charakter usług specyficznych dla

turystyki

oraz wypoczynkowych.

Obejmują one czynności odpowiednio

wykwalifikowanych osób, zatrudnianych

przez biura podróży.

Z usług tych korzystają uczestnicy

różnych form ruchu turystycznego, przy

czym oczywiście dominuje w tym ruch

poznawczy (wycieczkowy).

Usługi kulturalne i rozrywkowe

Są to usługi zaspokajające przede

wszystkim potrzeby poznawcze

uczestników ruchu

turystycznego, choć przez oddziaływanie

na psychikę człowieka powodują również

regenerację układu nerwowego. Tak

zarysowany cel powoduje, że zalicza się je

do usług wypoczynkowych. Jeśli są one

zlokalizowane na obszarze turystycznym,

to można je w pełni

zaliczyć do specyficznie turystycznych,

mimo że korzystają z nich również stali

mieszkańcy

miejscowości odwiedzanych przez

turystów.

Usługi udostępniania wyposażenia

turystycznego

Uczestnictwo w ruchu turystycznym, wiążące

się z czasowym pobytem poza domem, a

głównie - z uprawianiem pewnych form tego

ruchu, wymaga posiadania przez turystę

odpowiedniego wyposażenia. Składają się na

nie przedmioty o bardzo różnym

charakterze.

Szczególną grupę elementów wyposażenia

turystycznego stanowi sprzęt sportowo –

turystyczny, który w swej zasadniczej części

jest użytkowany jedynie w trakcie

uczestnictwa

w ruchu turystycznym. Kompletowanie

wyposażenia turysty odbywa się zarówno w

formie zakupu jego składników, jak i przez

ich wypożyczanie.

Usługi przechowalni turystycznych

W tej grupie usług wypoczynkowych

występują także dwa rodzaje. Pierwszym

z nich są czynności dotyczące bagażu

turysty w trakcie jego przejazdu do

miejsca recepcji

turystycznej lub z powrotem. Częstokroć

bowiem przejazd ten wiąże się ze zmianą

środka lokomocji i oczekiwaniem na

odjazd kolejnego. Jeśli przerwa w podróży

jest wystarczająco długa, może pojawić

się potrzeba pozostawienia bagażu pod

opieką, a zajmują się tym przechowalnie

bagażu będące składnikiem urządzeń

komunikacyjnych.Wśród omawianych

usług występuje też drugi ich rodzaj, a

jego istotą jest umożliwienie posiadaczom

sprzętu turystycznego przechowania go w

okresie, gdy nie jest użytkowany.

POZOSTAŁE USŁUGI INFRASTRUKTURALNE

USŁUGI HANDLOWE

Przygotowanie do podróży turystycznej oraz

czasowy pobyt poza domem wywołują

określone potrzeby, a w konsekwencji - popyt

na różne towary zgłaszany przez turystów.

Zapotrzebowanie to jest realizowane przez

handel detaliczny zarówno na obszarach

turystycznych, jak i w miejscu stałego

zamieszkania. Jednocześnie wiele towarów

nabywanych przez turystów należy do grupy

materialnych dóbr ze sfery rynkowej, czyli dóbr

codziennego użytku. Wszystkie te okoliczności

powodują, że usługi handlowe zaliczane są do

usług uniwersalnych. Istotną ich cechą są

spiętrzenia okresowe, czyli duża sezonowość

usług handlowych we wszystkich branżach

towarów nieżywnościowych na lokalnych

rynkach obszarów turystycznych Powoduje to

konieczność uzupełniania stałych urządzeń

handlowych sezonowymi, a co za tym idzie -

dodatkowego zatrudnienia w aparacie handlu.

USŁUGI RZEMIEŚLNICZE

Dobra, którymi posługują się turyści w

czasie swego pobytu poza domem

wymagają częstokroć określonych

czynności, które zapewniają im

sprawność. Z drugiej strony istnieje

wiele potrzeb związanych z samą osobą

turysty, których zaspokojenie zapewnia

dobre samopoczucie i schludny wygląd.

W jednym i drugim przypadku

zapotrzebowanie to jest realizowane

przez usługi rzemieślnicze w miejscu

stałego zamieszkania turysty, ale

szczególnie - w miejscowości

turystycznej. Ze względu na

zróżnicowany charakter, usługi

rzemieślnicze dzieli się na rzeczowe i

osobiste.

Rzemieślnicze usługi rzeczowe cechują się

sezonowością niezależnie od miejsca ich

występowania, natomiast

zapotrzebowanie na usługi osobiste

wyraźnie okresowo nasila się na lokalnych

rynkach obszarów turystycznych.

Struktura branżowa turystycznych usług

rzemieślniczych na tych rynkach zależy w

pewnym stopniu od dominujących form

ruchu turystycznego oraz częstotliwości

występowania potrzeb usługowych u

turystów.

Ważną cechą turystycznych

rzemieślniczych usług rzeczowych jest też

to, że na obszarze

turystycznym są one przystosowane do

dokonywania szybkich i na ogół drobnych

napraw.

POZOSTAŁE USŁUGI

Wśród usług turystycznych występuje grupa

różnorodnych co do swej istoty czynności, które

zapewniają możliwość uczestnictwa w ruchu

turystycznym oraz tworzą warunki

występowania samego ruchu turystycznego we

współczesnym społeczeństwie.

Charakter tych usług jest bardzo zróżnicowany,

gdyż wykonywane są one zarówno przy użyciu

urządzeń technicznych, jak i przez pewne

organizacje i instytucje społeczne, gospodarcze

i administracyjne. Omawiana tu grupa usług

została zaliczona do „pozostałych usług

infrastrukturalnych”, ponieważ ważną cechą

wspólną jest to, że wykonywane są one na

rzecz ogółu ludności, a dopiero w przekroju

przestrzennym ujawnia się ich rola w turystyce.

Do usług tych należą bowiem niemal wszystkie

usługi komunalne, pocztowe i

telekomunikacyjne zlokalizowane w

miejscowościach turystycznych, usługi otwartej

służby zdrowia, usługi w zakresie porządku

publicznego, ubezpieczeniowe oraz bankowe.