SEGREGACJA I EWAKUACJA

OSÓB POSZKODOWANYCH

NA MIEJSCU KATASTROFY

RATOWNICTWO MEDYCZNE

Łańcuch ratowniczy jest to podstawa systemu

postępowania przy wypadkach masowych i
katastrofach. Obejmuje on :
Ministerstwo Zdrowia, placówki służby zdrowia,
policję, straż pożarną, obronę cywilną, służby
transportowe, służby komunikacyjne.

Łańcuch ten rozpoczyna się w miejscu wypadku od
takich czynności jak poszukiwanie, ratownictwo,
pierwsza pomoc medyczna kontynuowany wraz z
transportem ofiar do przygotowanych jednostek
opieki zdrowotnej, następnie przechodzi na etap
przyjmowania do szpitala i kończy się dopiero gdy
ofiary otrzymają wymaganą pomoc lekarską.

Podobnie jak w każdym łańcuch, siła i niezawodność
systemu zależy od siły i niezawodności każdego
ogniwa, jeśli jedno z nich zawiedzie, to cały system
zostanie zagrożony.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

WIELOSEKTOROWY ŁAŃCUCH RATOWNICZY

SYSTEM POSTĘPOWANIA PRZY WYPADKACH

MASOWYCH

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

WIELOSEKTOROWY ŁAŃCUCH RATOWNICZY

Katastrofą

nazywamy nadzwyczajne

wydarzenie ze znaczna liczba poszkodowanych i

rozległymi skutkami, której następstw nie można

opanować za pomocą środków i jest potrzebna

pomoc z zewnątrz.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

KATASTROFA

Operacje poszukiwania i ratowania opierają

się wyłącznie na wykwalifikowanych jednostkach

straży pożarnej i jednostkach specjalistycznych

w razie potrzeby przez ochotników. Grupy te

mają za zadanie:

lokalizować ofiary
przenosić ofiary z niebezpiecznych miejsc

do punktu zbiorczego
oceniać stan ofiar (ocena stanu zdrowia

na miejscu wypadku)
transportować ofiary do punktu

medycznego pomocy kwalifikowanej

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

POSZUKIWANIE I RATOWANIE

Celem segregacji na miejscu wypadku jest

identyfikacja ofiar wymagających

natychmiastowego transportu do jednostek

opieki zdrowotnej.Ten sposób oceny oparty

głównie jest na szybkiej ocenie stanu pacjentów

według odniesionych obrażeń. Wskazane jest

podejście do segregacji oparte na szybkiej i

fachowej ocenie stanu pacjentów, według szans

na uratowanie życia, jak i również na dostępność

środków opieki medycznej. Celem segregacji

jest zatem :

szybka identyfikacja ofiar wymagających
natychmiastowej pomocy na miejscu zdarzenia
identyfikacja osób, które mogą być
uratowane,jedynie przez natychmiastowe
zabiegi chirurgiczne „ratujące życie”

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

CELE SEGREGACJI

D O S T Ę P Ś C I Ś L E Z A S T R Z E Ż O N Y

D O S T Ę P Z A S T R Z E Ż O N Y Z A R E Z E R W O W A N Y

R U C H U L I C Z N Y

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ORGANIZACJA MIEJSCA ZDARZENIA PODCZAS WYPADKU MASOWEGO

Proces segregacji na miejscu zdarzenia jest

prowadzony w trzech poziomach :

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ORGANIZACJA MIEJSCA ZDARZENIA PODCZAS WYPADKU MASOWEGO

PRZEDLEKARSKI

M

LEKARSKI

M

EWAKUACYJNY

M

Segregacja przedlekarska.

Segregacja przedlekarska jest to podział ofiar na
kategorie w terenie „w miejscu wypadku”, lub punkcie
zbiorczym. Taka ocena stanu zdrowia w terenie z
powodu ograniczonych środków medycznych będzie
przeprowadzona przez udzielających pierwszej
pomocy.

Segregacja przedlekarska na miejscu

wypadku ma na celu identyfikację ofiar, które
wymagają natychmiastowej pomocy medycznej (szybki
transport do punktu pomocy kwalifikowanej tych,
którzy nie mogą czekać), innymi słowy, klasyfikacja
według kolorowego kodu oznakowań na będące w
stanie ciężkim (czerwone i żółte), w stanie lekkim
(zielone) oraz w stanie agonalnym (czarne). W ten
sposób czas potrzebny na segregację rannych na
miejscu wypadku (ocena stanu zdrowia,
kategoryzacja, oznaczenie i transport ofiar wypadku
do punktu medycznego pomocy kwalifikowanej
ulegnie znacznemu skróceniu.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

SEGREGACJA PRZEDLEKARSKA

Segregacja lekarska.

Segregacja ta będzie prowadzona przy wejściu do
punktu medycznego pomocy kwalifikowanej przez
najbardziej wykwalifikowany personel medyczny mający
rozległe doświadczenie w jej prowadzeniu.

Celem segregacji lekarskiej jest ustalenie

poziomu potrzebnej opieki. Na tym etapie
przeprowadza się segregację z użyciem kodu
oznakowań, ponieważ można w ten sposób zebrać
dokładniejsze informacje o stanie poszkodowanych.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

SEGREGACJA LEKARSKA

Segregacja ewakuacyjna.

Ta segregacja pozwala nam na określenie priorytetów
przy przewożeniu ofiar do zaadaptowanych i gotowych
do przyjęcia placówek opieki zdrowotnej.

Lekarz kierujący punktem pomocy kwalifikowanej

decyduje, zgodnie ze stanem ofiar i w łączności ze
stanowiskiem dowodzenia, kto pierwszy i gdzie będzie
przewożony, jakim rodzajem transportu i pod jaka
opieką.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

SEGREGACJA EWAKUACYJNA

Projekt podstawowego punktu pomocy
kwalifikowanej :

jedno łatwe do rozpoznania wejście
punkt przyjęć i segregacji
obszar leczenia poszkodowanych podzielony na :

strefą dla osób w stanie ciężkim (kategoria

„czerwona” i „żółta” – będzie to największy

obszar)
strefę dla ofiar nie będących w stanie ciężkim

(kategoria „zielona” i osoby w stanie agonalnym

– kategoria „czarna”)

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

PODSTAWOWY PUNKT POMOCY KWALIFIKOWANEJ

C Z A R N Y

C Z E R W O N Y

Z IE L O N Y

Ż Ó Ł T Y

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

PODSTAWOWY PUNKT POMOCY MEDYCZNEJ KWALIFIKOWANEJ

ODPOWIEDŹ / REAKCJA

liczba

punktów

otwieranie oczu

spontaniczne

4

na głos, zawołanie

3

na ból

2

nie występuje

1

słowna

z orientacją miejsca, czasu i własnej osoby

5

mowa chaotyczna,uwaga zachowana

4

mowa niewłaściwa, bez związku lub krzyk

3

dźwięki niezrozumiałe, pojękiwanie

2

żadna

1

ruchowa

odpowiednia do poleceń, np.: słownych lub migowych

6

celowa, lokalizacja, przykry bodziec

5

ruch ucieczki na ból

4

zgięciowa, odruchowa (na ból lub spontaniczna)

3

wyprostna odruchowa (na ból lub spontaniczna)

2

brak

1

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

KLASYFIKACJA CTANU NIEPRZYTOMNOŚCI WEDŁUG GLASGOW COMA SCALE

SUMA A+B+C+D+E =...

A. CZĘSTOŚĆ ODDECHÓW

(ilość / min.)

PUNKT

Y

10 – 20

4

25 – 35

3

> 35

2

10

1

bark

0

B. SKURCZOWE CIŚNIENIE

KRWI (mm Hg)

> 90

4

70 – 90

3

50 – 70

2

< 50

1

brak

0

C. WYSIŁEK ODDECHOWY

prawidłowy

1

nadmierny

0

D. CZAS POWTÓRNEGO

WYPEŁNIENIA

KAPILARNEGO (sekundy)

PUNKT

Y

< 2

2

> 2

1

brak

0

E. WARTOŚĆ GCS

(wartość)

14 – 15

5

11 – 13

4

8 – 10

3

5 – 7

2

3 - 4

1

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

SKALA CIĘŻKOŚCI URAZÓW

Przy sumie 11 lub mniej

zwykle wskazany jest

transport karetką

reanimacyjną a na

dalsze odległości drogą

powietrzną.

Algorytmy prowadzenia segregacji przy

wykorzystaniu skali ciężkości urazów.

W pierwszej kolejności do leczenia i transportu

kwalifikowania są poszkodowani, którzy uzyskali od 4

do 12 pkt. Według skali ciężkości urazów i u których

istnieje :

niebezpieczeństwo uduszenia się
duże obrażenia klatki piersiowej
wstrząs oligowolemiczny
obrażenia głowy z zachowaną

świadomością

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ALGORYTMY POSTĘPOWANIA

Grupę tą oznaczamy kolorem

czerwonym.

L e c z e n i e i tr a n s p o r t w p i e r w s z e j k o l e jn o ś c i

Z N A C Z E K

C Z E R W O N Y

T A K

Z N A C Z E K

C Z E R W O N Y

T A K

Z N A C Z E K

C Z E R W O N Y

T A K

Z N A C Z E K

C Z E R W O N Y

T A K

Z N A C Z E K

C Z E R W O N Y

T A K

K o n ty n u o w a ć p o m o ć

d r u g o r z ę d o w ą

N I E

1 . O p a r z e n ia :

- 3 s to p ie ń - 1 0 % p o w ie r z c h n i c ia ła

- 2 s to p ie ń - 3 0 % p o w ie r z c h n i c ia ła

N I E

1 . O b r a ż e n ia g ło w y z

z a c h o w a n ą ś w ia d o m o ś c ią

N I E

1 . W s tr z ą s - n ie o p a n o w a n y

lu b p o d e j r z e n ie

o s tr e g o k r w o to k u

N I E

1 . O b r a ż e n ia k la tk i p ie r s io w e j

- w s z y s tk ie p e n e tr a c j e

- n ie k tó r e tę p e

N IE

1 . Z a b u r z e n ia d r o ż n o ś ć i d r ó g o d d e c h o w y c h

Do drugiego stopnia pilności należą poszkodowani,

dla których wczesne leczenie chirurgiczne jest z

jednej strony bezwzględną koniecznością dla

zapewnienia bezpośredniej szansy przeżycia z drugiej

strony zaś dla uniknięcia lub zmniejszenia komplikacji

zagrażających życiu. Zaliczeni do tej grupy posiadają

priorytet przy transporcie do miejsca, gdzie możliwe

jest pierwsze leczenie chirurgiczne. Należą tu

zasadniczo :

otwarte złamania kończyn i otwarte uszkodzenia stawów

rozległe uszkodzenia tkanek miękkich, wymagające

chirurgicznego opracowania

obrażenia klatki piersiowej

urazy układu moczowo – płciowego

urazy czaszkowo – mózgowe bez utraty przytomności

urazy oczu

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ALGORYTMY POSTĘPOWANIA

Grupę tą oznaczamy kolorem

żółtym.

L e c z e n i e i tr a n s p o r t w d r u g i e j k o l e jn o ś c i

Z N A C Z E K

Ż Ó Ł T Y

T A K

Z N A C Z E K

Ż Ó Ł T Y

T A K

Z N A C Z E K

Ż Ó Ł T Y

T A K

Z N A C Z E K

Ż Ł Ó T Y

T A K

Z N A C Z E K

Ż Ó Ł T Y

T A K

P o m o c

d r u g o r z ę d o w a

N I E

1 . O b r a ż e n ia g ło w y b e z

u tr a ty p r z y to m n o ś c i

G C S 5

N I E

1 . O p a r z e n ia :

3 s t. < 1 0 % p o w ie r z c h n i c ia ła
2 s t. < 3 0 % p o w ie r z c h n i c ia ła

N I E

1 . U m i a r k o w a n a u tr a ta k r w i

5 0 0 - 1 0 0 0 m l

N I E

1 . O b r a ż e n ia p le c ó w z / lu b

b e z u s z k o d z e n ia r d z e n ia

k r ę g o w e g o

N I E

1 . O tw a r te lu b m n o g ie z ła m a n ia

Osobnicy, których obrażenia oszacowano na 16 w skali

ciężkości urazów, doznali uszkodzeń ciała w

najmniejszym stopniu lub ich stan pourazowy

odpowiada fizjologii. Leczenie i transport tych osób są

mniej pilne. Zaliczamy tutaj takie stany jak :

stabilne, zamknięte złamania

obrażenia tkanek miękkich takie jak otarcia i

stłuczenia

lekkie oparzenia

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ALGORYTMY POSTĘPOWANIA

Grupę tą oznaczamy kolorem

zielonym.

L e c z e n i e i t r a n s p o r t w t r z e c i e j k o l e j n o ś c i

Z N A C Z E K

Z I E L O N Y

T A K

Z N A C Z E K

Z I E L O N Y

T A K

Z N A C Z E K

Z I E L O N Y

T A K

D a l s z a

o p i e k a

N I E

1 . L e k k i e

o p a r z e n i a

N I E

1 . L e k k i e o b r a ż e n i a t k a n e k

m i ę k k i c h

N I E

1 . S t a b i l n e z a m k n i ę t e z ł a m a n i a

Grupa ta obejmuje także stany bez samoistnego

oddechu; z zatrzymaniem krążenia powyżej 15 minut
oraz tych, u których resuscytacja krążeniowo –
oddechowa jest niemożliwa ze względu na doznane
obrażenia.

oparzenia II i III stopnia obejmujące więcej niż
60% powierzchni ciała i które są skojarzone z
innymi ciężkimi obrażeniami
ciężkie urazy głowy z odsłonięciem mózgu
ciężkie urazy klatki piersiowej

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ALGORYTMY POSTĘPOWANIA

Umierający ze skalą urazów mniejszą, równą 3

to poszkodowani z następującymi obrażeniami :

Grupę tą oznaczamy kolorem

czarnym.

P o s z k o d o w a n y u m i e r a ją c y

Z N A C Z E K

C Z A R N Y

T A K

Z N A C Z E K

C Z A R N Y

T A K

Z N A C Z E K

C Z A R N Y

T A K

P o s z k o d o w a n y d o

p o n o w n e j o c e n y

s ta n u z d r o w ia

N I E

1 . B r a k c z y n n o ś c i s e r c a

p r z e z o k r e s

d łu ż s z y n iż 1 5 m in u t

N I E

1 . C ię ż k i u r a z g ło w y

z o d s ło n ię c ie m m ó z g u

N I E

1 . O p a r z e n ie 2 i 3 s to p n ia

p o w y ż e j 6 0 % p o w ie r z c h n i c ia ła ,

d o d a tk o w e in n e o b r a ż e n ia

n p . : g ło w y , k la tk i p ie r s io w e j

Czynniki dodatkowe brane pod uwagę w

segregacji poszkodowanych do transportu według
ciężkości stanu zdrowia to:

I.

Mechanizm uszkodzeń

II.

Występowanie któregokolwiek z poniższych objawów :

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

CZYNNIKI DODATKOWE

1.

rany otwarte klatki piersiowej, brzucha, głowy,
szyi i pachwiny

2.

Dwa lub więcej złamań kości długich

3.

przypadki oparzeń 15 % powierzchni ciała,
twarzy lub dróg oddechowych

4.

wgniecenia klatki piersiowej

5.

widoczna duża siła działąjąca na organizm :

(upadek z wysokości ok. 4m, prędkość przy uderzeniu większa
niż 40 km/h, uderzenie pieszego z prędkością powyżej 40 km/h,
wgniecenie miejsca od strony pasażera na ok.. 40 i więcej
centymetrów, śmierć pasażerów w tym samym pojeździe, wiek
ofiar)

Przy wypadkach masowych, katastrofach

wyróżnić można następujące rodzaje ewakuacji :

Ewakuacja pierwotna – obejmuje transportowanie
poszkodowanych z miejsca zagrożenia do punktu
segregacji, a w dalszej kolejności do punktów
medycznych pomocy kwalifikowanej.
Ewakuacja wtórna – obejmuje transport
poszkodowanych z punktów medycznych pomocy
kwalifikowanej do placówek służby zdrowia
wcześnie powiadomionych i przygotowanych na
taką ewentualność.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

EWAKUACJA

Ścisła kontrola tempa ewakuacji jest konieczna

w celu uniknięcia przeciążenia ośrodków opieki
zdrowotnej. Jedną z funkcji pierwszej grupy
ratowniczej przybyłej na miejsce zdarzenia będzie
zatrzymanie spontanicznej ewakuacji organizowanej
przez świadków.

Żadna ofiara nie może być ewakuowana z

punktu medycznego pomocy kwalifikowanej do
ośrodków opieki zdrowotnej :

przed ustabilizowaniem podstawowych funkcji życiowych
bez odpowiedniego przygotowania do transportu
jeśli przyjmujący ośrodek opieki zdrowotnej nie będzie
właściwie powiadomiony i gotowy na przyjęcie danego
pacjenta
jeśli nie będzie dostępny najlepszy możliwy pojazd i
opieka medyczna

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH

ZASADY EWAKUACJI