INTERESY – KONFLIKT –

WŁADZA

Marcin Dukat

Teoria organizacji i zarządzania

XII 2006

Organizacja jako system

polityczny

Systemy rządzenia politycznego w

organizacjach

•

Autokracja

•

Biurokracja (prawo)

•

Technokracja (eksperci)

•

Współzarządzanie (współdecydowanie)  

•

Demokracja przedstawicielska (wybór
przedstawicieli)  

•

Demokracja bezpośrednia

Interesy

Interesy to złożony układ predyspozycji,
obejmujący cele, wartości, pragnienie,
oczekiwania oraz inne nastawienia i
skłonności, które sprawiają, że dana
osoba podejmuje działanie o takim a nie
innym kierunku.

Interesy c.d.

Interesy można przedstawiać wielorako.
Interesy członków organizacji można
przedstawiać jako układ trzech kół.

Zadani
e

Kariera

Sprawy prywatne

Konflikt

Konflikt rodzi się zawsze wtedy, gdy
istnieje sprzeczność interesów.
Sprzeczność prawdziwa lub
postrzegana.

Władza

Władza to możliwość wywierania
wpływu na innych ludzi.

[Stoner 2001]

W tytułowej triadzie (interesy – konflikt –
władza), władza jest środkiem, przy użyciu
którego w końcu rozwiązywane są konflikty
interesów.

Organizacja:

interesy – władza -

konflikt

Analizując organizację jako mini państwa
można rozróżnić trzy koncepcje panujące w
organizacjach, które dotyczą relacji – interesów,
konfliktu i władzy.

 Koncepcja jednościowa,
 Koncepcja pluralistyczna,
 Koncepcja radykalna,

Koncepcja jednościowa

 Podejście do interesów:

Nacisk na osiąganie wspólnych celów. Organizacja jest

zjednoczona pod „parasolem” wspólnych celów i dąży do ich

osiągnięcia tak jak dobrze integrowany zespół.

 Podejście do konfliktu:

Konflikt uważa się za zjawisko rzadkie, przejściowe, które można

wyeliminować za pomocą odpowiedniego działania kierownictwa.

Jeśli gdzieś powstaje, to zazwyczaj przypisuje się go działaniom

osób odbiegających od normy i intrygantów.

 Podejście do władzy:

Przeważnie pomija się rolę władzy w życiu organizacji. W

opisywaniu kierowniczych prerogatyw do prowadzenia organizacji

w celu realizowania wspólnych interesów woli się używać raczej

takich pojęć, jak uprawnienia władcze, przywództwo i kontrola.

Koncepcja pluralistyczna

 Podejście do interesów:

Nacisk kładzie się na zróżnicowanie interesów jednostkowych i
grupowych. Organizację uważa się za luźną koalicję, która tylko
przejściowo jest zainteresowana w osiąganiu formalnych celów.

 Podejście do konfliktu:

Konflikt uważa się za wrodzoną i nieusuwalną cechę spraw
organizacyjnych oraz podkreśla się jego potencjalne dodatnie i
funkcjonalne aspekty.

 Podejście do władzy:

Władzę uważa się za najistotniejszą zmienną. Władza jest
ośrodkiem, za pomocą którego łagodzi się i rozwiązuje konflikty
interesów. Organizację traktuje się jako mnogość sprawujących
władzę czerpiących tę władzę z mnogości źródeł.

Koncepcja radykalna

 Podejście do interesów:

Nacisk na przeciwstawny charakter sprzecznych interesów „klasowych”.

Organizację uważa się za pole bitwy, na którym rywalizujące siły (np.

kierownictwo i związki zawodowe) walczą o osiągnięcie przeważnie nie

dających się pogodzić celów.

 Podejście do konfliktu:

Konflikt organizacyjny jest nieuchronny i jest częścią szerszego konfliktu

klasowego, który w końcu doprowadzi do zmiany całej struktury

społeczeństwa. Konflikt można stłumić, a zatem często istnieje jako raczej

utajniona niż ujawniona cecha zarówno organizacji jak i społeczeństwa.

 Podejście do władzy:

To najistotniejsza cecha organizacji, ale też za zjawisko nierównomiernie

rozprzestrzenione i będące następstwem podziałów klasowych. Stosunki

władzy w organizacji uważa się za odzwierciedlenie stosunków władzy w

społeczeństwie w ogóle oraz za ściśle powiązane z szerszymi procesami

kontroli społecznej, np. kontroli władzy gospodarczej, systemu prawnego i

edukacji.

Metody rozwiązywania

istniejących konfliktów

1. Dominacja i tłumienie
- Wymuszanie
- Łagodzenie
- Unikanie
- Zasada większości (decyzja większości rozwiązuje konflikt)
2. Kompromis
- Rozdzielenie
- Arbitraż
- Rozstrzygnięcie losowe (np. poprzez rzut monetą)
- Odniesienie do przepisów – przeciwnicy godzą się na „literę prawa”
- Przekupienie – jedna ze stron przyjmuje korzyści w zamian za zakończenie

konfliktu

3. Integrujące rozwiązanie konfliktów
- Uzgodnienie
- Konfrontacja
- Stosowanie celów nadrzędnych

Koniec

Dziękuję!