Międzynarodowe

przepływy kapitału

Międzynarodowe

przepływy kapitału

polegają na

transferze siły

nabywczej z

określonego kraju za

granicę i z zagranicy

do danego kraju.

Transfery

mają

różnorodny

charakter,

określany

przez dwie

cechy –

zwrotności i

odpłatności

Zwrotność

–

oznacza, że kraj

otrzymujący

określoną

wartość jest w

przyszłości

zobowiązany do

jej zwrotu.

Odpłatność

- oznacza

konieczność

przekazywania za granicę,

w trakcie użytkowania

kapitału, określonych

wartości jako

wynagrodzenia za

czasowe dysponowanie

pewną siłą nabywczą.

Jeżeli weźmie się pod

uwagę, że transfer za

granicę może odznaczać

się również cechami

bezzwrotności i

nieodpłatności, to z

teoretycznego punktu

widzenia można wyróżnić

cztery podstawowe typy

transferów:

Cztery podstawowe

typy transferów

•

Nieodpłatne i bezzwrotne,

•

Nieodpłatne, ale zwrotne,

•

Odpłatne i bezzwrotne,

•

Odpłatne i zwrotne.

Nieodpłatne i

bezzwrotne

• Kraj dokonujący transferu

przekazuje zagranicy część swego
dochodu narodowego lub majątku
bez konieczności zwrotu
przekazanych wartości przez kraj
zasilany oraz bez konieczności
płacenia przezeń jakichkolwiek
odsetek czy dywidend.

Nieodpłatne, ale

zwrotne

• Również w pewnej mierze mają

charakter pomocy, jednak
warunek zwrotności decyduje o
tym, iż nie są one tak korzystne
dla krajów zasilanych, jak
transfery jednostronne.

Odpłatne i

bezzwrotne

•Wieczny kredyt – rzadkie

przypadki

Odpłatne i

zwrotne

•Są najbardziej typowe i

najczęściej występują w
obrocie
międzynarodowym.

Pojęcie

wywozu

kapitałów

może

występować w

dwóch ujęciach

- w ujęciu

wąskim

- w ujęciu

szerszym

w ujęciu wąskim-

wywóz kapitału

oznacza wywóz

rzeczowych i/lub

finansowych środków,

żeby służyć za granicą

do wytwarzania

produktów i usług,

przynosząc

eksporterowi dochód

z tytułu wykorzystania

.

w ujęciu szerszym –

export kapitału

obejmuje dodatkowo

pomoc finansową,

np.. Jednostronny

transfer środków

rzeczowych lub

finansowych, nisko

oprocentowane

kredyty.

Szersze ujęcie różni

się od węższego

tym, iż nie musi

koniecznie

przynosić dochodu,

może nastąpić z

przyczyn

altruistycznych

(pomoc dla krajów,

w których wystąpiły

klęski żywiołowe)

lub polityczne.

Kryteriami ruchu kapitału

są:

• 1. Motywy przepływu

kapitału.

• 2. Okres międzynarodowych

przepływów kapitału.

• 3. Podmioty sprawcze oraz

sposoby przemieszczania się
kapitału.

• 4. Charakter

międzynarodowych ruchów
kapitału.

• 5. „Normalne” i „anormalne”

ruchy kapitału.

• 6. Forma wywożonego

kapitału.

Motywy przepływu

kapitału.

Ruch kapitału o

charakterze
politycznym lub
humanitarnym,

Ruch kapitału o

charakterze
ekonomicznym.

I. Chęć niesienia pomocy

dla zagranicy w postaci

darów, subsydiów,

zwrotnej pomocy

gospodarczej oraz

konieczności

wyrównywania

zawinionych na skutek

działań wojennych strat

poprzez zapłatę

odszkodowań.

Są to ruchy jednostronne,

przede wszystkim rządowe.

Ruchy ekonomiczne

II. Są to ruchy

podporządkowane

zasadzie osiągania

maksymalnych zysków.

-możliwość osiągania

wyższej stopy zysku za

granicą w porównaniu z

krajową stopą zysku w

krótkim okresie,

- niższe koszty inwestycji i

produkcji za granicą w

porównaniu z warunkami

krajowymi,

-zapewnienie dostępu do

źródeł surowców, zwłaszcza

o podstawowym znaczeniu

gospodarczym,

- istnienie granic dla

ekspansji wewnątrz kraju,

- obejście barier celnych

dzięki ulokowaniu kapitału w

tych krajach, w których te

bariery występują,

-zróżnicowane

kształtowanie się cen i

odmienne tendencje tego

kształtowania w kraju i za

granicą,

- względy podatkowe –

np. wykorzystanie

specjalnych ulg dla

inwestorów zagranicznych

w krajach lokaty,

-wykorzystanie przewagi

technologicznej, która nie

występuje w stosunkach

wewnątrzkrajowych,

- zdobycie zagranicznych

rynków zbytu,

- względy spekulacyjne,

-różnice stóp procentowych

na rynkach pieniężnych i

kapitałowych,

- poprawa struktur lokat

kapitałowych,

- różnice w poziomie

stabilizacji stosunków

politycznych i

ekonomicznych w różnych

krajach,

- produkcja dla

macierzystego

przedsiębiorstwa.

Jeżeli chodzi o okres

możemy mówić o

1. krótkookresowym

ruchu kapitału – okres

spłaty nie przekracza

roku.

2. długookresowym ruchu

kapitału – okres spłaty

przekracza rok.

Do ruchów

krótkookresowych

należą: lokaty na

rachunkach w bankach

zagranicznych, kredyty

handlowe, niektóre

kredytów finansowych

oraz krótkookresowe

lokaty na rynku

walutowym.

Specyfika

długoterminowych ruchów

kapitału polega na tym, że

w szerokim zakresie są

wykorzystane takie

instrumenty rynku

kapitałowego jak akcje i

obligacje.

3. Podmioty sprawcze oraz

sposoby przemieszczania się

kapitału.

Można te ruchy przedstawić w postaci

czterech wariantów:

- od publicznych eksporterów do

publicznych importerów kapitału;

- od publicznych eksporterów do

prywatnych importerów kapitału;

- od prywatnych eksporterów do

publicznych importerów kapitału;

- od prywatnych eksporterów do

prywatnych importerów kapitału;

Źródłem wywozu

kapitału ze źródeł

publicznych są budżety

różnego rodzaju agend

rządowych, budżety

lokalne, a także budżety

organizacji

międzynarodowych.

Zaliczany także do źródeł

publicznych wywóz kapitału

przez organizacje

międzynarodowe obejmuje

głównie różnego rodzaju

kredyty udzielane przez takie

organizacje, jak Bank Światowy,

Europejski Bank Odbudowy i

Rozwoju oraz inne banki

regionalne , a także niektóre

rodzaje kredytów udzielanych

przez Międzynarodowy Fundusz

Walutowy.

4. Charakter

międzynarodowych ruchów

kapitału.

Ruchy kapitału między krajami

mogą być:

- autonomiczne – dokonywane ze

względu na motywy ekonomiczne,

kierujące działalnością gospodarczą

w gospodarce rynkowej

oraz

indukowane – przepływy wtórne,

powstające pod wpływem

rozmiarów i charakteru obrotów

autonomicznych .

Zaliczamy do nich zmiany w

stanie zadłużenia zewnętrznego

i rezerw walutowych. Ruchy

kapitału indukowane kształtują

się w zależności od powstałego

salda w obrotach handlowych i

kapitałowych.

- wyrównawcze i spekulacyjne,

wpływające bezpośrednio na bilans

płatniczy.

5. „Normalność” ruchu kapitału.

W literaturze ekonomicznej spotyka się

także rozróżnienie między „normalnymi”

i „anormalnymi” ruchami kapitału. W

tych pierwszych wolny kapitał kieruje się

z kraju, w którym stopa procentowa jest

niższa od porównywalnych lokat, do

kraju w którym w danym momencie jej

poziom jest wyższy. W drugim przypadku

kierunek ruchu kapitału jest odwrotny.

6. Forma wywożonego
kapitału.
Biorąc pod uwagę
wymienione
kryterium wyróżniamy:
- lokaty na rynku
walutowym
- kredyty handlowe
- kredyty finansowe
- inwestycje pośrednie
- inwestycje bezpośrednie.

Inwestycje zagraniczne

można podzielić na:

•inwestycje

pośrednie

•inwestycje

bezpośrednie

Inwestycje pośrednie

• to długookresowe

lokaty w zagranicznych
papierach
wartościowych, a
zwłaszcza obligacjach i
akcjach. Lokaty w
akcjach dokonują
zazwyczaj właściciele
drobnych kapitałów,
którzy chcą uzyskać
wyższe zyski i
dywidendy.

Sprzedaży i zakupu papierów

wartościowych może

dokonywać instytucja lub

firma zagraniczna za

pośrednictwem rynku

kapitałowego albo firma

krajowa, np.bank, który

podjął się sprzedaży akcji

zagranicznej firmy.

Firma lokująca kapitał musi

się wówczas liczyć –

przynajmniej nominalnie – ze

zwiększonym ryzykiem

związanym z

partycypowaniem w kapitale

akcyjnym spółki

zagranicznej, prowadzącej

działalność na własny

rachunek i własne ryzyko.

Dominującą formą

zagranicznych inwestycji

portfelowych (i.

bezpośrednie) stanowi

obecnie zakup akcji

zagranicznych

przedsiębiorstw. Ekspansji w

tej dziedzinie sprzyja przede

wszystkim długookresowa

stabilizacja gospodarek

najważniejszych krajów.

Wraz z postępem w

telekomunikacji pełniejsza i

łatwiej dostępna stała się

informacja zarówno o

sytuacji gospodarczej

poszczególnych firm, jak

cena ich akcji na giełdzie.

Ułatwia to z jednej strony

decyzje co do ich zakupu, z

drugiej zaś – techniczne

przeprowadzenie tej

operacji.

Inwestycje bezpośrednie

• polegają na dokonywania

nakładów kapitałowych
długoterminowych
(powyżej 10% wartości
przedsięwzięcia) w
przedsiębiorstwie innego
kraju. Pozwalają
sprawować efektywnej
kontroli danego
przedsiębiorstwa.

Zalety inwestycji

bezpośrednich

• Trudno jednoznacznie

ocenić znaczenie
inwestycji bezpośrednich
dla kraju zasilanego w
kapitał. Panuje wprawdzie
powszechne przekonanie,
że stanowią one ważny
kanał przepływu z
zagranicy nowoczesnej
techniki i technologii oraz
sprawnej organizacji
produkcji.

Wada

Nie zawsze bowiem przedsiębiorstwa

macierzyste przekazują do swych

zagranicznych filii najnowocześniejszą

wiedzę produkcyjną i organizacyjną.

Zalety dla kraju

przyjmującego kapitał

• Bezsporną zaletą inwestycji jest

większe zatrudnienie w kraju
przyjmującym kapitał, a następnie
wzrost płac oraz umiejętności
produkcyjnych zatrudnionych.
Podkreśla się też, że inwestycje te
powodują wzrost wpływów
podatkowych w budżecie kraju
zasilanego w kapitał.

Wady dla kraju

przyjmującego kapitał

• Oprócz wielu zalet inwestycje

bezpośrednie ujawniają też swoje słabe
strony. Kierowane są one głównie do
tych gałęzi produkcji, w których
zagraniczni eksporterzy kapitału
oczekują najbardziej rentownego jego
zastosowania, a nie do tych którzy
najefektywniej zdynamizowały rozwój
gospodarczy kraju zasilanego.

Specyfika

długoterminowych ruchów

kapitału polega na tym, że

w szerokim zakresie są

wykorzystane takie

instrumenty rynku

kapitałowego jak akcje i

obligacje.