Charakterystyka

Charakterystyka

tkanki

tkanki

nabłonkowej

nabłonkowej



Tkanka

Tkanka

nabłonkowa

nabłonkowa



Funkcje tkanki nabłonkowej

Funkcje tkanki nabłonkowej



Podstawowa klasyfikacja

Podstawowa klasyfikacja

nabłonków

nabłonków



Przegląd nabłonków

Przegląd nabłonków

Tkanka nabłonkowa

Tkanka nabłonkowa

Tkanka nabłonkowa (nabłonek, epithelium)

Tkanka nabłonkowa (nabłonek, epithelium)

okrywa powierzchnię ciała i wyścieła jamy

okrywa powierzchnię ciała i wyścieła jamy

ciała. Tworzy ona zewnętrzną warstwę skóry,

ciała. Tworzy ona zewnętrzną warstwę skóry,

wyściółkę dróg trawiennych, oddechowych,

wyściółkę dróg trawiennych, oddechowych,

rozrodczych oraz kanalików nerkowych.

rozrodczych oraz kanalików nerkowych.

Tkanka nabłonkowa składa się z komórek

Tkanka nabłonkowa składa się z komórek

ściśle do siebie przylegających, tworzących

ściśle do siebie przylegających, tworzących

ciągłą warstwę. Jedna powierzchnia tej

ciągłą warstwę. Jedna powierzchnia tej

warstwy związana jest z głębiej położoną

warstwy związana jest z głębiej położoną

tkanką za pośrednictwem niekomórkowej

tkanką za pośrednictwem niekomórkowej

błony podstawowej (podstawnej) zbudowanej z

błony podstawowej (podstawnej) zbudowanej z

cienkich włókien i substancji

cienkich włókien i substancji

polisacharydowych produkowanych przez

polisacharydowych produkowanych przez

komórki nabłonka.

komórki nabłonka.

Funkcje tkanki

Funkcje tkanki

nabłonkowej

nabłonkowej

Do funkcji tkanki nabłonkowej należy ochrona,

Do funkcji tkanki nabłonkowej należy ochrona,

wchłanianie (absorpcja), wydzielanie (sekrecja),

wchłanianie (absorpcja), wydzielanie (sekrecja),

oraz odbieranie bodźców. Nabłonkowa warstwa

oraz odbieranie bodźców. Nabłonkowa warstwa

skóry okrywa ciało i chroni je przed rozmaitymi

skóry okrywa ciało i chroni je przed rozmaitymi

zagrożeniami, w tym przed urazami mechanicznymi,

zagrożeniami, w tym przed urazami mechanicznymi,

szkodliwymi związkami chemicznymi, bakteriami

szkodliwymi związkami chemicznymi, bakteriami

oraz przed utratą płynów. Poprzez tkankę

oraz przed utratą płynów. Poprzez tkankę

nabłonkową wyściełającą przewód pokarmowy

nabłonkową wyściełającą przewód pokarmowy

wchłaniane są do wewnątrz ciała substancje

wchłaniane są do wewnątrz ciała substancje

odżywcze i woda. Wszystko to, co dociera do

odżywcze i woda. Wszystko to, co dociera do

organizmu lub wydostaje się z wnętrza ciała, musi

organizmu lub wydostaje się z wnętrza ciała, musi

przedostać się przez jedną lub więcej warstw

przedostać się przez jedną lub więcej warstw

komórek nabłonka. Pokarm włożony do ust i

komórek nabłonka. Pokarm włożony do ust i

połknięty nie jest naprawdę „we wnętrzu” ciała,

połknięty nie jest naprawdę „we wnętrzu” ciała,

dopóki nie zostanie wchłonięty przez nabłonek

dopóki nie zostanie wchłonięty przez nabłonek

przewodu pokarmowego i nie dostanie się do krwi.

przewodu pokarmowego i nie dostanie się do krwi.

Podstawowa

Podstawowa

klasyfikacja

klasyfikacja

nabłonków

nabłonków

•

W zależności od liczby warstw komórek

W zależności od liczby warstw komórek

budujących nabłonki:

budujących nabłonki:

1.

1.

Jednowarstwowe – charakterystyczne dla

Jednowarstwowe – charakterystyczne dla

bezkręgowców, chociaż u kręgowców także

bezkręgowców, chociaż u kręgowców także

występują.

występują.

2.

2.

Wielowarstwowe – występują wyłącznie u

Wielowarstwowe – występują wyłącznie u

kręgowców i złożone maksymalnie z

kręgowców i złożone maksymalnie z

kilkunastu warstw komórek.

kilkunastu warstw komórek.

•

W zależności od kształtu

W zależności od kształtu

komórek:

komórek:

1.

1.

Płaskie

Płaskie

2.

2.

Sześcienne (brukowy,

Sześcienne (brukowy,

kostkowy)

kostkowy)

3.

3.

Walcowate (cylindryczne)

Walcowate (cylindryczne)

Przegląd nabłonków

Przegląd nabłonków



Jednowarstwowy płaski – budują go

Jednowarstwowy płaski – budują go

spłaszczone, wieloboczne komórki,

spłaszczone, wieloboczne komórki,

których jądra umieszczone są

których jądra umieszczone są

centralnie. Występuje na

centralnie. Występuje na

powierzchni opłucnej, otrzewnej,

powierzchni opłucnej, otrzewnej,

wyściełają pęcherzyki płucne,

wyściełają pęcherzyki płucne,

naczynia krwionośne, ścianę owodni.

naczynia krwionośne, ścianę owodni.



Jednowarstwowy sześcienny: budują

Jednowarstwowy sześcienny: budują

go komórki równościenne,

go komórki równościenne,

przypominające swoim kształtem

przypominające swoim kształtem

kostki do gry, w których jądra

kostki do gry, w których jądra

umieszczone są centralnie.

umieszczone są centralnie.

U człowieka nabłonek ten występuje

U człowieka nabłonek ten występuje

w kanalikach nerkowych i

w kanalikach nerkowych i

końcowych odcinkach gruczołów.

końcowych odcinkach gruczołów.



Jednowarstwowy walcowaty – budują go

Jednowarstwowy walcowaty – budują go

wysokie komórki o kształcie nieregularnych

wysokie komórki o kształcie nieregularnych

graniastosłupów. Ich jądra znajdują się w

graniastosłupów. Ich jądra znajdują się w

spodniej warstwie cytoplazmy, niewiele

spodniej warstwie cytoplazmy, niewiele

ponad błoną podstawną. U człowieka ten

ponad błoną podstawną. U człowieka ten

typ nabłonka występuje w przewodzie

typ nabłonka występuje w przewodzie

pokarmowym od żołądka do odbytnicy. W

pokarmowym od żołądka do odbytnicy. W

jelicie cienkim dodatkowo występują

jelicie cienkim dodatkowo występują

wypustki cytoplazmatyczne, zwane

wypustki cytoplazmatyczne, zwane

mikrokosmkami, które zwiększają

mikrokosmkami, które zwiększają

wielokrotnie powierzchnię wchłaniania.

wielokrotnie powierzchnię wchłaniania.



Jednowarstwowy wielorzędowy: budują go

Jednowarstwowy wielorzędowy: budują go

wysokie komórki przypominając powyginane

wysokie komórki przypominając powyginane

graniastosłupy, z których część jest

graniastosłupy, z których część jest

klinowata i nie dochodzi do wolniej

klinowata i nie dochodzi do wolniej

powierzchni nabłonka. Jądra są umieszczone

powierzchni nabłonka. Jądra są umieszczone

w komórkach na różnych wysokościach (w

w komórkach na różnych wysokościach (w

wielu rzędach). Nabłonek wielorzędowy

wielu rzędach). Nabłonek wielorzędowy

występuje w drogach oddechowych (jamie

występuje w drogach oddechowych (jamie

nosowej, krtani, tchawicy i oskrzelach). Na

nosowej, krtani, tchawicy i oskrzelach). Na

wolnej powierzchni komórek tego nabłonka

wolnej powierzchni komórek tego nabłonka

często występują liczne rzęski pomagające

często występują liczne rzęski pomagające

usuwać zanieczyszczenia, np. pyłowe.

usuwać zanieczyszczenia, np. pyłowe.



Wielowarstwowy płaski – zbudowany jest

Wielowarstwowy płaski – zbudowany jest

zwykle z kilku warstw komórek, z których

zwykle z kilku warstw komórek, z których

zewnętrzne są spłaszczone. Intensywne

zewnętrzne są spłaszczone. Intensywne

podziały w głębszych warstwach (tzw.

podziały w głębszych warstwach (tzw.

rozrodczych) umożliwiają stałe złuszczanie

rozrodczych) umożliwiają stałe złuszczanie

się wierzchnich i odnawianie się tkanki.

się wierzchnich i odnawianie się tkanki.

Występuje w jamie ustnej do przełyku

Występuje w jamie ustnej do przełyku

włącznie, w pochwie i na przedniej

włącznie, w pochwie i na przedniej

powierzchni rogówki. Jeśli wierzchnie

powierzchni rogówki. Jeśli wierzchnie

warstwy rogowacieją i obumierają, tworzą

warstwy rogowacieją i obumierają, tworzą

elastyczną, odnawialną powłokę ochronną

elastyczną, odnawialną powłokę ochronną

pokrywającą u wszystkich kręgowców skórę

pokrywającą u wszystkich kręgowców skórę

– nabłonek wielowarstwowy płaski

– nabłonek wielowarstwowy płaski

rogowaciejący to naskórek.

rogowaciejący to naskórek.



Wielowarstwowy przejściowy: ten typ

Wielowarstwowy przejściowy: ten typ

nabłonka zaliczany jest do szczególnych,

nabłonka zaliczany jest do szczególnych,

ponieważ komórki najbardziej zewnętrznej

ponieważ komórki najbardziej zewnętrznej

spośród 3-5 warstw budulcowych nie mają

spośród 3-5 warstw budulcowych nie mają

stałego kształtu. Zwykle są duże,

stałego kształtu. Zwykle są duże,

baldaszkowate i pokrywają kilka

baldaszkowate i pokrywają kilka

sąsiednich komórek leżących pod nimi.

sąsiednich komórek leżących pod nimi.

U wszystkich owodniowców ten typ

U wszystkich owodniowców ten typ

nabłonka wyściela moczowody.

nabłonka wyściela moczowody.

Koniec

Koniec

Pracę wykonali:

Pracę wykonali:

-Anton Kryetov

-Anton Kryetov

-Artur Dąbkowski

-Artur Dąbkowski

-Igor Duńczak

-Igor Duńczak

-Jacek Zaleski

-Jacek Zaleski