Choroby czynnościowe

przewodu pokarmowego

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Brak zmian morfologicznych i odchyleń w

badaniach dodatkowych

• Brak podstaw do rozpoznania choroby

organicznej

• Pogorszenie jakości życia, niepokój

pacjenta i rodziny

• Ujednolicone kryteria diagnostyczne

• Niedostatek wiedzy na temat patofizjologii

zaburzeń czynnościowych

• Brak narzędzi diagnostycznych

• Niedoskonałe leki

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

Objawy, duże poczucie choroby
Kilka objawów w tym również objawy ze

strony innych narządów: kołatanie serca,

pocenie, ból głowy, duszność

Objawy niepokojące pacjenta, które należą

do fizjologii: nalot na języku, nieprzyjemny

zapach z ust po wstaniu z łóżka

Objawy alarmujące: zaburzenia połykania,

wymioty z krwią, wymioty treścią

pokarmową, krew w stolcu, stany

podgorączkowe, utrata masy ciała

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Podstawowe kryterium diagnostyczne to

czas trwania choroby: objawy ciągłe przez

ostatnie trzy miesiące w okresie ostatniego

półrocza poprzedzającego wizytę

• Objawy: uczucie gałki, zaburzenia połykania,

czkawka, bóle za mostkiem, zgaga,

pieczenie, nadmierne połykanie powietrza,

odbijania, uczucie pełności w nadbrzuszu,

uczucie wczesnej sytości, wracanie

pokarmu, nudności, wymioty, wzdęcia, bóle,

zaburzenia w oddawaniu stolca

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Patofizjologia
• Nie jest w pełni wyjaśniona
• Zaburzenia procesów regulujących w zakresie osi

mózgowo jelitowej ( mózgowo trzewnej, brain-gut axis)

• Zmieniona reaktywność motoryczna przewodu

pokarmowego na bodźce stresowe. Zależność od reakcji

neuroimmunologicznych, czynników psychologicznych i

uwarunkowań psychospołecznych

• Nadwrażliwość trzewna
• Rozwój metodyki badań funkcji przewodu pokarmowego
• Nowoczesne techniki oceny motoryki i czucia trzewnego,

flory jelitowej, biochemicznych i immunologicznych

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Neurogastroenterologia

• Holistyczne podejście do stanu zdrowia i

choroby z uwzględnieniem czynników

fizjologicznych i psychospołecznych

• Czynniki genetyczne, środowiskowe np.

rodzinne wzorce zachowań i reakcji na

objawy chorobowe lub psychiczne i

fizjologiczne bodźce stresowe ( przeżycia z

dzieciństwa, przemoc fizyczna lub

seksualna, infekcje)

• Rozwój psychospołeczny, podatność na

stres i radzenie sobie z nim

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Zespół jelita nadwrażliwego, IBS
• Dyspepsja czynnościowa
• Uwarunkowania dietetyczne: obserwacje kliniczne

wydają się potwierdzać związek nasilenia

dolegliwości ze spożywanie określonych

pokarmów

• Rola alergii i nietolerancji pokarmowej
• Nietolerancja pokarmowa to każda niepożądana

reakcja na pokarm, w której nie udowodniono

udziału układu immunologicznego. Nietolerancja

cukrów zawartych w pokarmach ( mała aktywność

enzymów)

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Upośledzone wchłaniania i trawienie takich

węglowodanów jak laktoza, sorbitol,

fruktoza są wskazywane jako dietetyczne

czynniki wywołujące lub nasilające objawy

IBS. Brak dostatecznych badań

• Alergia pokarmowa. Obecność przeciwciała

klasy IgG na niektóre składniki,

pokarmowe żywności chorych z IBS. Ale

nie przeciwciał klasy IgE. Korzystny efekt

odpowiednich diet eliminacyjnych .

Badanie również nie potwierdzone

Zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

• Wzrost przepuszczalności błony śluzowej przewodu

pokarmowego, wzrost ekspozycji na różne składniki

pokarmowe i antygeny

• Stymulacja jelitowego układu immunologicznego i

jelitowego systemu nerwowego

• Wpływ tłuszczów zawartych w diecie na funkcje

motoryczno-czuciowe przewodu pokarmowego,

wywoływanie lub nasilenie objawów

• Związek między krótkołańcuchowymi kwasami

tłuszczowymi i bakteriami jelitowymi a objawami IBS

• Wpływ diety na objętość i skład gazów jelitowych.

Zaburzony pasaż gazu może wiązać się z

odcinkowym rozdęciem jelit wyzwalającym ból i

dyskomfort

Zalecenia dietetyczne-IBS

1. Dbałość o stałe pory spożywanych

posiłków

2. Odpowiednia ilość czasu na ich

spożywanie

3. Dieta lekkostrawna
4. Połykanie powietrza ( wolne jedzenie,

unikanie żucia gumy, ssania twardych

cukierków, palenia papierosów)

5. Regularny wysiłek fizyczny

IBS

• Przewlekłe zaburzenia czynnościowe

jelit

• Ból brzucha,
• Zaburzenia wypróżniania
• Dyskomfort w jamie brzusznej
• Kryterium czasu
• Wykluczenie choroby organicznej

Zalecenia dietetyczne-IBS

• Nie ma wystarczających dowodów

potwierdzających skuteczność

rekomendowanych zaleceń dietetycznych

w leczeniu IBS

• Nieprawidłowa dieta nie jest przyczyna

zaburzeń ale może nasilać objawy

• Wzmożony odruch żołądkowo jelitowy:

spożywanie posiłków o mniejszej objętości

i mniejszej zawartości tłuszczów

• Nietolerancja laktozy u 10% osób z IBS

Zalecenia dietetyczne-IBS

• Praktyczne modyfikacje diety u osób z postacią

biegunkowa i wzdęciami: ograniczenie

nierozpuszczalnych węglowodanów złożonych,

stanowiących substrat dla bakterii

wytwarzających gazy: kofeina, owoce

( fruktoza), zboża, sorbitol (guma do żucia)

• Postać zaparciowa IBS dieta bogatobłonnikowa (

20-30g błonnika na dobę). Nasila procesy

fermentacyjne, wzdęcia i bóle brzucha

• Stosując otręby pszenne należy kontrolować

poziom żelaza, cynku, magnezu i fosforu.

• Odpowiednia podaż płynu 2,5-3 l na dobę

Dyspepsja czynnościowa

Niespecyficzne dolegliwości w

nadbrzuszu przy braku organicznych
i biochemicznych odchyleń w
badaniach dodatkowych

Objawy: ból w nadbrzuszu, pieczenie w

nadbrzuszu, poposiłkowa pełność,
wczesne uczucie sytości

Zalecenia dietetyczne

• Indywidualne podejście
• Rezygnacja z palenia papierosów,

ograniczenie picia alkoholu, mocnej kawy i

herbaty. Brak dowodów

• Wszystkie pokarmy szkodzą
• Kilka nisko tłuszczowych i małych

objętościowo posiłków dzienne. Brak badań

• Wysoki odsetek efektu placebo
• Preparaty ziołowe
• Wody mineralne