Gwarancja bankowa
jest jednostronnym
zobowiązaniem banku (gwaranta), podjętym na
zlecenie klienta (zleceniodawcy), do wypłacenia
osobie uprawnionej (beneficjentowi) określonej sumy
pieniężnej po otrzymaniu pisemnego żądania
beneficjenta stwierdzającego, że zleceniodawca nie
wykonał zobowiązań umownych zabezpieczonych
Gwarancją Bankową.
Termin ważności gwarancji bankowej powinien być dłuższy
niż termin realizacji kontraktu o okres karencji, który
umożliwi beneficjentowi złożenie roszczenia po tym, jak
upłynie termin wywiązania się jego kontrahenta ze
zobowiązań.
Jest ona zobowiązaniem abstrakcyjnym tzn. niezależnym od
umowy o dokonanie wzajemnych świadczeń między
zleceniodawcą
a beneficjentem gwarancji.
W związku z ryzykiem związanym
z wystawieniem gwarancji banki przed jej udzieleniem badają
wiarygodność kredytową zleceniodawcy oraz dodatkowo
żądają zabezpieczenia gwarancji .
Gwarancja bankowa może zabezpieczać różnorodne
zobowiązania w transakcjach eksportowych, importowych
i w obrocie krajowym.
ZABEZPIECZENIA
Zabezpieczeniami gwarancji, podobnie jak w przypadku
kredytu może
być : weksel in blanco, zastaw albo hipoteka.
WIARYGODNOŚĆ KREDYTOWA
Zdolność firmy do terminowego wywiązania się ze swoich
zobowiązań finansowych i rokujących utrzymanie takiego stanu
w ciągu całego okresu ważności gwarancji – tzn. posiadanie
bieżącej i perspektywicznej zdolność kredytowej.
Stronami występującymi w każdej gwarancji bankowej są:
zleceniodawca, bank gwarantujący (gwarant) i
beneficjent, ale czasem może zaistnieć potrzeba włączenia
do transakcji banku, działającego po stronie beneficjenta.
Możemy wtedy mówić o gwarancji pośredniej.
Gwarancja bezpośrednia - gwarancja wystawiona przez bank na
własne ryzyko, bezpośrednio na rzecz beneficjenta określonego
przez zleceniodawcę.
Gwarancja pośrednia - gwarancja wystawiona przez bank z
polecenia i na ryzyko innego banku (bank zlecający) na rzecz
beneficjenta wskazanego przez zleceniodawcę.
Rodzaje gwarancji bankowych ze względu na podmioty
pośredniczące w udzieleniu gwarancji:
Rodzaje gwarancji bankowych ze względu na warunki
odwołania gwarancji:
Gwarancja nieodwołalna – nie może być anulowana ani zmieniona
w sposób zmniejszający lub ograniczający zakres zobowiązań banku
bez zgody zainteresowanych stron;
Gwarancja odwołalna – z treści gwarancji wynikają warunki, na
podstawie których może być anulowana lub zmieniona w sposób
zmniejszający lub ograniczający zakres zobowiązań banku.
Rodzaje gwarancji bankowych ze względu na uwarunkowania
spełnienia świadczenia z gwarancji:
Gwarancja bezwarunkowa - w przypadku gwarancji
bezwarunkowej wypłata świadczenia następuje na pierwsze
żądanie beneficjenta oraz przedstawienie oświadczenia ,że
zleceniodawca nie wywiązał się ze zobowiązań , bez konieczności
przedstawienia dowodów roszczenia.
Gwarancja warunkowa - warunkowa gwarancja ma nieco inny
charakter: beneficjent oprócz żądania zapłaty i oświadczenia,że
zleceniodawca nie wywiązał się ze zobowiązań musi udokumentować
swoje roszczenia według zasad ustalonych w umowie gwarancyjnej.
Można też gwarancje podzielić na własne i obce.
Własna występuje wtedy, gdy przedsiębiorca, np. występując w roli
kupującego, gwarantuje sprzedawcy, że w wyznaczonym terminie
zapłaci za dostawę towarów bądź usług.
Obca gwarancja jest stosowana wtedy, gdy przedsiębiorca
sprzedaje towar nabywcy, a właśnie ten kupujący gwarantuje
przedsiębiorcy, że uiści zapłatę w terminie przedstawionym w
kontrakcie lub na fakturze.
Gwarancje dzielą się także pod względem przedmiotowym, w
zależności, jaki przedmiot usług lub działalności gospodarczej firmy
jest przez bank zabezpieczany.
Korzyści dla beneficjenta z tytułu udzielonej na jego rzecz
gwarancji bankowej:
-ogranicza ryzyko związane z kontrahentem oraz z realizacją
umowy, zwłaszcza w początkowej fazie współpracy, gdy bardzo
trudno jest dokonać obiektywnej oceny sytuacji ekonomicznej
potencjalnego kontrahenta,
- eliminuje ryzyko niewypłacalności kontrahenta: w przypadku
spełnienia wszystkich warunków określonych w gwarancji,
beneficjent znajdzie zaspokojenie swej wierzytelności bez względu
na sytuację finansowa dłużnika,
- zabezpiecza przed ryzykiem długoterminowego, trudnego
dochodzenia roszczeń, powoduje uzyskanie wypłaty z gwarancji w
przypadku prawidłowo złożonego roszczenia.
Korzyści dla zleceniodawcy z tytułu udzielonej na jego
zlecenie gwarancji bankowej:
- zwiększenie płynności finansowej poprzez uniknięcie
konieczności blokowania własnych środków finansowych, które
musiałby złożyć beneficjentowi w postaci depozytu lub kaucji (np.
podczas przystąpienia do przetargu),
-zwiększenie wiarygodności zleceniodawcy wobec kontrahenta,
poprzez fakt uzyskania w banku gwarancji i zobowiązania banku
do dokonania zapłaty z gwarancji,
- zwiększenie szans na wygranie przetargu i korzystne kontrakty
z jednoczesnym podniesieniem prestiżu zleceniodawcy gwarancji.
Krajowym
Przez gwarancję bankową w obrocie krajowym należy rozumieć
obsługiwaną przez bank gwarancję, w której wszyscy uczestnicy
stosunku gwarancyjnego są rezydentami w rozumieniu przepisów
polskiego prawa dewizowego.
Dewizowym
Przez gwarancję bankową w obrocie dewizowym należy
rozumieć obsługiwaną przez bank gwarancję, w której
przynajmniej jeden z uczestników stosunku gwarancyjnego jest
nierezydentem w rozumieniu przepisów polskiego prawa
dewizowego.
Stosowanie zabezpieczeń w Handlu Zagranicznym
wynika między innymi :
Ze strony Eksporterów
-Presja ze strony odbiorcy na wydłużenie terminów płatności,
- Presja ze strony odbiorcy na powiększenie limitów kupieckich,
- Ryzyko komercyjne odbiorcy,
- Ryzyko polityczne kraju odbiorcy,
- Utrzymanie płynności finansowej,
- Kontrola terminowości spływu należności,
- Ryzyko kursu walutowego,
- Szybkie i jasne zasady rozliczania kontraktów,
Ze strony Importerów
- Presja ze strony dostawcy na zabezpieczenia zakupów,
- Alternatywa dla przedpłaty za towar,
- Chęć odroczenia terminu płatności,
- Zwiększenie limitów w kredycie kupieckim,
- Specyfika towarów,
- Dążenie do kontroli wykonania zobowiązań dostawcy
Akredytywa jest formą zabezpieczającą roszczenia
beneficjenta na wypadek niewykonania przez zleceniodawcę
zobowiązań umownych wobec niego, traktowaną jako
szczególny rodzaj gwarancji bankowej.
Akredytywa stanowi zobowiązanie banku otwierającego do
zapłaty za zgodne dokumenty, wśród których podstawowym
dokumentem jest pisemne oświadczenie beneficjenta, że
zleceniodawca nie wywiązał się ze swoich zobowiązań.
Jej zastosowanie ma szczególne znaczenie gdyż łączy dwie
funkcje: zabezpieczającą i rozliczeniową.
Akredytywy dokumentowe znajdują szerokie zastosowanie
zarówno w imporcie jak i eksporcie. Są również stosowane w
obrocie krajowym
Rodzaje gwarancji bankowych najczęściej
wystawianych przez Bank BPH:
Gwarancja przetargowa (wadialna)
Zleceniodawca: uczestnik przetargu.
Beneficjent: organizator przetargu.
Cel: zabezpieczenie roszczeń organizatora przetargu w
stosunku do uczestnika w przypadku, gdy uczestnik wycofa
się z przetargu lub zmieni warunki oferty, jak również, gdy
uczestnik po wygraniu przetargu odmawia podpisania
kontraktu; gwarancja ta składana jest jako wadium przez
przystępującego do przetargu.
Kwota: oznaczona w warunkach uczestnictwa w przetargu
- zwykle 2%- 5% oferty
Okres ważności: zwykle krótki okres, do momentu
rozpatrzenia ofert plus okres karencji, umożliwiający
zgłoszenie roszczenia.
Gwarancja zwrotu zaliczki
Zleceniodawca: sprzedający, który ma otrzymać zaliczkę na
poczet towarów, które ma dostarczyć, lub usług, które ma
świadczyć.
Beneficjent: kupujący, który ma wpłacić zaliczkę na poczet
towarów, które mają być mu dostarczone, bądź usług, które mają
być świadczone na jego rzecz.
Cel: zabezpieczenie roszczeń kupującego względem
sprzedającego dotyczących zwrotu zaliczki, gdy sprzedający nie
wykonał umowy /np. towar nie został dostarczony lub został
dostarczony częściowo/, a odmawia on zwrotu zaliczki.
Kwota: kwota zaliczki lub przedpłaty.
Okres ważności: do momentu dostawy lub wkrótce potem.
Gwarancja należytego (dobrego) wykonania umowy
(kontraktu)
Zleceniodawca: wykonawca /sprzedający/, który ma świadczyć
usługę lub ma dostarczyć towar.
Beneficjent: zamawiający /kupujący/, na rzecz którego ma być
świadczona usługa lub któremu ma być dostarczony towar.
Cel: zabezpieczenie roszczeń powstałych w przypadku
niewykonania bądź nieprawidłowego wykonania umowy przez
zleceniodawcę gwarancji /np. niezrealizowania dostawy lub
niewykonania innych warunków kontraktu/, a np. odmawia on
zapłaty kar umownych.
Kwota: określona w kontrakcie, zwykle wysokość kar umownych
- zwykle 5%-20% wartości kontraktu.
Okres ważności: do czasu wypełnienia warunków kontraktu
plus okres pozwalający na zgłoszenie roszczenia w przypadku
niedopełnienia warunków kontraktu.
Gwarancja wykonania zobowiązań z tytułu rękojmi
związana jest najczęściej z umową na wykonanie określonych
prac.
Zleceniodawca: wykonawca, który na ogół świadczy usługę.
Beneficjent: zamawiający, na rzecz którego ma być świadczona
usługa.
Cel: zabezpieczenie roszczeń kupującego w stosunku do
sprzedawcy w związku z usterkami stwierdzonymi po dostawie w
przypadku, gdyby zleceniodawca gwarancji /wykonawca/ nie
wywiązał się ze swoich zobowiązań, wynikających z udzielonej
beneficjentowi rękojmi na wykonane dzieło.
Kwota: określona w kontrakcie - zwykle 5%-20% wartości
kontraktu.
Okres ważności: zależy od rodzaju działalności - zwykle rok od
terminu wykonania usługi plus okres na zgłoszenie roszczenia.
Gwarancja płatności
Zleceniodawca: kupujący.
Beneficjent: sprzedający.
Cel: zabezpieczenie roszczeń sprzedawcy w stosunku do
kupującego dotyczących zapłaty za towary lub usługi w
uzgodnionym wcześniej terminie w przypadku, gdy kupujący nie
zapłaci, będąc do tego zobowiązanym.
Kwota: wartość kontraktu w całości lub części.
Okres ważności: do daty płatności plus okres karencji
pozwalający na zgłoszenie roszczenia w przypadku braku
płatności.
Wygaśnięcie gwarancji
Gwarancja, w tym gwarancja udzielona przez Bank BPH S.A.,
wygasa w przypadku:
1. Upływu terminu, na jaki została udzielona,
2. Gdy zleceniodawca wykona zobowiązanie względem
beneficjenta i udokumentuje to bankowi - gwarantowi w sposób
ustalony w gwarancji
3. Gdy świadczenie z gwarancji dokonywane przez bank
gwarantujący osiągnęły kwotę gwarancji,
4. Zwrócenia bankowi dokumentu gwarancyjnego /dotyczy
gwarancji przekazanych w formie listowej/,
5. Zwolnienia banku - gwaranta przez beneficjenta ze wszystkich
zobowiązań przewidzianych w gwarancji przed
upływem terminu jej ważności,
6. W innych sytuacjach określonych w treści gwarancji
7. W innych sytuacjach przewidzianych prawem.
http://www.brebank.pl/kii/gwarancje/Gwarancje_bankowe/
#schemat
http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?
cid=20&id=1403&mod=m_artykuly
http://www.e-
podatnik.pl/artykul/poradnik_malej_firmy/8746/Jak_uzyskac_gwarancje_bankowe.html
http://www.bph.pl/pl/klienci_korporacyjni/finansowanie_handlu/zabezpieczenie_t
ransakcji_handlowych/gwarancje_bankowe