Ochrona radiologiczna

dzieci w pracowni

rentgenowskiej

Wg danych z lat 1991-1996r
wykonano:

KRAJ

Liczba badań

rentgenowskich w

przeliczeniu na 1000

mieszkańców

NIEMCY

1254

USA

962

KANADA

892

CZECHY

883

NORWEGIA

708

POLSKA

641

(2004r – 830)

HOLANDIA

600

DANIA

510

WIELKA BRYTANIA

489

Kiedy badanie z

Kiedy badanie z

promieniowaniem X jest

promieniowaniem X jest

uzasadnione?

uzasadnione?

1.

1.

Korzyść przewyższa skutki ujemne !

Korzyść przewyższa skutki ujemne !

Korzyść:

Korzyść:

Czy wynik Twojego badania ma istotny wpływ:

Czy wynik Twojego badania ma istotny wpływ:

na rozpoznanie

na rozpoznanie

na postępowanie z pacjentem

na postępowanie z pacjentem

na końcowy wynik leczenia

na końcowy wynik leczenia

?

?

2.

2.

Wynik badania nie może być uzyskany

Wynik badania nie może być uzyskany

metodami bez promieniowania jonizującego.

metodami bez promieniowania jonizującego.

Kiedy badanie z promieniowaniem

Kiedy badanie z promieniowaniem

X jest uzasadnione?

X jest uzasadnione?

3.

3.

Stosowana metoda jest wiarygodna.

Stosowana metoda jest wiarygodna.

4.

4.

Badanie wykonane przez osobę

Badanie wykonane przez osobę

wykształconą i doświadczoną w

wykształconą i doświadczoną w

technice badania i w ochronie

technice badania i w ochronie

radiologicznej.

radiologicznej.

5.

5.

Wspólny „język” i dobra współpraca

Wspólny „język” i dobra współpraca

lekarza kierującego na badanie z

lekarza kierującego na badanie z

radiologiem.

radiologiem.

Duże narażenie pacjentów:

Duże narażenie pacjentów:



Pacjenci ciężko chorzy

Pacjenci ciężko chorzy



Pacjenci z chorobami

Pacjenci z chorobami

przewlekłymi (np.skolioza)

przewlekłymi (np.skolioza)



Wcześniaki

Wcześniaki



Pacjenci radiologii zabiegowej

Pacjenci radiologii zabiegowej

Czynniki wagowe

Czynniki wagowe

narządów wrażliwych

narządów wrażliwych

0,2 Gonady
0,1
2

Szpik czerwony,
okrężnica, płuca,
żołądek

0,0
5

Pęcherz moczowy, sutki,
wątroba, przełyk,
tarczyca

0,0
1

Skóra, kości

0,0
5

Pozostałe narządy

Typowe dawki efektywne u

Typowe dawki efektywne u

dzieci

dzieci

Badanie rtg

Dawka (mSv)

Zdjęcie kończyn

Poniżej 0,005

Klatka piersiowa -

- zdjęcie PA

0,01 – 0,02

Zdjęcie czaszki

0,07

Zdj. przegl. j. brzusznej

0,1

Pasaż jelitowy

0,7

Cystouretrografia mikc.

1,0

TK głowy

2,0

TK brzucha

10,0

Tło roczne: 2- 5 mSv; tło dzienne: 0,008 – 0,013 mSv

Dawki promieniowania w badaniach

Dawki promieniowania w badaniach

obrazowych u dorosłych

obrazowych u dorosłych

Rodzaj badania

Dawka (mSv) Zdj.

kl.piers.

Zdj. kończyn i stawów (poza

biodrem)

<0,01

0,5

Zdj. klatki piersiowej (pojedyncze

PA)

0,02

1

Zdj. czaszki

0,07

3,5

Zdj. kręgosłupa piersiowego

0,7

35

Scyntygrafia płuc

1

50

Scyntygrafia nerek

1

50

Scyntygrafia tarczycy

1

50

Zdj. kręgosłupa lędźwiowego

1,3

65

Scyntygrafia kości

4

200

BMJ,

6 March 2004 Vol. 328

Lot Londyn – Los Angeles

0,08

Narty – 1 tydzień

0,015
www.msct.eu

Dawki promieniowania w

Dawki promieniowania w

badaniach obrazowych u dorosłych

badaniach obrazowych u dorosłych

Rodzaj badania Dawka (mSv)

Zdj. kl.piers.

PET mózgowia z FDG

5

250

Wlew doodbytniczy

7

350

TK klatki piersiowej

8

400

TK brzucha

10

500

TK miednicy

10

500

Scynt. Tc99-

sestaMIBI

10

500

Scyntygrafia - Tal

23

1150

Skopia - radiol.

zabieg.

25

1250

Scyntygrafia - Gal

40

2000

BMJ, 6 March 2004 Vol. 328

Dawki promieniowania w

Dawki promieniowania w

badaniach obrazowych (2007)

badaniach obrazowych (2007)

Typ badania

Narząd

narażony

Dawka dla

narządu

(mSv)

Zdjęcie klp PA

płuca

0,01

Zdjęcie klp boczne

płuca

0,15

TK j. brzusznej
(dorosły)

żołądek

10,00

TK j. brzusznej

(noworodek)

żołądek

20,00

Mammografia -
screening

piersi

3,00

Wlew doodbytniczy

okrężnica

15,00

Brenner, Hall, N Eng J Med. 2007

Dlaczego o ochronie dzieci ?

Dlaczego o ochronie dzieci ?

1. Większa wrażliwość tkanek

noworodka, niemowlęcia i dziecka na
promieniowanie jonizujące: większa
częstość mitoz

2. Inne właściwości fizyczne tkanek

(woda) i inne ich rozmieszczenie w
ustroju

3. Dłuższy przewidywany czas życia
4. Mały rozmiar i niska masa ciała

pacjenta:

• Inna technika badania

• Zwykle większa część ciała w

obrębie wiązki

• Trudność w używaniu osłon

Rozmieszczenie

czynnego szpiku kostnego w

ustroju (%)

Kości

Noworodek

1 rok

5 lat

25 lat

Czaszka

29,5

27,5

17,5

8,5

Kończ. górna

10,7

9,1

7,5

2,5

Kość udowa

7,4

8,0

13,1

7,4

K. dolna -
pozostałe kk.

16.3

13,4

11,5

0

Kręgosłup

15,2

17,9

23,4

40,1

Kość
biodrowa

9,2

11,1

13,1

19,5

Żebra

9,2

8,9

8,8

15,2

Cristy M, Phys Med Biol, 1981;26:389-400

Ryzyko nowotworu

Ryzyko nowotworu

a wiek w czasie ekspozycji

a wiek w czasie ekspozycji

Brenner DJ,
Pediatr Radiol
2002;32:228-231

Zagrożenie rozwoju nowotworów

Zagrożenie rozwoju nowotworów

jako skutek TK brzucha

jako skutek TK brzucha

200 mAs

200 mAs

AJR 2001;176:289

Zagrożenie rozwoju

Zagrożenie rozwoju

nowotworów jako skutek TK

nowotworów jako skutek TK

głowy

głowy

AJR 2001;176:289

200 mAs

200 mAs