Sakramenty Święte

Sakramenty Święte

Znaki Bożej

Obecności

W Katechizmie Kościoła

Katolickiego

Sakramenty zostały

ustanowione przez

Jezusa Chrystusa



Jest ich siedem: chrzest, bierzmowanie,

Eucharystia, pokuta, namaszczenie

chorych, kapłaństwo, małżeństwo



Sakramenty obejmują wszystkie etapy

ludzkiego życia i jego wydarzenia



Sprawiają narodziny i rozwój wiary,

przynoszą uzdrowienie i posłanie



Istnieje pewne podobieństwo między

etapami życia naturalnego i duchowego

Sakramenty można

podzielić

następująco:



Sakramenty wtajemniczenia

chrześcijańskiego: chrzest, bierzmowanie,

Eucharystia



Sakramenty uzdrowienia: pokuta i

namaszczenie chorych



Sakramenty służące wspólnocie i posłaniu

wiernych: Kapłaństwo i małżeństwo



Jest to pewna struktura, w której

Eucharystia jest sakramentem

sakramentów

Sakramenty

wtajemniczenia

chrześcijańskiego:



Chrzest



Bierzmowanie



Eucharystia

Sakramenty

wtajemniczenia

chrześcijańskiego

Chrzest, bierzmowanie i Eucharystia

są fundamentem życia

chrześcijańskiego. „Wierni odrodzeni

przez chrzest, zostają umocnieni

przez sakrament bierzmowania, a w

Eucharystii otrzymują pokarm życia

wiecznego. W ten sposób(…) osiągają

skarby życia wiecznego i postępują w

miłości.” (Paweł VI,

Divinae

consortium

)

Skutki chrztu:



Wyzwala z grzechu pierworodnego,

odradza do nowego życia synów

Bożych, czyni członkami

Chrystusa, wszczepia w Kościół,

czyni uczestnikami posłannictwa



„

Chrzest jest sakramentem

odrodzenia przez wodę i w słowie”

(Katechizm Rzymski)

Sakrament nazywamy:



Chrztem, (baptizein) zanurzenie w

wodzie oznacza zanurzenie w

śmierć Chrystusa, by razem z Nim

powstać do nowego życia(2 Kor

5,17; Ga 6,15)



„

Obmyciem odradzającym i

odnawiającym w Duchu Świętym”

(Tt 3,5), bez którego nikt „nie może

wejść do Królestwa Bożego” (J 3,5)

Oświecenie

„

Obmycie to nazywane jest

oświeceniem, ponieważ ci, którzy

otrzymują pouczenie zostają

oświeceni w duchu..” „Ochrzczony

otrzymuje Słowo, „światłość

prawdziwą, która oświeca

każdego człowieka” (J 1.9), staje

się „synem światłości” (1Tes 5,5) i

samą „światłością” (Ef 5,8)

Inne nazwy:

Chrzest nazywamy darem, łaską

namaszczeniem, szatą

niezniszczalności, obmyciem

odradzającym, pieczęcią i wszystkim co

najcenniejsze. Darem, ponieważ jest

udzielany tym, którzy nic nie przynoszą,

łaską bo dawany nawet tym, którzy

zawinili, namaszczeniem ponieważ jest

święty i królewski, szatą, ponieważ

zakrywa nasz wstyd, pieczęcią bo

strzeże i jest znakiem Boga

Zapowiedzi chrztu w

Starym Testamencie



W Wielką Sobotę w czasie

poświęcenia wody kapłan modli się:

„Boże… Ty w ciągu dziejów zbawienia

przygotowałeś wodę przez Ciebie

stworzoną, aby wyrażała łaskę chrztu

świętego”



„

Na początku świata Twój Duch unosił

isę nad wodami, aby już wtedy woda

nabrała mocy uświęcenia” (Mszał)

Dalsze zapowiedzi:



Arka Noego jest znakiem zbawienia przez

chrzest, w niej niewielu – 8 ludzi zostaje

uratowanych przez wodę(1P 3,20)



Wody potopu - znakiem odrodzenia, bo

„ten sam żywioł położył kres występkom i

dał początek cnotom” (Mszał Rzymski)



Woda źródlana symbolem życia, woda

morska symbolem śmierci, zapowiedzią

Krzyża

Przejście przez Morze

Czerwone i Jordan



Przejście przez Morze Czerwone to

prawdziwe wyzwolenie z niewoli

egipskiej zapowiadające wyzwolenie

przez chrzest



Po przejściu przez Jordan Lud Boży

otrzymuje dar Ziemi obiecanej

potomstwu Abrahama, będący

obrazem życia wiecznego, obietnica

ta wypełni się w Nowym Przymierzu

Chrzest Jezusa

Chrystusa



Wszystkie zapowiedzi Starego Przymierza

znajdują swoje wypełnienie w Jezusie

Chrystusie.



Jezus rozpoczyna swoją publiczną

działalność od chrztu w Jordanie z rąk Jana

Chrzciciela



Po Zmartwychwstaniu poleca uczniom:

„Idźcie i nauczajcie wszystkie narody

udzielając chrztu w imię Ojca i Syna i

Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać

wszystko, co wam przekazałem” (Mt

28,19-20)

Obraz

Andrea

del

Verrocchi

1470

Znaczenie chrztu

Jezusa Chrystusa

Chrzest Janowy był chrztem

przeznaczonym dla grzeszników,

Jezus przyjmuje go, aby wypełnić

wszystko, co sprawiedliwe – to Jego

„ogołocenie” (Flp 2,7). Duch, który

unosił się nad pierwszym

stworzeniem zstępuje na Jezusa

zapowiadając nowe stworzenie, a

Ojciec ukazuje Jezusa jako „Syna

umiłowanego ”(Mt 3,16n)

Przez swoją Paschę

Chrystus otworzył

wszystkim źródło chrztu

Jezus mówił o swojej Męce w

Jerozolimie jako o chrzcie (Mk 10,38).

Krew i woda, które wypłynęły z

przebitego boku są zapowiedzią

chrztu i Eucharystii (J 19,34),

sakramentów nowego życia. Od tej

chwili możliwe jest narodzenie z

wody i Ducha, aby wejść do

Królestwa Bożego (J 3,5). „…skąd

pochodzi chrzest jeśli nie z krzyża

Chrystusa, ze śmierci Chrystusa” św.

Ambroży (

De sacramentis,2,6

)

Chrzest święty w

Kościele



Kościół celebrował chrzest i udzielał go

od dnia Pięćdziesiątnicy (Dz 2,38)



Apostołowie i współpracownicy udzielają

chrztu każdemu, kto wierzy w Jezusa



Chrzest zawsze łączy się z wiarą: „Uwierz

w Pana Jezusa, a zbawisz siebie i swój

dom” (Dz 16, 31-33)



Chrzest jest udziałem w śmierci i

zmartwychwstaniu Chrystusa (Rz 6,3-4)

Wtajemniczenie

chrześcijańskie



Każdy kto chciał otrzymać chrzest –od

czasów apostolskich -musiał przejść pewną

drogę i wtajemniczenie złożone z kilku

elementów: głoszenie słowa, przyjęcie

Ewangelii, nawrócenie, wyznanie wiary,

chrzest, wylanie Ducha Świętego, dostęp do

Komunii Świętej



Sobór Watykański II przywrócił instytucję

katechumenatu dorosłych



Znaczenie i łaska sakramentu najpełniej

ukazują się w obrzędach

Znak

krzyża

na czole

wyciska

pieczęć

Chrystus

Wyzwolenie od

grzechu

i od kusiciela, czyli

diabła



Kapłan wypowiada egzorcyzm i kładzie

rękę na kandydata lub na dziecko



Kandydat albo rodzice wyznają wiarę



Woda chrzcielna zostaje poświęcona

przez modlitwę



Chrzest w sensie ścisłym 3 – krotne

zanurzenie lub polanie wodą chrzcielną

w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego

Kto może przyjąć

chrzest?



„

Każdy człowiek, jeszcze nie

ochrzczony” KPK, kan. 864



Dzieci rodząc się z upadłą i skażoną

grzechem pierworodnym naturą

potrzebują chrztu, aby zostały

wyzwolone z mocy ciemności

przeniesione do Królestwa wolności

dzieci Bożych (Kol 1,12-14)



Kiedy chrzczono całe domy to

także dzieci

Kto może chrzcić?



Zwyczajnym szafarzem sakramentu

chrztu jest biskup, prezbiter i diakon



W razie konieczności może ochrzcić

każda osoba, nawet niewierząca mająca

intencję czynić to, co czyni Kościół,

przez trzykrotne polanie wodą w imię

Trójcy Przenajświętszej, ponieważ Bóg

chce zbawić wszystkich ludzi(1Tm 2,4),

a chrzest jest do zbawienia koniecznie

potrzebny (Mk 16,16)

Konieczność chrztu



O konieczności chrztu mówił sam Jezus



Jezus polecił głosić Ewangelię i chrzcić

wszystkie narody (Mt 28, 19-20)



Chrzest jest konieczny dla tych, którym

była głoszona Ewangelia i którzy mogli

poprosić o chrzest



Bóg wszystkim daje możliwość dojścia do

Niego (chrzest krwi, pragnienia, szukanie

prawdy i życie zgodne z wolą Bożą)

Skutki chrztu:



Chrzest odpuszcza grzech pierworodny i

wszystkie grzechy, także kary za grzechy



Czyni „nowym stworzeniem”(2Kor 5,17),

dzieckiem Bożym (Ga 4,5-7),

„uczestnikiem Boskiej natury”(2P 1,4),

„członkiem Chrystusa”(1Kor 6,15;12,27),

współdziedzicem (Rz 8,17), świątynią

Ducha Świętego (1Kor 6,19)



Daje łaskę uświęcającą, łaskę

usprawiedliwienia, która uzdalnia do

wiary, życia w Duchu Świętym, pozwala

wzrastać w dobru przez cnoty moralne

Włączenie w Kościół,

Ciało Chrystusa



Czyni członkami Ciała Chrystusa:

„Jesteście nawzajem dla siebie członkami”

(Ef 4,25), włącza w Kościół(1 Kor 12,13), w

święte kapłaństwo Chrystusa(1P 2,5), daje

udział w kapłaństwie wiernych



Ochrzczony nie należy już do siebie, ale

do Chrystusa i do innych, aby im służyć



Jest zobowiązany do wyznawania wiary i

uczestnictwa w misji apostolskiej Kościoła

Niezatarte znamię

duchowe



Ochrzczony upodabnia się do Chrystusa

(Rz 8,29), chrzest opieczętowuje

duchowym znamieniem (charakterem)

przynależności do Chrystusa,

zobowiązuje do kultu religijnego,

znamienia tego nie niszczy żaden grzech,

chociaż z powodu grzechu chrzest może

nie przynosić owoców zbawienia



Dlatego chrztu udziela się raz i nie

można go powtarzać

Sakrament

bierzmowania



Przyjęcie bierzmowania jest konieczne

jako dopełnienie łaski chrztu świętego



Przez ten sakrament ochrzczeni jeszcze

mocniej jednoczą się z Kościołem,

otrzymują szczególną moc Ducha Św.



Jeszcze mocniej zobowiązują się jako

prawdziwi świadkowie do szerzenia

wiary słowem i uczynkiem i jej obrony

Bierzmowanie w

ekonomii zbawienia



W Starym Testamencie prorocy

zapowiadali, że Duch Boży spocznie

na oczekiwanym Mesjaszu (Iz 11,2)



Zstąpienie Ducha Świętego na Jezusa

jest znakiem, że jest On Synem

Bożym (Mt 3,13-17)



Jezus poczęty w Duchu Św. prowadzi

w Nim całe swoje życie (J 3,14)

Duch Święty dla

wszystkich

Ta pełnia ducha miała być nie tylko dla

Mesjasza, ale udzielona całemu ludowi

(Ez 36,25-27; Jl 3,1-2), Chrystus

wielokrotnie obiecywał wylanie Ducha.

Spełnił to najpierw w dniu Paschy (J

20,22), potem w dnu Pięćdziesiątnicy (Dz

2,1-4), Apostołowie głoszą „wielkie dzieła

Boże” (Dz 2,11), a Piotr mówi, że to znak

czasów mesjańskich, ochrzczeni wtedy

otrzymali dar Ducha Świętego (Dz 2,38)

Zesłanie

Ducha

Świętego

na Maryję

Apostołó

W czasach

apostolskich



Apostołowie wypełniając wolę Chrystusa

przez wkładanie rąk udzielali neofitom daru

Ducha Świętego, który uzupełniał łaskę

chrztu św. (Dz 8,15-17; 19,5-6)



Uważa się to za początek bierzmowania,

które przedłuża łaskę Zesłania Ducha

Świętego



Bardzo wcześnie do gestu wkładania rąk

dodawano namaszczenie wonną oliwą

(krzyżmem), stąd chrześcijanin to

namaszczony – od Chrystusa, „którego Bóg

namaścił duchem Świętym” (Dz 10,38)

Znaki i obrzędy

bierzmowania



Znak namaszczenia i pieczęci duchowej



Oliwa jest znakiem obfitości, radości,

oczyszcza, czyni elastycznym, uzdrawia,

łagodzi kontuzje i rany, udziela piękna,

zdrowia i siły



Namaszczenie po chrzcie i w czasie

bierzmowania jest znakiem konsekracji



Bierzmowany pełniej uczestniczy w

posłaniu Chrystusa i w pełni Ducha Św.,

którą On posiada, aby wydawał „miłą

Bogu wonność Chrystusa” (2Kor 2,15)

„

Znamię”, pieczęć

Ducha Świętego



Pieczęć jest symbolem osoby, znakiem

jej autorytetu, znakiem posiadania,

kiedyś oznaczano żołnierzy, niewolników



Pieczęć potwierdza autentyczność aktu

prawnego lub dokumentu, ewentualnie

zapewnia jego tajność



„

Tym, który umacnia… jest Bóg, On też

wycisnął na nas pieczęć i zostawił

zadatek Ducha w sercach naszych” (2

Kor 1, 21-22)

Celebrowanie

bierzmowani



Ważnym momentem jest

poświęcenie krzyżma świętego,

którego dokonuje biskup w Wielki

Czwartek podczas Mszy Świętej



Odnowienie przyrzeczeń

chrzcielnych oraz wyznanie wiary



Biskup z wyciągniętymi rękami

modli się o wylanie darów Ducha

Świętego

Daj Twoim

wierzącym,

w Tobie ufającym

siedmiorakie

dary, daj zasługę

męstwa, daj

wieniec

zwycięstwa, daj

szczęście bez

miary

Modlitwa

Biskupa:

„

Boże wszechmogący, Ojcze naszego

Pana Jezusa Chrystusa, który

odrodziłeś te sługi swoje przez wodę i

Ducha Świętego i uwolniłeś ich od

grzechu, ześlij na nich Ducha

Świętego Pocieszyciela, daj im ducha

mądrości i rozumu, ducha rady i

męstwa, ducha umiejętności i

pobożności, napełnij ich duchem

bojaźni Twojej. Przez…”

Istotny obrzęd

sakramentu



Biskup z włożeniem ręki namaszcza

czoło krzyżmem wypowiadając słowa: „N

przyjmij znamię Daru Ducha Świętego”

bierzmowany odpowiada – Amen



Pocałunek pokoju – Biskup dotyka

policzka lub ramienia mówiąc: „Pokój z

tobą” – odpowiedź – „I z duchem Twoim”



Oznacza to komunię z Biskupem i

wszystkimi wiernymi

Skutki

bierzmowania



Pełne wylanie Ducha Świętego,

jak niegdyś w dniu Pięćdziesiątnicy



Wzrost i pogłębienie łaski chrzcielnej:

głębiej zakorzenia w Bożym synostwie

(Rz 8,15); - ściślej jednoczy z Chrystusem;

- pomnaża dary Ducha św.; - udoskonala

więź z Kościołem; - udziela mocy Ducha

św. do mężnego wyznawania wiary,

obrony jej i życia zgodnego z nią

Bierzmowany i

szafarz

bierzmowania



Bierzmowanie może otrzymać każdy,

kto jest ochrzczony, a nie był jeszcze

bierzmowany



W określeniu „sakrament dojrzałości,” nie

należy mylić dojrzałości wiary z dojrzałym

wiekiem, do tego prowadzi przygotowanie



Zwyczajnym szafarzem bierzmowania jest

biskup, który może też udzielić zezwolenia

kapłanowi do udzielenia tego sakramentu

SAKRAMENT

EUCHARYSTII



Najświętsza Eucharystia dopełnia

wtajemniczenie chrześcijańskie



„

Zbawiciel… ustanowił eucharystyczną

ofiarę Ciała i krwi swojej, aby w niej na całe

wieki, aż do swego przyjścia utrwalić Ofiarę

Krzyża i tak umiłowanej Oblubienicy –

Kościołowi powierzył pamiątkę swej Męki i

Zmartwychwstania, sakrament miłosierdzia,

znak jedności,… ucztę w której pożywamy

Chrystusa, dusza napełnia się radością,

otrzymuje zadatek przyszłej chwały” (Vat. II,

Sacrosanctum Concilium, 47)

Eucharystia źródłem i

szczytem życia

Kościoła



„

Inne zaś sakramenty wiążą się ze świętą

Eucharystią i do niej zmierzają



W Eucharystii zawiera się całe dobro

duchowe Kościoła, sam Chrystus



Eucharystia oznacza i urzeczywistnia

komunię życia z Bogiem i jedność Ludu

Bożego, przez które Kościół jest sobą



Przez celebrację eucharystyczna

jednoczymy się już teraz z liturgią

niebieską i uprzedzamy życie wieczne, gdy

Bóg będzie wszystkim we wszystkich (1Kor

15,28). Eucharystia jest streszczeniem i

podsumowaniem naszej wiary

Określenia Eucharystii:



Eucharystia – dziękczynienie składane Bogu

(Łk 22,18; 1Kor 11,24)



Wieczerza Pańska – przypomnienie Ostatniej

Wieczerzy i zapowiedź Godów Baranka

(1Kor 11,20)



Łamanie chleba – gest charakterystyczny dla

posiłku, gdy Jezus błogosławił i dawał

uczniom chleb (Mt 14,19; 15,36), po tym

geście uczniowie rozpoznali Jezusa po

Zmartwychwstaniu, pierwsi chrześcijanie tak

nazywali swoje zgromadzenie eucharystyczne

Inne nazwy:



Zgromadzenie Eucharystyczne



Pamiątka Męki i Zmartwychwstania Pana



Używa się także: ofiara Mszy św., ofiara

pochwalna, ofiara duchowa, czysta,

święta



Święta i Boska liturgia



Komunia, jednoczy z Chrystusem



Msza św., ponieważ kończy się posłaniem

wiernych (missio), aby pełnili wolę Bożą w

codziennym życiu

Znaki chleba i wina



W centrum jest chleb i wino, które przez słowa

Chrystusa i wezwanie Ducha Św. stają się Ciałem

i Krwią Chrystusa. Kościół czyni pamiątkę tego

co uczynił Jezus w wigilię swej męki: „Wziął

chleb.., wziął kielich napełniony winem..”



W Starym Przymierzu składano Bogu chleb i

wino. Chleb spożywany przed wyjściem z Egiptu

przypominał wyzwolenie, manna na pustyni, że

trzeba żyć chlebem słowa Bożego, codzienny

chleb jest owocem Ziemi Obiecanej, Bóg jest

wierny swoim obietnicom, kielich

błogosławieństwa dodaje do świątecznej radości

wina wymiar eschatologiczny, wymiar

mesjańskiego oczekiwania, Jezus nadaje

ostateczny sens błogosławieństwa chleba i wina

Znaki w Nowym

Testamencie:



Cudowne rozmnożenia chleba są

zapowiedzią obfitości jedynego Chleba –

Eucharystycznego



Przemiana wody w wino w Kanie

zapowiada godzinę uwielbienia Jezusa,

ucztę w Królestwie Ojca



Pierwsza zapowiedź Eucharystii podzieliła

uczniów, podobnie dzisiaj wielu jej nie

rozumie, jednak to skłania do odkrycia, że

tylko Jezus ma „słowa życia wiecznego”, a

przyjęcie Eucharystii jest przyjęciem Jego

samego

Na Ostatniej Wieczerzy



Umiłowawszy swoich do końca ich

umiłował, umył im nogi, dał przykazanie

miłości, zostawił im dowód swojej miłości,

uczynił ich uczestnikami swojej Paschy



Ustanowił Eucharystię – Pamiątkę swej

Śmierci i Zmartwychwstania, polecił

sprawować ją aż do powtórnego przyjścia

w chwale, ustanowił ich kapłanami Nowego

Przymierza. Opis ustanowienia przekazały

nam Ewangelie synoptyczne i św. Paweł,

św. Jan przytacza słowa Jezusa

zapowiadające ustanowienie

„

To czyńcie na moją

pamiątkę”



To polecenie nie odnosi się tylko do

wspominania Jezusa i tego, co uczynił, ale

do celebracji pamiątki Chrystusa, Jego

życia, śmierci, zmartwychwstania i

wstawiania się za nami u Ojca



Od początku Kościół był wierny temu

poleceniu, pierwsi chrześcijanie zbierali się

na łamanie chleba, szczególnie w pierwszy

dzień tygodnia – dzień zmartwychwstania

– niedzielę. Tak celebruje się ją dzisiaj w

takiej samej strukturze

Przebieg celebracji

Liturgia słowa



Zgromadzenie się uczestników, na czele

ich stoi Chrystus, biskup lub prezbiter

reprezentuje Chrystusa, przewodniczy



Liturgia słowa: czytanie pism Starego i

Nowego Testamentu



Homilia zachęca do przyjęcia usłyszanego

słowa Bożego i stosowania go w praktyce



Modlitwa powszechna – wstawiennicza za

wszystkich ludzi (1Tm 2,1-2)

Liturgia Eucharystii



Przygotowanie darów, przyniesienie do

ołtarza chleba i wina, które staną się

Ciałem i Krwią Chrystusa



Od początku chrześcijanie z chlebem i

winem przynoszą dary, które mają być

rozdane potrzebującym – kolekta



Prefacja – dziękczynienie Ojcu przez

Chrystusa w Duchu Świętym za

wszystkie dzieła: stworzenie,

odkupienie, uświęcenie

Następnie



Epikleza – prośba o Ducha Św., aby dary

chleba i wina stały się Ciałem i Krwią



Opis ustanowienia Eucharystii – mocą

słów i działania Chrystusa i Ducha Św.

dokonuje się przeistoczenie



Anamneza – wspomnienie męki, śmierci

i zmartwychwstania i wniebowstąpienia



Modlitwa wstawiennicza za wszystkich

żywych i zmarłych, za papieża i biskupa

Komunia Św. i

dziękczynienie



Modlitwa Pańska – Ojcze nasz



Łamanie chleba



Wierni otrzymują „chleb niebieski” i

„kielich zbawienia”, Ciało i Krew

Chrystusa, który wydał siebie za „życie

świata” (J 6,51)



Dziękczynienie i uwielbienie Ojca



Modlitwa po Komunii



Rozesłanie do spełniania Eucharystii w

życiu

W Eucharystii

uobecnia się

jedyna,

niepowtarzal

na Ofiara

Jezusa

Chrystusa

złożona raz

na Krzyżu

Dziękując za uwagę

zapraszam do

wspólnego

dziękczynienia

Ks. Czesław Walentowicz

Document Outline