Krążenie krwi

Obejmuje ono:
1. Płyny ustrojowe; krew, chłonka,

płyn tkankowy.

2. Łożysko krwionośne

wypełnione krwią dzięki;

• Sercu,
• Układowi naczyń krwionośnych

Krew

• Jest to tkanka płynna wypełniająca

łożysko naczyń krwionośnych,

• oddzielona ona jest od pozostałych

tkanek co najmniej l warstwą
komórek, którą stanowi
śródbłonek naczyniowy.

• całkowita objętość krwi wypełniająca łożysko

krwionośne stanowi od 1/20-1/13 masy ciała.

Krew

Zawiera ona;
• Elementy upostaciowane

(erytrocyty, leukocyty, trombocyty
stanowiące mniej niż 50% objętości
krwi)

• Elementy

nieupostaciowane( składniki
osocza krwi)

Krew

• Stosunek objętości erytrocytów do

objętości pełnej krwi nosi nazwę

hematokrytu
• U człowieka zdrowego wynosi on

40-50%.

Krew

Rola krwi w organiźmie
• Główną funkcją krwi jest

utrzymanie stałego środowiska
wewnętrznego.

Krew

• Funkcja ta może być spełniona

dzięki temu, że krew krążąc w
organiźmie powoduje:

1. transport tlenu z płuc do tkanek,
2. transport dwutlenku węgla z

tkanek do płuc

Krew

3.transport do wszystkich tkanek

produktów energetycznych i
budulcowych wchłoniętych z p.p.

4. transport do nerek -produktów

przemiany materii wchłoniętych z
tkanek

5. transport hormonów

wytworzonych w organiźmie

Krew

6. transport witamin wchłoniętych

w p.p.

7. magazynuje hormony tarczycy i

steroidowe wiążąc je z białkami
osocza krwi

8. wyrównuje ciśnienie osmotyczne

we wszystkich tkankach,

Krew

10.wyrównuje różnicę temperatur

między tkankami

11.funkcję obronną przed

bakteriami (fagocytoza)

12.eliminuje za pomocą przeciwciał

i układu dopełniacza substancje
obce o charakterze białkowym.

Krew

• Krew obwodowa jest to tkanka

płynna, mająca wiele cech

wspólnych z tkanka łączną:

• 1 obie pochodzą z mezenchymy,

• 2 główną masę w tkance łącznej

stanowi istota komórkowa, a we krwi

osocze oraz niewielka ilość elementów

morfotycznych zawieszonych w osoczu,

Krew

• Elementy komórkowe krwi
• erytrocyty,
• leukocyty,
• płytki krwi

Krew

Tkanki krwiotwórcze dzielą się;
l. Pierwotne - czyli centralne tkanki

hematopoetyczne(szpik kostny
czerwony i grasica)

2.

Wtórne- czyli obwodowe tkanki
hematopoetyczne(węzły chłonne,
grudki chłonne w błonach
śluzowych i śledziona)

Krew

• Szpik kostny czerwony-
• Jest zasadniczy narząd krwiotwórczy

w życiu pozapłodowym. Stanowi on
5% masy ciała z czego połowa to
szpik czerwony, w którym powstaję
elementy morfotyczne krwi.
Występuje on głównie w kościach
płaskich

Krew

Wśród komórek szpiku wyróżnia

się;

• 1. komórki hematopoetyczne
• 2. adipocyty (niewielka ilość)
• 3. komórki zrębu
• 4. komórki śródbłonka i przydanki
• 5. komórki bariery

Krew

• Komórki stanowiące zrąb szpiku

kostnego to komórki siateczki,
które tworzą sieć, na której
zawieszone jest utkanie tkanki
szpikowej.

Krew

Funkcje komórek siateczki;
1. podporowa,
2. udział w hematopoezie,
3. właściwości żerne( pochłanianie

jąder wydalanych przez dojrzałe
erytroblasty)

4. wydzielają; czynniki wzrostowe,

leukotrieny,cytokiny, prostoglandyny

Krew

Komórki bariery
1. mają zdolność do kurczenia się
2. łącząc się ze sobą otaczają kolonie

komórek hematopoetycznych i
chronią je przed działaniem
czynników niepożądanych

3. zwiększają przepływ krwi przez

różne miejsca w jamach szpikowych

Krew

• Wszystkie elementy morfotyczne

krwi pochodzą od komórki pnia
szpiku pluripotencjalnej
hematopoetycznej tj teoria
unitarystyczna.

Krew

Pod wpływem czynnika wzrostowego

granulocytów CSF-G, sześciu
inetrleukin(IL-1, 6, 7,10,11,12) oraz
innych czynników z komórki pnia
powstają;

1. komórki macierzyste

nieukierunkowane (CFU-GEMM) i

2. komórki limfoidalane

Krew

AD l Komórki macierzyste

nieukierunkowane przekształcają
się w;

• komórki ukierunkowane linii

erytrocytów

• komórki ukierunkowane

granulocytów i makrofagów

Krew

• komórki macierzyste linii

eozynofilów

• komórki macierzyste linii

bazofilów

• komórki ukierunkowane linii

megakariocytów

Krew

AD 2 Komórki progenitorowe

limfoidalane przekształcają się w
szpiku kostnym w limfocyty pre-B,
limfocyty pre-T, limfocyty
NK( naturalni niszczyciele).

Krew

• w l mm3 krwi znajduje się u kobiet

4,5mln, u mężczyzn 5mln
erytrocytów

• w 5 litrach znajduje się 25

bilionów

Krew

• U człowieka czerwone krwinki

(erytrocyty) mają kształt okrągłej
dwuwklęsłej soczewki i dlatego z
profilu przyjmują kształt
„biszkoptowaty".

• Wielkość zdrowych krwinek nie

zależy od wieku osobnika, jest
stała dla danego gatunku.

Krew

ERYTROCYTY

• Krwinki czerwone nie mają jąder.
• Są one pokryte cieniutką błoną

półprzepuszczalną.

Krew

• W preparacie świeżej krwi

erytrocyty widać jako żółtawe
krążki jaśniejsze w środku, z
profilu w kształcie biszkopta, a
poza tym łatwo tworzą rulony
zbitych ze sobą krwinek. Ta
aglutynacja nie jest trwała, rulony
bardzo łatwo rozpadają się.

Krew

• Tłumaczymy to zjawisko pewną

lepkością krwinek czerwonych
oraz działaniem sił
powierzchniowych.

Krew

Roztwór i z o t o n i c z n y jest to taki

roztwór, który ma takie samo ciśnienie
osmotyczne jak plazma komórki i
płyny tkankowe oraz osocze.
Izotonicznymi są również roztwory
tzw. fizjologiczne (0.9o/o NaCI, płyn
Ringera-Locke'a); które ze względu na
swój skład zachowują tkanki oraz
krwinki nie uszkodzone

Krew

• Jeżeli do preparatu świeżej krwi

dolejemy trochę wody
destylowanej, krwinki znajdą się w
roztworze hipotonicznym, tj. o
niższym ciśnieniu osmotycznym
aniżeli osocze.

Krew

• W roztworze hipotonicznym krwinka

czerwona zaczyna pęcznieć wskutek
przenikania do jej wnętrza wody. Gdy
hipotonia jest znaczna, krwinki
pęcznieją i pękają, a hemoglobina
uchodzi na zewnątrz. Zjawisko takie
nazywamy hemolizą=czyli
uwolnieniem hemoglobiny na
zewnątrz erytrocyta.

Krew

• W roztworze hipertonicznym

krwinki oddają wodę do otoczenia,
kurczą się, na ich powierzchni
powstają jak gdyby kolce: mówimy,
że krwinka przybrała kształt
morwowaty. Zjawisko to nazywa
się
p l a z m o l i z ą.

Krwinka czerwona

• Wewnątrz znajduje się delikatny zrąb

z substancji białkowych
wypełniających całą komórkę, a w
jego oczkach znajduje się substancja
półpłynna złożona z wody,
hemoglobiny oraz z nieznacznej ilości
soli mineralnych, białek i lipidów.

Krew

• Hemoglobina jest czerwonym

barwnikiem o odczynie
zasadowym, krwinki w większym
skupieniu nadają krwi barwę
czerwoną.

Krew

• Hemoglobina jest syntetyzowana

w szpiku kostnym w komórkach
proerytroblastów, erytroblastach
zasadochłonnych i
polichromatofilnych.

Krew

• Hemoglobina- zbudowana jest z

białka -globiny, składającego się z
4łańcuchów polipeptydowych i z 4
cząsteczek hemu.

• U ludzi dorosłych w97% występuje

Hemoglobina Al, w 2,5% HbA2 i

około 0,5% -HbF(płodowa).

Krew

• HbAl ma 2 łańcuchy alfa i 2 beta
• HbA2 ma 2 łańcuchy Alfa i 2 delta
• HbF ma 2 łańcuchy alfa i 2 gama

Krew

• Oksyhemoglobina- czyli
• hemoglobina związana z tlenem –
• powstaje przez związanie hemu

zawierającego atom F e++ wiążąc
się z

• jedną cząsteczką tlenu.

Krew

• Stopień wysycenia Hb tlenem -czyli

równowaga między wiązaniem Hb z
tlenem i uwalnianiem tlenu z
oksyhemoglobiny zależy od;

• prężności tlenu P02 i C02

• temperatury krwi,

• stężenia jonów wodorowych (czyli

pH)

Krew

• Wzrost P02, spadek temperatury

krwi zwiększa stopień wysycenia
Hb tlenem, natomiast wzrost
PCO2 i wzrost stężenia wolnych
jonów wodorowych (czyli spadek
pH krwi)-powoduje zmniejszenie
stopnia wysycenia Hb tlenem.

Krew

• Rola hemoglobiny;
• transport tlenu z płuc do tkanek,
• transport CO2 z tkanek dopłuc,
• wiążąc się z tlenem podobnie jak

mioglobina, stanowią magazyn
tlenowy w organiźmie(zaspokaja
organizm w tlen tylko na kilka
sekund)

Krew

• Methemoglobina tj hemoglobina

powstała w wyniku działania
związków utleniających
dwuwartościowy atom żelaza w
cząsteczce hemu do żelaza
trójwartościowego.

• Ta hemoglobina nie ma właściwości

wiązania i uwalniania tlenu.

Krew

• Karboksyhemoglobina- tj

połączenie Hb z CO, który ma 200
razy większe powinowactwo
wiązania się z Hb niż tlen.

Krew

Po rozpadzie erytrocytów w USŚ,
śledzionie i wątrobie, uwalnia się
Hb, która rozpada się na globinę
(rozłożenie na aminokwasy) i na
hem

Krew

hem-ulega przemianie na

biliwerdynę, a następnie
bilirubinę i w komórkach wątroby
wiąże się z kwasem
glukuronowym i wydalana jest
wraz z żółcią do XIIcy, a atomy
żelaza powracają do osocza krwi

Krew

• W tkankach następuje oderwanie

tlenu, który wejdzie do przemian
chemicznych komórki.

• Erytrocyty żyją średnio od 80 do

120 dni.

• Po tym okresie są one niszczone

przez układ siateczkowo-
śródbłonkowy śledziony

Krew

• Krwinek białych jest u obu płci

5-10 tysięcy w l mm3

• płytek krwi u obu płci od 200 do

300 tysięcy w l mm3

Krew

Krwinki białe=leukocyty
• 1.Krwinki białe są komórkami

większymi od czerwonych,

• 2.posiadającymi

charakterystyczne dla każdej
postaci jądro i cytoplazmę.

Krew

• 3. Jest ich znacznie mniej niż

krwinek czerwonych.

• 4. W 1 mm3 znajduje się od 5 do

10 tysięcy krwinek białych.

Krew

• 5. W preparacie świeżej krwi są one

bezbarwne - nie mają barwnika, a
przez to są słabo widoczne

• 6.Po zabarwieniu ich widać, że

jądra są silnie zasadochłonne,
cytoplazma zaś

różni się nieco w poszczególnych

postaciach krwinek

Krew

• 7. Mają zdolność do

samodzielnych ruchów
amebowatych i zawierają w swej
cytoplazmie złożone układy
enzymatyczne.

Krew

• Leukocyty można podzielić na:
• I) granulocyty - krwinki

zawierające w plazmie
ziarnistości o swoistych
zdolnościach barwienia się,

• II) agranulocyty - krwinki bez

ziarnistości

Krew

Do granulocytów należą:
• a) leukocyty pałeczkowate i

segmentowane obojętnochłonne,

• b) leukocyty kwasochłonne,
• c) leukocyty zasadochłonne

Granulocyt

obojętnochłonny

• Między erytrocytami

widać grupę płytek krwi
Granulocyt
obojętnochłonny ma
słabo segmentowne,
laskowato wygięte
jądro. Drobne
ziarnistości
odpowiadają widocznym
w mikroskopie
elektronowym małym
lizosomom

Leukocyty, krwinki

czerwone

• W górnej części zdjęcia

znajduje się komórka

wypełniona dużymi,

zasadochłonnymi

ziarnistościami, nazwana jest

granulocytem zasadochłonnym.

Obok niego znajduje się

granulocyt obojętnochłonny, a

na dole, na lewo, limfocyt,

charakteryzujący się przede

wszystkim dużym jądrem z

wąskim pasmem cytoplazmy.

Zwracają uwagę ważne dla

diagnozy różnice wielkości

między leukocytami oraz

między leukocytami i

erytrocytami.

Limfocyt i monocyt

•

Po lewej stronie

zdjęcia widoczny

jest tzw. limfocyt

duży, po prawej

monocyt,

charakteryzujący się

dużym, lekko

wgłębionym,

fasolowatym jądrem.

Po lewej na górze

kilka trombocytów

Granulocyt kwasochłonny

• Granulocyt

kwasochłonny, którego
jądro ma zwykle dwa
segmenty. Widoczne
tutaj bardzo wyraźne
ziarnistości są dzięki
swej liczbie i wielkości
łatwe do odróżnienia
od dużo mniejszych
ziarnistości
neutrofilnych

Granulocyt

obojętnochłonny

• Ma silnie

segmentowane
jądro ma na
górnym biegunie
rakietkowatą
wypustkę, tzw.
pałeczkę dobosza.
Odpowiada ona
chromatynie
płciowej

limfocyty

• .Tzw. mały (po lewej

stronie) i duży limfocyt,

które różnią się wyraźnie

stosunkiem jądra do

cytoplazmy. Limfocyty

małe mają tylko wąski,

często niewidoczny rąbek

cytoplazmy. Z reguły w

blado zabarwionej cy-

toplazmie młodych, ale

dużych limfocytów

znajdują się delikatne

tzw. ziarnistości

azurochłonne.

Monocyt

• Monocyt z dużym,

zawsze wgłębionym
jądrem, lecz nigdy
okrągłym jak w
limfocytach. W
często blado
zasadochlonnej
cytoplazmie można
zaobserwować
delikatne
ziarnistości.

Krew

Do agranulocytów należą:
• a) limfocyty,
• b) monocyty.

Krew

• Leukocyty obojętnochłonne młode.
• Stanowią od 0-2%

Jądra ich dojrzewając ulegają
stopniowemu przewężaniu na
segmenty.

Krew

Granulocyty segmentowane

obojętnochłonne

• Leukocytów tych jest we krwi na

ogólną ilość białych krwinek 55-
65%

Krew

• Leukocyty te wykazują wybitną

zdolność do ruchów pełzakowatych i
fagocytozy.

• Dzięki zdolności do poruszania się

komórki te mogą przechodzić przez
ścianę naczynia krwionośnego do
tkanek i nawet posuwać się w tkance
łącznej, gdzie można je zawsze
spotkać.

Krew

• Zjawisko to daje się łatwo

zaobserwować w miejscowych
stanach zapalnych, dokąd dążą
leukocyty spełniające ważne
zadanie fagocytowania bakterii.

Krew

• Ponadto działają one niszcząco na

bakterie wydzielając specjalne
enzymy, a także przez swą zdolność
produkowania przeciwciał.

• Leukocyty obojętnochłonne żyją od

2 do 4 dni i są fagocytowane w
układzie siateczkowo-
śródbłonkowym

Krew

• Leukocyty kwasochłonne-

eozynofile występują w mniejszej
ilości niż obojętnochłonne (2-4%
ogólnej ilości krwinek białych).

.

Krew

• Komórki te mają również zdolność

do ruchu pełzakowego. Spotyka
się je w tkance łącznej, zwłaszcza
obficie w błonie śluzowej
przewodu pokarmowego.

Krew

• Leukocyty kwasochłonne mogą również

fagocytować, lecz w znacznie słabszym
stopniu niż leukocyty obojętnochłonne.
Mają one zdolność produkowania
enzymów proteolitycznych oraz
oksydaz. W warunkach fizjologii
inaktywują substancje wywołujące
odczyn zapalny, a patologii działają
odwrotnie.

Krew

• Żyją przeciętnie od 8 do 12 dni.
• W wielu chorobach alergicznych

(jak katar sienny, astma) ilość ich
zwiększa się w znaczącej ilości

Krew

• Leukocyty zasadochłonne

występują w bardzo małej ilości
(0,3-0,9%).

Krew

• komórki te nie są zdolne do

samodzielnych ruchów ani do
fagocytozy;

• Uczestniczą w reakcjach

anafilaktycznych.

Krew

• produkują enzymy utleniające

(oksydazy);

• nie zawierają natomiast enzymów

proteolitycznych;

• wydzielają heparynę - ciało

przeciwdziałające krzepnięciu krwi,
produkowane również przez
komórki tuczne tkanki łącznej

Krew

• AGARANULOCYTY
1. Limfocyty
2. monocyty

Krew

• Limfocyty stanowią od 20 do

30% wszystkich białych krwinek .

Krew

• Wytwarzają enzymy lipolityczne

(rozpuszczające tłuszcze), lecz nie
zawierają oksydaz jak granulocyty.

• Limfocyty posiadają w miernym

stopniu zdolność ruchu, fagocytują
tylko wyjątkowo.

Krew

• Wytwarzają one tzw. gamma-

globuliny odgrywające ważną
rolę w procesach
odpornościowych organizmu.

Krew

• Wyróżniamy limfocyty T

(grasiczozależne) stanowiące 70% i dzielą
się na :

• 1. limfocyty T helper(pomagające) czyli

CD4 ( stanowią40%), one pod wpływem
swoistych immunogenów wydzielają
przekaźniki humoralne czyli cytokiny (tj
IL-2,4,5,6,10, interferon gama, i TNF),
które aktywują limfocyty B lub inne T.

Krew

• 2.Limfocyty T-CD8-(stanowią

30%)-one niszczą obce
antygeny(np komórki zakażone
wirusami), hamują aktywacje
limfocytów B wywołaną przez
limfocyty T CD4.

krew

• W warunkach zdrowia prawidłowy

stosunek CD4 do CD8 zapewnia
prawidłową reakcje
immunologiczną typu
komórkowego na pojawiające się
obce antygeny

Krew

limfocyty B (szpikozależne),

stanowią 15% są one
odpowiedzialne za reakcję
humoralną odpowiedzi
immunologicznej z produkcją
immunoglobulin.

Krew

• Limfocyty NK naturalni niszczyciele)-

stanowią 15% wykazują aktywność
cytotoksyczną-niszczą komórki
zakażone wirusami, nowotworowe, za
pomocą wytworzonych przez siebie
białek(tj. perforyna- uszkadza bł.kom.
obcej komórki wytwarzając w jej ścianie
otworki.

• interleukina 12 -wzmaga aktywność NK.

Krew

Powstawanie immunoglobulin

wiążących antygen, przebiega w
zależności od tego, czy antygen
występuje po raz pierwszy w
organiźmie, czy po raz kolejny.

Krew

Pierwotna odpowiedź

immunologiczna- po wniknięciu do

środowiska wewnętrznego organizmu,

zostaje sfagocytowany przez komórkę

żerną i dezaktywowany, po pewnym

czasie nieczynny antygen uwolniony z

komórki i wraz z chłonką dostaje się

do węzłów chłonnych, gdzie

przyczepia się do błony komórkowej

makrofaga.

Krew

Makrofag pełni rolę komórki prezentującej

antygen dla limfocytów T CD4( helper). Pod

wpływem cytokin wytwarzanych przez l.T.CD4

i komórek prezentujących antygen dochodzi

do aktywacji lim.B i przekształcenia ich w

komórki plazmatyczne wytwarzające w

znacznych ilościach immunoglobuliny, które

krążąc w płynach ustrojowych wiążą antygen i

unieczynniają go. Ubywanie antygenu z

płynów powoduje przewagę CD8 nad CD4 i

spadek wydzielania immunoglobulin przez

plazmocyty.

Krew

Wtórna odpowiedź immunologiczna-

odbywa się przy ponownym pojawieniu
się tego samego antygenu , który
dostaje się do chłonki i zostaje
związany ze swoistymi przeciwciałami
znajdującymi się na powierzchni
limfocytów B, które ulegają
przekształceniu w plazmocyty,
produkujące swoiste immunoglobuliny.

Krew

Immunoglobuliny są

syntetyzowane wewnątrz komórki
na polirybosomach ziarnistej
siateczki śródplazmatycznej skąd
są transportowane na zewnątrz.
Mają budowę zbliżoną –składają się
z 4 łańcuchów polipeptydowych- 2
lekkich i 2 ciężkich.

Krew

• Monocyty stanowią 4—8%krwinek

białych.

Krew

• Monocyty wykazują dużą zdolność

do ruchu pełzakowatego i
fagocytozy;

• mogą one fagocytować nawet

mniejsze komórki,

• produkują enzymy utleniające.

Krew

Monocyty i makrofagi biorą udział:
• Regulacja biosyntezy immunoglobulin,
• Reakcje p-bakteriom, grzybom, wirusom,
• Usuwanie uszkodzonych tkanek,
• Kierowanie funkcją fibroblastów i

k.tk.łącz.

• Angiogeneza,
• Wytwarzanie czynników wzrostowych.

Krew

• Płytki krwi=trombocyty znajdują

się w liczbie od 200 do 400 tysięcy
w l mm3 krwi.

• Są to właściwie cząsteczki

komórek powstałe przez
odszczepienie cząstek plazmy
megakariocytów.

Krew

• Trombocyty
• Wytwarzane są w szpiku

czerwonym z megakariocytów.
Krążą we krwi od 8-10 dni, a czas
ich połowicznego krążenia wynosi
od 4-5dni, zatrzymywane są w
śledzionie, która jest ich głównym
miejscem rozpadu.

Trombocyty

• Biorą udział w hemostazie, po

uszkodzeniu śróbłonka naczynia i
odsłonięciu warstwy
podśródbłonkowej naczynia
przylepiają się

i tworzą czop płytkowy.

Trombocyty

• Białka warstwy podśródbłonkowej

naczynia (kolagen, fibronektyna,
trombospondyna, witronektyna,
laminina, czynnikvon Willebranda) są
rozpoznawane przez receptory
trombocytów i przyczepiają się do
nich, ulegają agregacji, i uwalniają ze
swoich ziarnistości liczne czynniki,
które nasilają agregację płytek krwi.

Trombocyty

Do czynników zwiększających

agregację należą:

• ADP i ATP
• adrenalina, serotonina,
• czynniki krzepnięcia (I, II,V,XI)
• czynniki wzrostowe PDGF, TGF-B
• białka adhezyjne (fibronektyna i

trombospondyna)

Trombocyty

• Płytki krwi są różnokształtne,

często owalne, nie mają jądra,
natomiast środek płytki jest
wypełniony ziarenkami
azurofilnymi (chromomerus cum
granulo granulomeri).

• Płytki warunkują krzepnięcie krwi.

Trombocyty

• Z błony cytoplazmatycznej

agregujących płytek uwalniane
są

• pochodne kwasu arachidonowego

w postaci tromboksanów (TXA2 i
TxB2) i leukotrieny
(LTB4,LTC4,LTD4 LTE4)

Trombocyty

• Skupiają się one w środku

przyszłego skrzepu i rozpadając
się aktywują

• trombokinazę surowicy, która

działa na fibrynogen (włóknik).

Krew

• Poza tym mogą one działać

bakteriobójczo wydzielając przy
rozpadzie przeciwciała.

• Płytki krwi żyją kilka dni.

Krew

• Na powierzchni leukocytów i

trombocytów występują również
antygeny grupowe.

• Ludzkie antygeny leukocytarne-

HLA-czyli antygeny zgodności
tkankowej, które są rozpoznawane
przez receptory na błonie

komórkowej limfocytów T

Krew

1. Układ HLA- ma szczególne

znaczenie w przeszczepianiu
narządów.

2. Limfocyty-pochodzą z różnych tkanek

i narządów, w których są wytwarzane;
ze szpiku kostnego czerwonego,
grasicy, węzłów chłonnych, grudek
chłonnych błon śluzowych i śledziony.

Krew

3. Wymienione narządy wraz z

naczyniami chłonnymi i
krwionośnymi tworzą układ
chłonny, limfocyty krążąc między

tkankami , dzielą się, dojrzewają i

zmieniają swoje właściwości.

OSOCZE

• Składa się ze składników

nieorganicznych i organicznych.

OSOCZE

Składniki nieorganiczne osocza
• 1. kationy -głównie jony Na i K
• 2. aniony-jony chlorkowe i

węglanowe

OSOCZE

• Składniki organiczne osocza
• 1. białka
• 2. składniki pozabiałkowe
• 3. Lipidy

Białka osocza

Występują w ilości 70-75g w 1 L osocza.
Dzielą się na trzy zasadnicze frakcje;
• Albuminy-55,1%
• Globuliny-38,4% (L1-5,3%,L2-8,7%,

B-13,4%, G-11%)

• Fibrynogen-6,5%

Białka osocza

Albuminy-wytwarzane są w wątrobie.
Główną funkcją ich jest wiązanie

cząsteczek wody i dlatego wywierają
na ścianki naczyń ciśnienie
koloidoosmotyczne czyli onkotyczne.
Na cząstkach albumin osadzają się
hormony, które są nośnikami dla
tych substancji.

Białka osocza

Globuliny- w tej frakcji występują;
1.

Muko- i glikoproteiny.

2.

Lipoproteiny.

3.

Globuliny wiążące metal (Fe, Cu) tj

transferrytyna, ceruloplazmina.

4.

Gammaglobuliny( G,A,D,M,E)-

tylko wytwarzane w węzłach

chłonnych.

Pozostałe globuliny powstają w wątrobie.

Składniki organiczne

pozabiałkowe osocza

Należą tu;
• Węglowodany i ich produkty przemiany

(glukoza, kwas mlekowy)

• Produkty przemiany białkowej (aminokwasy

i produkt deaminacji –amoniak)

• Produkty przemiany hemu (bilirubina,

urobilinogen)

• Inne produkty przemiany

wewnątrzkomórkowej (kwas moczowy i

kreatynina)

Lipidy osocza

Występują w osoczu od 5-8g w 1 L

osocza.

W skład wchodzi-
Cholesterol, fosfolipidy, triacyloglicerole,
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

(ADEK)

Hormony steroidowe wydzielane przez

korę nadnerczy, jądro, jajnik.

Wolne kwasy tłuszczowe.

Krew

Grupy krwi

• Wyróżnia się 4 główne grupy krwi:
• A,
• B,
• AB,
• O

Krew

• Podział ten został przeprowadzony

na podstawie obecności

• antygenów grupowych ABO,
które są obecne w otoczce

erytrocytów

Krew

Grupa A
• Ludzie mający antygen A w

otoczce erytrocytów,

• posiadają w osoczu naturalne p-

ciała anty-B czyli beta

Krew

• Grupa B
• Mający antygen B w otoczce

erytrocytów, posiadają w osoczu

• naturalne p-ciała anty A czyli

alpha.

Krew

• Grupa AB
• W grupie AB w otoczce

erytrocytów znajdują się antygeny
A i B,

• a w osoczu jest brak p-ciał.

Krew

• Grupa O
• W grupie O substancja grupowa

H ma bardzo słabe właściwości
antygenowe,

• w osoczu występują p-ciała

antyA i antyB.

Krew

Antygen a nie jest jednorodny i

dzieli się na Al i A2, dlatego

• wyróżnia się sześć grup głównych
• Al, A2, B, A1B, A2B, 0.

Krew

• Ponadto istnieje podział grup w

zależności od układu Rh:

• Rh dodatni
• Rh ujemny

Krew

• Rh dodatni - w otoczkach

erytrocytów występuje antygen D

• Rh ujemny- w otoczkach

erytrocytów brak jest tego
antygenu

Krew

• Antygen D odgrywa rolę w

konflikcie serologicznym pomiędzy
Rh-ujemną matką i Rh dodatnim
ojcem

Krew

• W układzie Rh występuje ponad 40

antygenów, lecz ich znaczenie
praktyczne jest małe, bada się
głównie

• antygeny C, c, D, d , E, e.

Krew

Przed przetoczeniem krwi

niezbędne jest

• oznaczenie grupy krwi biorcy i dawcy,
• zgodność grup głównych i czynnika

Rh,

• data ważności krwi przetaczanej,
• wykonanie próby krzyżowej.

Hemostaza

Jest to proces polegający na

zatrzymaniu krwi w łożysku
naczyniowym.

Zależy ona od:
1.

Właściwości naczyń krwionośnych,

2.

Obecności płytek krwi i zdolności
tworzenia z nich czopu płytkowego,

Hemostaza

3.Czynników osoczowych

wywołujących przejście
fibrynogenu w fibrynę, która
wraz z czopem płytkowym,
leukocytami i erytrocytami
tworzy skrzep krwi.

Hemostaza

• W miejscu uszkodzonego śródbłonka

naczynia skupiają się płytki krwi
tworząc czop i uwalniają
tromboksan-(TxA)-substancja , która
nasila agregację płytek i równocześnie
silnie kurczy naczynie krwionośne.
Równocześnie z uszkodzonego
śródbłonka , gdzie przylega czop
zostają odsłonięte białka adhezyjne

Hemostaza

Białka adhezyjne to:
1.

Kolagen,

2.

Czynnik von Willebranda,

3.

Fibrynogen,

4.

Fibrynonektyna,

5.

Laminina,

6.

Witronektyna

7.

trombospondyna

Hemostaza

• Na powierzchni płytek krwi znajdują

się swoiste receptory , które wiążą się
z białkami adhezyjnymi.

• Równocześnie z śródbłonka naczynia

zostaje uwolniona Prostacyklina
(PGI) wywierająca działanie
przeciwstawne do tromboksanu-czyli
hamuje agregację płytek i rozkurcza
naczynie krwionośne.

Krzepnięcie krwi

Jest to proces polegający na

zamianie fibrynogenu w fibrynę
z udziałem enzymu

trombiny, która we krwi

występuje w postaci nieaktywnej tj
protrombiny

Krzepnięcie krwi

Istnieją dwa mechanizmy

aktywujące protrombinę;

- wewnątrzpochodny,
- Zewnątrzpochodny.

Krzepnięcie krwi

• Wewnątrzpochodny- ujawnia

się ,gdy krew ma kontakt z
substancjami o ładunku ujemnym
np.ściana probówki gdzie znajduje
się krew pobrana z żyły, a
wewnątrz naczynia krew
najczęściej krzepnie w miejscu
uszkodzenia śródbłonka.

Krzepnięcie krwi

Proces krzepnięcia zew- i

wewnątrzpochodny przebiega w
sposób kaskadowy,

Bierze w nim udział 13

czynników krzepnięcia.

Czynniki krzepnięcia

I- fibrynogen,
II- protrombina,
III- tromboplastyna tkankowa
IV- jony CA
V- proakceleryna
VI- akceleryna
VII- prokonwertyna

Czynniki krzepnięcia

VIII- czynnik p-hemofilowy A
IX - czynnik p-hemofilowy B
X - czynnik Stuarta
XI - czynnik p-hemofilowy C
XII – czynnik kontaktowy

Hagemana

XIII- czynnik stabilizujący skrzep

Krzepnięcie krwi

Wewnątrzpochodny- rozpoczyna się od

aktywacji czynnika XII(kalikreina,
kininogen, kolagen i powstaje XIIa,
który działa na XI, IX,X i II i powstają
aktywne aż do kaskady gdzie
fibrynogen I przekształca się w
fibrynę labilną , a ta pod wpływem
czynnika XIII i i jonów Ca w fibrynę
stabilną

Krzepnięcie krwi

Zewnątrzpochodny-rozpoczyna się od

kontaktu krwi wypływającej z
naczynia z uszkodzoną tkanką,
uwolniona trombo- plastyna tkankowa
i aktywny czynnik VII (występujący w
tkankach) powoduje aktywację
czynnika IX , lub X. Od tego momentu
oba układy wew. i zew. przebiegają
jednakowo.

Krzepnięcie krwi

Czynnik I- Fibrynogen- podlega

fibrynolizie

pod wpływem enzymu plazminy,występującej
stale w formie proenzymu –plazminogenu.
Aktywatorem tej przemiany jest;
-t-PA i-u-PA (tkankowy i urokinazowy)
Inhibitorem tej przemiany jest:
-PAI-1 i –PAI-2.

Krzepnięcie krwi

Wrodzony brak czynnika VIII tj. hemofilia A
Wrodzony brak czynnika IX tj. hemofilia B
Wrodzony brak czynnika XI tj. hemofilia C
Niedobór vit.K –w pokarmach, upośledzone

jej wchłanianie lub wypieranie przez
pochodne dikumarolu- hamuje syntezę
czynnika II,VII,IX,białka C i S.

Krzepnięcie krwi

Granulocyty zasadochłonne oraz

komórki tuczne tkanki łącznej stale
wytwarzają do krwi heparynę
(100ug/L osocza). Działa ona blokując
aktywność wielu czynników
krzepnięcia, lecz główne działanie
trombiny(czynnika IIa) na
fibrynogen (czynnika I)-hamując w
ten sposób krzepnięcie krwi.

Chłonka

Część przefiltrowanego osocza do

tkanek, przez ściany naczyń
włosowatych dostaje się do naczyń
chłonnych i powraca w postaci
chłonki do krwi żylnej przez
przewód piersiowy i chłonny
prawy.

Równowaga kwasowo-

zasadowa

W tkankach ustroju powstają stale

kwasy jak np, węglowy, mlekowy,
moczowy i inne, a w czasie wysiłku
ilość wytwarzanych kwasów
znacznie zwiększa się.

Równowaga kwasowo-

zasadowa

W czasie trawienia pokarmów

dochodzi do wydzielania soków
trawiennych kwaśnych (sok
żołądkowy) i zasadowych (sok
trzustkowy), ponadto w pokarmach
spożytych tez znajdują się składniki
kwaśne jak i zasadowe, które są
wchłaniane do krwi.

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Wraz z wydychanym powietrzem

stale jest usuwany kwas węglowy.

Kwasy i zasady nielotne są wydalane

z moczem.

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Aby została utrzymana prawidłowa

równowaga kwasowo-zasadowa,

muszą być zachowane właściwości

buforowe krwi, co wiąże się z

występowaniem we krwi;

• buforu węglowodanowego,
• buforu fosforanowego
• białek osocza
• krwinek czerwonych

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Poza tym w płucach, w krwi

tętniczej, aniony chlorowe
przechodzą przez otoczkę
erytrocytów do osocza, a w
tkankach we krwi żylnej
powracają do krwinek

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Ta wędrówka anionów chlorowych

jest ściśle związana z
właściwościami oksyhemoglobiny,
która jest silniejszym kwasem od
hemoglobiny, wypiera te jony z
erytrocytów, a w krwi żylnej powrót
do erytrocytów, co powoduje
utrzymanie stałego pH krwi żylnej.