Finansowanie projektów

Finansowanie projektów

infrastrukturalnych

infrastrukturalnych

w Gminach

w Gminach

Warszawa, 15-16 listopada 1999 r.

Jednostki realizujące projekty

inwestycyjne

Gminy

Gminne Spółki

prawa

handlowego

duże inwestycje

infrastrukturalne w wielu
dziedzinach

kompleksowość realizacji

prac

realizacja WPI

decyzje inwestycyjne nie

zawsze podejmowane w
oparciu o kryterium
opłacalności

małe i średnie projekty

infrastrukturalne

działalność w wybranej

grupie zagadnień
inwestycyjnych

podejmowanie decyzji

w oparciu o kryteria
inwestycyjne

tendencja

tendencja

Źródła finansowania Spółek

Gminnych

I. Pobór, rozprowadzanie

i oczyszczanie wody

II. Odprowadzanie ścieków

wywóz śmieci, usługi
sanitarne

2,7%

kredyty

20,7%

zobowiązania

76,5% środki własne

11%

kredyty

36%

zobowiązania

52,6% środki własne

III. Gospodarka

ogółem

21,6%

kredyty

49,0%

zobowiązania

29,4% środki

własne

Niski poziom finansowania

działalności Spółek Gminnych

ze środków obcych

Podstawowe problemy Spółek

Gminnych

 złożona sytuacja w zakresie majątku - często

brak własnych środków trwałych

 sytuacja

ekonomiczno-finansowa

podmiotów

silnie uzależniona od decyzji politycznych

 monopolistyczna pozycja części Spółek Gminnych

w kontekście ich prywatyzacji

 realizacja inwestycji infrastrukturalnych w dużej

mierze spoczywa na Gminie

 rola Zarządu Spółek jako administratora nie jako

menedżera

Czego oczekują Gminy od swoich

Spółek ?

 uniezależnienia działalności Spółek od środków

finansowych Gminy

 pozostawienia Gminie strategicznych decyzji dot.

zapewnienia realizacji jej zadań własnych jak i
polityki kształtowania się cen

 docelowo - pozyskanie środków z prywatyzacji

Spółek Gminnych

Źródła finansowania Spółek

Gminnych

Kapitał własny

akcje własne
udziały
zysk zatrzymany

Kapitał obcy

dotacje
fundusze celowe
kredyt dostawy
leasing

amortyzacja
sprzedaż majątku
sprzedaż

wierzytelności

kredyty i pożyczki

komercyjne

kredyty i pożyczki

uprzywilejowane

commercial papers
obligacje

O

b

lig

a

c

je

z

a

m

ie

n

n

e

Finansowanie poprzez kapitały

własne

 „prywatyzacja” Spółek Gminnych - wprowadzenie do podmiotów

inwestora zewnętrznego

w przypadku funkcjonującej konkurencji
w przypadku monopolu naturalnego

 zalety:

zapewnienie szybkiego rozwoju podmiotu, wpływu know-how,
itp.
pozyskanie kapitału przez podmiot ew. przez Gminę
optymalizacja zasad funkcjonowania Spółek
relatywnie „tani” kapitał, nie pociągający za sobą kosztów
jego obsługi

 wady:

utrata pełnej kontroli przez Gminę nad Spółką i
podejmowanymi przez nią decyzjami
wyższe uniezależnienie Spółki od decyzji politycznych
długotrwała procedura realizacji

Rodzaje inwestorów na rynku

kapitałowym

 venture capital
 inwestorzy branżowi - instytucjonalni lub osoby

fizyczne

 inwestorzy rozdrobnieni - emisje publiczne
 akcjonariat pracowniczy
 gmina jako inwestor

Prywatyzacja - źródło kapitału czy

narzędzie restrukturyzacji ?

Cele prywatyzacji

1

Zwiększenie efektywności ekonomicznej

2

Przystosowanie przedsiębiorstw do działania
na konkurencyjnym rynku

3

Pozyskanie środków finansowych niezbędnych
do realizacji przedsięwzięć inwestycyjno-
modernizacyjnych oraz proekologicznych

4

Przeznaczenie pozyskanych z
prywatyzacji środków w reformy i
wydatki Gminy

Wejście inwestora do Spółki :

operatorskiej

majątkowo-

operatorskiej

 Aktualnie formuły korzystania z majątku Spółek Gminnych

bezpłatne użytkowanie
dzierżawa
leasing
Spółki właścicielem majątku

 Korzyści z wejścia inwestora do Spółki majątkowo-operatorskiej

przekazanie

całości

działalności

i

odpowiedzialności

operacyjnej
i inwestycyjnej na Spółkę i inwestora
wzrost wiarygodności podmiotu w oczach podmiotów
zewnętrznych
trwałość rozwiązania
minimalizacja dotacji na działalność Spółki ze strony Gminy
wyższa atrakcyjność Spółki w oczach inwestorów

Ryzyko funkcjonowania w branży

Definicja ryzyka

Pod pojęciem ryzyka rozumiemy niepewność związaną ze
skutkami podejmowanych decyzji ze względu na posiadanie
ograniczonych informacji.

Rodzaje ryzyka
 ryzyko polityczne
 ryzyko podatkowe
 ryzyko regulacyjne
 ryzyko ekologiczne
 ryzyko walutowe
 ryzyko inwestycyjne
 ryzyko zmiany cen

Duże zainteresowanie inwestorów związane z

generalnie niskim poziomem ryzyka.

Pozostałe możliwości własnego

finansowania działalności Spółek

 amortyzacja - z założenia przeznaczona wyłącznie na
odtworzenie majątku
- jej brak w przypadku, gdy majątek nie
jest własnością Spółki lecz Gminy
 zyski

zatrzymane - w większości bardzo niski ich poziom,

uzależniony od decyzji politycznych
 sprzedaż

majątku - jedynie w przypadku jego nadwyżki,

strategia w charakterze krótkookresowym
- majątek musi mieć uregulowany stan prawny
i być własnością Spółki

Instrumenty finansowe obce

w finansowaniu potrzeb podmiotów

Potrzeby finansowe

strukturalny deficyt

finansowanie większych
projektów
inwestycyjnych

wynikające z

niedopasowania rytmu
wpływów i wydatków

Strukturalne

Bieżące

Sposoby finansowania potrzeb

dotacje
kredyty, pożyczki długoterminowe
obligacje

środki własne
kredyty i pożyczki

krótkoterminowe

emisja papierów

krótkoterminowych

Rynek instrumentów dłużnych -

odpowiedź na potrzeby

przedsiębiorstw

Struktura rynku pozarządowych

papierów dłużnych

Instrumenty

długotermin

owe

23,3%

Instrumenty

krótkotermi

nowe

76,7%

Struktura rynku pozarządowych

długoterminowych papierów dłużnych

obligacje

banków

10,7%

obligacje

komunalne

26,6%

obligacje

przedsiębior

stw

62,7%

W latach 1995/98 znaczny wzrost liczby

emitentów

Globalna wartość pozaskarbowych

instrumentów dłużnych znajdujących się na
rynku w dniu
31 marca 1999 r. wynosiła 8.312 milionów zł

Perspektywy rozwoju rynku dłużnych

papierów wartościowych

 Obniżenie

poziomu

inflacji

oraz

stabilizacja

gospodarki pozwolą na długofalowe planowanie

finansowe

 Rosnące

potrzeby

kapitałowe

ze

strony

modernizujących

oraz

rozwijających

się

przedsiębiorstw

 Rozpoczynająca się reforma systemu zabezpieczeń

społecznych spowoduje wzrost popytu na papiery

wartościowe ze strony powszechnych towarzystw

emerytalnych

Reforma systemu ubezpieczeń

społecznych

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

1999 r.

2000 r.

2001 r.

2005 r.

2010 r.

Projekcje wielkości zebranych składek przez fundusze

emerytalne

Scenariusz A
Scenariusz B

Korzyści z emisji papierów dłużnych

 Pozyskiwanie środków bezpośrednio na rynku kapitałowym

(alternatywa dla kredytu bankowego)

 Niski koszt pozyskania środków
 Uniknięcie procedur, ograniczeń i limitów bankowych
 Powtarzalny charakter emisji - stały dopływ środków
 Możliwość pozyskania środków na długi okres

(nawet do 30 lat)

 Możliwość promocji gminy i jej planów
 Łączy źródła finansowania bezpośrednio z projektami

inwestycyjnymi

 Zapewnia elastyczność finansowania

(warunki emisji, obsługi i wykupu)

Wybór emisji obligacji

Projekt emisji obligacji „X”

Projekt emisji obligacji „X”

Analiza czynników i współzależności

Czynniki

wewnętrzne-

potencjalny

emitent

Czynniki

wewnętrzne-

potencjalny

emitent

Czynniki

zewnętrzne-

otoczenie

Czynniki

zewnętrzne-

otoczenie

Wewnętrzna decyzja o emisji

Wewnętrzna decyzja o emisji

Memorandum

informacyjne - oferta

niepubliczna

Memorandum

informacyjne - oferta

niepubliczna

Prospekt emisyjny - oferta

publiczna

Prospekt emisyjny - oferta

publiczna

Emisja obligacji (rynek pierwotny)

Emisja obligacji (rynek pierwotny)

Obrót obligacjami (rynek wtórny)

Obrót obligacjami (rynek wtórny)

Wykup obligacji (zakończenie procesu)

Wykup obligacji (zakończenie procesu)

Wewnętrzna decyzja

o kształcie emisji

Wewnętrzna decyzja

o kształcie emisji

Wybór optymalnego sposobu

finansowania

Zamierzenia rozwojowe

Zamierzenia rozwojowe

Proces wyboru sposobu

finansowania zamierzeń

rozwojowych

Proces wyboru sposobu

finansowania zamierzeń

rozwojowych

Wstępny wybór sposobu

finansowania zamierzeń

rozwojowych

Wstępny wybór sposobu

finansowania zamierzeń

rozwojowych

Wybór instrumentów

Podanie ich

charakterystyki

Wybór instrumentów

Podanie ich

charakterystyki

Czynniki wewnętrzne:

•bieżąca sytuacja

finansowa gminy

•zamierzenia

rozwojowe

Czynniki wewnętrzne:

•bieżąca sytuacja

finansowa gminy

•zamierzenia

rozwojowe

Ocena możliwości

wywiązania się z

planowanych

zobowiązań (ryzyka

wewnętrzne)

Ocena możliwości

wywiązania się z

planowanych

zobowiązań (ryzyka

wewnętrzne)

Czynniki zewnętrzne:

•regulacje prawne

•polityka rządu

•rynek kapitałowy

Czynniki zewnętrzne:

•regulacje prawne

•polityka rządu

•rynek kapitałowy

Ocena zewnętrznej

atrakcyjności projektu

inwestycyjnego

Ocena zewnętrznej

atrakcyjności projektu

inwestycyjnego

Wybór optymalnego sposobu

finansowania

Analiza potrzeb

Analiza potrzeb

Czynniki

wewnętrzne:

•Analiza bieżącej

sytuacji finansowej

•Analiza zamierzeń

rozwojowych

•Analiza dostępnych

źródeł przychodów

•Przygotowanie

planu finansowego

Czynniki

wewnętrzne:

•Analiza bieżącej

sytuacji finansowej

•Analiza zamierzeń

rozwojowych

•Analiza dostępnych

źródeł przychodów

•Przygotowanie

planu finansowego

Czynniki zewnętrzne:
•Stan prawny i jego

przewidywane
zmiany

•Polityka państwa i

jej przewidywane
kierunki

•Przewidywania dot.

sytuacji na rynku
kapitałowym

Czynniki zewnętrzne:
•Stan prawny i jego

przewidywane
zmiany

•Polityka państwa i

jej przewidywane
kierunki

•Przewidywania dot.

sytuacji na rynku
kapitałowym

WNIOSKI

:

Potrzeba finansowania

zewnętrznego

Potrzeba finansowania

zewnętrznego

Możliwości pozyskania

zewnętrznego kapitału

Możliwości pozyskania

zewnętrznego kapitału

Wybór optymalnego sposobu

finansowania

Wstępny wybór

instrumentów

finansowania

Wstępny wybór

instrumentów

finansowania

Ocena możliwości

wewnętrznych:

•Analiza planu

finansowego i jego
wariantów

•Ocena możliwości

wywiązania się z
zobowiązań

Ocena możliwości

wewnętrznych:

•Analiza planu

finansowego i jego
wariantów

•Ocena możliwości

wywiązania się z
zobowiązań

Ocena atrakcyjności
projektu dla
inwestorów:
Kwantyfikacja ryzyk dla
potencjalnych
inwestorów:
•ryzyko rynkowe
•ryzyko stóp
procentowych
•ryzyko inflacji
•ryzyko alternatywnych
inwestycji i reinwestycji
•ryzyko płynności

Ocena atrakcyjności
projektu dla
inwestorów:
Kwantyfikacja ryzyk dla
potencjalnych
inwestorów:
•ryzyko rynkowe
•ryzyko stóp
procentowych
•ryzyko inflacji
•ryzyko alternatywnych
inwestycji i reinwestycji
•ryzyko płynności

Wstępny wybór

instrumentu

Wstępny wybór

instrumentu

Określenie optymalnej

struktury finansowania

Określenie optymalnej

struktury finansowania

Wybór optymalnego sposobu

finansowania

Szczegółowa analiza

wybranych

instrumentów (np.

obligacji)

Szczegółowa analiza

wybranych

instrumentów (np.

obligacji)

CELE EMISJI

FORMA EMISJI

WIELKOŚĆ EMISJI

OKRES DO WYKUPU

WARUNKI WYKUPU

WYPŁATY OPROCENTOWANIA

GWARANCJA I ZABEZPIECZENIA

CELE EMISJI

FORMA EMISJI

WIELKOŚĆ EMISJI

OKRES DO WYKUPU

WARUNKI WYKUPU

WYPŁATY OPROCENTOWANIA

GWARANCJA I ZABEZPIECZENIA

Wewnętrzna decyzja o emisji

obligacji

Wewnętrzna decyzja o emisji

obligacji

Optymalny profil emisji

obligacji

Optymalny profil emisji

obligacji

Uwarunkowania

wewnętrzne

Aktualna i

przewidywana

sytuacja

finansowa

emitenta

Uwarunkowania

wewnętrzne

Aktualna i

przewidywana

sytuacja

finansowa

emitenta

Uwarunkowania

zewnętrzne

•Analiza

potencjalnego

popytu

•Analiza ryzyk

rynku

kapitałowego

Uwarunkowania

zewnętrzne

•Analiza

potencjalnego

popytu

•Analiza ryzyk

rynku

kapitałowego

Procedura postępowania - wybór ścieżki

emisyjnej

1. Sporządzanie

prospektu
emisyjnego

2. Organizacja

konsorcjum
sprzedaży

3. Postępowanie

dopuszczeniowe
przedsiębiorstwo
KPW

4. Przygotowanie mini-

prospektu

5. Kampania

reklamowa

6. Negocjacje z

gwarantami

7. Publiczna

subskrypcja

8. Przydział obligacji

1. Sporządzanie

prospektu
emisyjnego

2. Organizacja

konsorcjum
sprzedaży

3. Postępowanie

dopuszczeniowe
przedsiębiorstwo
KPW

4. Przygotowanie mini-

prospektu

5. Kampania

reklamowa

6. Negocjacje z

gwarantami

7. Publiczna

subskrypcja

8. Przydział obligacji

Emisja publiczna

na giełdę

Emisja publiczna

na giełdę

1. Sporządzanie

memorandum
informacyjnego

2. Postępowanie

dopuszczeniowe
przedsiębiorstwo
KPW

3. Selekcja inwestorów,

kierowanie ofert

4. Negocjacje

z inwestorami
i gwarantami

5. Publiczna

subskrypcja

6. Przydział obligacji

1. Sporządzanie

memorandum
informacyjnego

2. Postępowanie

dopuszczeniowe
przedsiębiorstwo
KPW

3. Selekcja inwestorów,

kierowanie ofert

4. Negocjacje

z inwestorami
i gwarantami

5. Publiczna

subskrypcja

6. Przydział obligacji

Emisja publiczna

na rynek

pozagiełdowy

Emisja publiczna

na rynek

pozagiełdowy

1. Sporządzanie

materiałów
informacyjnych

2. Selekcja inwestorów,

kierowanie ofert

4. Negocjacje

z inwestorami
i gwarantami

5. Niepubliczna

subskrypcja

6. Przydział obligacji

1. Sporządzanie

materiałów
informacyjnych

2. Selekcja inwestorów,

kierowanie ofert

4. Negocjacje

z inwestorami
i gwarantami

5. Niepubliczna

subskrypcja

6. Przydział obligacji

Emisja niepubliczna

Emisja niepubliczna

Najszybsza i najprostsza do przeprowadzenia
jest metoda emisji niepublicznej

Procedura postępowania - obrót wtórny

1. Złożenie obligacji w

KDPW

2. Wniosek do Rady

GPW o dopuszczenie
do obrotu
publicznego

3. Rozpoczęcie

notowań

1. Złożenie obligacji w

KDPW

2. Wniosek do Rady

GPW o dopuszczenie
do obrotu
publicznego

3. Rozpoczęcie

notowań

Emisja publiczna

na giełdę

Emisja publiczna

na giełdę

1. Złożenie obligacji w

KDPW

2. Złożenie wniosku o

dopuszczenie do
obrotu do CTO

3. Rozpoczęcie

notowań

1. Złożenie obligacji w

KDPW

2. Złożenie wniosku o

dopuszczenie do
obrotu do CTO

3. Rozpoczęcie

notowań

Emisja publiczna

na rynek

pozagiełdowy

Emisja publiczna

na rynek

pozagiełdowy

1. Organizacja obrotu

niepublicznego

2. Prowadzenie obrotu

niepublicznego

1. Organizacja obrotu

niepublicznego

2. Prowadzenie obrotu

niepublicznego

Emisja niepubliczna

Emisja niepubliczna

Najszybsza i najprostsza do

przeprowadzenia jest metoda emisji

niepublicznej

Fazy realizacji projektu inwestycyjnego

Faza

Wstępna

Identyfikacja

Projektu

Prefeasibi

lity study

Analiza

Projektu

Analiza

Projektu

Analiza

Projektu

Feasibilit

y study

Analiza ryzyka

Wyznaczenie

Zespołu

Realizacyjneg

o

Uzgodnienia
kontraktowe

Nadzorowanie

Projektu

Realizacja

finansowa

nia

Negocjacje porozumienia z partnerami

Organizac

ja

finansowa

nia

Raporty i

korekty

Opracowani

e koncepcji

Oszacowanie

opłacalności

Zamknięcie

finansowani

a

Rozpoczęcie

eksploatacji

Organizacja projektu inwestycyjnego

Projekt

inwestycyjn

y

Inwestorzy

Doradca

finansowy

Banki

Ubezpieczyc

iele

Odbiorcy

Przedsiębiorst

wo

eksploatujące

obiekt

Wykonawca

inwestycji

Dostawcy

urządzeń

Dostawca

Regulator

S

p

ó

łk

a

A

k

c

yj

n

a

S

p

ó

łk

a

z

o

.o

.

um

ow

a

o

do

ra

dz

tw

o

org

ani

zac

ja fi

nan

sow

ani

a

usługi w zakresie ryzyka

i ubezpieczeń

um

ow

a k

up

na

u

m

o

w

a

e

k

sp

lo

a

ta

c

ji

i

o

b

sł

u

g

i

o

b

ie

k

tu

K

on

tr

ak

t n

a

w

yk

on

an

ie

pr

ac

k

on

st

ru

kc

yj

ny

ch

Kon

tra

kt n

a

dos

taw

ę u

rzą

dze

ń

Kontrakt

na

dostawę s

urowców

W

yd

an

ie k

on

ce

sji

Organizacja projektu inwestycyjnego

Najczęstsze błędy popełniane przy organizacji projektu

 Zbyt

optymistyczne

założenia

odnośnie

uzyskiwanych przychodów

 Niedoszacowanie nakładów inwestycyjnych
 Brak kompleksowego podejścia do organizacji

projektu

 Nieznajomość

wymagań

Banku

odnośnie

przygotowania dokumentacji

 Przedkładanie

parametrów

technicznych

nad

ekonomicznymi

Rola doradcy finansowego

Uzyskanie mandatu

doradcy finansowego

Uzyskanie mandatu

doradcy finansowego

Zapoznanie się z celami

projektu

Zapoznanie się z celami

projektu

Analiza zgromadzonej

dokumentacji

Analiza zgromadzonej

dokumentacji

Analiza potencjalnych

ryzyk

Analiza potencjalnych

ryzyk

Określenie wymagań

kontraktowych

Określenie wymagań

kontraktowych

Rola doradcy finansowego

Sporządzenie modeli

finansowych

Sporządzenie modeli

finansowych

Prezentacja możliwych

źródeł finansowania

Prezentacja możliwych

źródeł finansowania

Rekomendacja optymalnej

struktury finansowania

Rekomendacja optymalnej

struktury finansowania

Przeprowadzenie wyboru

lidera konsorcjum

organizującego

finansowanie

Przeprowadzenie wyboru

lidera konsorcjum

organizującego

finansowanie