Zaburzenia chodu

• Zaburzenia chodu osób starszych

ograniczają lokomocję, zwiększają ryzyko

upadków i w istotny sposób wpływają na

jakość życia . Samodzielna możliwość

chodzenia jest wykładnikiem stopnia

sprawności osób starszych.

• Zaburzenia chodu występują u ponad 15

% ludzi starszych a 25 % korzysta z

pomocy technicznych.

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Chód

Fazy chodu:
• Podporu
• Odbicia
• Przenoszenia oparcia pięty – zbiega

sie z faza odbicia drugiej stopy

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Chód

• Polega na przeniesieniu środka ciężkości ciała

na kończynę obciążoną i nachyleniu tułowia ku

przodowi. Później następuje rotacja wewnętrzna

i przywiedzenie uda, zgięcie kolana i

przesuniecie środka ciężkości ku przodowi od

obciążonej stopy. Następna faza polega na

oderwaniu pięty id podłoża i rozpoczęciu fazy

odbicia. W czasie przechodzenia od fazy odbicia

ma miejsce odwrócenie i przywiedzenie

przodostopia oraz powrót wysklepienia

podłużnego do stanu wyjściowego.

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Cechy chodu fizjologicznego

• Cykliczność i symetria naprzemianstronnych

ruchów kończyn górnych i dolnych

• Fazowość: faza podporu i wymachu każdej

kończyny

• Występowanie fazy podwójnego podporu
• Rytmiczność: stosunek fazy podporu do

wymachu 3:2

• Osobnicza różnica długości kroków
• Osobnicza różnica napięć mięśniowych

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Analiza chodu

• Stawianie stóp (funkcyjna oś stopy)
• Obciążanie stopy (podparcie 3 –

punktowe)

• Ruch rolujący ( na końcu fazy podporu

probacja przedniej części stopy)

• Długość kroku , rytm kroczenia ,

szerokość śladów

• Naprzemianstronne wymachy rąk (chód

krzyżowy) tułów wyprostowany

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Chód a wiek starszy

• Osoby starsze chodzą wolniej,

stawiając mniejsze kroki, unosząc
stopy niżej nad podłoże, zmniejsza
się ruch rotacji w stawach biodrowych
oraz wydłuża faza obunożnego
podporu. Pochylenie ciała do przodu
powoduje nieprawidłowe położenie
środka ciężkości i w konsekwencji
zaburzenia reakcji równoważnych.

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Testy oceny zaburzeń chodu

uwzględniają

• Wstawanie z krzesła,
• Przejście ca najmniej 3 metrów,
• Obrót wracanie i siadanie na krześle
• Przejście z przeszkodami (imitacja

schodów, krawężnika)

Testy: Tinettiego, Berg

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Zaburzenia funkcji

przedsionka

• chwiejność podczas chodu,
• przewracanie się

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Zaburzenie narządu wzroku

• Osłabienie ostrości wzroku, adaptacji

do ciemności, akomodacji oka,
uszkodzenie wzroku przez zaćmę,
jaskrę, retinopatię cukrzycową

• Współruchy obronne, usztywnienie

ciała, wyciągniecie prostych kończyn
górnych , stawianie kroków
posuwistych lub bocianich

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Zaburzenia

proprioreceptorów

• Zakończenia nerwowe zbierające informacje o

pozycjach i postawie ciała są umieszczone m

in. w mięśniach, ścięgnach, okolicach stawów

(torebka, więzadła)

• Powstałe w PPR impulsy nerwowe są

przesyłane przez korzonki tylne do rdzenia

kręgowego a następnie sznurami tylnymi do

wyższych pięter CUN

• Procesy starzenia się prowadzą do

uszkodzenia funkcji receptorów i nerwów co

charakteryzuje się utratą czucia podłoża np.

stóp .Osoby starsze muszą kompensować

wzrokiem niedobór tej funkcji. Krok staje się

nieregularny, następuje stawianie stóp

szerzej, pochylenie tułowia, kończyny górne

szerzej rozstawione

Zaburzenia w narządzenie

ruchu

• Zmian wzorca chodu chód powolny,

mniejsze kroki, unoszenie stóp niżej
nad podłoże, zmniejszenie ruchów
rotacyjnych w stawach biodrowych,
wydłużona faza obunożnego
podporu, pochylenie ciała do przodu
powoduje nieprawidłowe położenie
środka ciężkości i w konsekwencji
zaburzenia reakcji równoważnych.

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Rodzaje zaburzeń chodu

• Chód przyspieszający

– ch. Parkinsona,

drobnymi krokami, szuranie

(przyspieszenie przy ruszaniu z miejsca, i

przeszkodach), niewielkie współruchy

kończyn, przodopochylenie,

• Chód koszący-

potrójny wyprost st.

biodorowy, kolanowy i skokowy, zataczanie

luku- niedowład połowiczy

• Chód nożycowy

- obustronne uszkodzenie

neuronu ruchowego (obustronny koszący)

• Chód móżdżkowy-

chwiejność na wszystkie

strony, niemożliwe stanie bez pomocy,

kroku nieregularnej długości, stawianie

stóp na szerokiej podstawie.

Upadek

• Upadek to zdarzenie polegające na

nagłej, niezamierzonej zmianie
pozycji ciała w wyniku utraty
równowagi (bez udziału sił
zewnętrznych) w czasie chodzenia
lub wykonywania innej czynności,
wskutek czego poszkodowany
znajduje się na podłodze, ziemi czy
innej nisko położonej powierzchni.

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Statystyka upadków

• Na każde 100 osób przypada rocznie 47

upadków wśród osób w wieku 70-74 lata, ale

dużo więcej wśród 80 latków.

• W 45-67 % przewracają się pensjonariusze

stacjonarnych zakładów opieki

długoterminowej.

• Aż 20 % tych upadków kończy się poważnym

urazem a śmiertelność w ciągu roku wskutek

złamania nasady bliższej kości udowej sięga

ok. 20-40 %.

• Przynajmniej 1 x w roku upada 33 % osób po

65 r ż. mieszkających we własnych domach .

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Upadki

• Do większości upadków dochodzi podczas

wykonywania prostych czynności:
wstawanie, siadanie, pochylanie się ,
chodzenie (ok. 5% stanowią inne czynności).

• Upadki które nie kończą się poważnymi

urazami często prowadza do rozwoju
zespołu poupadkowego (a w rezultacie
unieruchomienia) i w konsekwencji do
pogorszenia się sprawności fizycznej i
psychicznej.

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Przyczyny upadków

Wewnętrzne:

• Osłabieni siły mięśniowej,
• Zaburzenia równowagi i chodu
• Zaburzenia ukł. krązenia (Hipotonia ortostatyczna)
• Zaburzenia wzroku, słuchu i koordynacji ruchów,
• Cukrzyca,
• zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa,

kończyn, ch. Parkinsona

• Przebyty udar mózgu,
• Demencja
• Leki przeciwdepresyjne, uspokajające, nasenne,

obniżające ciśnienie krwi, alkohol,

• Jako objaw zawału serca,

Przyczyny upadków

Zewnętrzne

• Śliskie podłoże,
• Progi,
• Nie przymocowane dywany (pozwijane, podarte)
• Przewody elektryczne
• Bałagan,
• Brak poręczy, nierówności,
• Niskie krzesło, bez oparcia,
• Schody, niski sedes,
• Brak uchwytów w WC
• Nieodpowiednie oświetlenie,

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Sytuacje i miejsca

• 53 % upadków zdarzyło się podczas

zmiany pozycji z siedzącej na stojącą,

• 31 % podczas chodzenia,
• 8 % podczas nocnego wstawania do

ubikacji -w nocy z toalety korzysta ok
80 % ludzi starszych.

• Najczęściej upadki występują

pomiędzy godz. 22- 10.00

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Następstwa upadków

• Krwiak, stłuczenie, naciągnięcie mięśni,
• Wstrząśnienia mózgu, krwotoki śródczaszkowe,
• Złamania i ich skutki
• Zespół poupadkowy - jest to rezultat leku

pacjenta przed upadkiem. Osoba starsza
ocenia negatywnie swoje możliwości
poruszania się i utrzymania równowagi.
Przyjmuje postawę bierną, minimalizującą
prawdopodobieństwo upadku, (u 20-25% osób
po przebytym upadku).

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Działania

Wywiad z podopiecznym i obserwacja

• dokładna analiza wszystkich

dotychczasowych upadków,

• analiza przyjmowanych leków,

• zapoznanie się ze stosowanym sprzętem

stabilizującym chodzenie,

• ocena stanu równowagi oraz sposobu

przemieszczania się pacjenta,

• ocena ostrości wzroku i słuchu,

• ocena ukł. krążenia (ciśnienie tętnicze

krwi, czynność serca)

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Zalecenia

Mogą dotyczyć
• Zmodyfikowania dawek leków
• Wprowadzenia zmian w wyposażeniu

mieszkania

• Ustalenia programu ćwiczeń

fizycznych celem poprawy równowagi

• Opracowania programu ćwiczeń

usprawniających chód oraz

wykorzystanie pomocy

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Postępowanie

terapeutyczne

• Przywracanie sprawności

lokomocyjnej

• Reedukacja chodu

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Program usprawniania

chodu

• Przygotowanie chorego do nauki chodzenia

• Właściwa nauka chodzenia

Cel:

• Utrzymanie i/lub zwiększenie zakresu

ruchów w stawach

• Zwiększenie siły mięśniowej

• Poprawa równowagi i koordynacji

• Przygotowanie chorego do przyjęcia

pozycji pionowej

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Etapy nauki chodzenia

• Pionizacja i naprzemienne obciążanie kończyn bez

przemieszczenia

• Chodzenie w miejscu z odrywaniem stóp od podłoża
• Chodzenie wodzie lub w urządzeniach odciążających
• Chodzenie w barierkach
• Chodzenie w balkoniku
• Chodzenie na pochylniach
• Chodzenie o kulach w barierkach
• Chodzenie po różnych podłożach i pochylniach
• Chodzenie po schodach
• Chód z pokonywaniem przeszkód

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska

Asekuracja

• Rzeczywista pomoc
• przy wykonaniu ruchu
• Podtrzymywanie
• Asekuracja chwytem za rękę
• Asekuracja wzrokiem

Fragmenty z wykładu: opracowała Ewa
Kadalska