Pustynia Gobi:

Gobi jest to obszar pustynny i półpustynny rozciągający się na

Wyżynie Mongolskiej na obszarze 2 mln km². W jej skład wchodzą:

pustynia Ałaszan oraz wyżyna Ordos. Powierzchnię wyżyny przecinają

liczne górskie grzbiety, pokryte rumowiskiem skalnym. Na pustyni

znajduje się także wiele niskich, kopulastych wzniesień oraz

rozległych kotlin z zagłębieniami, które wypełniają słone wody jezior

oraz ruchome piaski. Brak tu natomiast jakichkolwiek stałych rzek. W

zachodniej części pustyni spotkać można tzw. sajry, czyli suche

łożyska wód okresowych oraz liczne suche doliny. Gobi znajduje się

pod wpływem klimatu wybitnie kontynentalnego. Zachodnio-

środkową i południową części pustyni porasta roślinność pustynna

(halofity), a wschodnią i południowo-wschodnią - roślinność

półpustynna (ostnice). Na obszarach górskich roślinność jest bardziej

urozmaicona. Świat zwierzęcy reprezentowany jest przez: konia

Przewalskiego, wielbłąda dwugarbnego, liczne ptaki, a w górach

także niedźwiedzia brunatnego.

Powrót do spisu treści

Pustynia z satelity:

Powrót do spisu treści

Czynniki, które miały wpływ

na powstanie pustyni Gobi:



duże roczne amplitudy temperatur (w lecie temperatury dochodzą

do ok. +45ºC, a w zimie spadają nawet do -40ºC);



duże amplitudy dobowe;



brak opadów atmosferycznych (średnia roczna suma opadów

wynosi 50 - 200 mm), spowodowany dużymi odległościami od

oceanów oraz bliskością obszarów górskich (np. Himalajów), które są

naturalną barierą dla wilgotnych mas powietrza.



silne wiatry - przyczyniają się do niszczenia skał i tym samym

kształtują powierzchnię pustyni. Powodują także burze pyłowe.

Powrót do spisu treści

Pustynnienie:

Obecnie pustynia Gobi rozrasta się. Najbardziej widoczne są objawy

pustynnienia w Chinach w rejonach sąsiadujących z Gobi, najszybciej

pustynia rozrasta się w kierunku południowym. Każdego roku

obserwuje się tam pustynnienie ok. 3600 km² stepów, co powoduje (z

racji odszkodowań dla rolników i pasterzy, przeciwdziałaniu ekspansji

pustyni itp.) straty rzędu 50 miliardów USD rocznie.

Pustynnienie spowodowane jest przede wszystkim działalnością

człowieka, nieskoordynowane i nadmierne powiększanie pogłowia

bydła, niszczącego roślinność oraz glebę pastwisk, zużywanie ponad

miarę wody (np. sztucznie dostarczanej do najbliższych miast) oraz

globalne ocieplenie. Rząd chiński próbuje przeciwdziałać ekspansji

pustyni, budując tzw. Zielony Mur Chiński - pas sztucznie

zasadzonych lasów, odgradzających pustynię od pozostałej części

kraju.

Powrót do spisu treści

Paleontologia:

W latach 1922–1923 ekspedycja paleontologiczna z Muzeum Historii

Naturalnej w Nowym Jorku pod kierownictwem Roya Andrewsa

odkryła w Flaming Cliffs (Bajn Dzak) skamieniałe szkielety dinozaurów

oraz, po raz pierwszy w historii badań naukowych, jaja dinozaurów.

Późniejsze badania wykazały, że Gobi jest jednym z najbogatszych na

świecie stanowisk późnokredowych dinozaurów i pierwotnych ssaków.

Duże znaczenie w poznaniu gobijskich skamieniałości miały

późniejsze wyprawy radzieckie do gór Nemegt I. Jefriemowa oraz

polsko-mongolskie pod kierownictwem prof. Kielan-Jaworowskiej.

Powrót do spisu treści

Położenie geograficzne:



Pustynia Gobi ma ponad 1610 km długości z południowego

zachodu na północny wschód i ponad 800 km z północy na

południe; ma ponad 2 miliony km² powierzchni.



Pustynia odgrodzona jest od północy górami Ałtaju, a od

południowego zachodu przez Wyżynę Tybetańską. Gobi rozciąga

się od gór Tienszan na zachodzie, po Wielki Chingan na wschodzie

oraz od gór Nan Shan tudzież Yin Shan na południu, po góry

Chentej na północy.



Gobi jest pustynią kontynentalną. Tworzą ją głównie żwirowo-

kamieniste górzyste i wyżynne mniejsze pustynie, półpustynie

oraz suche stepy, rozdzielone pasmami wysokich gór. Większa

część pustyni leży na wysokościach 900 - 1120 m n.p.m., oprócz

tego licznie występują tam masywy górskie, przede wszystkim

Ałtaju Gobijskiego.

Powrót do spisu treści

Klimat:



Gobi charakteryzuje się klimatem kontynentalnym, skrajnie

suchym; latem temperatura sięga ponad 40 °C, a w zimie spada

poniżej -40 °C. Gobi jest zimną pustynią, nierzadko rejestrowane

są tu przymrozki i śnieg, nawiewany z Syberii. Roczne opady

wynoszą od 50 do 200 mm, w zależności od rejonu. Na Gobi brak

jest stałych rzek, liczne są natomiast koryta rzek okresowych (do

70 km długości) zwanych sajrami. Obszary piaszczyste są

nieliczne, skupione głównie przy środkowej części granicy chińsko-

mongolskiej. Gobi jest najdalej wysuniętą na północ pustynią (nie

licząc lodowych pustyń) na świecie.

Powrót do spisu treści

Fauna:



Do najrzadszych zwierząt zamieszkujących Gobi należą: kułan,

pantera śnieżna, baktrian oraz koń Przewalskiego (endemit

gobijski, nie jest pewne czy jeszcze tam żyje w stanie dzikim,

natomiast jest na Gobi hodowla zmierzająca do restytucji koni

Przewalskiego).

Powrót do spisu treści

Ciekawostki:



Spośród bogactw naturalnych

występują tu: ropa naftowa, węgiel

kamienny, sól, rudy żelaza i miedzi.

Pustynia Gobi jest obszarem bardzo

słabo zaludnionym. Jest natomiast

miejscem wypraw i badań

archeologicznych, związanych z

poszukiwaniem śladów po

dinozaurach.

Powrót do spisu treści

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18