Nowotwory narządu rodnego

background image

Nowotwory narządu

Nowotwory narządu

rodnego

rodnego

Epidemiologia

Epidemiologia

Diagnostyka

Diagnostyka

Profilaktyka

Profilaktyka

background image

Epidemiologia

Epidemiologia

epi

epi

(na, nad)

(na, nad)

+

+

demos

demos

(ludność) +

(ludność) +

logos

logos

(nauka) – nauka o

(nauka) – nauka o

rozpowszechnianiu,

czyli

o

rozpowszechnianiu,

czyli

o

częstości

występowania

i

częstości

występowania

i

rozmieszczenia

chorób,

rozmieszczenia

chorób,

inwalidztwa, zgonów i innych

inwalidztwa, zgonów i innych

zjawisk

biologicznych

w

zjawisk

biologicznych

w

populacjach ludzkich oraz o

populacjach ludzkich oraz o

czynnikach wpływających na ich

czynnikach wpływających na ich

rozmieszczenie

lub

rozmieszczenie

lub

warunkujących

ich

warunkujących

ich

występowanie.

występowanie.

(J.Kostrzewski)

(J.Kostrzewski)

background image

Czynniki epidemiologiczne

Czynniki epidemiologiczne

odpowiedzialne za wystąpienie

odpowiedzialne za wystąpienie

choroby

choroby

1.

1.

Czynniki osobnicze (gospodarz) –

Czynniki osobnicze (gospodarz) –

dziedziczność,

wiek,

płeć,

stan

dziedziczność,

wiek,

płeć,

stan

odżywienia, ogólny stan zdrowia i

odżywienia, ogólny stan zdrowia i

odporności, dotychczasowy wywiad

odporności, dotychczasowy wywiad

chorobowy.

chorobowy.

2.

2.

Swoiste

czynniki

środowiskowe

i

Swoiste

czynniki

środowiskowe

i

swoiste czynniki etiologiczne – czynniki

swoiste czynniki etiologiczne – czynniki

biologiczne,

fizyko

chemiczne,

biologiczne,

fizyko

chemiczne,

społeczne.

społeczne.

3.

3.

Współdziałanie czynników.

Współdziałanie czynników.

background image

Profilaktyka

Profilaktyka

1.

1.

Profilaktyka pierwotna (zapobieganie)

Profilaktyka pierwotna (zapobieganie)

działania

zmierzające

do

wzmocnienia

działania

zmierzające

do

wzmocnienia

ogólnego

stanu

zdrowia

(odporności

ogólnego

stanu

zdrowia

(odporności

nieswoistej)

oraz

odporności

swoistej,

nieswoistej)

oraz

odporności

swoistej,

również zmniejszenie wpływu czynników

również zmniejszenie wpływu czynników

ryzyka zachorowania.

ryzyka zachorowania.

2.

2.

Profilaktyka

wtórna

(wczesne

Profilaktyka

wtórna

(wczesne

wykrywanie)

wykrywanie)

– działania zmierzające do

– działania zmierzające do

wykrycia choroby we wczesnym jej stadium

wykrycia choroby we wczesnym jej stadium

oraz ochrona przed zachorowaniem innych

oraz ochrona przed zachorowaniem innych

osób.

osób.

3.

3.

Profilaktyka trzeciorzędowa (trzeciej

Profilaktyka trzeciorzędowa (trzeciej

fazy)

fazy)

– leczenie i rehabilitacja,

– leczenie i rehabilitacja,

ma na celu zmniejszenie ryzyka zgonu i

ma na celu zmniejszenie ryzyka zgonu i

stopnia inwalidztwa

stopnia inwalidztwa

background image

Wskaźniki epidemiologiczne (1)

Wskaźniki epidemiologiczne (1)

Współczynnik zachorowalności surowy

Współczynnik zachorowalności surowy

– liczba

– liczba

zachorowań na 100.000 osób w ciągu 1 roku.

zachorowań na 100.000 osób w ciągu 1 roku.

Współczynnik zachorowalności standaryzowany

Współczynnik zachorowalności standaryzowany

liczba zachorowań, jaka wystąpiłaby w danej populacji

liczba zachorowań, jaka wystąpiłaby w danej populacji

w ciągu 1 roku, gdyby jej struktura wieku była taka, jak

w ciągu 1 roku, gdyby jej struktura wieku była taka, jak

w populacji standardowej na 100.000 osób.

w populacji standardowej na 100.000 osób.

Współczynnik

zachorowalności

specyficzny

Współczynnik

zachorowalności

specyficzny

(cząstkowy)

(cząstkowy)

– liczba zachorowań w ciągu 1 roku w

– liczba zachorowań w ciągu 1 roku w

danej grupie wieku (liczba zachorowań w danej grupie

danej grupie wieku (liczba zachorowań w danej grupie

wieku na 100.000 w danej grupie wieku).

wieku na 100.000 w danej grupie wieku).

Wskaźniki procentowe zachorowań

Wskaźniki procentowe zachorowań

– odsetki

– odsetki

zachorowań mężczyzn i kobiet według np. płci, wieku,

zachorowań mężczyzn i kobiet według np. płci, wieku,

umiejscowienia.

umiejscowienia.

background image

Wskaźniki epidemiologiczne (2)

Wskaźniki epidemiologiczne (2)

Współczynnik umieralności surowy

Współczynnik umieralności surowy

– liczba

– liczba

zgonów na 100.000 w ciągu 1 roku.

zgonów na 100.000 w ciągu 1 roku.

Współczynnik umieralności standaryzowany

Współczynnik umieralności standaryzowany

liczba zgonów, jaka wystąpiłaby w danej populacji,

liczba zgonów, jaka wystąpiłaby w danej populacji,

gdyby struktura wieku tej populacji była taka sama,

gdyby struktura wieku tej populacji była taka sama,

jak w populacji standardowej na 100.000

jak w populacji standardowej na 100.000

osób.

osób.

Wskaźnik procentowy umieralności

Wskaźnik procentowy umieralności

– odsetki

– odsetki

zgonów mężczyzn i kobiet według np.wieku, płci,

zgonów mężczyzn i kobiet według np.wieku, płci,

umiejscowienia nowotworów.

umiejscowienia nowotworów.

background image

Wskaźniki epidemiologiczne w

Wskaźniki epidemiologiczne w

onkologii

onkologii

Umieralność –

Umieralność –

prawdopodobieństwo zgonu w pewnej

prawdopodobieństwo zgonu w pewnej

populacji w pewnym okresie (nowotwory: liczba ludności –

populacji w pewnym okresie (nowotwory: liczba ludności –

100.000, okres badany – 1 rok)

100.000, okres badany – 1 rok)

współczynnik umieralności ogólnej

współczynnik umieralności ogólnej

liczba zgonów w danym czasie / liczba ludności narażona na

liczba zgonów w danym czasie / liczba ludności narażona na

zgon x 1000

zgon x 1000

cząstkowy współczynnik umieralności

cząstkowy współczynnik umieralności

liczba zgonów w określ.grupie / liczba ludn.w danej grupie

liczba zgonów w określ.grupie / liczba ludn.w danej grupie

narażonych na zgon

narażonych na zgon

wskaźnik umieralności proporcjonalnej

wskaźnik umieralności proporcjonalnej

liczba zgonów z powodu nowotworów / liczba zgonów ogółem x

liczba zgonów z powodu nowotworów / liczba zgonów ogółem x

100

100

Wskaźnik śmiertelności –

Wskaźnik śmiertelności –

odsetek zgonów na daną chorobę

odsetek zgonów na daną chorobę

wśród ogólnej liczby chorych.

wśród ogólnej liczby chorych.

wskaźnik śmiertelności

wskaźnik śmiertelności

liczba zachorowań / liczba zgonów

liczba zachorowań / liczba zgonów

Powinien być zawsze niższy od 1.

Powinien być zawsze niższy od 1.

background image

Epidemiologia kliniczna

Epidemiologia kliniczna

nowotworów

nowotworów

1.

1.

Randomizacja

Randomizacja

– losowe przypisanie rodzaju

– losowe przypisanie rodzaju

leczenia

poszczególnym

chorym

leczenia

poszczególnym

chorym

uczestniczącym w eksperymencie klinicznym.

uczestniczącym w eksperymencie klinicznym.

2.

2.

Ślepe próby

Ślepe próby

– pacjent nie wie, jakie

– pacjent nie wie, jakie

otrzymuje leczenie (lek czy placebo) lub ani

otrzymuje leczenie (lek czy placebo) lub ani

pacjent, ani lekarz nie wiedzą, jakie jest

pacjent, ani lekarz nie wiedzą, jakie jest

stosowane leczenie (podwójnie ślepa próba) –

stosowane leczenie (podwójnie ślepa próba) –

zmniejszenie ryzyka subiektywnych reakcji

zmniejszenie ryzyka subiektywnych reakcji

chorego na leczenie i subiektywnych decyzji

chorego na leczenie i subiektywnych decyzji

lekarza odnośnie leczenia.

lekarza odnośnie leczenia.

3.

3.

Zasady „good clinical practice”

Zasady „good clinical practice”

– zasady

– zasady

prawidłowego

prowadzenia

prawidłowego

prowadzenia

eksperymentalnych badań klinicznych.

eksperymentalnych badań klinicznych.

4.

4.

Metaanaliza

Metaanaliza

– agregacja danych, ocena

– agregacja danych, ocena

eksperymentu

jako

całości,

a

nie

eksperymentu

jako

całości,

a

nie

indywidualnej osoby

indywidualnej osoby

background image

Śmiertelność kobiet w Europie Środkowej

Śmiertelność kobiet w Europie Środkowej

z powodu nowotworów złośliwych

z powodu nowotworów złośliwych

(wg „Atlas of Cancer Mortality in Central Europe” 1996 r.)

(wg „Atlas of Cancer Mortality in Central Europe” 1996 r.)

background image

Polska jest krajem o średniej zachorowalności i

Polska jest krajem o średniej zachorowalności i

umieralności kobiet z powodu nowotworów

umieralności kobiet z powodu nowotworów

złośliwych.

złośliwych.

Nowotwory złośliwe – 20% przyczyn wszystkich

Nowotwory złośliwe – 20% przyczyn wszystkich

zgonów.

zgonów.

Najczęstsza przyczyna zgonu kobiet do 65 rż.

Najczęstsza przyczyna zgonu kobiet do 65 rż.

Wzrost zachorowalności i umieralności na

Wzrost zachorowalności i umieralności na

nowotwory złośliwe.

nowotwory złośliwe.

Rocznie zachorowuje ok.60.000 Polek, umiera ok.

Rocznie zachorowuje ok.60.000 Polek, umiera ok.

36.000.

36.000.

background image

Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe

Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe

kobiet w Polsce w latach 1987, 1996 i

kobiet w Polsce w latach 1987, 1996 i

oszacowane na lata 2000 i 2010

oszacowane na lata 2000 i 2010

1987

1987

1996

1996

2000

2000

2010

2010

Zachorowa

Zachorowa

nia

nia

37 889

37 889

50 990

50 990

57 825

57 825

79 194

79 194

Zgony

Zgony

29 431

29 431

33 628

33 628

35 474

35 474

40 544

40 544

Wskaźnik

Wskaźnik

śmiertelno

śmiertelno

ści

ści

0,71

0,71

0,70

0,70

0,68

0,68

0,64

0,64

Szansa na

Szansa na

wyleczenie

wyleczenie

29%

29%

30%

30%

32%

32%

36%

36%

background image

Rak jajnika –

Rak jajnika –

epidemiologia

epidemiologia

stały wzrost zachorowalności na raka

stały wzrost zachorowalności na raka

jajnika

jajnika

najniższa

zachorowalność-

Chile,

najniższa

zachorowalność-

Chile,

Japonia

Japonia

najwyższa

zachorowalność-

kraje

najwyższa

zachorowalność-

kraje

Europy

Europy

Z

Z

achodniej, USA

achodniej, USA

współczynnik zachorowalności w USA

współczynnik zachorowalności w USA

w grupie wiekowej 40-44 lat

w grupie wiekowej 40-44 lat

wynosił

wynosił

15,7 na 100 000, a aż 54

15,7 na 100 000, a aż 54

w grupie wiekowej 75-79 lat

w grupie wiekowej 75-79 lat

background image

Rak jajnika –

Rak jajnika –

epidemiologia

epidemiologia

w Polsce rak jajnika stanowi 6,6%

w Polsce rak jajnika stanowi 6,6%

wszystkich

nowotworów

wszystkich

nowotworów

występujących

występujących

u kobiet i około

u kobiet i około

18% nowotworów narządu rodnego

18% nowotworów narządu rodnego

współczynnik zachorowalności w

współczynnik zachorowalności w

Polsce

Polsce

w latach 1963-1988 wzrósł

w latach 1963-1988 wzrósł

z 5,9 do 9,9

z 5,9 do 9,9

na 100 000 kobiet, w

na 100 000 kobiet, w

1992 roku wyniósł 11,1 na 100 000,

1992 roku wyniósł 11,1 na 100 000,

w 199

w 199

3 roku – 12,0

3 roku – 12,0

,

,

w 1996

w 1996

roku – 12,2

roku – 12,2

background image

Rak jajnika – czynniki

Rak jajnika – czynniki

ryzyka

ryzyka

wiek – najczęściej między 40-60 rokiem

wiek – najczęściej między 40-60 rokiem

życia

życia

mała płodność- częściej wśród nieródek i

mała płodność- częściej wśród nieródek i

kobiet, które rzadko rodziły

kobiet, które rzadko rodziły

liczba ciąż i porodów – ryzyko obniża się

liczba ciąż i porodów – ryzyko obniża się

ze wzrostem liczby porodów

ze wzrostem liczby porodów

stan

menop

stan

menop

au

au

zalny

późny

wiek

zalny

późny

wiek

menopauzy zwiększa ryzyko

menopauzy zwiększa ryzyko

doustna antykoncepcja – redukuje ryzyko

doustna antykoncepcja – redukuje ryzyko

zachorowania

na

raka

jajnika

zachorowania

na

raka

jajnika

(zahamowanie owulacji)

(zahamowanie owulacji)

background image

Rak jajnika – czynniki

Rak jajnika – czynniki

ryzyka

ryzyka

uprzednie schorzenia ginekologiczne i

uprzednie schorzenia ginekologiczne i

przebyte operacje –

przebyte operacje –

endometrioza (41% raków endometrialnych

endometrioza (41% raków endometrialnych

i 31% raków jasnokomórkowych rozwija się

i 31% raków jasnokomórkowych rozwija się

na podłożu endometriozy)

na podłożu endometriozy)

PID

PID

wcześniejsze

usunięcie

macicy

z

wcześniejsze

usunięcie

macicy

z

przydatkami

przydatkami

(prawdop.odszczepienie

(prawdop.odszczepienie

ognisk endometriozy z jajników do

ognisk endometriozy z jajników do

otrzewnej

miednicy

mniejszej

i

ich

otrzewnej

miednicy

mniejszej

i

ich

późniejsza transformacja nowotworowa)

późniejsza transformacja nowotworowa)

background image

Rak jajnika – czynniki

Rak jajnika – czynniki

ryzyka

ryzyka

choroby endokrynne – choroby tarczycy

choroby endokrynne – choroby tarczycy

częściej w grupie chorych z rakiem

częściej w grupie chorych z rakiem

jajnika

jajnika

uprzednie

napromieniowanie

uprzednie

napromieniowanie

diagnostyczne

lub

terapeutyczne

diagnostyczne

lub

terapeutyczne

zwiększa ryzyko

zwiększa ryzyko

grupa krwi – chore z grupa krwi A

grupa krwi – chore z grupa krwi A

chorują częściej

chorują częściej

stan cywilny- niezamężne chorują częściej

stan cywilny- niezamężne chorują częściej

background image

Rak jajnika – czynniki

Rak jajnika – czynniki

ryzyka

ryzyka

warunki socjoekonomiczne i wykształcenie –

warunki socjoekonomiczne i wykształcenie –

lepsze warunki życia i wyższe wykształcenie

lepsze warunki życia i wyższe wykształcenie

wśród kobiet chorujących na raka jajnika

wśród kobiet chorujących na raka jajnika

dieta – tłuszcze zwierzęce w diecie

dieta – tłuszcze zwierzęce w diecie

zwiększają ryzyko, zaś warzywa zmniejszają

zwiększają ryzyko, zaś warzywa zmniejszają

talk- stosowanie talku w higienie krocza oraz

talk- stosowanie talku w higienie krocza oraz

pozostawienie cząstek podczas operacji w

pozostawienie cząstek podczas operacji w

jamie brzusznej zwiększa ryzyko

jamie brzusznej zwiększa ryzyko

czynniki genetyczne

czynniki genetyczne

background image

Rak jajnika -

Rak jajnika -

epidemiologia

epidemiologia

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne

rodzinnie występujący rak jajnika

rodzinnie występujący rak jajnika

dziedziczny rak jajnika- (mutacje genów

dziedziczny rak jajnika- (mutacje genów

BRCA 1 i BRCA 2)

BRCA 1 i BRCA 2)

»

zespół wrodzonego występowania raka jajnika

zespół wrodzonego występowania raka jajnika

(Hereditary Ovarian Cancer)

(Hereditary Ovarian Cancer)

»

zespół wrodzonego występowania raka sutka i

zespół wrodzonego występowania raka sutka i

jajnika ( Hereditary Breast Ovarian Cancer)

jajnika ( Hereditary Breast Ovarian Cancer)

»

zespół Lynch II ( rak okrężnicy, rak endometrium,

zespół Lynch II ( rak okrężnicy, rak endometrium,

rak jajnika)

rak jajnika)

sporadyczny rak jajnika

sporadyczny rak jajnika

background image

Rak jajnika -

Rak jajnika -

epidemiologia

epidemiologia

Dziedziczny rak jajnika występuje

Dziedziczny rak jajnika występuje

częściej:

częściej:

w młodym wieku

w młodym wieku

obustronnie

obustronnie

postać surowicza

postać surowicza

background image

Rak jajnika -diagnostyka

Rak jajnika -diagnostyka

wywiad – dolegliwości

wywiad – dolegliwości

ból

ból

dolegliwości dyspeptyczne (nudności,

dolegliwości dyspeptyczne (nudności,

wymioty, wzdęcia brzucha, biegunki,

wymioty, wzdęcia brzucha, biegunki,

zaparcia)

zaparcia)

powiększenie obwodu brzucha

powiększenie obwodu brzucha

badanie ginekologiczne

badanie ginekologiczne

badanie ultrasonograficzne – sonda

badanie ultrasonograficzne – sonda

dopochwową, USG color doppler

dopochwową, USG color doppler

marker CA 125, CEA

marker CA 125, CEA

background image

Rak jajnika - profilaktyka

Rak jajnika - profilaktyka

brak scrinningu

brak scrinningu

zaleca się po 35 roku życia co 6

zaleca się po 35 roku życia co 6

miesięcy badania ginekologiczne, co 6-

miesięcy badania ginekologiczne, co 6-

12 miesięcy USG sondą dopochwową

12 miesięcy USG sondą dopochwową

w dziedzicznym raku jajnika

w dziedzicznym raku jajnika

zakończenie rozrodu do 35 roku życia,

zakończenie rozrodu do 35 roku życia,

doustna antykoncepcja,

doustna antykoncepcja,

co 6 mc badanie ginekologiczne i USG

co 6 mc badanie ginekologiczne i USG

dopochwowe oraz CA125

dopochwowe oraz CA125

ewentualne profilaktyczna oophorectomia

ewentualne profilaktyczna oophorectomia

background image

Rak szyjki macicy–

Rak szyjki macicy–

e

e

pidemiologia

pidemiologia

najniższa zachorowalność- Chiny, Izrael,

najniższa zachorowalność- Chiny, Izrael,

Europa- Włochy, Finlandia, Hiszpania

Europa- Włochy, Finlandia, Hiszpania

najwyższa zachorowalność- Afryka, Brazylia,

najwyższa zachorowalność- Afryka, Brazylia,

Peru, Indie, Europa-wsch cz Niemiec, Austria

Peru, Indie, Europa-wsch cz Niemiec, Austria

(Tyrol)

(Tyrol)

w Polsce rak szyjki macicy zajmuje drugie

w Polsce rak szyjki macicy zajmuje drugie

miejsce pod względem częstości zachorowań

miejsce pod względem częstości zachorowań

na nowotwory po raku sutka i stanowi 7,7%

na nowotwory po raku sutka i stanowi 7,7%

wszystkich zachorowań na nowotwory.

wszystkich zachorowań na nowotwory.

w Polsce współczynnik zachorowalności

w Polsce współczynnik zachorowalności

w 1995 roku wyniósł 15,1, najczęściej w

w 1995 roku wyniósł 15,1, najczęściej w

regionie katowickim, warszawskim i gdańskim

regionie katowickim, warszawskim i gdańskim

background image

Rak szyjki macicy–

Rak szyjki macicy–

czynniki ryzyka

czynniki ryzyka

wczesne

rozpoczynanie

życia

wczesne

rozpoczynanie

życia

płciowego

płciowego

duża ilość partnerów seksualnych

duża ilość partnerów seksualnych

duża liczba porodów

duża liczba porodów

zakażenia- wirusem HSV 2,

zakażenia- wirusem HSV 2,

chlamydia, wirus cytomegalii,

chlamydia, wirus cytomegalii,

wirus Epsteina-Bara, przewlekłe

wirus Epsteina-Bara, przewlekłe

bakteryjne zapalenie pochwy

bakteryjne zapalenie pochwy

background image

Rak szyjki macicy–

Rak szyjki macicy–

czynniki ryzyka

czynniki ryzyka

zakażenie HPV

zakażenie HPV

palenie papierosów

palenie papierosów

syndrom DES

syndrom DES

niskie status socjoekonomiczny

niskie status socjoekonomiczny

niski poziom higieny osobistej i

niski poziom higieny osobistej i

seksualnej

seksualnej

rodzinne występowanie?

rodzinne występowanie?

background image

Rak szyjki macicy–

Rak szyjki macicy–

czynniki ryzyka

czynniki ryzyka

Infekcja HPV

Infekcja HPV

zaliczana do chorób przenoszonych

zaliczana do chorób przenoszonych

drogą płciową

drogą płciową

odsetek kobiet z infekcją HPV- 6 – 30%

odsetek kobiet z infekcją HPV- 6 – 30%

najczęściej dotyczy kobiet

najczęściej dotyczy kobiet

»

między 18-30 rokiem życia

między 18-30 rokiem życia

»

wcześnie rozpoczęły życie płciowe

wcześnie rozpoczęły życie płciowe

»

duża liczba partnerów seksualnych

duża liczba partnerów seksualnych

»

defekty

immunologiczne,

stosowanie

defekty

immunologiczne,

stosowanie

środków immunosupresyjnych

środków immunosupresyjnych

background image

Rak szyjki macicy–

Rak szyjki macicy–

czynniki ryzyka

czynniki ryzyka

Infekcja HPV

Infekcja HPV

w 80% przypadków inwazyjnych

w 80% przypadków inwazyjnych

raków towarzyszy infekcja HPV o

raków towarzyszy infekcja HPV o

wysokim potencjale onkogennym

wysokim potencjale onkogennym

typy HPV 16, 18, 45, 56, 66 i 69

typy HPV 16, 18, 45, 56, 66 i 69

odgrywają

istotna

rolę

w

odgrywają

istotna

rolę

w

morfogenezie raka szyjki macicy

morfogenezie raka szyjki macicy

background image

Rak szyjki macicy –

Rak szyjki macicy –

diagnostyka

diagnostyka

rozpoznanie

histopatologiczne

rozpoznanie

histopatologiczne

ustalone na podstawie materiału

ustalone na podstawie materiału

uzyskanego

z

biopsji

i/lub

uzyskanego

z

biopsji

i/lub

diagnostycznego wyłyżeczkowania

diagnostycznego wyłyżeczkowania

ustalenie stopnia klinicznego

ustalenie stopnia klinicznego

zaawansowania procesu

zaawansowania procesu

nowotworowego

nowotworowego

background image

Rak szyjki macicy –

Rak szyjki macicy –

diagnostyka

diagnostyka

badanie ginekologiczne

badanie ginekologiczne

cytologia

cytologia

kolposkopia

kolposkopia

pobranie wycinków do badania

pobranie wycinków do badania

hist-pat

hist-pat

background image

Rak szyjki macicy –

Rak szyjki macicy –

diagnostyka – ocena

diagnostyka – ocena

zaawansowania

zaawansowania

badanie ginekologiczne

badanie ginekologiczne

urografia

urografia

USG dopochwowe

USG dopochwowe

RTG kl.

RTG kl.

p

p

iersiowej

iersiowej

c

c

ystoskopia, re

ystoskopia, re

k

k

toskopia

toskopia

TK, NMR

TK, NMR

background image

Rak szyjki macicy –

Rak szyjki macicy –

profilaktyka

profilaktyka

Raz w roku badanie cytologiczne!

Raz w roku badanie cytologiczne!

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy

Rak błony śluzowej trzonu macicy

na świecie - epidemiologia

na świecie - epidemiologia

- 4 miejsce wśród zachorowań na raka u kobiet -

- 4 miejsce wśród zachorowań na raka u kobiet -

około 150.000 nowych zachorowań

około 150.000 nowych zachorowań

rocznie (

rocznie (

1994 r.);

1994 r.);

- najwyższa zachorowalność na świecie:

- najwyższa zachorowalność na świecie:

Kanada

Kanada

(Yukon – 20,3/100.000),

(Yukon – 20,3/100.000),

Stany Zjednoczone

Stany Zjednoczone

(Los

(Los

Angeles – kobiety rasy białej pochodzenia

Angeles – kobiety rasy białej pochodzenia

nielatynoskiego – 20,2/100.000) –

nielatynoskiego – 20,2/100.000) –

1996 r.;

1996 r.;

- najniższa zachorowalność na świecie:

- najniższa zachorowalność na świecie:

Chiny

Chiny

(Qidong 0,4/100.000),

(Qidong 0,4/100.000),

Algieria

Algieria

(1,1/100.000),

(1,1/100.000),

Indie

Indie

(Madras 1,7/100.000) –

(Madras 1,7/100.000) –

1994 r.;

1994 r.;

- najwyższa śmiertelność na świecie:

- najwyższa śmiertelność na świecie:

Paragwaj

Paragwaj

(22,1/100.000),

(22,1/100.000),

Peru

Peru

i

i

Kuba

Kuba

(13,6/100.000) –

(13,6/100.000) –

1994

1994

r.;

r.;

- najniższa śmiertelność na świecie:

- najniższa śmiertelność na świecie:

Chiny

Chiny

(5,3/100.000),

(5,3/100.000),

Izrael

Izrael

(nie-Żydówki 6,2/100.000),

(nie-Żydówki 6,2/100.000),

Kuwejt

Kuwejt

(7,4/100.000) –

(7,4/100.000) –

1994 r.;

1994 r.;

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy

Rak błony śluzowej trzonu macicy

w Europie – epidemiologia

w Europie – epidemiologia

-

najwyższa zachorowalność w Europie:

najwyższa zachorowalność w Europie:

Czechy

Czechy

(17,7/100.000),

(17,7/100.000),

Malta

Malta

(16,4/100.000),

(16,4/100.000),

Francja

Francja

(16,1/100.000),

(16,1/100.000),

Szwajcaria

Szwajcaria

(Zurich 15,0/100.000) –

(Zurich 15,0/100.000) –

1996 r.

1996 r.

;

;

-

Najniższa zachorowalność w Europie:

Najniższa zachorowalność w Europie:

Wielka

Wielka

Brytania

Brytania

(6,4 – 10,5/100.000),

(6,4 – 10,5/100.000),

Hiszpania

Hiszpania

(5,8 –

(5,8 –

12,1/100.000) –

12,1/100.000) –

1996 r.;

1996 r.;

- najwyższa śmiertelność w Europie:

- najwyższa śmiertelność w Europie:

Rumunia

Rumunia

(14,3/100.000),

(14,3/100.000),

Węgry

Węgry

(14,06/100.000),

(14,06/100.000),

Polska

Polska

(12,51/100.000),

(12,51/100.000),

Wschodnie

Niemcy

Wschodnie

Niemcy

(10,66/100.000) –

(10,66/100.000) –

1994 r.;

1994 r.;

- najniższa śmiertelność w Europie:

- najniższa śmiertelność w Europie:

Zachodnie

Zachodnie

Niemcy

Niemcy

(7,01/100.000) –

(7,01/100.000) –

1994 r..

1994 r..

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy

Rak błony śluzowej trzonu macicy

w Polsce – epidemiologia (dane z 1999

w Polsce – epidemiologia (dane z 1999

roku)

roku)

-

-

5 miejsce

5 miejsce

wśród zachorowań na raka u kobiet,

wśród zachorowań na raka u kobiet,

3 miejsce

3 miejsce

w odniesieniu do narządu rodnego

w odniesieniu do narządu rodnego

(po raku szyjki macicy i raku jajnika);

(po raku szyjki macicy i raku jajnika);

- standaryzowany współczynnik zachorowalności

- standaryzowany współczynnik zachorowalności

10,9

10,9

/100.000;

/100.000;

- standaryzowany współczynnik zgonów -

- standaryzowany współczynnik zgonów -

2,2

2,2

/100.000;

/100.000;

- największa liczba zachorowań -

- największa liczba zachorowań -

woj.katowickie

woj.katowickie

i warszawskie

i warszawskie

, najniższa liczba

, najniższa liczba

zachorowań -

zachorowań -

woj.

woj.

bialskopodlaskie i chełmskie

bialskopodlaskie i chełmskie

(1996 r.);

(1996 r.);

- współczynnik miasto / wieś:

- współczynnik miasto / wieś:

1,16

1,16

(1994 r.).

(1994 r.).

background image

Umieralność z powodu raka błony

Umieralność z powodu raka błony

śluzowej trzonu macicy w Polsce i na

śluzowej trzonu macicy w Polsce i na

świecie (dane z 1987 roku)

świecie (dane z 1987 roku)

Miasto

Miasto

Współczynnik

Współczynnik

umieralności

umieralności

Warszawa

Warszawa

9,3/100.000

9,3/100.000

Kraków

Kraków

9,2/100.000

9,2/100.000

Los Angeles

Los Angeles

24,1/100.000

24,1/100.000

(białe kobiety)

(białe kobiety)

Zurich

Zurich

16,9/100.000

16,9/100.000

background image

Epidemiologia raka błony śluzowej trzonu

Epidemiologia raka błony śluzowej trzonu

macicy

macicy

w województwie pomorskim (dawniej gdańskim)

w województwie pomorskim (dawniej gdańskim)

- dane

- dane

z Wojewódzkiego Rejestru Nowotworów

z Wojewódzkiego Rejestru Nowotworów

Złośliwych

Złośliwych

w Gdańsku

w Gdańsku

Rok

Rok

Zachorowalność

Zachorowalność

Chorobowość

Chorobowość

Liczba zgonów

Liczba zgonów

1991 88 426

1991 88 426

23

23

1992 97 500

1992 97 500

34

34

1993 149 628

1993 149 628

34

34

1994 122 711

1994 122 711

60

60

1995 141 792

1995 141 792

52

52

1996 114 854

1996 114 854

45

45

1997 136 988

1997 136 988

9

9

1998 170 1112

1998 170 1112

40

40

1999 156 1137

1999 156 1137

33

33

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy –

Rak błony śluzowej trzonu macicy –

czynniki ryzyka

czynniki ryzyka

- dobre warunki socjoekonomiczne - „rak

- dobre warunki socjoekonomiczne - „rak

uprzemysłowionego świata”, wyższy stopień

uprzemysłowionego świata”, wyższy stopień

wykształcenia, rasa biała,

wykształcenia, rasa biała,

- wiek pomenopauzalny,

- wiek pomenopauzalny,

- wczesna pierwsza miesiączka, późna

- wczesna pierwsza miesiączka, późna

menopauza, nierództwo,

menopauza, nierództwo,

-

zaburzenia

miesiączkowania,

cykle

-

zaburzenia

miesiączkowania,

cykle

bezowulacyjne,

nieregularne

bezowulacyjne,

nieregularne

miesiączkowanie,

miesiączkowanie,

- dieta mięsna i bogatotłuszczowa, picie

- dieta mięsna i bogatotłuszczowa, picie

alkoholu,

alkoholu,

- pierwotna radioterapia z powodu raka

- pierwotna radioterapia z powodu raka

szyjki macicy.

szyjki macicy.

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy –

Rak błony śluzowej trzonu macicy –

czynniki ryzyka

czynniki ryzyka

- cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość,

- cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość,

- zaburzenia hormonalne, guzy hormonalnie

- zaburzenia hormonalne, guzy hormonalnie

czynne,

zespół

policystycznych

jajników

czynne,

zespół

policystycznych

jajników

(z.Stein-Loeventhala),

dysgenezja

gonad

(z.Stein-Loeventhala),

dysgenezja

gonad

(zespół Turnera),

(zespół Turnera),

- HTZ i antykoncepcja hormonalna - wpływ

- HTZ i antykoncepcja hormonalna - wpływ

dyskusyjny,

dyskusyjny,

- monoterapia estrogenowa, antyestrogeny

- monoterapia estrogenowa, antyestrogeny

(tamoksyfen),

(tamoksyfen),

- choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego,

- choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego,

- zaburzenia endokrynologiczne: niedoczynność

- zaburzenia endokrynologiczne: niedoczynność

tarczycy, zespół Cushinga, zespół nadnerczowo

tarczycy, zespół Cushinga, zespół nadnerczowo

- płciowy,

- płciowy,

- reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia

- reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia

krzepnięcia

krzepnięcia

background image

Rak błony śluzowej

Rak błony śluzowej

trzonu macicy - diagnostyka

trzonu macicy - diagnostyka

- wywiad + badanie ginekologiczne,

- wywiad + badanie ginekologiczne,

-frakcjonowane wyłyżeczkowanie macicy +

-frakcjonowane wyłyżeczkowanie macicy +

mikroskopowa ocena wyskrobin,

mikroskopowa ocena wyskrobin,

- histeroskopia

- histeroskopia

-

-

cytodiagnostyka

eksfoliatywna

(biopsja

cytodiagnostyka

eksfoliatywna

(biopsja

rysowa)

rysowa)

background image

Rak błony śluzowej trzonu macicy -

Rak błony śluzowej trzonu macicy -

diagnostyka

diagnostyka

-

badania

radiologiczne

-

USG

(przezbrzuszne,

-

badania

radiologiczne

-

USG

(przezbrzuszne,

przezpochwowe,

badanie

dopplerowskie),

badanie

przezpochwowe,

badanie

dopplerowskie),

badanie

tomokomputerowe, rezonans magnetyczny, urografia, RTG

tomokomputerowe, rezonans magnetyczny, urografia, RTG

klatki piersiowej, scyntygrafia, limfografia,

klatki piersiowej, scyntygrafia, limfografia,

- histerografia,

- histerografia,

- badanie cytologiczne, kolposkopia (próba z błękitem

- badanie cytologiczne, kolposkopia (próba z błękitem

toluidynowym),

toluidynowym),

- cystoskopia, rektoskopia,

- cystoskopia, rektoskopia,

- badania laboratoryjne, CA-125,

- badania laboratoryjne, CA-125,

- badania genetyczne (ploidia DNA, aktywność mitotyczna,

- badania genetyczne (ploidia DNA, aktywność mitotyczna,

mutacje lub nadekspresja onkogenów)

mutacje lub nadekspresja onkogenów)

background image

Rak błony śluzowej trzonu

Rak błony śluzowej trzonu

macicy - profilaktyka

macicy - profilaktyka

Nie ma metody

Nie ma metody

screeningowej

screeningowej

.

.

Kontrola grubości

Kontrola grubości

endometrium

endometrium

, szczególnie

, szczególnie

u kobiet w wieku pomenopauzalnym, otyłych,

u kobiet w wieku pomenopauzalnym, otyłych,

leczonych z powodu cukrzycy, nadciśnienia

leczonych z powodu cukrzycy, nadciśnienia

tętniczego lub stosujących HTZ.

tętniczego lub stosujących HTZ.

Leczenie zaburzeń endokrynologicznych.

Leczenie zaburzeń endokrynologicznych.

Wyodrębnienie pacjentek „wysokiego ryzyka”

Wyodrębnienie pacjentek „wysokiego ryzyka”

i ich regularna kontrola

i ich regularna kontrola

background image

Rak sromu –

Rak sromu –

epidemiologia

epidemiologia

występują

rzadko,

stanowią

3-5%

występują

rzadko,

stanowią

3-5%

nowotworów narządu płciowego i 9% -

nowotworów narządu płciowego i 9% -

nowotworów

dolnego

odcinka

dróg

nowotworów

dolnego

odcinka

dróg

rodnych (szyjki macicy, pochwy i sromu)

rodnych (szyjki macicy, pochwy i sromu)

zajmuje on w tej grupie 4. miejsce pod

zajmuje on w tej grupie 4. miejsce pod

względem częstości występowania po

względem częstości występowania po

raku szyjki macicy, trzonu macicy i jajnika

raku szyjki macicy, trzonu macicy i jajnika

wartość standaryzowanego współczynnika

wartość standaryzowanego współczynnika

zachorowalności na raka sromu wynosi

zachorowalności na raka sromu wynosi

1,8/100000, co stanowi około 1/8 wartości

1,8/100000, co stanowi około 1/8 wartości

stwierdzanych dla raka szyjki macicy

stwierdzanych dla raka szyjki macicy

background image

Rak sromu –

Rak sromu –

epidemiologia

epidemiologia

częstość jego występowania w różnych

częstość jego występowania w różnych

regionach świata jest zróżnicowana:

regionach świata jest zróżnicowana:

najwyższa

wśród

populacji

najwyższa

wśród

populacji

latynoamerykańskiej w Puerto Rico,

latynoamerykańskiej w Puerto Rico,

a najniższa - wśród Japonek.

a najniższa - wśród Japonek.

standaryzowany

współczynnik

standaryzowany

współczynnik

zachorowalności

zachorowalności

w Polsce wynosi 2,0

w Polsce wynosi 2,0

na 100.000 kobiet,

na 100.000 kobiet,

zaś

zaś

standaryzowany

współczynnik

standaryzowany

współczynnik

umieralności 1,5 na 100.000 kobiet

umieralności 1,5 na 100.000 kobiet

background image

Rak sromu – czynniki

Rak sromu – czynniki

ryzyka

ryzyka

wiek – najczęściej miedzy 60 a 70 rż.

wiek – najczęściej miedzy 60 a 70 rż.

(ryzyko zachorowania wzrasta wraz

(ryzyko zachorowania wzrasta wraz

z wiekiem)

z wiekiem)

niski status socjoekonomiczny

niski status socjoekonomiczny

palenie papierosów

palenie papierosów

choroby infekcyjne okolicy genitalne –

choroby infekcyjne okolicy genitalne –

ównie

ównie

infekcja HPV

infekcja HPV

zmiany dystroficzne i rozrostowe

zmiany dystroficzne i rozrostowe

sromu

sromu

background image

Rak sromu – czynniki

Rak sromu – czynniki

ryzyka –

ryzyka –

2 grupy chorych

2 grupy chorych

młode kobiety - w tkance guza częściej stwierdza

młode kobiety - w tkance guza częściej stwierdza

się obecność wirusa brodawczaka (HPV), a w

się obecność wirusa brodawczaka (HPV), a w

obrębie

sąsiadujących

obszarów

skóry

-

obrębie

sąsiadujących

obszarów

skóry

-

śródnabłonkowej neoplazji sromu dużego stopnia

śródnabłonkowej neoplazji sromu dużego stopnia

(VIN III). W grupie tej obserwuje się

(VIN III). W grupie tej obserwuje się

podwyższone ryzyko występowania mnogich

podwyższone ryzyko występowania mnogich

nowotworów dolnego odcinka narządu płciowego,

nowotworów dolnego odcinka narządu płciowego,

a charakterystyka epidemiologiczna chorych jest

a charakterystyka epidemiologiczna chorych jest

zbliżona do epidemiologii raka szyjki macicy.

zbliżona do epidemiologii raka szyjki macicy.

Uważa się też, że analogiczny do raka szyjki

Uważa się też, że analogiczny do raka szyjki

macicy

jest

mechanizm

molekularny

macicy

jest

mechanizm

molekularny

karcynogenezy: inhibicja genów supresorowych

karcynogenezy: inhibicja genów supresorowych

przez białka wirusa brodawczaka

przez białka wirusa brodawczaka

background image

Rak sromu – czynniki

Rak sromu – czynniki

ryzyka –

ryzyka –

2 grupy chorych

2 grupy chorych

starsze kobiety - u kobiet w

starsze kobiety - u kobiet w

późniejszym wieku zwykle stwierdza

późniejszym wieku zwykle stwierdza

się nowotwory wysoko zróżnicowane,

się nowotwory wysoko zróżnicowane,

rogowaciejące,

rogowaciejące,

a obecność wirusa

a obecność wirusa

HPV jest rzadsza.

HPV jest rzadsza.

W

W

sąsiadującej skórze częściej stwierdza

sąsiadującej skórze częściej stwierdza

się zmiany dystroficzne i rozrostowe:

się zmiany dystroficzne i rozrostowe:

rozrost

płaskonabłonkowy,

liszaj

rozrost

płaskonabłonkowy,

liszaj

twardzinowy

twardzinowy

i inne dermatozy

i inne dermatozy

background image

Rak sromu – diagnostyka –

Rak sromu – diagnostyka –

objawy

objawy

świąd, pieczenie, ból

świąd, pieczenie, ból

guz na sromie

guz na sromie

w zaawansowanej chorobie –

w zaawansowanej chorobie –

krwawienie, wydzielina o przykrej

krwawienie, wydzielina o przykrej

woni

woni

background image

Rak sromu – diagnostyka

Rak sromu – diagnostyka

badanie ginekologiczne

badanie ginekologiczne

kolposkopia

kolposkopia

pobranie wycinków do badania

pobranie wycinków do badania

hist-pat

hist-pat

ew. cystoskopia, rektoskopia

ew. cystoskopia, rektoskopia

ocena stanu ogólnego

ocena stanu ogólnego

background image

Rak sromu - profilaktyka

Rak sromu - profilaktyka

regularna kontrola ginekologiczna

regularna kontrola ginekologiczna

skuteczne leczenie stanów

skuteczne leczenie stanów

zapalnych sromu i pochwy

zapalnych sromu i pochwy


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leczenie uzupełniające nowotworów narządu rodnego chemioterapia, radioterapia
Nowotwory narządu rodnego
Nowotwory narządu rodnego
Leczenie uzupeniajce nowotworow narzadu rodnego
nowotwory narzadu rodnego
nowotwory narządu rodnego jako problem organizacyjny i epiemiologiczny
Leczenie uzupełniające nowotworów narządu rodnego chemioterapia, radioterapia
Nowotwory narządu rodnego
Nowotwory narządu rodnego
ŁAGODNE NOWOTWORY NARZĄDU RODNEGO
2 ANATOMIA NARZĄDU RODNEGO
3 STANY ZAPALNE NARZĄDU RODNEGO
Epidemiologia nowotworów narządów płciowych, Materiały z Wydziału Lekarskiego
Rola poloznej w profilaktyce statyki narzadu rodnego, Studia
ginmaterialy, SEM ZM U, Zmiany ułożenia narządu rodnego

więcej podobnych podstron