Długie, p

łaskie i m

ogą być w

naszym

ciele

-

pasożytn

icze płazi

ńce

TASIEMCE - CESTODA

Jedne z na

jgroźniejsz

ych

pasożytów

zagrażają

cych

zdrowiu, a

nawet życ

iu

człowieka i

zwierząt.

W p

rzew

odzi

e

poka

rmo

wym

czło

wiek

a

moż

e pa

soży

tow

ać

(nie

jed

nocz

eśni

e) w

iele

gatu

nków

tas

iem

ców

.

Troszkę o anatomii

Płazińce są długimi, płaskimi zwierzętami
(długość ciała waha się w granicach od kilkuset
mikrometrów do kilku, a nawet kilkunastu
metrów) przypominającymi wyglądem tasiemkę;
są wysokiej klasy „specjalistami”
przystosowanymi do pasożytniczego trybu życia.

Przystosowania tasiemca do pasożytnictwa:

Ciało tasiemca składa się z szeregu powtarzających się
segmentów zwanych członami, lub inaczej

proglotydami.

Znane sa również gatunki nieczłonowane.

- przyssawki,

- bruzdy przylgowe,

- czasem wieńce haków zlokalizowane na główce,
pozwalające pasożytowi wczepić się w ściankę jelita
żywiciela,

- ciało pokryte nabłonkiem odpornym na soki trawienne

żywiciela,

- wchłanianie pokarmu całą powierzchnia ciała (brak układu
pokarmowego.

Każdy taki segment jest kompletną „maszyną”
rozrodczą, wyposażoną w narządy męskie i
żeńskie (obojnactwo), produkującą do 100 000 jaj.

Ponie

waż d

orosły

tasiem

iec m

oże się

składa

ć naw

et z 6

000

członó

w, jeg

o pote

ncjał

rozrod

czy je

st

napra

wdę

przeo

grom

ny. Jed

en

osobn

ik mo

że

wypro

dukow

ać na

wet

600 m

ilionó

w jaj

roczn

ie!

TASIEMCZYCE

Tasiemczyca jest chorobą zaliczaną do robaczyc.

Robaczycą nazywamy chorobę polegającą na inwazji
pasożytniczych robaków do organizmu człowieka.

W przewodzie pokarmowym
człowieka może pasożytować
wiele gatunków robaków.

TASIEMIEC NIEUZBROJONY

Ten ro

dzaj p

asoży

ta jes

t

najcz

ęście

j spot

ykany

w

Polsc

e. Ro

bak z

araża

ok. 0

,5

do 1%

ludzi

. Moż

e być

dług

i

na 10

m. Cz

łowie

k dla

tasiem

ca nie

uzbro

joneg

o jest

tzw. ż

ywici

elem

osta

teczn

ym

(w jeg

o org

anizm

ie

pasoż

ytuje

dojrz

ała p

ostać

tasiem

ca).

Żywicielem
pośrednim
(organizm, w
którym rozwija się
postać larwalna)
i nosicielem tego
tasiemca jest
bydło.

Rozwój

Ponad kilkaset tysięcy jaj wydostaje się przez
odbyt razem z końcowymi członami pasożyta. Są
one odporne na warunki środowiska -
uszkodzenia, wilgoć, temperaturę.

Bydło, które zjada jajeczka
tasiemca staje się jego
nosicielem. Po zjedzeniu jaj
rozwijają się z nich larwy.
Larwy pod postacią wągrów
osiedlają się w mięśniach
żuchwy, języka, przepony,
mięśniach szkieletowych
oraz w sercu zwierząt.

Człowiek najczęściej może
się zarazić tasiemcem
nieuzbrojonym jedząc
surowe lub niedogotowane
mięso wołowe.

Ob

jaw

y t

asi

em

czy

cy

U osób dorosłych zarażenie się
tasiemcem nieuzbrojonym
przebiega najczęściej w sposób
bezobjawowy.

Czasami pojawia się
niedokrwistość, uczucie ogólnego
osłabienia, bóle brzucha, biegunka
lub zaparcia, nadmierna
pobudliwość albo apatia,
pobolewanie i zawroty głowy,
utrata apetytu, nudności,
chudnięcie.

Często pierwszym niepokojącym
objawem jest znalezienie członów
tasiemca w kale.

Objawy obecności tasiemca u dzieci są
bardziej widoczne niż u dorosłych.

Aktywność ruchowa dziecka jest
obniżona, występują napadowe bóle
brzucha, mdłości i wymioty, osłabienie.

Stwierdza się często wzmożoną
perystaltykę, zaburzenia wzrostu oraz
wagi ciała.

polega na przestrzeganiu znanych zasad:

•

spożywanie mięsa pochodzącego z legalnego

uboju (zbadanego przez służbę sanitarno -
weterynaryjną),

•

unikanie konsumpcji surowego mięsa (zawsze

istnieje niewielkie ryzyko zarażenia),

•

poprawa warunków hodowli bydła i warunków

sanitarnych na wsi (zapobieganie
zanieczyszczaniu fekaliami ludzkimi wody i
gleby).

Zapobieganie

Tasiemiec uzbrojony - soliter

U czło

wieka

paso

żytuje

w po

staci

doros

łej w

jelicie

cienk

im (cz

łowie

k jest

wted

y

żywic

ielem

ostat

eczny

m)

oraz w

posta

ci larw

alnej

–

jako w

ągier

– w m

ięśnia

ch i

innyc

h nar

ządac

h

wewn

ętrzny

ch (cz

łowie

k jest

wówc

zas ży

wiciel

em

pośre

dnim)

.

Osiąga dług

ość od 2 do

7 metrów.

Główka ma kształt
kulisty, z małymi
przyssawkami oraz
ryjkiem
zaopatrzonym w
podwójny wieniec
haków.

Żyje w żywicielu
ostatecznym nawet do 20
lat.

Żywicielem pośrednim jest
najczęściej świnia.

Można się zarazić wągrami spożytymi
wraz z surowym lub niedogotowanym
mięsem żywiciela pośredniego,
najczęściej świni (tasiemczyca) lub przez
przypadkowe połknięcie jaj np. jedząc
nie umyte owoce i warzywa
(wągrzyca).

Zarażenie

tasiemcem

uzbrojonym

, u żywiciela

ostatecznego zwane
tasiemczycą, a u pośredniego
– wągrzycą, objawia się u
człowieka poprzez:

mdłości,

silne bóle głowy,

lub całkiem przeciwnie - brak
jest jakichkolwiek objawów.

Zależ

y to o

d teg

o czy

choro

ba prz

ebieg

a

przew

lekle c

zy też

nie,

oraz o

d mie

jsca

zloka

lizow

ania t

asiem

ca.

Wągrzyca układu nerwowego

Najczęstsza i najbardziej niebezpieczna jest
wągrzyca ośrodkowego układu nerwowego.

Wągry często lokalizują się w gałce ocznej i mogą
prowadzić do ślepoty.

Okres wylęgania choroby trwa czasem kilka lat.

Objawy wągrzycy mózgu są związane z zajęciem
ośrodkowego układu nerwowego i dlatego
pojawiają się m.in.: drgawki, bóle głowy, wymioty,
zaburzenia widzenia, halucynacje, zaburzenia
emocjonalne.

Leczenie jest farmakologiczne i chirurgiczne.

Leczenie

Niekiedy udaje
się likwidować
pojedyncze
wągry
chirurgicznie.

Mimo stosowania nowoczesnych
leków przeciwpasożytniczych
rokowanie w wągrzycy
ośrodkowego układu nerwowego
jest trudne do przewidzenia.

Niektóre obserwacje świadczą o tym, że chociaż
żywe wągry szybciej ulegają rozpadowi po
zastosowaniu leczenia, np. albendazolem, to
jednak odległe następstwa ze strony układu
nerwowego są takie same jak u chorych
nieleczonych.

Jak się bronić

Należ

y obo

wiązk

owo b

adać

mięso

wiep

rzowe

.

Zarażeniu sprz

yjać może

spożywanie wie

przowiny w pos

taci

surowej.

Gotowanie w

odkrytych

naczyniach

kawałków m

ięsa

zabija larw

y w ciągu 2

godzin.

W zapo

biegani

u wągrz

ycy zna

czenie m

a

także st

aranne

mycie r

ąk prze

d

posiłkam

i oraz d

okładne

mycie

jarzyn i

owoców

przed s

pożycie

m.

Bruzdogłowiec szeroki

Bruzdogłowiec szeroki jest
pasożytem stawonogów,
ryb (żywiciele pośredni)
i człowieka (żywiciel
ostateczny).

Główka posiada bruzdy czepne po
bokach, dalej szyjka i kilka tysięcy
członów.

Osiąga wielkość do 20 m. W
jelicie człowieka może bytować
do kilkudziesięciu lat. Ponadto
żywicielem ostatecznym są inne
ssaki – psy, koty, lisy, itp.

Bruzdrogłowiec szeroki

dla swego

rozwoju musi przeniknąć z ludzkiego
kału do wody, aby dostać się kolejno
do dwóch żywicieli pośrednich – zanim
dokona

inwazji

żywiciela

ostatecznego, czyli ponownie dokona
inwazji do jelit człowieka. Z jaja
tasiemca w wodzie wylęga się
koracidium (I forma larwalna), która
zostaje  połknięta przez I żywiciela
pośredniego

-

oczlika

(raczek

słodkowodny). W oczliku przekształca
się w II formę larwalną – tzw.
procerkoid. Po zjedzeniu widłonoga
przez ryby, które są II żywicielem
procerkoid przekształca się w III formę
larwalną

(plerocerkoid).

Tą III formą larwy zaraża się ponownie
żywiciel ostateczny– człowiek (jak też
liczne ssaki gł. mięsożerne).
Przyczyną zakażenia jest spożywanie
przez ludzi niedogotowanego lub
niedosmażonego mięsa rybiego

Prowadzi on do...

Bruzdogłowiec szeroki powoduje ciężką
niedokrwistość i zaburzenia w funkcjonowaniu
organizmu, a w skrajnych przypadkach doprowadzić
może nawet do śmierci.

Aby uniknąć „spotkania” z
tego typu tasiemcem należy
strzec się surowych ryb.

Należy spożywać
tylko gotowane,
smażone oraz
wędzone ryby.

Solenie i marynowanie ryb również szybko zabija larwy.

Należy też chronić zbiorniki wodne przed

przedostaniem się do nich odchodów ludzkich.

Zapobieganie zarażeniu

TASIEMIEC BĄBLOWCOWY

Człowiek może stać się
przypadkowym żywicielem
pośrednim. To jeden z
najniebezpieczniejszych dla
człowieka tasiemców. Wywołuje
chorobę zwaną

bąblowicą.

Dojrzała postać tasiemca
bytuje w jelicie cienkim u
żywiciela ostatecznego z
rodziny psów, jakim jest
pies, lis, wilk, pies dingo,
kojot, itp. Żywicielem
pośrednim są np. sarny,
bydło, króliki, świnie.

Osiąga niewielkie
rozmiary,
zaledwie od 2 do
5mm długości.

Człowiek zaraża się zwykle za
pośrednictwem psów.

Jak dochodzi do zarażenia

Typową przyczyną jest
nierozważna pieszczota ze
zwierzęciem – całowanie psa w
pysk, co powoduje zbliżenie ust
do nosa, gdzie na okolicznych
włosach mogą być przyczepione
jaja tasiemca, czy w ślinię.

Źródłem zakażenia mogą
być również jaja tasiemca
wydalone przez lisy na
leśne owoce.

Po przeniesieniu się do
przewodu pokarmowego
człowieka jaja tasiemca
bąblowcowego rozwijają
się w larwy, które
przebijają się przez ścianki
jelita do krwi i wędrują
po całym organizmie.
Osiadają w
miejscach dobrze
zaopatrzonych w tlen –
mózgu, wątrobie, płucach
i
przekształcają się w
wągry. Wągier rozrasta się
(nawet do rozmiarów
ludzkiej głowy). Jest
wypełniony tysiącami
mikroskopijnych główek.

Objawy bąblowicy

Larwy mogą usadawiać się niemal
w każdym narządzie ciała
ludzkiego, gdzie się rozrastają
wytwarzając torbiele.

Najczęściej torbiele rozwijają
się w wątrobie, płucach i
mózgu, ale mogą tworzyć się
również w nerkach, śledzionie,
kościach i oku.

Jeżeli torbiel usadawia się w wątrobie, może dać objawy
pobolewania w prawym podżebrzu, ogólnego złego
samopoczucia, a w przypadku ucisku na drogi żółciowe
również żółtaczki. Larwy tasiemca mogą wykazywać
również cechy nowotworu złośliwego dając odległe
przerzuty i prowadząc szybko do wyniszczenia
organizmu.

Pęcherz bąblowca uciskając na
okoliczne tkanki i organy
wywołuje objawy chorobowe,
może nastąpić przebicie pęcherza
do jamy ciała, żołądka, worka
osierdziowego, pęcherza
moczowego, naczyń
krwionośnych, jelit, czy komór
mózgowych. W razie wylania się
płynu z pęcherza bąblowca
(pęknięcia) do tkanek dochodzi do
zatrucia organizmu metabolitami
pasożyta i wystąpienia
uogólnionej pokrzywki, a nawet
śmierci (np. po pęknięciu
pęcherza w płucach).

Objawy
kliniczne
pojawiają się
często dopiero
po 15 – 20
latach utajenia.

Według rejestru
prowadzonego (od
roku 1992) w
Katedrze i Klinice
Chorób Tropikalnych i
Pasożytniczych AM
im. K.
Marcinkowskiego w
Poznaniu, w Polsce
na alweokokozę
chorowało 25 osób,
zmarło 6 z nich.

Niezbędna higiena

Unikajmy liźnięć i całowania swego
domowego zwierzęcia!

Przed spożyciem czarnych jagód (jagód borówki
czernicy) - niezależnie od tego, jak realne jest to
zagrożenie - warto dokładnie umyć zakurzone
owoce, również ze względu na inne zarazki.

Leczenie bąblowicy

Leczenie farmakologiczne polega na
przyjmowaniu przez długi okres czasu leków
niszczących tasiemca i jego larwy
np. albendazol (stosuje się go do zwalczania
prawie wszystkich gatunków tasiemców).

Niezbędne może być
chirurgiczne usuwanie
zaatakowanych tkanek.

Wspólne objawy zarażenia
tasiemcem

niedokrwistość,

bóle brzucha,

biegunka lub zaparcia,

ogólne osłabienie,

apatia,

utrata apetytu,

oto symptomy inwazji tasiemca.

Należy zawsze przy wystąpieniu tych objawów sprawdzić,
czy wraz z kałem nie są wydalane człony tasiemca.

Literatura:

Portal Farmaceutyczno - Medyczny www.pfm.pl

www.wsse.krakow.pl

www.odpowiedz.pl

wikipedia.pl

www.resmedica.pl

portalwiedzy.onet.pl

kazior5.com.pl

www.gronkowiec.pl

Wykonanie: Łukasz
Bąk