Przeszczep Szpiku

Kostnego

Pracownia Immunologii Klinicznej,

Transplantacyjnej i Genetyki

WSS im. M. Kopernika w Łodzi

1968 rok - Pierwszy udany

przeszczep allogenicznego

szpiku

( Gatti, USA )

Choroby Leczone Przeszczepem

Szpiku Kostnego

Choroby dziedziczne:

Nowotwory:

Niedokrwistość

sierpowatokrwinkowa,

Niedokrwistość

śródziemnomorska

(niedokrwistość

Cooley’a, talasemia),

Zespół Wiskott’a – Aldrich’a,

Zespół Chediaka – Higashiego,

Zespół neurologiczny Louis –

Barra

( ataxia teleangiectasia )

Ciężki złożony niedobór

odpornościowy ( SCID )

Przewlekła choroba

ziarniniakowa,

Grzybica błon śluzowych i skóry,

Choroba Fanconiego,

Choroba Gauchera.

Ostra białaczka limfoblastyczna,

Ostra białaczka szpikowa,

Przewlekła białaczka szpikowa,

Chłoniak,

Guzy lite:

piersi, płuc, jajnika, jądra

Poziomy Doboru Dawcy i Biorcy
Komórek Krwiotwórczych ( wg Van
Rooda i Oudshorn’a

)

prawdopodobieństwo znalezienia dawcy
niespokrewnionego 1:25 000

stopień

MHC

/ metoda

VI

A, B

/ serologicznie ;

DR

/ serologicznie

V

A, B

/ serologicznie ;

DRB1*

/ molekularnie LR

IV

A, B

/ serologicznie ;

DRB1*, DQB1*

/ molekularnie LR

III

A

/ serologicznie ;

B, DRB1*, DQB1*

/ molekularnie HR

II

A, B, C

/ molekularnie LR ;

DRB1*, DQB1*

/ molekularnie HR

I

A, B, C, DRB1*, DQB1*

/ molekularnie HR

Dobór Dawcy i Biorcy Komórek

Krwiotwórczych

 Dawca rodzinny

zgodność grupy krwi ABO:
bez znaczenia

zgodność w MHC:
VI, V, IV stopień wg Van

Rooda i Oudshorn’a

 Dawca

niespokrewniony

zgodność grupy krwi ABO:
bez znaczenia

zgodność w MHC:
II, I stopień wg Van Rooda i

Oudshorn’a

Dziedziczenie Antygenów MHC - Rozkład

Rodzinny Genotypów

Rodzice

Helena

Jan

A*

B*

Cw*

DRB1*

0201

4404

0501

0404

0302

4010

0402

0104

A*

B*

Cw*

DRB1*

0301

5701

0402

1103

2301

5801

0704

1503

Dzieci

Bożena

Zofia

Roman

Jan

A*

B*

Cw*

DRB1*

0301

5701

0402

1103

0302

4010

0402

0104

A*

B*

Cw*

DRB1*

2301

5801

0704

1503

0201

4404

0501

0404

A*

B*

Cw*

DRB1*

0201

4404

0501

0404

0301

5701

0402

1103

A*

B*

Cw*

DRB1*

2301

5801

0704

1503

0302

4010

0402

0104

Józef

Maria

Danuta

A*

B*

Cw*

DRB1*

0101

0802

0702

0305

1101

3505

0402

0101

A*

B*

Cw*

DRB1*

0204

5602

0303

0701

0202

1802

0703

1103

A*

B*

Cw*

DRB1*

0204

5602

0303

0701

2501

1802

0704

0403

Wnuki

Wnuki

Wnuki

Elżbieta

Mirosława

Tomasz

Ewa

Marek

Katarzyna

A*

B*

Cw*

DRB1*

0101

0802

0702

0305

0302

4010

0402

0104

A*

B*

Cw*

DRB1*

0101

3505

0402

0101

0302

4010

0402

0104

A*

B*

Cw*

DRB1*

0101

0802

0702

0305

0301

5701

0402

1103

A*

B*

Cw*

DRB1*

0201

4404

0501

0404

0204

5602

0303

0701

A*

B*

Cw*

DRB1*

2301

5801

0704

1503

0204

5602

0303

0701

A*

B*

Cw*

DRB1*

2301

5801

0704

1503

0204

5602

0303

0701

Metody Pobierania Komórek

Krwiotwórczych

Pobranie z talerza

biodrowego

Separacja komórek

krwiotwórczych

( afereza )

2 tygodnie wcześniej

pobranie 450 ml krwi



przetoczenie po pobraniu

szpiku

czas zabiegu: 60 – 90 min.

objętość: 1000 – 1500 ml

szpiku (20-25 ml / kg m.c.
dawcy )

niezgodność grupowa ABO

 usunięcie erytrocytów i

osocza

przez 5 dni G-CSF podskórnie

5-10 kom.
hematopoetycznych/

l krwi



100 kom.
hematopoetycznych/

l krwi

czas separacji: ok. 4 godz.

to rodzaj fizjologicznej (choć np. w transplantologii

hematologicznej

często niepożądanej) reakcji zachodzącej w

organizmie biorcy

przeszczepu

pod wpływem wprowadzonych

do niego obcych antygenowo

limfocytów

.

Limfocyty T przyjęte od dawcy naciekają (obce dla nich) tkanki
gospodarza i doprowadzają do ich niszczenia. Najczęściej
zajmowanymi narządami są

skóra, przewód pokarmowy i

wątroba

. Usunięcie zawiesiny limfocytów z materiału

przeszczepowego zmniejsza ryzyko GVHD. Z drugiej strony,
nieobecność

leukocytów

w przeszczepie wzmaga ryzyko reakcji

gospodarz przeciwko przeszczepowi i w efekcie

odrzucenia przeszczepu

.

Odpowiednik reakcji GVH, w której komórki dawcy atakują

antygeny

obecne na powierzchni

komórek nowotworowych

wykorzystywany jest w terapii

białaczek

(GVL - Graft Versus

Leukemia).

GVHD jest ciężką chorobą mogącą prowadzić nawet do śmierci
pacjenta. O chorobie GVH mówi się jako ostrej, kiedy rozwija
się w ciągu 100 dni od przeszczepu i jako przewlekłej gdy
pojawia się po tym czasie.

Graft-Versus-Host Disease, GVHD,
lub choroba przeszczep przeciwko
gospodarzowi

Czynniki Ryzyka Rozwoju Choroby

Przeszczep Przeciwko Gospodarzowi

( GvHD )

GvHD

– ostra

GvHD

- przewlekła

ciąże dawcy szpiku,

duża liczebność limfocytów T

w szpiku,

niezgodność w MHC,

przeszczep od kobiety do

mężczyzny,

podeszły wiek dawcy i biorcy,

brak immunosupresji,

wcześniejsze zakażenie

wirusem opryszczki,

stosowanie dużych dawek

promieniowania.

niezgodność w MHC,

przeszczep od kobiety do

mężczyzny,

podeszły wiek dawcy i biorcy,

przebyta ostra GVHD,

przetoczenie leukocytów

dawcy.

KRAJOWA RADA TRANSPLANTACYJNA
 RAPORT z DZIAŁALNOŚCI w 2006 ROKU

4

36(+5)

13

5 (+1)

5

40

8

8 (+1)

2

Akademicki Szpital Kliniczny im. J Mikulicza-Radeckiego we

Wrocławiu

Dolnośląskie Centrum Transplantacji Komórkowych z KBDS we

Wrocławiu

Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Prof A. Gębali Klinika

Hematologii i Onkologii Dziec.AM w Lublinie

Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie

Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny w

Warszawie

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego

AM w Katowicach

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1- Akademickie

Centrum Kliniczne Akademii Medycznej w Gdańsku

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 5 im. K.J onschera

Akademii Medycznej w Poznaniu

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Przemienienia

Pańskiego Nr 1 w Poznaniu

CBU
PBSC
BM

Aktywność Ośrodków

Transplantacyjnych

w 2006 roku

– przeszczepienia od

niespokrewnionego

dawcy ( N=128 )

-wykorzystanie źródeł

komórek

macierzystych

( liczbę retransplantacji

podano w nawiasie).

KRAJOWA RADA TRANSPLANTACYJNA
 RAPORT z DZIAŁALNOŚCI w 2006 ROKU

Aktywność Ośrodków

Transplantacyjnych

w 2006 roku.

Przeszczepienia od

spokrewnionego

dawcy

( N=182 )-

wykorzystanie źródeł

komórek

macierzystych

( liczbę retransplantacji

podano w nawiasie)

5

8 (+1)

17

14

7

12

11(+4)

30

9

9

15

22

6

4

8

0

5

10

15

20

25

30

35

Akademicki Szpital Kliniczny im. J Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu

Dolnośląskie Centrum Transplantacji Komórkowych z KBDS we Wrocławiu

Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Prof A. Gębali Klinika Hematologii i Onkologii

Dziec.AM w Lublinie

Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie

Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny w Warszawie

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego AM w

Katowicach

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1- Akademickie Centrum

Kliniczne Akademii Medycznej w Gdańsku

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 we Wrocławiu

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 5 im. K.J onschera Akademii

Medycznej w Poznaniu

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Nr 1 w

Poznaniu

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w

Krakowie

Szpital Uniwersytecki im. dr Antoniego J urasza w Bydgoszczy

Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie

Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

PBSC
SZPIK

CENTRALNY REJESTR NIESPOKREWNIONYCH
DAWCÓW SZPIKU I KRWI PĘPOWINOWEJ
POLTRANSPLANT

Biuletyn Informacyjny nr 1(15) Marzec

2007r.

Działalność Centralnego Rejestru

Niespokrewnionych Dawców Szpiku

i Krwi Pępowinowej

www.poltransplant.org.pl

I

III

V

VII

IX

XI

S1

66

60

241

152

523

223

446

249

196

380 408

315

0

100

200

300

400

500

600

Dawcy zarejestrowani

w CRNDSiKP w 2007 roku

Działalność Centralnego Rejestru

Niespokrewnionych Dawców Szpiku

i Krwi Pępowinowej

www.poltransplant.org.pl

1003 1128

1566

1890

2382

2357

3261

13587

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007 RAZEM

Dawcy zarejestrowani w

CRNDSiKP w latach 2001-2007

( n = 13587 )

Działalność Centralnego Rejestru

Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi

Pępowinowej

www.poltransplant.org.pl

Pobrania komórek krwiotwórczych w 2007r.

od dawców zarejestrowanych w CRNDSiKP

PBSC

- Przeszczep komórek krwiotwórczych krwi obwodowej

BM

- Przeszczep szpiku

I

II

III

IV

V

VI

VII

VII

I

IX

X

XI

XII SUMA

PBS

C

1

1

-

1

-

1

-

1

1

-

1

-

7

BM

-

-

-

1

-

-

-

-

-

2

-

2

5

Ośrodki Przeszczepiające

Komórki Krwiotwórcze

w Polsce

1. Klinika Hematologii i Chorób Rozrostowych Układu Krwiotwórczego AM , Sam. Publ. Szp. Klin. Nr 1, 61-833

Poznań

, ul. Szkolna 8/12 , tel. (0-61) 852-

89-52

2. Dolnośląskie Centrum Transplantacji Komórkowych z Krajowym Bankiem Dawców Szpiku, 53-439

Wrocław

, ul. Grabiszyńska 105, tel. [phone]-

12, fax [phone]

3. SP. Szp. Klin. im. A. Mieleckiego, Katedra i Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku, 40-029

Katowice

, ul. Reymonta 8, tel. (0-32) 256-28-58

4. Instytut Hematologii i Transfuzjologii, 00-957

Warszawa

, ul. Chocimska 5, tel. [phone]

5. Dziecięcy Szpital Kliniczny, Katedra i Klinika Hematologii i Chorób Rozrostowych Dzieci, 50-345

Wrocław

, ul. Bujwida 44, tel. [phone]

6. SP ZOZ Szpital Uniwersytecki , Katedra i Klinika Hematologii, 31-501

Kraków

, ul. Kopernika 17 , tel. [phone]

7. Centrum Onkologii, Instytut Marii Skłodowskiej-Curie, Klinika Nowotworów Układu Chłonnego, 02-781

Warszawa

, ul. Roentgena 5 , tel. [phone]-

24

8. SP Szpital Kliniczny, Katedra i Klinika Hematologii i Onkologii Dziecięcej, 20-093

Lublin

ul. Chodźki 2 , tel. [phone]

9. SP Szpital Kliniczny Nr 5, Klinika Hematologii i Onkologii Dziecięcej, Instytutu Pediatrii Oddziału Transplantacji Szpiku, 60-572

Poznań

, ul. Szpitalna

27/33, tel. [phone]

10.

SP Centralny Szpital Kliniczny, Klinika Hematologii i Onkologii, 02-097

Warszawa

, ul. Banacha 1a , tel. [phone]

11.

SP Szpital Kliniczny Nr 4, Katedra i Klinika Hematologii, 20-090

Lublin

, ul. J aczewskiego 8, tel. [phone]

12.

SP Szpital Kliniczny Nr 1, 80-952

Gdańsk

, ul. Dębinki 7 , tel. [phone]

13.

CSK WAM z Polikliniką, SPZOZ Oddział Kliniczny Hematologii, 00-909

Warszawa

, ul. Szaserów 128, tel. [phone]

14.

CSK WAM z Polikliniką , SPZOZ Oddział Kliniczny Onkologiczny, 00-909

Warszawa

, ul. Szaserów 128 , tel. [phone]