Zasady wyceny bilansowej

1

ZASADY WYCENY

BILANSOWEJ

Zasady wyceny bilansowej

2

Kiedy dokonujemy

wyceny?

Wycenę zasobów przedsiębiorstwa
dokonywana jest:

- na potrzeby bieżące, tzn. w ciągu

roku

obrotowego

(początkowe

ujęcie w księgach rachunkowych) –
wycena wstępna,

- na potrzeby bilansu – wycena

bilansowa,

- na

momenty

wynikające

z

okoliczności

szczególnych,

np.

postawienie

jednostki

w

stan

likwidacji,

upadłości,

sprzedaż

jednostki.

Zasady wyceny bilansowej

3

Dlaczego dokonujemy wyceny

bilansowej

• Wartość aktywów i pasywów na dzień

ich wstępnego ujęcia jest wartością

rynkową, ale tylko na ten dzień.

• Na dzień bilansowy ich wstępna

wartość nie jest już wartością aktualną,

ale historyczną.

• Konieczność ponownej wyceny wynika z

definicji aktywów (wpływ przyszłych

korzyści)

i

zobowiązań

(odpływ

przyszłych korzyści).

• Przykład:

Należy zmniejszyć na dzień bilansowy wartość

materiałów nabytych za 5000 zł (wycena

wstępna), jeśli nie zostały zużyte i okazały się

zbędne (będą odsprzedane), a ich cena na
dzień bilansowy wynosi 3000 zł.

Zasady wyceny bilansowej

4

Znaczenie wyceny

bilansowej

Wycena bilansowa wpływa na:
•wartość prezentowanych w

bilansie aktywów i kapitałów,

•wynik finansowy.

Zasady wyceny bilansowej

5

Parametry wyceny

Zasady wyceny odwołują się do ceny nabycia,

kosztu wytworzenia, ceny sprzedaży netto,

wartości godziwej, trwałej utraty wartości. I

tak:
• cena nabycia to w pewnym uproszczeniu

cena zakupu (cena zawarta w fakturze bez

VAT) powiększona o koszty zakupu (koszty

transportu, ubezpieczenia, opakowań itp),
• koszt wytworzenia obejmuje koszty

bezpośrednie oraz uzasadnioną część kosztów

pośrednich produkcyjnych,
• cena sprzedaży netto składnika majątku to

możliwa do uzyskania w dniu bilansowym

cena sprzedaży bez należnego VAT.

Zasady wyceny bilansowej

6

Parametry wyceny

• Trwała utrata wartości zachodzi

wtedy, gdy istnieje duże

prawdopodobieństwo, że

kontrolowany przez jednostkę

składnik aktywów nie przyniesie w

przyszłości w znaczącej części lub

w całości przewidywanych

korzyści ekonomicznych.

• Uzasadnia to dokonanie odpisu

aktualizującego

wartość

składnika

aktywów

do

ceny

sprzedaży

netto

(wartości

godziwej).

Zasady wyceny bilansowej

7

Parametry wyceny – utrata wartości

Przykład:

• Spółka zakupiła za 2000.000 zł budynek z

przeznaczeniem

na

wynajem

(wycena

wstępna).

• Na skutek innych inwestycji powstał na tym

terenie nadmiar tego typu powierzchni pod

wynajem.

• Ceny wynajmu uległy znacznemu obniżeniu i

jest wynajmowany za niższą cenę od

planowanej.

• Na koniec roku podjęto decyzję o ponownej

wycenie budynku celem sprawdzenia, czy nie

nastąpiła utrata wartości.

•

Rzeczoznawca

oszacował

wartość

nieruchomości

na

kwotę

1.500.000

zł

(wartość godziwa) i do tego poziomu należy

obniżyć wartość tej inwestycji w bilansie

(wycena

bilansowa).

Zasady wyceny bilansowej

8

Parametry wyceny

• Wartość godziwa to wartość

oszacowana (gdy nie jest znana
cena rynkowa).

• Ceny

rynkowe

odpowiadają

wartości godziwej.

Zasady wyceny bilansowej

9

Zasada ostrożności w wycenie

bilansowej

W wycenie bilansowej

uwzględniana jest zasada

ostrożności.

Ma ona na celu ochronę

interesów adresatów

zewnętrznych sprawozdania

finansowego.

Zasady wyceny bilansowej

10

Zasada ostrożności w wycenie

bilansowej

Zgodnie z zasadą ostrożności przy

ustalaniu wartości aktywów i

przychodów oraz kosztów i zobowiązań

należy:

• kierować się przezornością i

przyjmować „pesymistyczny” punkt

widzenia, a więc

• nie zawyżać wartości aktywów i

przychodów
oraz

•nie zaniżać kosztów i zobowiązań.

Dzięki takiemu podejściu nie dopuści się

do wykazywania wyniku finansowego w

zawyżonej, nierealnej wysokości,

istniejącej tylko na papierze.

Zasady wyceny bilansowej

11

Zasada ostrożności w wycenie

bilansowej

Zasada ostrożności oznacza przyjęcie

pewnych reguł, które można wyrazić
hasłami:

• „nie wyżej niż cena rynkowa”,
• „lepszy zysk mniejszy niż

przesadzony”.

Zasady wyceny bilansowej

12

Zasada ostrożnej wyceny

• „Nie wyżej niż cena rynkowa” przejawia się

w
- wycenie rzeczowych składników aktywów

obrotowych według cen nabycia lub

kosztów wytworzenia nie wyższych od

ich cen sprzedaży netto.

• Realizacja drugiego hasła „lepszy zysk

mniejszy niż przesadzony” znajduje

wyraz w

uwzględnianiu w wyniku finansowym

skutków:

  - zmniejszenie wartości użytkowej lub

handlowej

składników majątkowych,w tym:

- zmniejszenie należności o znane

jednostce, grożące

straty,

- rezerwy na znane jednostce ryzyko.

Zasady wyceny bilansowej

13

4.2. Wycena bilansowa nieruchomości

jako środków trwałych

Zasady wyceny bilansowej

14

Wycena środka trwałego – trwała

utrata wartości

Przykład:
Przedsiębiorstwo posiada urządzenie, które jest

nieprzydatne z uwagi na zmianę techniki produkcji i

przewiduje jego sprzedaż.
• cena nabycia urządzenia (wycena wstępna)

500.000 zł
• dotychczasowe umorzenie (amortyzacja)

100.000 zł
• wartość urządzenia na dzień bilansowy

400.000 zł
• przewidywana cena sprzedaży netto 150.000

zł
Należy dokonać odpisu z tytułu trwałej utraty

wartości do poziomu możliwej do uzyskania ceny

sprzedaży netto, czyli o 250.000 zł (różnica między

ceną nabycia a ceną sprzedaży).
Odpis z tytułu trwałej utraty wartości jest w

pozostałe koszty operacyjne, a więc zmniejsza

wynik finansowy.
Typ operacji A-Z = P-Z

15

Wycena inwestycji

długoterminowych

Parametr wyceny

Wyceniane

składniki

Wycena wstępna

Wycena bilansowa

Skutki wyceny

na dzień bilansowy

Inwestycje

długotermi-
nowe

 cena nabycia

 cena zakupu, gdy koszty

ransakcji nie są istotne

cena nabycia

- odpisy z tytułu trwałej

utraty wartości

lub
 wartość przeszacowana do

ceny rynkowej

lub
 wartość godziwa

 odpisy z tytułu trwałej

utraty wartości odnosi
się do kosztów finanso-

wych

 przeszacowanie inwe-

stycji: wzrost wartości

odnoszony jest na kapi-

tał z aktualizacji wyceny
a obniżenie wartości za-

licza się do kosztów fi-

nansowych

Przykład:

Przyjęto zasadę wyceny inwestycji długoterminowych wg ceny rynkowej.

Przedsiębiorstwo zakupiło nieruchomość (działkę) jako inwestycję za 1,0 mln zł (wyce-

na wstępna).

Na dzień bilansowy cena rynkowa tej nieruchomości wzrosła do poziomu 1,2 mln zł

(wycena bilansowa).

Dokonano przeszacowania tej inwestycji do poziomu ceny rynkowej.

Wzrost jej wartości o 0,2 mln zł został zaksięgowany na koncie „Kapitał z aktualizacji

wyceny” i o tyle kapitał ten wzrósł.

Typ operacji A+Z = P+Z

Zasady wyceny bilansowej

16

Wycena inwestycji

krótkoterminowych

Zasady wyceny bilansowej

17

Wycena inwestycji

krótkoterminowych

Przykład:
• W zakładowym planie kont spółka przyjęła

wycenę krótkoterminowych aktywów

finansowych (np. akcji) według zasady cena

nabycia nie wyższa od ceny sprzedaży

netto.
• Spółka zakupiła akcje spółki giełdowej PKN

Orlen za 100.000 zł (wycena wstępna).
• Na koniec roku wg kursu PKN Orlen

zakupione akcje były warte 95.000 zł.
• Wycena bilansowa wg przyjętej zasady wyceny

wyniesie 95.000 zł.
• Spadek wartości zakupionych akcji 5.000 zł

zostanie zaksięgowany jako koszt finansowy.
• Typ operacji A-Z = P-Z

Zasady wyceny bilansowej

18

Wycena rzeczowych składników aktywów

obrotowych

Zasady wyceny bilansowej

19

Wycena rzeczowych składników aktywów

obrotowych

Przykład:
• Spółka posiada towary spożywcze, która

zakupiła za 100.000 zł (wycena wstępna).

• Zalegają w magazynie a termin ich

przydatności do spożycia niedługo minie.

• Ich sprzedaż jest możliwa za 80.000 zł

(wycena bilansowa).

• Odpis z tytułu utraty wartości wynosi 20.000

zł

• Kwota odpisu powiększy pozostałe koszty

operacyjne, zmniejszając wynik finansowy.

• Typ operacji A-Z = P-Z

Zasady wyceny bilansowej

20

Wycena należności i udzielonych

pożyczek

Zasady wyceny bilansowej

21

Wycena zobowiązań z tytułu dostaw i

usług

Zasady wyceny bilansowej

22

Wycena należności

Przykład:
• Spółka posiada na koniec roku należności za

sprzedane produkty w kwocie 100.000 zł

(wycena wstępna)

• W kwocie tej mieszczą się należności

przeterminowane uznane jako nieściągalne

20.000 zł

• W bilansie należy wykazać należności w

kwocie 80.000 zł (wycena bilansowa)

• Odpis aktualizujący wartość należności

20.000 zł zalicza się do pozostałych kosztów

operacyjnych i o tyle zmniejszy się wynik

finansowy

• Typ operacji A-Z = P-Z

Zasady wyceny bilansowej

23

Ciche rezerwy zysku

Z wyceną bilansową wiążą się ciche rezerwy

zysku.

• Cicha rezerwa zysku to dodatnia różnica

pomiędzy wartością rynkową składnika

majątkowego w dniu bilansowym, a jego

ceną historyczną stanowi cichą rezerwę

zysku

• Ciche rezerwy zysku należą do kapitału

własnego przedsiębiorstwa.

• Istnienie cichych rezerw nie jest

uwidocznione w bilansie, a ich powstanie

wynika z przyjętych zasad wyceny

bilansowej.

• Są one konsekwencją braku możliwości

uwzględnienia

wzrostu wartości inwestycji

długoterminowych w

wyniku finansowym.*

Zasady wyceny bilansowej

24

Ciche rezerwy zysku

Przykład:

• Przyjęto zasadę wyceny inwestycji

długoterminowych
wg ceny nabycia.

• Przedsiębiorstwo zakupiło akcje jako

inwestycję
długoterminową za 1,0 mln zł (wycena

wstępna).

• Na dzień bilansowy cena rynkowa tych akcji

wzrosła do
poziomu 1,2 mln zł (wycena bilansowa).

• Nie można było, ze względy na przyjętą

zasadę wyceny,
podwyższyć wartości tej inwestycji o 0,2 mln

zł (do
poziomu ceny rynkowej).

• Kwota 0,2 mln zł stanowi cichą rezerwę

zysku
rozumiana jako potencjalny zysk.

Zasady wyceny bilansowej

25

PODSUMOWANIE

• W wycenie bilansowej znajduje wyraz

zasada ostrożności między innymi w

następującym podejściu:
- wzrost wartości np. inwestycji

długoterminowych,

inwestycji krótkoterminowych (przy

wycenie niższa z

dwóch wartości), rzeczowych aktywów

trwałych – nie

wpływa na wynik finansowy, natomiast

obniżenie

wartości tych składników powoduje

zmniejszenie

wyniku finansowego,

- konsekwencją braku możliwości

uwzględnienia

wzrostu wartości inwestycji

długoterminowych w

wyniku finansowym są ciche rezerwy

zysku (swego
rodzaju ukryte aktywa).