Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji, psychoaktywnych.
Imię i Nazwisko : Tomasz Muszyński
Kierunek : Pielęgniarstwo
Rok studiów : III
Grupa : VI
Liczba godz. : 80
Czas realizacji : 20.12, 21.12.2007r, 03.01, 07.01, 08.01, 09.01, 10.01, 14.01, 15.01, 16.01.2008r.
Miejsce realizacji : Oddział Psychiatryczny w Kaliszu
Pierwsze zastosowania substancji psychoaktywnych w medycynie.
1. Kanabinole.
Jednym z pierwszych udanych prób leczenia objawów choroby psychicznej, lekami psychotropowymi było użycie w 1840r. konopi przez Moresu do leczenia zarówno pacjentów z depresją, histerią, delirium tremens i obłędzie. W XX w. wyciąg z konopi umieszczony był okresowo na amerykańskich listach leków w Unitek States Pharmacopeia oraz National Formulary i Dispensatory. Spadek zastosowania konopi w medycynie w tym stuleciu to rezultat działania dwóch czynników. Pierwszym z nich był postęp w medycynie oraz zdobycie większej wiedzy na temat różnych chorób i sposobów ich leczenia. Drugim czynnikiem była ustawa Marihuana Tax Act z 1937r. Ustawa ta wyraźnie ograniczyła przepisywanie marihuany. W dzisiejszym leczeniu stosuje się produkty syntetyczne (tj. Levontradol, Nabilone i Marinol), które przypominają kanabinole.
2. LSD - środek halucynogenny serotoninergiczny.
Narkotyk, stosowanym niegdyś przez psychologów i psychiatrów. Uważano, że ma dwa zastosowania w psychoterapii. Jeden z poglądów uznawał, że LSD wywołuje psychozę typową, dzięki czemu psychoterapeuci mogą sami poznać doznania podobne do tych, jakie mają ich pacjenci. Drugi z poglądów mówił, że pacjent zażywający LSD może przełamać obronę swego ego i dzięki temu terapeuci uzyskiwali wiele cennych informacji na temat choroby pacjenta oraz pacjent poznawał źródło swoich stanów emocjonalnych i problemów psychicznych. Nigdy z powodzeniem nie obroniono korzystnych skutków działania LSD.
3. Kokaina i Amfetamina.
Zygmunt Freud w 1884r. opublikował książkę Pt. „O koce” zalecał kokainę jako środek znieczulający miejscowo, lek na depresję, niestrawność, astmę, różne neurozy, syfilis oraz uzależnienie od narkotyków i alkoholu. Freud uważał także, że kokaina jest afrodyzjakiem. Tylko jeno z tych zastosowań terapeutycznych okazało się prawdziwe, jako środek znieczulający miejscowo.
Amfetamina użyta została po raz pierwszy w celach medycznych w latach dwudziestych naszego wieku. Wykorzystywano ją w leczeniu przeziębienia i zapalenia zatok, otyłości, narkolepsji i paradoksalnie w trudnościach z koncentracją i nadpobudliwością. Amfetamina stała się znacznym problemem w Ameryce, gdy lekarze zaczęli przepisywać metaamfetaminę jako lekarstwo na uzależnienie od heroiny. Leczenie to przyniosło odwrotny skutek podobnie jak kokainowa kuracja Freuda lecząca uzależnienie od morfiny.
Skutki zdrowotne nadużywania substancji psychoaktywnych.
Środki odurzające i uspakajające:
Pochodne makowca substancje uzyskiwane z przetworów maku lekarskiego, zwane opiatami. W Polsce najczęściej używanymi pochodnymi makowca są bron sugar, heroina, morfina, opium, metadon. W pierwszych miesiącach ich zażywania przeważają efekty przyjemne. Szybko dochodzi do uzależnienia psychicznego i fizycznego. U osób przyjmujących pochodne makowca można zaobserwować następujące objawy psychiczne: błogostan, spowolnienie psychoruchowe (podsypianie), upośledzenie funkcjonowania psychicznego i społecznego. Osoby uzależnione zajmują się przede wszystkim zdobywaniem narkotyku. Zaniedbują albo porzucają pracę, naukę, rodzinę.
Marihuana i haszysz to dwie wersje tego samego narkotyku. Wytwarzane są z tej samej rośliny - Konopi Indyjskiej (Cannabis sativa). Przetwory z konopi tj. marihuana, haszysz, olejek haszyszowy zaburzają czynność mózgu i zmieniają świadomość. U osób pod wpływem kanabioli obserwuje się następujące objawy: narastająca wesołość, optymizm, poczucie absurdu, aktywność. Przy przewlekłym przyjmowaniu konopi indyjskiej występują uzależnienie i następujące objawy psychiczne: apatia, spadek zainteresowania i ogólnej aktywności. Często występują stany lękowo-urojeniowe, omamy oraz zaburzenia snu.
Barbiturany i benzodiazepiany Obydwie grupy środków są stosowane w medycynie, głównie w leczeniu bezsenności, niepokoju i przemęczenia psychicznego.
Barbiturany wpływają depresyjnie na OUN. Zależnie od dawki działają uspokajająco, nasennie, przeciwbólowo, przeciwdrgawkowo. Barbiturany upośledzają funkcje poznawcze. Osoby po zażyciu barbituranów często zachowują się podobnie jak pod wpływem alkoholu.
Benzodiazepiny są środkami psychoaktywnymi. Mają właściwości przeciwlękowe, uspokajające, pzreciwdrgawkowe, nasenne i zwiotczające mięśnie. Przyjęcie dawki znacznie większej powoduje objawy spowolnienia psychoruchowego, niekiedy aż do śpiączki.
Środki pobudzające - pochodne krzaku Erythroxylon
Kokaina jest to substancja stymulująca OUN i zazwyczaj powoduje podwyższenie nastroju, pobudzenie ruchowe i seksualne, obniżenie łaknienia a przy dłuższym stosowaniu uzależnienie. Równocześnie powodują wzrost niepokoju, aktywności ruchowej, rozdrażnienie i agresywność. Narastanie stężenia dopaminy, serotoniny i noradrenaliny powoduje uczucie euforii (dopamina), pewności siebie (serotonina), energii (noradrenalina).
Crack jest odmianą kokainy silnie działającą. Osoby uzależnione przy braku narkotyku czują niepokój, który palacze niwelują zażywając benzodiazepiny.
Amfetamina i metaamfetamina (ekstazy) są substancjami stymulującymi, OUN. Amfetamina powoduje uwolnienie dopaminy (uczucie euforii) i noradrenaliny (energii). Z kolei ekstazy stymuluje komórki wytwarzając serotoninę (pewność siebie, euforia, stany afektywne). Uzależnienie prowadzi do następujących objawów psychicznych: niepokój, lęk, urojenia prześladowcze, omamy wzrokowe i słuchowe, niekiedy pseudoomamy cecenstetyczne („robaczki pod skórą”). Objawy zespołu abstencyjnego są mało specyficzne i dominują: głód psychiczny, lęk, zmęczenie, znużenie, początkowo bezsenność a następnie zwiększona potrzeba snu, myśli samobójcze utrzymują się nawet do miesiąca. W przypadku ekstazy występują jeszcze zanik pamięci, reakcje agresywne, a nawet choroba Alzheimera i Parkinsona.
Osoby używające substancji pobudzających nie wypełniają właściwie ról społecznych na skutek występowania objawów psychotycznych. Nie chcąc się przyznać przed otoczeniem do używania narkotyków porzucając pracę czy naukę. Bardzo często wymagają leczenia psychiatrycznego.
3. Środki halucynogenne.
Podstawową cechą substancji halucynogennych jest zdolność wywoływania złudzeń w odbieraniu wrażeń zmysłowych, przede wszystkim wzrokowych i słuchowych często połączonych z objawami depersonalizacji.
Zasadniczym powodem przyjmowania środków halucynogennych jest wizja innej rzeczywistości, odmienne spostrzegania czasu i przestrzeni. Efekty działania tego środka mogą być bardzo różne i zamiast przyjemnego odurzenia mogą wystąpić urojenia o przerażającej treści.
Zażycie halucynogenów najczęściej powoduje: omamy zwłaszcza wzrokowe, zmienne nastroje (euforię lub stan lęku, paniki).
a) LSD po zażyciu w występują objawy psychiczne tj.: iluzje, omamy, zaburzenia percepcji czasu (minuty wydają się godzinami), odległości, położenia ciała (uczucie unoszenia się, pływania), wyostrzenie percepcji barw.
LSD podobnie jak THC, może być czynnikiem wywołującym „ukryte psychozy”. Zespół abstynencyjny - objawy podobne jak przy odstawienie kanabinoli.
b) Lotne rozpuszczalniki przyjmowane są w celu doznań przyjemności, fantazjowania, omamów wzrokowych podobnych do snów. W początkowej fazie pobudzają CUN poczym następuje faza działania depresyjnego. Odurzenie się lotnymi rozpuszczalnikami powoduje wystąpienie następujących objawów: euforię, omamy, nadwrażliwość na światło, bóle głowy, mdłości, wymioty, biegunka, niekiedy zachowania gwałtowne i agresywne, niezdolność ruchowa, spowolnienie i zamazanie mowy, szerokie źrenice. Po ustąpieniu objawów występuje senność, przygnębienie, znieruchomienie (stupor).
Przewlekłe przyjmowanie może powodować: zespół organiczny (dominują zaburzenia pamięci), labilność nastroju, zmęczenie.
W zespole abstynencji najczęściej pojawiają się następujące objawy: pobudzenie, drażliwość, lęk, przygnębienie, majaczenie.
Rola pielęgniarki z osobami zażywającymi substancje psychoaktywne.
Pacjenci uzależnieni budzą zwykle negatywne uczucia. Trudno uznać ich za chorych i cierpiących, gdyż postrzegani są jako sprawcy swojego stanu i problemów. Wynikające z uzależnienia łamanie zasad abstynencji i kłamstwa odbierane bywają nie jako wyraz choroby, ale złej woli. Negatywne uczucia mogą być bardzo intensywne u osób, które Np.: swoim własnym życiu doznały negatywnych skutków uzależnień kogoś bliskiego.
Osoby uzależnione konstruują relację z innymi w sposób zbliżony do pacjentów z zaburzeniami świadomości. Źródłem silnych uczuć własnych może być, więc nie samo uzależnienie, ale inne cechy pacjenta i jego zachowań.
Do ważnych szczegółowych zagadnień pojawiających się leczeniu uzależnionych należą zasady pobierania materiału do badań toksykologicznych oraz reguły unieruchomienia osób pobudzonych pod wpływem substancji psychotropowych.
Trudnym obowiązkiem, którym spada czasem na pielęgniarkę, jest przeprowadzenie kontroli wnoszenia na oddział substancji psychoaktywnych. Przeszukiwania należy dokonać bardo dokładnie, wręcz ze sprawdzeniem otworów ciała, lub nie przeprowadzać ich wcale.
Ważnym zadaniem pracy pielęgniarek szkolnych i środowiskowych może być prowadzenie profilaktyki uzależnień. Zwłaszcza w trakcie pracy profilaktycznej z młodzieżą bardzo istotne są osobiste przekonania, co do używania substancji psychoaktywnych.
Praca pielęgniarki na oddziale psychiatrycznym z osobami zażywającym środki psychoaktywne.
Relacja między pielęgniarką a osobami zażywającym substancje psychoaktywne powinna być podobna jak z innymi pacjentami przebywającymi na oddziale jednak pielęgniarka powinna cechować się zdwojoną ostrożnością. Osoby te mają podobny problem, co osoba z depresją, schizofrenią czy stanami lękowymi tylko wywołany przez nadużywanie narkotyków.
Ostrożność powinna polegać na dbaniu o własne bezpieczeństwo w przypadku pobierania materiału genetycznego do badania, wykonywaniu drobnych zabiegów tj.: zaopatrywanie ran itp. Osoby te mogą być zarażone wirusem HCV i HIV, często pomijając ten fakt podczas przyjęcia na oddział ze względu o własne bezpieczeństwo.
Pielęgniarka powinna przestrzegać zasad typu:
W początkowej fazie pobytu na oddziale osoby uzależnionej nie narzucać się, lecz zdobyć jej zaufanie.
W kolejnej fazie rozmawiać z pacjentem o jego problemach i przyczynie pobytu na oddziale.
Proponować pacjentowi zajęcia aktywizujące tj. zajęcia grupowe, czytanie książek, rozmowy z innymi pacjentami, aby przestał myśleć o narkotykach.
Podczas zabiegów pielęgniarskich zabezpieczać się przed możliwością zakażenia wirusem HCV i HIV.
Bibliografia:
Janusz Heitzman „Psychiatria „ wyd. PZWL Warszawa 2007r.
Stephen A. Maisto, Marko Galizio, Gerard J. Connors “Uzależnienia Zażywanie i Nadużywanie”, Warszawa 2007r.