Zaburzenia zachowania

Zaburzenia zachowania

1). Zaburzenia zachowania

1). Zaburzenia zachowania

-

-

to zaburzenia psychiczne występujące w

to zaburzenia psychiczne występujące w

okresie zarówno dzieciństwa, jak i

okresie zarówno dzieciństwa, jak i

dorastania. Zaburzenia zachowania mogą

dorastania. Zaburzenia zachowania mogą

być diagnozowane, kiedy symptomy

być diagnozowane, kiedy symptomy

utrzymują się przynajmniej przez 6 miesięcy.

utrzymują się przynajmniej przez 6 miesięcy.

Zaburzenia te cechują powtarzające się i

Zaburzenia te cechują powtarzające się i

utrwalone wzorce zachowania aspołecznego,

utrwalone wzorce zachowania aspołecznego,

agresywnego i buntowniczego. Zachowania

agresywnego i buntowniczego. Zachowania

te powodują poważne przekroczenie

te powodują poważne przekroczenie

oczekiwań i norm społecznych dla danego

oczekiwań i norm społecznych dla danego

wieku.

wieku.

Osoby, u których występują zaburzenia

Osoby, u których występują zaburzenia

zachowania nie potrafią przestrzegać

zachowania nie potrafią przestrzegać

nakazów i zakazów, łamią normy i reguły,

nakazów i zakazów, łamią normy i reguły,

zachowują się w sposób społecznie

zachowują się w sposób społecznie

nieakceptowany. Niektóre z tych osób są

nieakceptowany. Niektóre z tych osób są

dodatkowo obciążone, ponieważ stwierdza

dodatkowo obciążone, ponieważ stwierdza

się u nich również deficyt uwagi oraz

się u nich również deficyt uwagi oraz

objawy depresji. W oczach zarówno

objawy depresji. W oczach zarówno

rówieśników, jak i dorosłych dziecko nie

rówieśników, jak i dorosłych dziecko nie

jest chore, lecz „złe” czy „wykolejone”.

jest chore, lecz „złe” czy „wykolejone”.

„Złe” zachowanie dziecka powoduje

„Złe” zachowanie dziecka powoduje

negatywne reakcje otoczenia, co

negatywne reakcje otoczenia, co

prowokuje do jeszcze gorszych zachowań.

prowokuje do jeszcze gorszych zachowań.

2). Charakterystyczne zachowania

2). Charakterystyczne zachowania

dla tego

dla tego

typu zaburzeń, to:

typu zaburzeń, to:

•

Poważne naruszenie zakazów (wagary, włóczenie

Poważne naruszenie zakazów (wagary, włóczenie

się po nocy wbrew zakazom rodziców /

się po nocy wbrew zakazom rodziców /

opiekunów, ucieczki z domu),

opiekunów, ucieczki z domu),

•

Krętactwa, kłamstwa i kradzieże (kradzieże w

Krętactwa, kłamstwa i kradzieże (kradzieże w

sklepach, na bazarach itp. ,kłamanie w celu

sklepach, na bazarach itp. ,kłamanie w celu

wyłudzenia rzeczy, korzyści lub uniknięcia

wyłudzenia rzeczy, korzyści lub uniknięcia

odpowiedzialności, włamania na działki, do

odpowiedzialności, włamania na działki, do

cudzych domów, samochodów, podrabianie

cudzych domów, samochodów, podrabianie

podpisów, szantażowanie),

podpisów, szantażowanie),

•

Agresja wobec ludzi i zwierząt (zastraszanie,

Agresja wobec ludzi i zwierząt (zastraszanie,

tyranizowanie, poniżanie innych, ubliżanie, częste

tyranizowanie, poniżanie innych, ubliżanie, częste

wszczynanie bójek, fizyczne znęcanie się nad

wszczynanie bójek, fizyczne znęcanie się nad

ludźmi i zwierzętami,

ludźmi i zwierzętami,

częste i gwałtowne napady złości, zachowania

częste i gwałtowne napady złości, zachowania

buntownicze i prowokacyjne, trwałe i poważne

buntownicze i prowokacyjne, trwałe i poważne

nieposłuszeństwa, zakłócanie porządku,

nieposłuszeństwa, zakłócanie porządku,

świadome naruszanie dyscypliny, odmowa i

świadome naruszanie dyscypliny, odmowa i

robienie na przekór, przeklinanie,

robienie na przekór, przeklinanie,

dyskryminacja, groźby użycia przemocy, ataki

dyskryminacja, groźby użycia przemocy, ataki

na nauczycieli, dokonywanie czynnej napaści

na nauczycieli, dokonywanie czynnej napaści

i okradanie ofiar, posługiwanie się

i okradanie ofiar, posługiwanie się

niebezpiecznymi przedmiotami jako bronią

niebezpiecznymi przedmiotami jako bronią

przeciwko innym np. nóż, stłuczona butelka,

przeciwko innym np. nóż, stłuczona butelka,

pistolet, niepożądane zachowanie seksualne,

pistolet, niepożądane zachowanie seksualne,

przejawiające się w społecznie

przejawiające się w społecznie

nieakceptowany sposób lub we wczesnym

nieakceptowany sposób lub we wczesnym

wieku

wieku

•

•

Niszczenie cudzej własności (rozmyślne

Niszczenie cudzej własności (rozmyślne

niszczenie cudzej własności, rozmyślne

niszczenie cudzej własności, rozmyślne

podkładanie ognia, wandalizm

podkładanie ognia, wandalizm

(bezsensowne niszczenie i uszkadzanie

(bezsensowne niszczenie i uszkadzanie

cudzej własności),

cudzej własności),

3). Etiologia

3). Etiologia



Etiologia dokońca jest niewyjaśniona

Etiologia dokońca jest niewyjaśniona



Przypuszcza się, że najważniejszą rolę

Przypuszcza się, że najważniejszą rolę

odgrywa czynnik genetyczny

odgrywa czynnik genetyczny

4). Epidemiologia

4). Epidemiologia



od 5-10% dzieci

od 5-10% dzieci



24% adolescentów

24% adolescentów



zaburzenia zachowania występują częściej

zaburzenia zachowania występują częściej

u chłopców niż u dziewcząt

u chłopców niż u dziewcząt

5). Podział i kryteria diagnostyczne

5). Podział i kryteria diagnostyczne

według ICD-10

według ICD-10

Międzynarodowa klasyfikacja ICD -10 wyróżnia

Międzynarodowa klasyfikacja ICD -10 wyróżnia

4 typy zab.:

4 typy zab.:

a)

a)

zab zach. ograniczone do środowiska

zab zach. ograniczone do środowiska

domowego

domowego

– zachowania, dysocjalne,

– zachowania, dysocjalne,

agresywne lub buntownicze wyłącznie w

agresywne lub buntownicze wyłącznie w

środowisku rodzinnym

środowisku rodzinnym

b)

b)

zab. zach. z nieprawidłowym procesem

zab. zach. z nieprawidłowym procesem

socjalizacji-zachowania

socjalizacji-zachowania

, dysocjalne,

, dysocjalne,

agresywne lub buntownicze mają charakter

agresywne lub buntownicze mają charakter

całościowy.

całościowy.

c)

c)

zab. zach. z prawidłowym procesem

zab. zach. z prawidłowym procesem

socjalizacji

socjalizacji

: Zach. Dysocjalne lub

: Zach. Dysocjalne lub

agresywne

agresywne

d)

d)

swoisty typ zachowań określony jako

swoisty typ zachowań określony jako

opozycyjno-buntownicze

opozycyjno-buntownicze

,

,

nieposłuszeństwo, wiek poniżej 10 lat.

nieposłuszeństwo, wiek poniżej 10 lat.

W wymienionych wyżej 4 kategoriach jako

W wymienionych wyżej 4 kategoriach jako

zachowanie stanowi objaw zaburzeń tej

zachowanie stanowi objaw zaburzeń tej

grupy wymienia się: agresywność głównie

grupy wymienia się: agresywność głównie

fizyczną, stosowanie przemocy fiz.,

fizyczną, stosowanie przemocy fiz.,

wdawanie się w bójki, kradzieże itp.

wdawanie się w bójki, kradzieże itp.

Bardzo ważne dla diagnozowania jest to, że

Bardzo ważne dla diagnozowania jest to, że

obecność zaburzeń: emocjonalnych,

obecność zaburzeń: emocjonalnych,

zaburzeń całościowych zaburzeń rozwoju,

zaburzeń całościowych zaburzeń rozwoju,

zaburzeń nerwicowych, zaburzeń

zaburzeń nerwicowych, zaburzeń

afektywnych, zaburzeń hiperkinetycznych

afektywnych, zaburzeń hiperkinetycznych

wykluczają rozpoznanie zaburzeń

wykluczają rozpoznanie zaburzeń

zachowania.

zachowania.

6.) Kryteria diagnostyczne DSM – IV

6.) Kryteria diagnostyczne DSM – IV

Dzielą się na

Dzielą się na

zab. opozycyjno- buntownicze i

zab. opozycyjno- buntownicze i

zab. zachowania (conduct disorder)

zab. zachowania (conduct disorder)

Do pierwszych zaburzeń zaliczamy:

Do pierwszych zaburzeń zaliczamy:

•

Zachowania negatywistyczne, wrogie i

Zachowania negatywistyczne, wrogie i

buntownicze trwają minim. 6mc z 4 z

buntownicze trwają minim. 6mc z 4 z

wymienionych zachowań: wybuchy złości,

wymienionych zachowań: wybuchy złości,

stany złości i poczucia krzywdy, kłótnie z

stany złości i poczucia krzywdy, kłótnie z

dorosłymi, czynny sprzeciw i

dorosłymi, czynny sprzeciw i

nieposłuszeństwo, rozmyślne dokuczanie,

nieposłuszeństwo, rozmyślne dokuczanie,

nadwrażliwość i łatwe obrażanie się,

nadwrażliwość i łatwe obrażanie się,

mściwość.

mściwość.

•

zab. zachowania powodują problemy z

zab. zachowania powodują problemy z

funkcjonowaniem społecznym lub

funkcjonowaniem społecznym lub

szkolnym

szkolnym

•

zab. nie pojawiają się tylko w przebiegu

zab. nie pojawiają się tylko w przebiegu

stanu psychotycznego lub zab.

stanu psychotycznego lub zab.

afektywnego

afektywnego

•

nie stwierdza się objawów zab. zach. Lub u

nie stwierdza się objawów zab. zach. Lub u

osób powyżej 18 lat – antyspołecznych

osób powyżej 18 lat – antyspołecznych

zab. osobowości.

zab. osobowości.

Do drugich zaliczamy:

Do drugich zaliczamy:

Wzory zachowań, które się

Wzory zachowań, które się

powtarzają i są utrwalone, nie

powtarzają i są utrwalone, nie

przestrzegają podstawowych praw

przestrzegają podstawowych praw

innych lub stosowane do wieku normy

innych lub stosowane do wieku normy

społeczne, które spełniają w ciągu 12

społeczne, które spełniają w ciągu 12

mc mini. Trzy, a w ciągu ostatnich

mc mini. Trzy, a w ciągu ostatnich

6mc co najmniej jedno z

6mc co najmniej jedno z

wymienionych kryteriów:

wymienionych kryteriów:

–

agresja wobec ludzi i zwierząt (bicie,

agresja wobec ludzi i zwierząt (bicie,

posługiwanie się niebezpiecznymi

posługiwanie się niebezpiecznymi

narzędziami, rabunki),

narzędziami, rabunki),

–

niszczenie własności (celowe podkładanie

niszczenie własności (celowe podkładanie

ognia)

ognia)

–

przywłaszczanie sobie lub kradzieże

przywłaszczanie sobie lub kradzieże

(włamywanie się do domu itp.),

(włamywanie się do domu itp.),

–

poważne łamanie zasad (spędzanie nocy

poważne łamanie zasad (spędzanie nocy

poza domem bez wiedzy rodziców przed

poza domem bez wiedzy rodziców przed

ukończeniem 13 lat, ucieczki z domu

ukończeniem 13 lat, ucieczki z domu

dłużej niż jedna noc, wagary przed 13

dłużej niż jedna noc, wagary przed 13

rokiem życia

rokiem życia

•

Zab. zachowania powodują zakłócenia w

Zab. zachowania powodują zakłócenia w

funkcjonowaniu społecznym, szkolnym,

funkcjonowaniu społecznym, szkolnym,

•

U osób powyżej 18 lat nie stwierdza się

U osób powyżej 18 lat nie stwierdza się

występowania zab. osobowości

występowania zab. osobowości

antyspołecznych

antyspołecznych

7.) Zaburzenia zachowania

7.) Zaburzenia zachowania

Zaburzenia zachowania były przedmiotem

Zaburzenia zachowania były przedmiotem

zainteresowania w XIX wie u przez

zainteresowania w XIX wie u przez

psychiatrów. Teorie społeczne postulowały,

psychiatrów. Teorie społeczne postulowały,

że zaniedbanie wychowawcze, opiekuńcze

że zaniedbanie wychowawcze, opiekuńcze

oraz ubóstwo są przyczynami zachowań

oraz ubóstwo są przyczynami zachowań

niepożądanych. Niezaspokojenie potrzeb

niepożądanych. Niezaspokojenie potrzeb

materialnych, brak przekazywania i

materialnych, brak przekazywania i

utrwalenia norm moralnych uważano jako

utrwalenia norm moralnych uważano jako

główną przyczynę sprawczą – co sprawiło,

główną przyczynę sprawczą – co sprawiło,

że wyodrębniono kategorie diagnostyczną

że wyodrębniono kategorie diagnostyczną

– zaniedbania wychowawcze.

– zaniedbania wychowawcze.

W teorii psychoanalitycznej zwrócone uwagę na

W teorii psychoanalitycznej zwrócone uwagę na

świat wewnątrzpsychiczny dziecka oraz na

świat wewnątrzpsychiczny dziecka oraz na

rozwiązywanie konfliktów a także urazy psychiczne

rozwiązywanie konfliktów a także urazy psychiczne

jakie może doznać dziecko. Psychoanaliza

jakie może doznać dziecko. Psychoanaliza

zachowania brana za objaw nerwicy. Dziecka

zachowania brana za objaw nerwicy. Dziecka

mechanizmy obronne przekształcają dyskomfort

mechanizmy obronne przekształcają dyskomfort

towarzyszący konfliktowi wewnątrzpsychicznemu

towarzyszący konfliktowi wewnątrzpsychicznemu

w zachowania objawowe.

w zachowania objawowe.

Widzimy więc, że nerwica dziecka objawia się w

Widzimy więc, że nerwica dziecka objawia się w

zachowaniu, które ma znaczenie symboliczne.

zachowaniu, które ma znaczenie symboliczne.

Dalszy rozwój psychoanalizy dziecka oparty był na

Dalszy rozwój psychoanalizy dziecka oparty był na

zaburzenia związanych z relacjami między matką

zaburzenia związanych z relacjami między matką

a dzieckiem, zwłaszcza znaczenia opieki

a dzieckiem, zwłaszcza znaczenia opieki

emocjonalnej matki dla rozwoju, przywiązania,

emocjonalnej matki dla rozwoju, przywiązania,

wczesnodziecięcego poczucia bezpieczeństwa, co

wczesnodziecięcego poczucia bezpieczeństwa, co

jest warunkiem dla dalszego rozwoju dziecka

jest warunkiem dla dalszego rozwoju dziecka

psychicznego.

psychicznego.

Wokół zaburzeń zachowania i zaburzeń

Wokół zaburzeń zachowania i zaburzeń

emocji pojawiających się w dzieciństwie

emocji pojawiających się w dzieciństwie

krążyło wiele teorii:

krążyło wiele teorii:



Koncepcja Friksona – według niej każdy

Koncepcja Friksona – według niej każdy

etap życia dziecka od urodzenia do śmierci

etap życia dziecka od urodzenia do śmierci

jest pewnego rodzaju konfliktem,

jest pewnego rodzaju konfliktem,

rozwiązanie go jest zachowaniem które

rozwiązanie go jest zachowaniem które

różni się od normalnego

różni się od normalnego



Teoria systemowa – rozpatruje rozwój

Teoria systemowa – rozpatruje rozwój

dziecka i jego przeżycia w kontekście

dziecka i jego przeżycia w kontekście

relacji rodzinnych lub w kontekście

relacji rodzinnych lub w kontekście

środowiska dziecka

środowiska dziecka



Ujęcie Freuda- podnoszące współzależność

Ujęcie Freuda- podnoszące współzależność

urazu psychicznego i trudności jego

urazu psychicznego i trudności jego

przezwyciężenia wynikające z zależności

przezwyciężenia wynikające z zależności

dziecka od rodziców,

dziecka od rodziców,



Koncepcja etyki relacyjnej – pojawia się

Koncepcja etyki relacyjnej – pojawia się

gdy naruszone zostaną „niewidoczne

gdy naruszone zostaną „niewidoczne

lojalności” gwarantujące w ciągu pokoleń

lojalności” gwarantujące w ciągu pokoleń

równowagę brania i dawania.

równowagę brania i dawania.

8). Leczenie zaburzeń zachowania

8). Leczenie zaburzeń zachowania

W leczeniu zaburzeń zachowania stosuje się

W leczeniu zaburzeń zachowania stosuje się

farmakoterapię

farmakoterapię

, która dokońca nie przynosi

, która dokońca nie przynosi

rezultatów. Używa się

rezultatów. Używa się

neuroleptyki

neuroleptyki

: tioridazynę,

: tioridazynę,

haloperidol oraz neuroleptyki atypowe, które

haloperidol oraz neuroleptyki atypowe, które

zmniejszają agresywne zachowania. Podobne skutki

zmniejszają agresywne zachowania. Podobne skutki

powoduje

powoduje

karbamazepiny

karbamazepiny

. Przeprowadzone badania

. Przeprowadzone badania

nie wykazują efektów w psychoterapii

nie wykazują efektów w psychoterapii

indywidualnej, ani w grupowej. Korzystne efekty

indywidualnej, ani w grupowej. Korzystne efekty

przyniosły oddziaływania treningowe dla rodziców,

przyniosły oddziaływania treningowe dla rodziców,

samotnych matek, nauczycieli, wychowawców. U

samotnych matek, nauczycieli, wychowawców. U

dzieci młodszych wyniki były dość dobre. U

dzieci młodszych wyniki były dość dobre. U

starszych i adolescentów wyniki były lepsze w

starszych i adolescentów wyniki były lepsze w

osiągnięciach szkolnych niż w zmianie zachowania.

osiągnięciach szkolnych niż w zmianie zachowania.

Dziękuję za uwagę!!!

Dziękuję za uwagę!!!

Anna Górska I SUM

Anna Górska I SUM