VII. Struktura

organizacyjna banków

komercyjnych

SYSTEM BANKOWY

dr Janina Laudańska-Trynka

2

Organizacja banku

Organizacja

banku

obejmuje

strukturę

organizacyjną banku i elementy tej struktury,

takie jak ……………….., tj. rada nadzorcza i

zarząd, jednostki ………………………….: centralę z

jej departamentami, wydziałami, zespołami,

oddziały regionalne, oddziały operacyjne, filie,

agencje itd.

Szersza definicja organizacji banku obejmuje,

oprócz struktury i jej elementów, także:

– organizowanie

pracy

poszczególnych

elementów tej struktury,

– procedury wykonywania czynności bankowych,

– zakres uprawnień osób zatrudnionych w banku.

3

Czynniki kształtujące strukturę

organizacyjną banków

– zewnętrzne, pozostające …………… kontrolą

banku,

np.: regulacje prawne, tradycja, konkurenci,

– zewnętrzne, ale z możliwością przynajmniej

częściowego ……………………. banków na

nie, np.: klienci – bank ma możliwość

kształtowania relacji z nimi, technologia –

bank ma możliwość jej wyboru,

– wewnętrzne,

wynikające

z

wyborów

dokonywanych przez ……………. .

4

Regulacje prawne struktury

organizacyjnej banku

 regulacje prawne powszechnie obowiązujące -

np. kodeks spółek handlowych wymaga, by każdy bank o

statusie spółki akcyjnej w swej strukturze organizacyjnej

miał określone organy władzy, a mianowicie:

– walne zgromadzenie akcjonariuszy,

– radę nadzorczą,

– zarząd,

– komisję rewizyjną (z możliwością rezygnacji z niej na

rzecz instytucji audytu zewnętrznego)

 ……………..

banków

–

uchwalane

przez

walne

zgromadzenia akcjonariuszy. Statut określa przedmiot

działalności, organy banku i ich kompetencje, wysokość

kapitału zakładowego, jego strukturę, zasady gospodarki

finansowej, strukturę organizacyjną banku;

 ………………… organizacyjne - wprowadzane przez Zarząd

po ew. akceptacji Rady Nadzorczej – określają

wewnętrzną

strukturę

organizacyjną

jednostek

organizacyjnych banków.

5

Walne Zgromadzenie

Akcjonariuszy

Do wyłącznych kompetencji WZA należą:

• rozpatrywanie i zatwierdzanie corocznych sprawozdań

……………..

z działalności banku (i ew. – grupy kapitałowej banku) oraz

jego sprawozdań finansowych

• …………………………., ustalanie dnia dywidendy i terminu

wypłaty dywidendy

• udzielanie absolutorium członkom zarządu banku.

• rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań ………………….

z działalności oraz sprawozdań rady nadzorczej z wyników

oceny sprawozdań finansowych i z działalności banku i

grupy kapitałowej

• udzielanie absolutorium członkom rady nadzorczej Banku

• dokonywanie zmian w składzie rady nadzorczej oraz zmian

wynagrodzenia członków rady nadzorczej

• dokonywanie zmian w statucie banku.

6

Rada Nadzorcza jako organ banku

Rada nadzorcza jest organem kolegialnym sprawującym stały

nadzór nad działalnością banku.

Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy

• ocena sprawozdań finansowych banku - pod względem ich

zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem

faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału

zysku albo pokrycia straty,

• składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego

sprawozdania z wyników tej oceny.

Do kompetencji rady nadzorczej najczęściej także należą :

– powoływanie i odwoływanie prezesa zarządu banku

– powoływanie i odwoływanie, na wniosek prezesa zarządu,

wiceprezesów oraz innych członków zarządu banku,

– wyrażenie

zgody

na

otwarcie

lub

zamknięcie

oddziału za granicą,

– wyrażanie uprzedniej zgody na dokonywanie czynności

rozporządzającej środkami trwałymi banku.

7

Zarząd w strukturze

organizacyjnej banku

Zarząd

prowadzi

bieżącą

działalność

oraz

reprezentuje bank na zewnątrz.

Najczęściej członkowie zarządu (ew. dyrektorzy nie

będący członkami zarządu) sprawują nadzór nad

wyodrębnionymi grupami komórek organizacyjnych

(tworzących tzw. pion).

Komórki organizacyjne podlegające zarządowi noszą

nazwę departamentów, te zaś dzielą się na

wydziały,

a one z kolei na zespoły, sekcje i stanowiska pracy.

8

Struktura organizacyjna

banku

• Na

czele

pionów

grupujących

departamenty, departamentów i oddziałów

stoją dyrektorzy, na czele wydziałów –

naczelnicy, zespołów – kierownicy.

• Mogą też występować jednostki o

charakterze pomocniczym, jak sekretariaty

czy zespoły radców prawnych.

• Banki mogą również powoływać pewne

jednostki organizacyjne obok central– np.

centra kart płatniczych.

9

cd. Struktura organizacyjna

banku

Działalność wykraczająca …………….. czynności

bankowe (świadczenie usług maklerskich, leasingu,

zarządzanie

funduszami

inwestycyjnymi,

zarządzanie aktywami klientów) może być

prowadzona

wyłącznie

przez

………………….

jednostki organizacyjne, sporządzające własne

sprawozdania finansowe. Stanowią one często tzw.

……………………….. od banku, czyli bank jest

w nich 100-procentowym lub większościowym

udziałowcem.

Banki mogą być jedynie ……………………. w sprzedaży

takich produktów.

Z mocy prawa we wszystkich bankach muszą

funkcjonować niektóre komórki organizacyjne, takie

jak kontrola wewnętrzna, w bankach spółdzielczych

– komitet kredytowy.

10

cd. Struktura organizacyjna

banków

Banki

najczęściej

mają

………………

operacyjnych, ale nie muszą jej mieć.

Przy rozbudowanej sieci oddziałów można

spotkać się ze strukturą dwu-, trój- i więcej

-

szczeblową

(z

oddziałami

makroregionalnymi,

regionalnymi,

oddziałami wiodącymi, mikrooddziałami,

filiami,

ekspozyturami,

kasami

zewnętrznymi, punktami obsługi klienta).

11

cd. Struktura organizacyjna

banków

Oddziały regionalne mogą pełnić funkcję albo wyłącznie

szczebla wspierającego, koordynującego i rozliczającego

działalność podległych im oddziałów operacyjnych, albo

podmiotu łączącego zadania jednostki zwierzchniej z

zadaniami oddziałów operacyjnych.

Oddziały operacyjne mogą mieć podporządkowane im

mikrooddziały, filie, ekspozytury, kasy zewnętrzne, punkty

obsługi klienta. Te 3 ostatnie jednostki organizacyjne na

ogół nie mają samodzielności organizacyjnej i księgowej –

są częściami oddziałów operacyjnych.

.

.

12

cd. Struktura organizacyjna

banków.

W ramach sieci placówek bankowych dynamicznie

rozwijają się placówki działające na podstawie

umowy ………………., określane mianem placówek

……………...

Placówki

te

są

najczęściej

ukierunkowane

na

sprawną

obsługę

……………….. klienta detalicznego

Korzystanie – przynajmniej częściowe - z kapitału,

nieruchomości franczyzobiorcy, a jednocześnie

udostępnianie im przez banki swoich marek

i know-how stwarza bankom możliwość

szybszego

i mniej kosztownego rozwoju sieci placówek.

13

Funkcje oddziałów bankowych

Każdy oddział banku, oprócz obsługi klientów, powinien

wykazywać się również

……………..

swego działania.

Oddziały traktowane są jako centra zysków.

Oddziały spełniają zatem szereg funkcji, z których

najważniejsze to:

• zapewnianie dostępności szerokiego zakresu usług dla

klientów

–

usług

depozytowych,

kredytowych,

rozliczeniowych, a także coraz częściej – na zasadzie

pośrednictwa - usług sprzedaży produktów rynku

kapitałowego, ubezpieczeniowego

• pozyskiwanie …………………………… oraz skuteczna

sprzedaż

kolejnych

produktów

klientom

……………………...

• dbanie o pozytywny wizerunek banku – drogą przede

wszystkim zapewniania wysokiej jakości obsługi klientów.

14

cd. Funkcje oddziałów

bankowych.

Szczególną rolę we współczesnych bankach

odgrywa nawiązywanie w ich placówkach

trwałych relacji z klientami banku.

Kierunek

na

racjonalizację

wykorzystania

stacjonarnej sieci dystrybucji prowadzi do:

• likwidacji dużych, nierzadko nierentownych

oddziałów banku,

• rozwoju małych placówek bankowych o pełnym

lub zawężonym zakresie usług,

• otwierania samoobsługowych placówek banku.

15

Orientacje rynkowe w bankach

W zależności od
• priorytetów banków oraz
• pozycji klienta w jego relacjach z bankiem
można mówić o różnych orientacjach

banków, prowadzących do odmiennej ich
struktury organizacyjnej:

 orientacja produkcyjna
 orientacja dystrybucyjna
 orientacja marketingowa

16

Orientacja produkcyjna

Orientacja produkcyjna to model zarządzania

skoncentrowany

na

potrzebach

……………………………… i doskonaleniu procesów i

procedur;

poszczególne

komórki

organizacyjne

minimalizują koszty dostarczanych usług.

Potrzeby rynku nie są analizowane, gdyż popyt

uważany jest za stały i niezmienny element rynku.

Realizacja potrzeb klienta znajduje się na dalszym

planie; reakcja na zmiany popytu, a także procedura

wprowadzania nowego produktu jest powolna.

Dominującą strukturą organizacyjną w takim banku jest

struktura …………………..

Taki model obowiązywał w bankowości światowej przez

dziesięciolecia.

17

cd. Orientacja produkcyjna.

Cechy charakterystyczne organizacji pracy

banków w tym modelu:

 sztywny system obsługi klientów – godziny

otwarcia placówek dostosowane do potrzeb

i wygody banku,

 nieelastyczna organizacja pracy na sali

operacyjnej,

 sformalizowane procedury kredytowe,
 praca znaczącej części zatrudnionych

na zapleczu księgowo-operacyjnym.

18

Orientacja dystrybucyjna

Założeniem banku zorientowanego na sprzedaż

(dystrybucyjnie) jest zwiększenie dostępności

do produktów i usług bankowych, głównym

przejawem – rozbudowa sieci oddziałów banków

i punktów obsługi klientów, w tym również

bankomatów, rozwój bankowości elektronicznej.

Działania intensyfikujące sprzedaż są z reguły

nastawione na proste przyciągnięcie do banków

większej ilości klientów, bez szczegółowej ich

analizy pod kątem potencjalnej dochodowości dla

banku.

Celem

działań

jest

otwarcie

jak

największej liczby nowych rachunków.

19

cd. Orientacja

dystrybucyjna.

Ważnym

przejawem

orientacji

dystrybucyjnej

jest

również

pewna

aktywność

………………….

i ………………. banków, niezauważalna przy
strategii produkcyjnej.

Działania promocyjne i reklamowe mają

jednak charakter jedynie ………………, są
podejmowane w konkretnych sytuacjach,
np.

otwierania

nowego

oddziału,

wprowadzania nowego produktu.

20

Orientacja marketingowa

Jest rezultatem umocnienia się siły przetargowej

………………..,

wyrazem

przewartościowania

relacji bank - klient.

Orientacja marketingowa oznacza przestawienie

modelu zarządzania na badanie rynku

umożliwiające rozpoznanie potrzeb klientów oraz

określenie

pożądanych

cech

nowych,

zindywidualizowanych produktów.

Orientacja marketingowa zakłada też bardziej

zróżnicowane podejście do klientów – ich

……………………., najczęściej ze względu na

dochodowość klientów dla banku.

21

cd. Orientacja marketingowa

Orientacja marketingowa przyjmuje rynek jako

centralny

punkt

zainteresowania

osób

zarządzających firmą.

Sfera

kształtowania

produktu,

polityki

dystrybucji, komunikacji marketingowej, public
relations, nawet - obowiązujące wzorce
zachowań

personelu,

tworzą

w tym modelu zarządzania jednolitą całość.

22

Orientacje – podsumowanie

Orientacja

produkcyjna

Orientacja

dystrybucyjn

a

Orientacja

marketingow

a

godziny otwarcia

dostosowane do

potrzeb banków, a

nie klientów

zwiększenie liczby

punktów obsługi,

rozbudowa sieci

oddziałów

badania rynku jako

podstawa otwierania

placówek, godzin

otwarcia

nieelastyczna

organizacja pracy -

kolejki

organizacja funkcji

sprzedaży w bankach

segmentacja klientów

wg kryterium

dochodowości dla

banku

klient przychodzi do

banku – nigdy

odwrotnie

fuzje i przejęcia jako

sposób zwiększenia

sieci dystrybucji

kształtowanie

trwałych relacji z

klientami

promocja

akcentująca samo

istnienie banku

promocja produktowa

promocja skierowana

do segmentów

docelowych

Rynek nienasycony,

łatwy wzrost udziału

w rynku

Walka o udział w

rynku, w tym również

- przez fuzje i

przejęcia

Rynek ustabilizowany.

Walka o utrzymanie

pozycji rynkowej

23

Strategie rozwoju a struktury

organizacyjne banków

Obecnie w zdecydowanej większości

banków

w

Polsce

dominują

struktury

zorientowane

na

klienta.

Stąd tendencja do …………………….

pracowników tzw. front office –
doradców czy opiekunów klientów.

24

cd. Strategie rozwoju a

struktury organizacyjne

banków

Dla największych podmiotów korporacyjnych,

korzystających często z niestandardowych
produktów i specjalistycznych usług, coraz
częściej komórki obsługi lokalizowane są
w oddziałach regionalnych, tworzonych
centrach biznesowych lub bezpośrednio
w centrali.

Temu rozwiązaniu przyświeca założenie, że

najważniejsi klienci korporacyjni wymagają
w obsłudze specjalistów najwyższej rangi.

25

cd. Strategie rozwoju a

struktury organizacyjne

banków

Rozwiązaniem alternatywnym dla tworzenia

trwałych relacji z klientem jest nastawienie
na łatwość dokonania transakcji bankowych
przy

zachowaniu

……………………….

świadczonych usług.

Prowadzi to do rozwoju placówek o niewielkiej

liczbie zatrudnionych (2 - 5 osobowych),
oferujących przede wszystkim standardowe
produkty;

najczęściej

placówki

takie

korzystają ze wsparcia dużych oddziałów.

26

cd. Strategie rozwoju a

struktury organizacyjne

banków.

Pojawia się tu jednak problem jakości obsługi

jako podstawowej bariery wejścia dla innych

banków.

Sama ilość placówek i technologia jest

stosunkowo łatwa do pokonania przez

konkurencję.

Jakość, indywidualizacja obsługi – to główne

czynniki budowania trwałych relacji banku

z klientem, a więc wzmacniania lojalności

klienta.

.

27

Sieć oddziałowa – motywy

rozwoju

• możliwość dotarcia z produktami i usługami

do większej liczby potencjalnych klientów,

możliwość opanowania nowych rynków;

• budowa …………………………… kontaktów

z klientami, a przez to uzyskanie silniejszych

więzi klientów z bankiem - podniesienie

stopnia lojalności klientów;

• pozyskanie

relatywnie

taniego

źródła

…………………na działalność aktywną banku;

28

cd. Sieć oddziałowa – motywy

rozwoju.

• możliwość wykorzystania dużej sieci także

do sprzedaży innych produktów niż
bankowe

(bony

skarbowe,

obligacje,

fundusze

inwestycyjne,

fundusze

emerytalne, ubezpieczenia itd.),

• stworzenie silnej bariery wejścia dla

nowych banków – ze względu na koszty,
czas
i

ograniczoną

dochodowość

nowo

wchodzących konkurentów.

29

Banki bez sieci oddziałów.

Alternatywą dla rozwoju gęstej sieci oddziałowej

może być:

• intensywny rozwój bankowości elektronicznej,
• wykorzystywanie pośredników w sprzedaży

usług finansowych,

• rezygnacja

z

prowadzenia

rachunków

klientowskich przy założeniu korzystania

w

znaczącym

stopniu

ze

środków

pozyskiwanych na rynkach międzybankowych

oraz z innych źródeł zewnętrznych.

30

System informatyczny a

organizacja banków

Podstawowe funkcje systemu informatycznego banku
1.

umożliwienie sprawnej obsługi klienta,

2.

zapewnienie bezpieczeństwa banku,

3.

umożliwienie sporządzania pełnej sprawozdawczości

finansowej na podstawie przepływu informacji

w systemie on line

4.

nowe funkcje – stworzenie infrastruktury dla CRM

oraz instrumentarium dla zaawansowanej wyceny

ryzyka

W zależności od posiadanego systemu informatycznego

możliwe jest wyróżnienie kilku sposobów organizacji

banku.

31

cd. System informatyczny

a organizacja banków

1.

W przypadku rozproszonego oddziałowego

systemu

informatycznego

komputery

ułatwiają jedynie przeprowadzanie operacji,

a

pracownicy

kontrolują

poprawność

dokonywanych czynności.

Każdy oddział prowadzi własną ……………….,

możliwość

informatycznego

sporządzania

analiz

czy

raportów

jest

ograniczona.

Pracownicy podzieleni są na pracowników

bezpośredniej

obsługi

klientów

i

zapleczowych; część prac …………………….

wykonują wszyscy pracownicy.

32

cd. System informatyczny

a organizacja banków.

2. W systemie mieszanym, częściowo scentralizowanym,

jest

możliwość

korzystania

z danych ………………………. na szczeblu lokalnym. Część

oddziałów może działać bez zaplecza, pracownicy

obsługujący klientów w niewielkim stopniu obciążani są

czynnościami zapleczowymi.

3. System informatyczny scentralizowany zakłada

łączność każdej placówki w czasie rzeczywistym

z centralnym komputerem oraz zintegrowanie czynności

umożliwiające

sporządzanie

raportów

i księgowości bilansowej na szczeblu centrali. Oddziały

mogą składać się wyłącznie z komórek mających

styczność z klientami; zaplecze umiejscowione jest

w ……………………………