POSTĘPOWANIE W

POSTĘPOWANIE W

NAGŁYCH WYPADKACH

NAGŁYCH WYPADKACH

(ZDARZENIACH)

(ZDARZENIACH)

POMOC DORAŹNA

POMOC DORAŹNA

NAGŁE

NAGŁE

WYPADKI/ZDARZENIA

WYPADKI/ZDARZENIA



Ciężkie uszkodzenia ciała w

Ciężkie uszkodzenia ciała w

wyniku urazów

wyniku urazów



Nagłe (ostre) zachorowania

Nagłe (ostre) zachorowania

zagrażające życiu

zagrażające życiu



Zatrucia

Zatrucia

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY

UDZIELENIA PIERWSZEJ

UDZIELENIA PIERWSZEJ

POMOCY

POMOCY

ŁAŃCUCH RATUNKOWY W

ŁAŃCUCH RATUNKOWY W

NAGŁYCH WYPADKACH

NAGŁYCH WYPADKACH

CZYNNOŚCI DORAŹNE

CZYNNOŚCI DORAŹNE

WEZWANIE POMOCY

WEZWANIE POMOCY

PIERWSZA POMOC

PIERWSZA POMOC

TRANSPORT

TRANSPORT

SZPITAL- KWALIFIKOWANA

SZPITAL- KWALIFIKOWANA

POMOC LEKARSKA

POMOC LEKARSKA

POSTĘPOWANIE NA

MIEJSCU ZDARZENIA

URAZY

-

POSTĘPOWANIE NA

MIEJSCU ZDARZENIA

OCENA SYTUACJI

OCENA SYTUACJI



Ustalenie przyczyny zdarzenia/wypadku

Ustalenie przyczyny zdarzenia/wypadku



Ustalenie liczby poszkodowanych

Ustalenie liczby poszkodowanych



Ustalenie rodzaju zagrożeń/uszkodzeń ciała

Ustalenie rodzaju zagrożeń/uszkodzeń ciała

–

przegląd ofiar wypadku

przegląd ofiar wypadku

–

ocena czy są osoby w stanie zagrożenia życia

ocena czy są osoby w stanie zagrożenia życia



Ocena miejsca zdarzenia i obecności

Ocena miejsca zdarzenia i obecności

dodatkowych zagrożeń dla

dodatkowych zagrożeń dla

poszkodowanych i ratowników

poszkodowanych i ratowników



Ocena możliwości uzyskania dodatkowej

Ocena możliwości uzyskania dodatkowej

pomocy od innych świadków zdarzenia

pomocy od innych świadków zdarzenia

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA

WYPADKU

WYPADKU



Oznakowanie miejsca wypadku

Oznakowanie miejsca wypadku



Zlikwidowanie dodatkowych źródeł

Zlikwidowanie dodatkowych źródeł

zagrożenia

zagrożenia

–

np.. wyłączenie prądu, gazu itp.

np.. wyłączenie prądu, gazu itp.



Ewakuacja ofiar z zagrożonego

Ewakuacja ofiar z zagrożonego

miejsca np.. ryzyko wybuchu ognia

miejsca np.. ryzyko wybuchu ognia

itp..

itp..

UDZIELENIE PIERWSZEJ POMOCY

UDZIELENIE PIERWSZEJ POMOCY

OFIERZE LUB OFIAROM

OFIERZE LUB OFIAROM

WYPADKU/ZDARZENIA BĘDĄCYM W

WYPADKU/ZDARZENIA BĘDĄCYM W

STANIE ZAGROŻENIA ŻYCIA

STANIE ZAGROŻENIA ŻYCIA



Podjęcie czynności reanimacyjnych

Podjęcie czynności reanimacyjnych

–

brak własnego oddechu

brak własnego oddechu

–

brak wyczuwalnego tętna na dużych tętnicach

brak wyczuwalnego tętna na dużych tętnicach



Tamowanie masywnych krwotoków

Tamowanie masywnych krwotoków

zewnętrznych

zewnętrznych

WEZWANIE FACHOWEJ

WEZWANIE FACHOWEJ

POMOCY

POMOCY



Powiadomienie i wezwanie fachowej

Powiadomienie i wezwanie fachowej

pomocy medycznej i ew. technicznej

pomocy medycznej i ew. technicznej



Najlepiej przez osoby postronne

Najlepiej przez osoby postronne



Jeśli nie ma innych osób najpierw

Jeśli nie ma innych osób najpierw

należy zabezpieczyć podstawowe

należy zabezpieczyć podstawowe

funkcje życiowe poszkodowanych

funkcje życiowe poszkodowanych

(oddychanie, krążenie, ułożenie,

(oddychanie, krążenie, ułożenie,

zatamowanie krwotoku, itp..),

zatamowanie krwotoku, itp..),

dopiero potem wezwać pomoc

dopiero potem wezwać pomoc

SPOSÓB WZYWANIA

SPOSÓB WZYWANIA

FACHOWEJ POMOCY

FACHOWEJ POMOCY



Wezwanie pomocy medycznej

Wezwanie pomocy medycznej

–

Opisać wypadek

Opisać wypadek

–

Podać liczbę poszkodowanych

Podać liczbę poszkodowanych

–

Podać miejsce wypadku

Podać miejsce wypadku

–

Podać w miarę możliwości rodzaj urazów i stan

Podać w miarę możliwości rodzaj urazów i stan

poszkodowanych

poszkodowanych

–

Podać swoje dane personalne i kontakt, np.. numer

Podać swoje dane personalne i kontakt, np.. numer

tel. komórkowego

tel. komórkowego



Dyspozytor pogotowia powinien powiadomić

Dyspozytor pogotowia powinien powiadomić

inne niezbędne służby; policję, straż pożarną

inne niezbędne służby; policję, straż pożarną

itp.

itp.

OCENA STANU OSOBY

OCENA STANU OSOBY

POSZKODOWANEJ

POSZKODOWANEJ



Podstawowe procesy życiowe

Podstawowe procesy życiowe



oddychanie (oddech, drożność dróg

oddychanie (oddech, drożność dróg

oddechowych)

oddechowych)



krążenie (tętno)

krążenie (tętno)



stan przytomności (odpowiedź na proste

stan przytomności (odpowiedź na proste

polecenia (otwórz oczy, jak się nazywasz itp..)

polecenia (otwórz oczy, jak się nazywasz itp..)



Ocena ewentualnych źródeł krwawienia

Ocena ewentualnych źródeł krwawienia



Badanie osoby poszkodowanej

Badanie osoby poszkodowanej

BADANIE OSOBY

BADANIE OSOBY

POSZKODOWANEJ

POSZKODOWANEJ



Głowa i szyja

Głowa i szyja

–

nie wolno wykonywać żadnych ruchów głowy

nie wolno wykonywać żadnych ruchów głowy



zawsze należy założyć obecność potencjalnego

zawsze należy założyć obecność potencjalnego

uszkodzenia kręgosłupa

uszkodzenia kręgosłupa

–

Obmacywaniem i oglądaniem poszukujemy

Obmacywaniem i oglądaniem poszukujemy

cech urazu (ból, zasinienie, obrzęk, uginanie

cech urazu (ból, zasinienie, obrzęk, uginanie

się kości czaszki itp..)

się kości czaszki itp..)

–

Oczy - szerokość, równość i reakcja źrenic na

Oczy - szerokość, równość i reakcja źrenic na

światło

światło

–

Szyja – bolesność, zniekształcenia w rzucie

Szyja – bolesność, zniekształcenia w rzucie

kręgosłupa

kręgosłupa

BADANIE OSOBY

BADANIE OSOBY

POSZKODOWANEJ

POSZKODOWANEJ



Tułów

Tułów

–

widoczne zranienia

widoczne zranienia

–

ruchy oddechowe klatki piersiowej

ruchy oddechowe klatki piersiowej



obecność

obecność



symetria

symetria

–

zniekształcenia, bolesność klatki

zniekształcenia, bolesność klatki

piersiowej, brzucha i miednicy

piersiowej, brzucha i miednicy

–

kręgosłup piersiowy i lędźwiowy –

kręgosłup piersiowy i lędźwiowy –

bolesność zniekształcenia

bolesność zniekształcenia

BADANIE OSOBY

BADANIE OSOBY

POSZKODOWANEJ

POSZKODOWANEJ



Kończyny

Kończyny

–

widoczne zranienia, złamania otwarte

widoczne zranienia, złamania otwarte

–

zniekształcenia sugerujące złamania

zniekształcenia sugerujące złamania

–

ucieplenie i czucie

ucieplenie i czucie

–

ruchomość bierna i czynna

ruchomość bierna i czynna

Ocena sytuacji

Zabezpieczenie miejsca

wypadku

Przegląd ofiar wypadku

Ewakuacja z

zagrożonego terenu

Brak przytomności

Tamowanie dużych

krwawień

Ocena stanu

świadomości

Podjęcie czynności

reanimacyjnych

Zachowana

świadomość

ALGORYTM POSTĘPOWANIA

NA

MIEJSCU WYPADKU

Brak przytomności

Kontrola oddechu

Bezdech

Niewydolność oddechowa

Oddech wydolny

Odgięcie głowy

Sztuczne oddychania

Ułożenie w pozycji ustalonej

na boku

Dalsze czynności pierwszej pomocy

-unieruchomienie, opatrzenie, itp..

Reanimacja sercowo-płucna

w razie konieczności

Wezwanie pomocy

ALGORYTM POSTĘPOWANIA NA

MIEJSCU WYPADKU

Zachowana świadomość

Tamowanie większych krwawień

Dalsze czynności pierwszej pomocy

-unieruchomienie, opatrzenie, itp..

Wezwanie pomocy

ALGORYTM POSTĘPOWANIA NA

MIEJSCU WYPADKU

CZYNNOŚCI REANIMACYJNE

CZYNNOŚCI REANIMACYJNE



Wszystkie czynności wykonywane między innymi w

Wszystkie czynności wykonywane między innymi w

ramach pierwszej pomocy, ale także po przybyciu

ramach pierwszej pomocy, ale także po przybyciu

pomocy fachowej, których celem jest przywrócenie

pomocy fachowej, których celem jest przywrócenie

życia przy zatrzymaniu krążenia i/lub oddychania

życia przy zatrzymaniu krążenia i/lub oddychania



O życiu bezpośrednio decydują:

O życiu bezpośrednio decydują:

A.

A.

Drogi oddechowe - powietrze (ang. airway) zawierające

Drogi oddechowe - powietrze (ang. airway) zawierające

niezbędny do życia tlen

niezbędny do życia tlen

B.

B.

Oddychanie (ang. breathing) – zapewniające dopływ

Oddychanie (ang. breathing) – zapewniające dopływ

powietrza do płuc, gdzie nastepuje utlenowanie krwi i

powietrza do płuc, gdzie nastepuje utlenowanie krwi i

wydalanie dwutlenku węgla

wydalanie dwutlenku węgla

C.

C.

Krążenie (ang. circulation) – zapewnia transport

Krążenie (ang. circulation) – zapewnia transport

utlenowanej krwi do komórek i tkanek organizmu

utlenowanej krwi do komórek i tkanek organizmu

Standardy ATLS

Standardy ATLS

(ang. advanced trauma life support)

(ang. advanced trauma life support)



Stosuje się na miejscu wypadku i w

Stosuje się na miejscu wypadku i w

transporcie, kontynuuje w szpitalu wraz

transporcie, kontynuuje w szpitalu wraz

z innymi specjalistycznymi metodami

z innymi specjalistycznymi metodami

leczenia

leczenia



Zastosowanie algorytmu pozwala na

Zastosowanie algorytmu pozwala na

poprawę, zatrzymanie lub

poprawę, zatrzymanie lub

spowolnienie pogarszania się stanu

spowolnienie pogarszania się stanu

poszkodowanego

poszkodowanego



Odwróceniu ulega proces

Odwróceniu ulega proces

przechodzenia śmierci klinicznej w

przechodzenia śmierci klinicznej w

nieodwracalną śmierć biologiczną, do

nieodwracalną śmierć biologiczną, do

której może dojść już po kilku minutach

której może dojść już po kilku minutach

całkowitego niedotlenienia mózgu

całkowitego niedotlenienia mózgu

Standardy ATLS

Standardy ATLS

(ang. advanced trauma life support)

(ang. advanced trauma life support)



Algorytm postępowania ABC...

Algorytm postępowania ABC...

A. udrożnienie dróg oddechowych

A. udrożnienie dróg oddechowych

B. sztuczna wentylacja – SZTUCZNE ODDYCHANIE

B. sztuczna wentylacja – SZTUCZNE ODDYCHANIE

C. zewnętrzny masaż serca

C. zewnętrzny masaż serca



Zastosowanie postępowania ABC zgodnego

Zastosowanie postępowania ABC zgodnego

z zasadą „zostan i działaj” ratuje życie !!!

z zasadą „zostan i działaj” ratuje życie !!!



Mniej niż 50% ofiar wypadków

Mniej niż 50% ofiar wypadków

komunikacyjnych w Polsce ma zastosowany

komunikacyjnych w Polsce ma zastosowany

standard ABC... na miejscu wypadku i w

standard ABC... na miejscu wypadku i w

transporcie

transporcie

–

postępowanie typu „zgarnij i uciekaj” do

postępowanie typu „zgarnij i uciekaj” do

najbliższego szpitala

najbliższego szpitala

–

efektem jest wysoka śmiertelność przedszpitalna

efektem jest wysoka śmiertelność przedszpitalna

ofiar wypadków

ofiar wypadków

Standardy ATLS

Standardy ATLS

(ang. advanced trauma life support)

(ang. advanced trauma life support)

Pozostałe litery algorytmu powinno się stosować w

Pozostałe litery algorytmu powinno się stosować w

miarę możliwości na każdym etapie udzielania

miarę możliwości na każdym etapie udzielania

pomocy na miejscu wypadku, w transporcie w izbie

pomocy na miejscu wypadku, w transporcie w izbie

przyjęć, w szpitalu

przyjęć, w szpitalu

D.

D.

Disability – ocena stanu świadomości

Disability – ocena stanu świadomości

E.

E.

Exposure, examination – zbadanie ofiary,

Exposure, examination – zbadanie ofiary,

zaopatrzenie ran

zaopatrzenie ran

F.

F.

Fractures – unieruchomienie złamań, uwaga na

Fractures – unieruchomienie złamań, uwaga na

kręgosłup

kręgosłup

M.

M.

Monitoring – monitorowanie parametrów

Monitoring – monitorowanie parametrów

podstawowych czynności życiowych

podstawowych czynności życiowych

N.

N.

Nursing – pielęgnacja (ułożenie, ogrzanie itp..)

Nursing – pielęgnacja (ułożenie, ogrzanie itp..)

O.

O.

Oxygenation – dostarczenie tlenu, kontynuacja

Oxygenation – dostarczenie tlenu, kontynuacja

sztucznej wentylacji

sztucznej wentylacji

P-R

P-R

Pain relief – postępowanie przeciwbólowe

Pain relief – postępowanie przeciwbólowe

drogą

drogą

dożylną o ile możiwe

dożylną o ile możiwe

S.

S.

Sedation - uspokojenie

Sedation - uspokojenie

T.

T.

Transportation - transport

Transportation - transport

Airway

Airway

- A

- A

Breathing

Breathing

- B

- B

ZABURZENIA ODDYCHANIA

ZABURZENIA ODDYCHANIA



Wszystkie zaburzenia prowadzące do

Wszystkie zaburzenia prowadzące do

niedostatecznego wysycenia krwi

niedostatecznego wysycenia krwi

tlenem (utlenowania krwi) i w efekcie

tlenem (utlenowania krwi) i w efekcie

do niedotlenienia komórek, tkanek i

do niedotlenienia komórek, tkanek i

narządów, kumulacji w ustroju

narządów, kumulacji w ustroju

dwutlenku węgla, kwasicy

dwutlenku węgla, kwasicy

oddechowej i zmiany metabolizmu na

oddechowej i zmiany metabolizmu na

beztlenowy

beztlenowy

Zaburzenia oddychania

Zaburzenia oddychania



Przyczyny - zatkanie dróg

Przyczyny - zatkanie dróg

oddechowych

oddechowych



Zapadnięcie się języka

Zapadnięcie się języka



Zachłyśnięcie się wymiocinami, cząstkami

Zachłyśnięcie się wymiocinami, cząstkami

pokarmu, ciałem obcym

pokarmu, ciałem obcym



Obrzęk gardła, krtani

Obrzęk gardła, krtani



Ucisk z zewnątrz (np.. Powieszenie)

Ucisk z zewnątrz (np.. Powieszenie)



Zaduszenie np.. przez zasypanie ziemią,

Zaduszenie np.. przez zasypanie ziemią,

lawiną itp.., utopienie

lawiną itp.., utopienie

Zaburzenia oddychania -

Zaburzenia oddychania -

bezdech

bezdech



Przyczyny

Przyczyny

–

Zaburzenia oddychania pochodzenia

Zaburzenia oddychania pochodzenia

centralnego (uszkodzenie ośrodka

centralnego (uszkodzenie ośrodka

oddechowego

oddechowego



Zatrucia (leki n p. morfina, środki nasenne

Zatrucia (leki n p. morfina, środki nasenne

itp.)

itp.)



Uraz OUN

Uraz OUN



Obrzęk mózgu (różnego pochodzenia)

Obrzęk mózgu (różnego pochodzenia)

–

Wysokie uszkodzenie rdzenia kręgowego

Wysokie uszkodzenie rdzenia kręgowego



Porażenie nn. przeponowych

Porażenie nn. przeponowych

Zaburzenia oddychania

Zaburzenia oddychania



Inne przyczyny

Inne przyczyny

–

uraz klatki piersiowej z odmą prężną

uraz klatki piersiowej z odmą prężną

–

obrzęk płuc np.. na skutek wdychania substancji

obrzęk płuc np.. na skutek wdychania substancji

drażniących

drażniących

–

zablokowanie przenośnika tlenu we krwi –

zablokowanie przenośnika tlenu we krwi –

hemoglobiny np.. tlenkiem węgla – zaczadzenie

hemoglobiny np.. tlenkiem węgla – zaczadzenie

–

zablokowanie utylizacji tlenu przez komórki np..

zablokowanie utylizacji tlenu przez komórki np..

w zatruciach cyjanowodorem

w zatruciach cyjanowodorem

–

Nagłe zatrzymanie oddechu po zadziałaniu prądu

Nagłe zatrzymanie oddechu po zadziałaniu prądu

elektrycznego

elektrycznego

–

Działanie wysokich (udar cieplny) lub niskich

Działanie wysokich (udar cieplny) lub niskich

temperatur (wyziębienie)

temperatur (wyziębienie)

–

Zatrzymanie krążenia – brak wymiany gazowej na

Zatrzymanie krążenia – brak wymiany gazowej na

skutek zatrzymanie przepływu krwi w tkankach i

skutek zatrzymanie przepływu krwi w tkankach i

płucach

płucach

OBJAWY NIEWYDOLNOŚCI

OBJAWY NIEWYDOLNOŚCI

ODDECHOWEJ

ODDECHOWEJ



Sinica skóry i błon śluzowych

Sinica skóry i błon śluzowych



Utrata przytomności

Utrata przytomności



Brak wyczuwalnego przepływu

Brak wyczuwalnego przepływu

powietrza przez nos i usta

powietrza przez nos i usta



Brak widocznych ruchów

Brak widocznych ruchów

oddechowych klatki piersiowej

oddechowych klatki piersiowej

Uszkodzenie mózgu w

Uszkodzenie mózgu w

zależności od czasu

zależności od czasu

niedotlenienia mózgu

niedotlenienia mózgu

SZANSE SKUTECZNEJ REANIMACJI

SZANSE SKUTECZNEJ REANIMACJI

W ZALEŻNOŚCI OD CZASU OD

W ZALEŻNOŚCI OD CZASU OD

WYSTAPIENIA BEZDECHU

WYSTAPIENIA BEZDECHU

A + B postępowanie

A + B postępowanie



Zapewnić drożność dróg oddechowych z

Zapewnić drożność dróg oddechowych z

zabezpieczeniem kręgosłupa szyjnego

zabezpieczeniem kręgosłupa szyjnego



Ułożenie odpowiednie z delikatnym

Ułożenie odpowiednie z delikatnym

wyciągiem za kręgosłup szyjny

wyciągiem za kręgosłup szyjny

–

Na plecach, twarde podłoże, odgięcie głowy do

Na plecach, twarde podłoże, odgięcie głowy do

tyłu, uniesienie brody

tyłu, uniesienie brody



Odessanie, usunięcie ciał obcych,

Odessanie, usunięcie ciał obcych,



Rurka ustno-gardłowa, intubacja jeśli

Rurka ustno-gardłowa, intubacja jeśli

możliwa

możliwa



Tracheotomia, konikotomia

Tracheotomia, konikotomia

A + B postępowanie

A + B postępowanie



Skuteczna wentylacja

Skuteczna wentylacja

–

Sztuczne oddychanie metodą usta-usta

Sztuczne oddychanie metodą usta-usta

lub usta-nos, worek Ambu po intubacji

lub usta-nos, worek Ambu po intubacji

–

Podanie tlenu

Podanie tlenu

–

W przypadku obrażeń klatki piersiowej -

W przypadku obrażeń klatki piersiowej -

odbarczenie odmy prężnej i zamknięcie

odbarczenie odmy prężnej i zamknięcie

odmy otwartej

odmy otwartej



Asymetria ruchów klatki piersiowej

Asymetria ruchów klatki piersiowej



Brak szmeru oddechowego nad stroną klatki

Brak szmeru oddechowego nad stroną klatki

piersiowej po której jest odma

piersiowej po której jest odma

Circulation - C

Circulation - C

Zatrzymanie krążenia -

Zatrzymanie krążenia -

przyczyny

przyczyny



Zatrzymanie akcji serca i krążenia

Zatrzymanie akcji serca i krążenia

–

Zawał m. sercowego

Zawał m. sercowego

–

Zator płucny

Zator płucny

–

Porażenie prądem

Porażenie prądem

–

Inne

Inne



Zatrzymanie krążenia

Zatrzymanie krążenia

–

Zaburzenia rytmu serca (migotanie komór itp.)

Zaburzenia rytmu serca (migotanie komór itp.)

–

Na skutek niedotlenienia (bezdech)

Na skutek niedotlenienia (bezdech)

–

Na skutek nagłej utraty krwi (wstrząs)

Na skutek nagłej utraty krwi (wstrząs)

–

W wyniku urazu OUN

W wyniku urazu OUN

–

Inne

Inne

Objawy zatrzymania

Objawy zatrzymania

krążenia

krążenia



Utrata przytomności po kilku, kilkunastu sekundach

Utrata przytomności po kilku, kilkunastu sekundach



Zatrzymanie oddychania

Zatrzymanie oddychania



Bladość powłok

Bladość powłok



Brak tętna na dużych naczyniach tętniczych (tt.

Brak tętna na dużych naczyniach tętniczych (tt.

szyjne, tt. udowe)

szyjne, tt. udowe)



Szerokie, sztywne źrenice, brak reakcji na światło

Szerokie, sztywne źrenice, brak reakcji na światło



Konsekwencje zatrzymania krążenia jak przy

Konsekwencje zatrzymania krążenia jak przy

zatrzymaniu oddychania – decyduje czas podjęcia

zatrzymaniu oddychania – decyduje czas podjęcia

czynności reanimacyjnych i skutecznego

czynności reanimacyjnych i skutecznego

zastąpienia i następnie przywrócenia czynności

zastąpienia i następnie przywrócenia czynności

serca i oddychania wobec ryzyka niedotlenienia i

serca i oddychania wobec ryzyka niedotlenienia i

nieodwracalnego uszkodzenia mózgu

nieodwracalnego uszkodzenia mózgu

C - postępowanie

C - postępowanie



Zapewnienie dostatecznego przepływu

Zapewnienie dostatecznego przepływu

krwi w tkankach

krwi w tkankach

–

zewnętrzny masaż serca

zewnętrzny masaż serca

–

zatrzymanie krwotoku zewnętrznego

zatrzymanie krwotoku zewnętrznego

–

odbarczenie tamponady serca - w praktyce

odbarczenie tamponady serca - w praktyce

niemal niemożliwe przez

niemal niemożliwe przez

niewykwalifikowanego ratownika

niewykwalifikowanego ratownika

–

uzupełnienie objętości krwi krążącej jak

uzupełnienie objętości krwi krążącej jak

najwcześniej

najwcześniej

–

zapobieganie utracie ciepła

zapobieganie utracie ciepła

REANIMACJA KRĄŻENIOWO-ODDECHOWA

REANIMACJA KRĄŻENIOWO-ODDECHOWA

(SCHEMAT)

(SCHEMAT)

UTRATA PRZYTOMNOŚCI

KONTROLA ODDECHU

OBECNY ODDECH SAMOISTNY

Ułożenie na w pozycji ustalonej na boku

BRAK ODDECHU

Odgięcie głowy do tyłu

kontrola drożności dróg

oddechowych

2 wdmuchnięcia

POWRÓT ODDECHU

KONTROLA TĘTNA I ŹRENIC

Tętno wyczuwalne, źrenice wąskie

BRAK TĘTNA, ŹRENICE SZEROKI

MASAŻ ZEWNĘTRZNY SERCA

SZTUCZNE ODDYCHANIE

Disability - D

Disability - D



Ocena stanu świadomości

Ocena stanu świadomości

–

na miejscu wypadku oraz na każdym etapie

na miejscu wypadku oraz na każdym etapie

postępowania ratowniczego, także w szpitalu

postępowania ratowniczego, także w szpitalu

–

najprostsza i najpowszechniej stosowana jest

najprostsza i najpowszechniej stosowana jest

tzw. skala śpiączki GCS (Glasgow Coma

tzw. skala śpiączki GCS (Glasgow Coma

Scale)

Scale)



opracowana w 1975 roku przez Jennet i Bonda

opracowana w 1975 roku przez Jennet i Bonda

–

ocenia trzy podstawowe elementy:

ocenia trzy podstawowe elementy:



stopień orientacji i odpowiedź na pytanie

stopień orientacji i odpowiedź na pytanie



otwieranie oczu na bodziec słowny lub bólowy

otwieranie oczu na bodziec słowny lub bólowy



rodzaj reakcji obronnej an bodziec bólowy

rodzaj reakcji obronnej an bodziec bólowy

Glasgow Coma Scale

Glasgow Coma Scale

Punkty

Punkty

Otwieranie oczu

Otwieranie oczu

4

4

spontaniczne

spontaniczne

3

3

na głos

na głos

2

2

na ból/bodziec

na ból/bodziec

1

1

brak lub ruchy

brak lub ruchy

pływające gałek

pływające gałek

ocznych

ocznych

0

0

brak ruch

brak ruch

Glasgow Coma Scale

Glasgow Coma Scale

Punkty

Punkty

Mowa

Mowa

5

5

chory zorientowany w

chory zorientowany w

miejscu, czasie i

miejscu, czasie i

sytuacji

sytuacji

4

4

mowa chaotyczna, ale

mowa chaotyczna, ale

zachowana uwaga

zachowana uwaga

3

3

nieadekwatna,

nieadekwatna,

odpowiedzi bez

odpowiedzi bez

związku, krzyk

związku, krzyk

2

2

niezrozumiałe dźwięki

niezrozumiałe dźwięki

1

1

żadna, żucie,

żadna, żucie,

mlaskanie

mlaskanie

0

0

brak

brak

Glasgow Coma Scale

Glasgow Coma Scale

Punkty

Punkty

Ruch

Ruch

6

6

spontaniczny, spełnia

spontaniczny, spełnia

polecenia

polecenia

5

5

celowa reakcja na przykry

celowa reakcja na przykry

bodziec

bodziec

4

4

ucieczka jako reakcja na ból

ucieczka jako reakcja na ból

3

3

reakcja zgięciowa na ból

reakcja zgięciowa na ból

2

2

wyprost w odpowiedzi na ból

wyprost w odpowiedzi na ból

1

1

brak reakcji

brak reakcji

0

0

atonia, brak odruchu

atonia, brak odruchu

tchawiczego

tchawiczego

Glasgow Coma Scale

Glasgow Coma Scale

Punkty

Punkty

Interpretacja

Interpretacja

12-15

12-15

chory przytomny

chory przytomny

9-11

9-11

uraz o małym lub średnim

uraz o małym lub średnim

nasileniu

nasileniu

5-8

5-8

nieprzytomność

nieprzytomność

4

4

zespół odmóżdżeniowy

zespół odmóżdżeniowy

3

3

skrajna śpiączka

skrajna śpiączka

0

0

śmierć mózgu

śmierć mózgu

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”



czas od momentu

czas od momentu

wypadku do podjęcia

wypadku do podjęcia

skutecznych zabiegów

skutecznych zabiegów

na sali operacyjnej

na sali operacyjnej

szpitala

szpitala

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”



okres oczekiwania na pomoc*

okres oczekiwania na pomoc*

–

stan ofiary pogarsza się

stan ofiary pogarsza się

–

pogłębia się wstrząs urazowy

pogłębia się wstrząs urazowy

–

pogłębia się niedotlenienie

pogłębia się niedotlenienie



*

*

w Polsce ten okres wynosi średnio ok. 20

w Polsce ten okres wynosi średnio ok. 20

minut (w Europie zachodniej ok. 8 minut)

minut (w Europie zachodniej ok. 8 minut)



w tym czasie umiera 80% osób, które nie dojeżdżają

w tym czasie umiera 80% osób, które nie dojeżdżają

żywe do szpitala

żywe do szpitala

PRZYCZYNY ZGONÓW

PRZYCZYNY ZGONÓW

PRZEDSZPITALNYCH PO URAZACH

PRZEDSZPITALNYCH PO URAZACH

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”



okres po przyjeździe pogotowia ratunkowego

okres po przyjeździe pogotowia ratunkowego

–

obowiązuje podjęcie działań z katalogu ABC...

obowiązuje podjęcie działań z katalogu ABC...

–

rozpocząć należy walkę ze wstrząsem

rozpocząć należy walkę ze wstrząsem

–

dopiero po podjęciu tych czynności należy

dopiero po podjęciu tych czynności należy

transportować chorego do szpitala

transportować chorego do szpitala



transport nie może pogłębić obrażeń

transport nie może pogłębić obrażeń

–

właściwe ułożenie i unieruchomienie

właściwe ułożenie i unieruchomienie

–

unikanie wstrząsów związanych z nadmiernie szybką jazdą

unikanie wstrząsów związanych z nadmiernie szybką jazdą

np. w urazach czaszkowo-mózgowych i kręgosłupa

np. w urazach czaszkowo-mózgowych i kręgosłupa



kontynuacja działań wg algorytmu ABC... w szczególności:

kontynuacja działań wg algorytmu ABC... w szczególności:

–

czynności reanimacyjne

czynności reanimacyjne

–

walka ze wstrząsem

walka ze wstrząsem

–

monitorowanie parametrów życiowych

monitorowanie parametrów życiowych

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”



szpitalna izba przyjęć - oddział

szpitalna izba przyjęć - oddział

ratunkowy

ratunkowy

–

kwalifikowana lekarska pomoc doraźna

kwalifikowana lekarska pomoc doraźna

–

badanie lekarskie i konsultacje

badanie lekarskie i konsultacje

specjalistyczne

specjalistyczne

–

diagnostyka laboratoryjna i obrazowa

diagnostyka laboratoryjna i obrazowa

–

zabiegi operacyjne

zabiegi operacyjne

SZPITALNA IZBA PRZYJĘĆ - ODDZIAŁ

SZPITALNA IZBA PRZYJĘĆ - ODDZIAŁ

RATUNKOWY - SCHEMAT

RATUNKOWY - SCHEMAT

POSTĘPOWANIA

POSTĘPOWANIA

IZBA PRZYJĘĆ

IZBA PRZYJĘĆ

resuscytacja

resuscytacja

diagnostyka

diagnostyka

leczenie

leczenie

ABC

ABC

badanie przedmiotowe

badanie przedmiotowe

zabiegi diagnostyczne

zabiegi diagnostyczne

konsultacje

konsultacje

badania obrazowe

badania obrazowe

badania laboratoryjne

badania laboratoryjne

zabiegi ratownicze

zabiegi ratownicze

terapia płynowa

terapia płynowa

farmakoterapia

farmakoterapia

zapobieganie

zapobieganie

wtórnym

wtórnym

powikłaniom

powikłaniom

stabilizacja, rozpoznanie,
decyzja o dalszym

leczeniu

operacja chirurgiczna

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”



Zabiegi ratujące życie w izbie przyjęć

Zabiegi ratujące życie w izbie przyjęć

–

intubacja, tracheostomia

intubacja, tracheostomia

–

odbarczenie odmy prężnej - nakłucie

odbarczenie odmy prężnej - nakłucie

diagnostyczne i drenaż

diagnostyczne i drenaż

–

zamknięcie rany klatki piersiowej z odmą otwartą

zamknięcie rany klatki piersiowej z odmą otwartą

i drenaż klatki piersiowej

i drenaż klatki piersiowej

–

założenie wkłucia do żyły centralnej

założenie wkłucia do żyły centralnej



przetoczenie płynów krwiozastępczych

przetoczenie płynów krwiozastępczych

–

odbarczenie tamponady osierdzia

odbarczenie tamponady osierdzia



nakłucie diagnostyczne i drenaż

nakłucie diagnostyczne i drenaż

–

nakłucie diagnostyczne i płukanie otrzewnej

nakłucie diagnostyczne i płukanie otrzewnej

–

zatrzymanie krwotoku zewnętrznego (ucisk

zatrzymanie krwotoku zewnętrznego (ucisk

bezpośredni, pośredni, zaopatrzenie chirurgiczne)

bezpośredni, pośredni, zaopatrzenie chirurgiczne)

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”



Operacje ratujące życie - często z

Operacje ratujące życie - często z

pominięciem wstępnej diagnostyki i

pominięciem wstępnej diagnostyki i

leczenia w izbie przyjęć/oddziale

leczenia w izbie przyjęć/oddziale

ratunkowym

ratunkowym



chory w głębokim wstrząsie i objawami krwotoku

chory w głębokim wstrząsie i objawami krwotoku

wewnętrznego

wewnętrznego

–

np. w urazie jamy brzusznej lub klatki piersiowej

np. w urazie jamy brzusznej lub klatki piersiowej

–

uraz serca lub wielkich naczyń

uraz serca lub wielkich naczyń

–

uraz wątroby, śledziony, oderwanie szypuły nerki itp...

uraz wątroby, śledziony, oderwanie szypuły nerki itp...



chory z objawami wzmożonego ciśnienia

chory z objawami wzmożonego ciśnienia

śródczaszkowego i objawami gwałtownie

śródczaszkowego i objawami gwałtownie

narastającego kwiaka śródczaszkowego, wówczas gdy

narastającego kwiaka śródczaszkowego, wówczas gdy

nie ma mozliwości dokładnej diagnostyki

nie ma mozliwości dokładnej diagnostyki



chory z ostrą niewydolnością oddechową np. przy

chory z ostrą niewydolnością oddechową np. przy

uszkodzeniu tchawicy, dużych oskrzeli

uszkodzeniu tchawicy, dużych oskrzeli

„

„

ZŁOTA GODZINA”

ZŁOTA GODZINA”

–

operacje mają na celu przede wszystkim

operacje mają na celu przede wszystkim

opanowanie przyczyny wywołującej zagrożenie

opanowanie przyczyny wywołującej zagrożenie

życia np. podwiązanie uszkodzonego naczynia,

życia np. podwiązanie uszkodzonego naczynia,

zeszycie ubytku w sercu,ucisk na wątrobę tzw.

zeszycie ubytku w sercu,ucisk na wątrobę tzw.

packing

packing

–

operacje naprawcze odłożyć należy na później,

operacje naprawcze odłożyć należy na później,

czasem na klika godzin a w tym czasie

czasem na klika godzin a w tym czasie

ustabilizować stan chorego pod względem:

ustabilizować stan chorego pod względem:



krążenia

krążenia



oddychania

oddychania



temperatury

temperatury



wstrząsu

wstrząsu



diurezy

diurezy



krzepnięcia

krzepnięcia



dokończenia diagnostyki uszkodzeń innych narządów

dokończenia diagnostyki uszkodzeń innych narządów