Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej:
-odwodnienie: -izo-, hypo-, hypertoniczne
-przewodnienie: -izo-, hypo-, hypertoniczne
-obrzęki – klasyfikacja ze względu na patomechanizm ich
powstawania
Zaburzenia homeostazy kwasowo-zasadowej:
systemy buforowe
-mechanizmy regulacji kwasowo-zasadowej-kompensacja
oddechowa i nerkowa
-klasyfikacja zaburzeń:
Kwasica oddechowa-przyczyny, mechanizmy
kompensacyjne
Kwasica metaboliczna-addycyjna, subtrakcyjna,
retencyjna,
Zasadowica oddechowa i metaboliczna-przyczyny,
klasyfikacja,
mechanizmy kompensacyjne
Interpretacja zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej na
podstawie wartości luki anionowej (AG), różnicy mocnych
jonów (SID) i luki mocnych jonów (SIG)
Różnica kationowo-anionowa paszy (DCAD)
Ćwiczenie praktyczne: oznaczanie luki anionowej u
królików po podaniu diuretyku
Stężenie jonów
wodorowych
pH płynów ciała
1
2
3
4
5
6
8
9
10
11
so
k ż
oł
ąd
ko
w
y
ślu
z p
oc
hw
y
m
oc
z
ślin
a
pły
n m
óz
go
w
o-r
dz
en
io
w
y
kr
ew
so
k t
rz
us
tk
ow
y
żó
łć
kwaśne
zasadowe
7
Równowaga kwasowo-
zasadowa
Mechanizmy obronne
1. Układy buforowe – pierwsza i
natychmiastowa „linia obrony”
organizmu
2. Czynność układu oddechowego
3. Przemieszczanie jonów wodorowych
pomiędzy przestrzeniami wodnymi
organizmu
4. Czynność nerek
Równowaga kwasowo-
zasadowa
Układy buforowe
pH
Brak
buforowa
nia
Woda destylowana
Buforowa
nie
in vivo
50
100
150
ilość dodanego H
+
[mmol]
8
6
4
2
0
Regulacja nerkowa
Resorpcja zwrotna wodorowęglanów
NHE
NBC
Na
+
V-ATP
H
+
Krew
Płyn
kanalikowy
przefiltrowany
HCO
3
-
CA-4
CO
2
+
H
2
O
CO
2
+ H
2
O
CA-2
Na
+
nHCO
3
-
H
+
HCO
3
-
80-90%
Kwasica oddechowa
Następstwo hiperkapni wywołanej:
• uszkodzeniem nerwowej regulacji oddechowej
• ograniczeniem ruchomości klatki piersiowej
• chorobami płuc
• ostrą lub przewlekła niewydolnością serca
• hipowentylacją w przebiegu sztucznego
oddychania
• stosowaniem mieszanin gazowycho dużej
zawartości CO
2
u chorych sztucznie oddychających
lub leczonych oddychaniem wspomaganym
Kwasica oddechowa
[H
C
O
3
-
]
P
CO
2
= 80
40
20
pH
7.0
7.2
7.4
7.6
7.8
10
20
30
40
50
Kwasica
oddechowa
Henderson-
Hasselbach:
pH
=
6.1 + log
[HCO
3
-
]
s
P
CO
2
kompensacja =
[HCO
3
-
]
Zasadowica oddechowa
Następstwo hipokapni wywołanej hiperwentylacją w
następstwie:
• działania silnych bodźców nerwowych
• podrażnienia ośrodka oddechowego przez toksyny
endo- i egzogenne lub leki
• hipoksji
• zmian zwyrodnieniowych w OUN
• mechanicznej hiperwentylacji
Kwasica metaboliczna
Przyczyny:
1. nadmierne gromadzenie mocnych kwasów
nielotnych albo tzw. kwasica metaboliczna
addycyjna
2. utrata zasad albo tzw. kwasica metaboliczna
subtrakcyjna
3. nierównomierne rozmieszczenie jonów
wodorowych pomiędzy komórkami i płynem
pozakomórkowym albo tzw. kwasica
metaboliczna dystrybucyjna
4. zatrzymanie jonów wodorowych w organizmie
albo tzw. kwasica nieoddechowa retencyjna
Kwasica metaboliczna
[H
C
O
3
-
]
P
CO
2
= 80
40
20
pH
7.0
7.2
7.4
7.6
7.8
10
20
30
40
50
Kwasica
metaboliczna
Henderson-
Hasselbach:
pH
=
6.1 + log
[HCO
3
-
]
s
P
CO
2
kompensacja =
P
CO
2
Przycznny:
1) Utrata zasad
(np. biegunka)
2) Gromadzenie
kwasów
(cukrzyca,
choroby
nerek)
3) kwasica
kanalikowa
- proksymalna
- dystalna: iso-K
+
lub
hyper-K
+
Zasadowica metaboliczna
3 rodzaje:
• zasadowica metaboliczna addycyjna –
spowodowana nadmiernym gromadzeniem zasad
• zasadowica metaboliczna subtrakcyjna –
spowodowana utratą
jonów wodorowych
• zasadowica metaboliczna dystrybucyjna –
spowodowana zmianą w przemieszczaniu jonów
wodorowych
Zasadowica metaboliczna
[H
C
O
3
-
]
P
CO
2
= 80
40
20
pH
7.0
7.2
7.4
7.6
7.8
10
20
30
40
50
Metabolic
Alkalosis
Henderson-
Hasselbach:
pH
=
6.1 + log
[HCO
3
-
]
s
P
CO
2
kompensacja =
P
CO
2
Przyczyna:
1) Przedawkowanie zasad
2) Utrata kwasu
(np. wymioty)
Odchyleni
e
RKZ
Pierwotn
e
zaburzen
ia
Odpowiedź
kompensacy
jna
Mechanizm
kompensacy
jny
Kwasica
oddechowa
↑ pCO
2
↑ [HCO
3
-
]
Kwaśny mocz
Zasadowica
oddechowa
↓pCO
2
↓[HCO
3
-
]
Zasadowy
mocz
Kwasica
metabolicz
na
↓ [HCO
3
-
] ↓ pCO
2
Hyperwentyla
cja
Zasadowica
metabolicz
na
↑ [HCO
3
-
] ↑ pCO
2
Hypowentyla
cja
LA= (Na + K) – (Cl+ HCO
3
)
Na + K + NK = Cl + HCO
3
+ NA
(Na +K) – (Cl + HCO
3
)
=
NA – NK
NA= (Na +K) – (Cl + HCO
3
)
Lukę anionową (anion gap) określa się jako różnicę
pomiędzy sumą stężeń kationów sodu i potasu a sumą
stężeń chlorków i wodorowęglanów
LUKA
ANIONOWA
Wzrost LA:
· Akumulacja mleczanów (x25) w kwasicy mleczanowej, wstrząsie powoduje wzrost
LA nawet do 35 mEq/l
· Stężenie ciał ketonowych w acetonemii (toxemia ciążowa oraz kwasicy ketonowej
(diabetes mellitus)) wzrasta nawet o 10 mEq/l co prowadzi do wzrostu LA do ok. 30
mEql/l
· Akumulacja fosforanów i siarczanów w ciężkiej postaci mocznicy (uraemia)
powoduje wzrost LA o ok.. 8 do 10 mEq/l
· Kwas szczawiowy, glikolowy, hipurowy powstające po zatruciu szczawianami lub
glikolem etylenowym mogą powodować wzrost LA o 5 do 15 mEq/l
· Mrówczany pochodzące z metabolizmu alkoholu metylowego
· Hypochloridaemia w przebiegu przemieszczenia trawieńca lub w wyniku
wymiotów (utrata kwasu solnego)
· Hypernatraemia: picie słonej wody lub przyjmowanie słonego pokarmu, utrata
wody na drodze parowania, wymiotów lub biegunki, ograniczenie przyjmowania
płynów (śpiączka). Przyjmowanie leków zawierających sole sodowe, podawanie
peniciliny. Zmiany LA są marginalne, głównie za sprawą zmian w stężeniu
chlorków.
. Odwodnienie może doprowadzić do wzrostu stężenia białek osocza, zwłaszcza
albumin
.Obniżenie stężenia magnezu i wapnia- niewielki wpływ na wzrost LA
Zmniejszenie LA:
-Hypoalbuminaemia
-„Rozcieńczenie” osocza, pośrednia hypoproteinemia
-Wzrost stężenia UC (Mg, Ca, Li, gamma globulin (multiple myeloma)
Różnica mocnych
jonów (SID)
Luka mocnych jonów
(SIG)
DCAD- diet cation anion difference- róznica
kationowo anionowa paszy.
Ciąża jest okresem nie tylko zwiększonych wymagań odnośnie składników
pokarmowych ale również zwiększenia ryzyka rozwoju chorób np. ketozy i
toksemii ciążowej u maciorek. W ostatnich latach podnosi się znaczenie
różnicy kationowo-anionowej paszy (RKAP) zarówno w regulacji ilości
przyjmowanego pokarmu jak i w osoczowym poziomie ważnych składników
mineralnych np. wapnia. Ponadto RKAP jest wskaźnikiem, na podstawie
którego można przewidzieć ryzyko rozwoju zaburzeń niedoborowych u samic
zarówno ciężarnych jak i w tzw. okresie przejściowym (okołoporodowym).
Spadające ryzyko np. gorączki mlecznej (okołoporodowej hypokalcemii u
krów) pozostaje w liniowym związku z DCAD.
Wpływ różnych wartości DCAD na pH krwi u ciężarnych owiec. (n=8; x
±SD).
Explanations: *significantly differences at p≤0.05 (vs. pH values obtained
in Ist group of sheep)
Źródło: Badania własne
Wpływ paszy o różnej wartości DCAD na lukę mocnych
jonów (SIG). (n=8; x ±SD).
Explanations*significantly differences at p≤0.05 (vs. SIG
values obtained in Ist group of sheep)
Źródło: Badania własne
Ćwiczenie praktyczne:
oznaczanie parametrów równowagi
kasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej, oraz wyliczanie
wartości luki anionowej w przebiegu doświadczalnie wywołanej
podawanie diuretyku, zasadowicy metabolicznej u królików.
1. Pobrać krew (na heparynę) z żyły brzeżnej ucha w
celu wykonania pomiarów kontrolnych
-wykonać pomiar przy użyciu analizatora ABL80
FLEX
2. Podać królikowi Furosemid (7,5 mg/kg im)
3. Po 30 i 60 minutach wykonać procedurę wg. pkt. 1
4. Z uzyskanych danych wyliczyć wartości luki
anionowej wg. wzoru:
LA= (Na + K) - (Cl + HCO3)
Document Outline
