Materiały opatrunkowe

i opatrunki u bydła.

Lek. wet. Beata Żylińska

Katedra i Klinika Chirurgii Zwierząt

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

1

Opatrunek:

specjalnie przygotowany materiał nakładany

na ranę lub wybrany odcinek ciała

(prof. Kostyra)

struktura ochraniająca ranę lub skaleczenie

przed środowiskiem zewnętrznym i
zapobiegająca dalszemu zakażeniu. Może
tylko osłaniać ranę, ale może również
zawierać substancje lecznicze, które działają
przeciwbakteryjnie lub przyspieszają gojenie.

(Wikipedia)

Cel zakładania opatrunku:

 Stworzenie odpowiednich warunków gojenia się

rany, a w przypadku opatrunku usztywniającego –

stworzenie warunków do szybkiego i

prawidłowego zrostu przez odpowiednie

unieruchomienie odłamów kostnych.

 Ochrona przed zakażeniem
 Ochrona przed zanieczyszczeniem i działaniem

czynników środowiskowych

 Wchłanianie wysięku
 Zatamowanie krwawienia
 Jako nośnik leku
 Wspomaganie krążenia tętniczego przez redukcję

obrzęków

 Ochrona przed dalszymi urazami powstającymi

przez gryzienie, drapanie, otarcia.

OPATRUNEK

miejscowe podniesienie

zwiększenie stężenia

temperatury

CO2

efektywniejsza angiogeneza obniżenie Ph

przyspieszenie matabolizmu hamowanie

namnażania bakterii

oraz

szybsze gojenie rany

zwiększenie uwalniania

tlenu z hemoglobiny na
powierzchni rany

Cechy dobrego opatrunku:

Ochrona przed zanieczyszczeniem i

zakażeniem.

Stwarza dogodne warunki gojenia.
Przepuszczalny dla powietrza.
Nie upośledza krążenia krwi i limfy – nie

powoduje powstawania obrzęków

zastoinowych, rozrostu tkanki łącznej,

ropienia.

Zawsze kolejna warstwa musi być mniejsza

od poprzedniej tzn. warstwa wyściełająca

powinna wystawać spod warstwy

owijającej!!! – inaczej powstanie opaska

uciskowa ( tzn. pressure point).

Opatrunki u bydła jako najlepsza metoda

leczenia:
- rozległych stanów zapalnych skóry palca
i przestrzeni międzypalcowej
- uszkodzeń tworzywa
- złamania rogu z odsłonięciem tworzywa

8

Opatrunek umożliwia:

- dłuższe działanie środków leczniczych
nałożonych na chorą racicę ( maści,
zasypki, spraye)
- utrzymanie czystości
- izolacja rany od środowiska
zewnętrznego

Przykłady różnych chorób w

obrębie palca

Zapalenie skóry

szpary
międzyracicowej

(Dermatitis

interdigitalis)

9

Zapalenie skóry palca – choroba Mortellaro

(dermatitis digitalis)

10

Ropowica międzypalcowa ( phlegmona

interdigitalis)

11

Wrzód podeszwy ( pododermatitis

circumscripta septica) = wrzód

Rusterholza

12

Warunki:

1. Częsta zmiana opatrunku, aby nie stał się źródłem

zakażenia

2. Przed założeniem opatrunku należy oczyścić miejsce

uszkodzenia i okolice przyległe ( sztywna szczotka,
mycie strumieniem wody pod ciśnieniem)

3. Opatrywać można tylko suche i czyste

struktury!!!!!!

4. Dobrze wyścielić opatrunek watą – wszędzie gdzie

będzie zawijany bandaż powinna znajdować się
gruba warstwa waty, by chronić przed uszkodzeniami
wtórnymi – otarcia , odparzenia.

5. Szczególnie zabezpieczyć szparę międzyracicową,

zgiętek pęcinowy i okolice raciczek.

6. Miejsce zranienia np. wrzód okryć gazą nasączoną

środkiem antyseptycznym czy antybiotykiem

13

7. Unikać zbyt ścisłego mocowania opatrunku –

ucisk na tworzywo hamuje produkcję nowego
rogu i opóźnia gojenie

8. Przed założeniem opatrunku zaleca się zebrać róg

z podeszwy – cieńsza warstwa rogu nie uciska na
tworzywo.

9. Pokryć opatrunek zewnętrzną warstwą

wodoodporną lub założyć „but”.

14

Prawidłowe zakładanie

opatrunku

15

Ranę

przykrywamy

gazikiem ze

środkiem

antysept. Lub

antybiotykiem

I warstwa z

równomiernie

rozłożonej waty –

koniecznie wypełnić

przestrzeń

międzyracicową

Owijanie bandażem rozpoczynamy od poprzecznej linii

pod raciczkami. Jako oś obrotu służy jeden koniec
bandaża trzymany w napięciu przez pomocnika

16

Opatrunek nie może
uciskać raciczek i
tkanek miękkich.

Węzeł nie może
nadmiernie uciskać
tkanek.

17

Pokrywanie opatrunku taśmą

izolacyjną – chroni przed wilgocią i zbyt

szybkim zniszczeniem.

18

Taśma nie

może

obejmowac

skóry -

odpażenia

19

Zbyt krótka warstwa waty spowodowała

otarcia pod bandażem bezpośrednio

nałożonym na skórę

20

Za rzadko zmieniany opatrunek sprzyja

pogłębieniu zakażenia

21

Antybiotyki i środki antyseptyczne

1.

Maści

2.

Zasypki – np.Polzomycyna,

3.

Aerozole : kubatol ( spray z dziegciem), derbymed

4.

Jodoform

Antybiotyki w aerozolu np. Terramycin -343 w

rozcieńczeniu 25g/L lub Lincomix w rozc. 8 g/L.

Są skuteczne pod warunkiem nakładania na suche

powierzchnie – mokre powodują miejscowe
rozcieńczenie środka i osłabienie działania.

22

Dziegieć – produkt powstający w procesie suchej

destylacji drewna; silne działanie p-zapalne, odkażjące,
keratolityczne, keratoplastyczne; ropne zapalenia
skóry, wrzody podeszwy.

Unguentum acidi borici – działanie antyseptyczne,

osłaniające, p-zapalne; pobudza ziarninowanie.

Unguentum ammonii sulfobituminici - maść

ichtiolowa – działanie p-zap, antyseptyczne, p-
świądowe; przy ropniach, ropowicach, owrzodzeniach,

Unguentum olei jecoris aselli – maść tranowa –

osłaniająco, p-świądowo, pobudza przyspiesza
ziarninowanie, zawarta w tranie wit A wplywa
korzystnie na gojenie ran , zmniejsza łuszczenie
naskórka

Maść Lorinden T - zawiera dziegieć węglowy (smoła z

węgla kamiennego)

Unguentum oxyterracini – maść z oksytetracykliną;

antybiotyk szczególnie polecany przy ropnych stanach
zapalnych skóry.

Unguentum Zinci oxydati - wysuszająco na skórę, ma

działanie ściagające i p-świądowe, słabo antyseptycznie,

Unicorn - ( olej terpentynowy, dziegieć sosnowy, lanolina)

– antysepyczne, p-zap, ściagające, p-grzybicze, pobudza
ziarninowanie i produkcje rogu racicowego; Lanolina
ułatwia penetracje zawartych w maści składników.

Vagothyl - silne działanie bakteriobójcze, rzęsistkobójcze,

koaguluje chorobowo zmienione tkanki, przyspiesza
oddzielanie martwicy i procesy regeneracyjne.

Derbymed – puder- spray, dezynfekuje, uśmierza świąd,

łagodząco na podrażnioną skórę. Zawiera tlenek cynku,
stearynian wapnia, olejki z arniki, oregano, rumianku,
nagietka.

Poskramianie

Do uspokojenia zwierzęcia

można użyć ksylazyny w
niskich dawkach. W miarę
zwiększania dawki obserwuje
się różne stopnie sedacji
zwierzęcia.
- dożylnie w dawce: 0,05 – 0,15
mg/kg ( około 1ml na zwierzę)
- domięśniowo : 0,1 – 0,33
mg/kg

25

Podkładki i podkowy

Przymocowanie podkładki do zdrowej racicy

powoduje jej podwyższenie i w ten sposób
odciążenie drugiej chorej strony.

Podkładka – każdy element przymocowany do

podeszwy , którego celem jest uniesienie racicy
chorej powyżej podłoża. Stwarza warunki
umożliwiające odpoczynek i szybsze gojenie
tkanek objętych chorobą .

Podkładki stosuje się przy różnego rodzaju ciężkim

uszkodzeniu podeszwy, złamaniu kości racicowej,
koronowej, pęcinowej.

26

Podkładki i podkowy

W chorej kończynie będzie obciążana tylko ta racica do której

zostanie przymocowany klocek – należy sprawdzić czy zdolna
jest ona do przyjęcia zwielokrotnionego ciężaru np. jeśli na
zdrowej racicy jest podbicie , założenie klocka pogłębi uraz.

Założenie podkładki na chorą kończynę powoduje jej

podwyższenie i przeniesienie części ciężaru na przeciwległą
zdrową kończynę np. podwyższenie prawej kończyny
miednicznej powoduje jednocześnie silniejsze obciążenie
lewej kończyny miednicznej. Główny ciężar przyjmuje racica
zewnętrzna. Przed założeniem podkładki należy
sprawdzić stan racic po przeciwległej stronie
zdrowej!!!

27

Podkładki i podkowy

W kończynach miednicznych wyższe i silniej rozwinięte

są racice zewnętrzne.

W kończynach piersiowych – racice wewnętrzne.
Stąd lokalizacja wrzodów Rusterholza.
Można zrezygnować z zakładania podkładki jeśli urazem

jest objęta jedna z racic przyjmująca mniejsze
obciążenie : w k. miednicznej – racica wewnętrzna; w
k. piersiowej – racica zewnętrzna.

W tych przypadkach wystarczy prawidłowa korekcja

racic.

28

29

Prawidłowe umieszczenie klocka –

koniec podkładki musi kończyć się

razem z wierzchołkiem racicy

30

Podkładki i podkowy

Dostępne są różne rodzaje podkładek:
1.Kloce drewniane :

-najprostsze i najtańsze
-dostępne komercyjnie mają obie powierzchnie
żłobione bruzdami , co zapewnia przyczepność do
podłoża i bazę mocującą dla środka adhezyjnego.

2.Podkładki gumowe
3.Podkładki z tworzyw sztucznych

- mniej wytrzymałe
- z czasem osłabienie przylegania środka

klejącego do sztucznej powierzchni kloca.

4.

Podkładki mocowane do racicy za pomocą

podkowiaków

31

32

Jako środka adhezyjnego najczęściej używa się

metakrylanu metylu.

Przed przymocowaniem kloca konieczna jest korekcja

racic i odpowiednie wyprofilowanie rogu ( odsłonięcie

nowego rogu) dla lepszego przylegania podkładki.

Zwierzęta z założonymi podkładkami powinny być

utrzymywane na cienkiej warstwie ściółki – w

głębokiej podkładka zapada się w podłoże

pierwotnie odciążona racica ponownie jest

obciążana.

Obserwować, czy w trakcie noszenia podkładki nie

nasili się kulawizna – usunąć klocek.

Z reguły po około 6 tygodniach należy skontrolować

stan urazu.

Dłuższe pozostawienie podkładki bez kontroli grozi

przeciążeniem zdrowej racicy w wyniku

nienaturalnego rozkładu sił.

33

Podkładki i podkowy

Dokonanie korekcji

racic i
wyprofilowanie
podeszwy

34

Etapy mocowania podkładki

Oczyścić

ściany
puszki,
można
wykonać
rowki
zwiększające
powierzchni
ę dla masy
klejącej

35

Rozprowadzić

masę
klejącą na
podkładce i
racicy.

Unikać

nakładania
kleju na
opuszkę

36

Przyłożenie podkładki i rozprowadzenie masy

klejącej po ścianach puszki

37

Efekt końcowy – wyraźnie widać jak

odciążone jest chore miejsce

38

Przymocowywanie ochraniacza

racicowego

39

Ciepłe powietrze np. z suszarki

przyspiesza proces polimeryzacji

środka klejącego

40

Wrzód rusterholza – do sąsiedniej

racicy przymocowano podkładkę w

celu odciążenia miejsca chorego

41

Shoof - nazwa własna buta obejmującego całe

racice, skonstruowanego z właściwie
niezniszczalnego plastiku . Dostępne różne rozmiary.

42

Różne typy

bieżnika

Stan po

amputacji
wierzchołka
racicy ( z
powodu
martwicy
wierzchołka
po złamaniu
kości
racicowej)

43

Opatrunek

chroni ranę
przed
zanieczyszcze
niami

Podkładka

odciąża chorą
racicę

44

Po usunięciu

bandaża
widoczny
postęp w
gojeniu rany.

45

Złamanie kości

racicowej:

- Racica pokrywajaca

złamanie jest
utrzymywana w
max zgięciu

( by

zminimalizować siłę
ciągnąca od ścięgna
m. zginacza palców
głębokiego)

- Na zdrową racicę

założona podkładka
by odciążyć stronę
chorą

- Drut stabilizuje

racice w pozycji
zgiętej

46

Błędy przy mocowaniu

podkładek

1. Zbyt cienka warstwa podeszwy zdrowej racicy do której

mocowany jest klocek – duże obciążenie grozi uciskiem
i zmiażdżeniem tworzywa.

2. Nieprawidłowa korekcja podeszwy racicy – racica nie

może być równomiernie obarczana.

3. Przesunięcie się klocka po zbyt krótkim czasie

polimeryzacji środka adhezyjnego

4. Niewłaściwe rozmieszczenie masy klejącej, która

pokrywa skórę opuszek – odleżyny, odparzenia,
kulawizna.

5. Duże pęcherze powietrza w warstwie mocującej

upośledzają kontakt pomiędzy klockiem a racicą; po
pewnym czasie odpadnięcie podkładki

47

48

Opatrunki usztywniające u

bydła w przypadkach złamań

Mają na celu zapewnienie optymalnych warunków

do szybkiego i prawidłowego zrostu przez
odpowiednie unieruchomienie odłamów kostnych.

Najczęściej występujące złamania u bydła dotyczą:

- kości udowej
- kości śródręcza/śródstopia
- kości piszczelowej

49

PRAWA POTTA:

1.

Przy złamaniu kości długiej należy

unieruchomić opatrunkiem dwa
sąsiadujące stawy

(

stąd najlepiej nadają się do

leczenia pod opatrunkiem złamania kości poniżej stawu
kolanowego i łokciowego; założenie opatrunku na kość ramienną
czy udową jest problematyczne; mięśnie otaczające te okolice
tworzą coś w rodzaju naturalnego unieruchomienia i przy
założeniu specjalnego opatrunku - np.szyna Thomasa – można
osiągnąć tymczasową stabilizację do czasu ich osteosyntezy )

2.

Przy uszkodzeniu stawu należy

unieruchomić kości tworzące dany staw.

Ze względu na masę zwierzęcia niepomyślne

rokowanie mają :
- złamania otwarte
- złamania śródstawowe
- złamania wieloodłamowe
- złamania z rozległym uszkodzeniem tkanek
otaczających ( pozrywane więzadła, mięśnie,
uszkodzenie dużych pni nerwowych, rozległe
krwiaki).

Niestety także względy gospodarcze ( zmniejszenie

wagi, produkcji mleka przez okres leczenia) i
finansowe mają duży wpływ na podjecie decyzji o
leczeniu.

51

Leczenie złamania pod

opatrunkiem

Do leczenia za pomocą opatrunków kwalifikują się:
- Złamania śródręcza/śródstopia
- Złamania poniżej 1/3 dalszej kości promieniowej/

piszczelowej.

Młode osobniki rokują pomyślnie.

Uznaje się , że złamania zlokalizowane powyżej -

kośc ramienna, udowa rokują tylko przy leczeniu
operacyjnym – osteosynteza + opatrunek.

52

Główną trudnością przy leczeniu złamań u dużych

zwierząt jest brak możliwości tymczasowego
odbarczenia chorej kończyny i duża masa
ciała zwierzęcia. Stąd najczęstszą przyczyną
niepowodzeń jest niewystarczające
unieruchomienie chorego odcinka.

Wyjątek stanowią złamania kości racicowej,

koronowej i pęcinowej – odciążenie możliwe jest
przez podwyższenie zdrowej racicy przez
podkładkę.

53

Do pierwszego, tymczasowego unieruchomienia

kończyny najlepiej nadaje się opatrunek Roberta-
Jonesa - jest to opatrunek z bardzo grubą warstwą
wyściełającą( kilka obwojów waty, wzdłuż przylepca,
bandaże). Zapobiega powstawaniu obrzęków, wchłania
wysięki, stabilizuje.

Grubość opatrunku powinna być 3 razy większa niż

średnica kończyny.

Do wzmocnienia szyny np.aluminiowe lub deski:

- w kończynie piersiowej biegnące po stronie bocznej i
przyśrodkowej
- w kończynie miednicznej – po stronie przedniej i tylnej

54

Leczenie złamania pod

opatrunkiem

Szyny nadają
sztywność
i uniemożliwiają
odwodzenie kończyny
chroniąc w ten sposób
przed powstaniem
złamania otwartego po
stronie przyśrodkowej.

Należy pamiętać o

zabezpieczeniu
grubszą warstwą waty
wyniosłości kostnych –
guz piętowy, kość
dodatkowa
nadgarstka!!!!!

55

56

Bardziej stabilne opatrunki wykonuje się z gipsu lub

żywic syntetycznych.

Aby wzmocnić opatrunek można umieścić w nim

pręty metalowe lub deski, odpowiednio
wyprofilowane do kształtu kończyny.

Pręt metalowy wygięty w kształcie litery „U” może

wystawać poza racicę, służąc za punkt podparcia.

Ryzyko powstania odleżyn przy bliższej krawędzi

opatrunku.

57

58

Złamania kości udowej, ramiennej, bliższej

promieniowej i piszczelowej niemożliwe są do
skutecznego unieruchomienia za pomocą
opatrunku.

Należy rozważyć osteosyntezę w połączeniu z

opatrunkiem usztywniającym lub szyną
Thomasa.

59

Kończyna cielęcia z

założoną szyną ,
unieruchomiona za
pomocą opatrunku
„walking-cast” przy
złamaniu kości
piszczelowej

60

Zakładanie opatrunku po

amputacji racicy

Wyścielenie

kikuta
amputacyjne
go

61

62

Opatrunek przed

pokryciem go
warstwą taśmy
izolacyjnej lub
dziegciem

63

64

Unieruchomienie

racic przez drut
ortopedyczny
przewiercony
przez ich
wierzchołki oraz
opatrunek po
operacji usunięcia
międzyraciczaka
( tyloma)

65

Opatrunek gipsowy lub z żywicy

syntetycznej

- przecięcie wzdłuż ułatwia późniejsze

zmiany opatrunku

Opatrunek na kończynę

Tie –over bandage

Opatrunek po wypatroszeniu

oczodołu

74

Bardzo dziękuję za

uwagę!!!!

75