Zespoły bólowe odcinka

lędźwiowego kręgosłupa

• Kręgi lędźwiowe są największe. Posiadają masywny trzon o

kształcie nerkowatym, wyrostki żebrowe które są

pozostałością po żebrach lędźwiowych, wyrostki dodatkowe

które są właściwymi wyr poprzecznymi, wyrostki

suteczkowate na pow bocznych wyrostków stawowych

górnych. Wyrostki stawowe ustawione w płaszczyźnie

strzałkowej. Wyrostki kolczyste bardzo masywne.

Więzadła kręgosłupa występujące w od lędźwiowym:
Długie:

• więzadło podłużne przednie (pow przednie trzonów i

krążków międzykręgowych)

• więzadło podłużne tylne (pow tylna trzonów i krążkóo

międzykręgowych

• Więzadło nadkolcowe (wyr kolczyste łączy)
Krótkie:

• –Wyrostki stawowe – połączenia międzykręgowe (juncture

intervertebrales)

• –Łuki kręgów – więzadła żółte (lig. Flava)

• –Wyrostki poprzeczne – więzadła międzypoprzeczne (lig.

Intertransversaria)

• –Wyrostki kolczyste – więzadła międzykolcowe
Pow. Stawowe

• Powierzchnie stawowe położone są na wyrostkach

stawowych górnych i dolnych,

• Każdy ze stawów otoczony jest torebką stawową, która

przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych.

• Krążki międzystanowe:

• Najwyższe w tym odcinku, są wyższe z przodu. Składa się z

pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego.

• Splot lędźwiowy

Układa się na wyrostkach żebrowych kręgów

lędźwiowych. Oddaje gałęzie krótkie do mięśni

grzbietu, mięśnia lędźwiowego większego i

mniejszego oraz gałęzie długie do mięśni brzucha

i kończyny dolnej. Spośród gałęzi długich nerw

biodrowo - podbrzuszny i biodrowo - pachwinowy

zaopatrują mięśnie brzucha.

Pozostałe gałęzie biegną do kończyny dolnej:

• nerw płciowo - udowy

• nerw skórny boczny uda

• nerw udowy

• nerw zasłonowy

• Splot krzyżowy

Leży w miednicy mniejszej bocznie od stawów krzyżowych

przednich na powierzchni przedniej mięśnia gruszkowatego.

Odgałęzienia splotu krzyżowego dzielimy na gałęzie krótkie i

długie.

Gałęzie krótkie unerwiają mięśnie ściany miedniczy

Gałęzie długie:

- nerw pośladkowy górny

- nerw pośladkowy dolny

- nerw skórny tylny uda

- nerw sromowy

- nerw guziczny

- nerw kulszowy, który w swoim przebiegu dzieli się na:

- nerw piszczelowy

- nerw strzałkowy wspólny

- nerw strzałkowy głęboki

- nerw strzałkowy powierzchowny

USZKODZENIE KRĄŻKA

MIĘDZYKRĘGOWEGO

Etapy zwyrodnienia krążka międzykręgowego

:

1.

Niewielkie uszkodzenie – zmiany o typie starzenia się
zachodzące w pierścieniu włóknistym i w jądrze
miażdżystym (utrata właściwości hydrostatycznych).
pod wpływem stałego nacisku sił osiowych na
kręgosłup dochodzi do osłabienia tylnej części
pierścienia i jego uwypuklenia do światła kanału
kręgowego. wcześnie rozpoczęte leczenie prowadzi do
regeneracji pierścienia i zabliźnienia wypukliny.

2.

Przepuklina ruchoma z zachowaniem ciągłości
pierścienia włóknistego

3.

Przepuklina jądra miażdżystego – powstanie worka
przepuklinowego, w który wciska się jądro miażdżyste

4.

Wypadnięcie jądra miażdżystego do kanału
kręgowego

Ucisk

na

korzeń

Promieniowani

e bólowe

Zaburzenia

czucia

Osłabienie ruchu

odruchy

LII

Część

przednia,

górna uda i

okolice

krętarza

większego

----

Zagięcia i

przywodzenie uda

zachowane

LIII

Część przednia

uda i okolica

rzepki

------

Zgięcie uda,

wyprostu podudzia

Osłabienie

odruchu

kolanowego

LIV

Część boczna

uda i środkowa

łydki

Środkowa część

łydki i okolica

stawu

skokowego

Wyprost podudzia,

wyprost i

odwodzenie uda,

odwracanie stopy

Osłabienie

lub brak

odruchu

kolanowego

LV

Pośladki, tył

uda, część

boczna

podudzia,

grzbiet stopy,

palucha

Część boczna

podudzia, część

środkowa

grzbietu stopy i

palucha

Zgięcie podudzia,

grzbietowego stopy

i palców,

nawracanie stopy

utrudnione stanie

na palcach

Osłabienie

odruchu

skokowego

S I

Pośladki, tył

uda, podudzia,

pięta, V palec

Część boczna i

podeszwowa

stopy

Zgięcia podudzia,

podeszwowego

stopy i palców,

nawracanie,

utrudnione stanie

na palcach

Osłabienie

lub brak

odruchu

skokowego

Objaw Lasegue'a - Badający wolno unosi

wyprostowaną w stawie kolanowym
kończynę dolną pacjenta do momentu aż
pojawią się dolegliwości bólowe. Ostry ból w
krzyżu i kończynie świadczy o podrażnieniu
korzenia nerwowego (wypadnięcie jądra
miażdżystego guz). Rzeczywiście dodatni

objaw Lasegue'a występuje jedynie wtedy
kiedy opisany ból prawie błyskawicznie
przenosi się do kończyny dolnej, a objęty w
niej obszar zaburzeń ruchowo-czuciowych
od¬powiada zajętemu korzeniowi
nerwowemu.

W badaniu klinicznym stwierdza się: spłaszczenie ok.

lędźwiowej,

wzmożone

napięcie

mięśni

przykręgosłupowych, ruchy w od lędźwiowym są
ograniczone lub całkowicie zniesione. nerwobóle
występują

najczęściej

w

postaci

bólów

korzeniowych lub rwy kulszowej.

Leczenie nieoperacyjne:
met McKenziego
odciążanie kręgosłupa lędźwiowego
ćwiczenia mięśni grzbietu i brzucha
ćw mają na celu utrzymanie prawidłowej krzywizny

kręgosłupa, zachowaniu fizjologicznego zakresu
ruchów i uzyskanie dobrej i czynnej stabilizacji
mięśniowej

Metoda Mc Kenziego

podstawowe cele leczenia dyskopatii wg McKenziego

zmierzają do:

• zmniejszenia lub zniesienia bólu
• zapobieganie nawrotom
• badanie pacjenta składa się z dwóch części

1. wywiadu
2. badania szczegółowego polegającego na wykonanu

pojedynczych a następnie wieloktotnych ruchów w
różnych

kierunkach

i

różnych

pozycjach

wyjściowych.

ruchy pojedyncze to:
* zgięcie tułowia w przód w pozycji stojącej i leżącej
* przerost w pozycji stojącej i leżącej
* skłon boczny w prawo i lewo w pozycji stojącej

Taki test pozwala dokładnie ustalić kierunki w

których występują ograniczenia ruchomości i te w
których występują dolegliwości bólowe pacjenta.

W met. McKenziego wyróżnione są 3 grupy różnych

zespołów bólowych

1. zespół posturalny: związany z przeciążeniem

niezmienionych tkanek długotrwałemu obciążeniu
w pozycji niefizjologicznej

2. zespół dysfunkcyjny - spowodowany

przeciążeniem tkanek patologicznie zmienionych
pod wpływem fizjologicznych obciążeń

3. zespół zaburzeń strukturalnych – spowodowany

zaburzeniem wzajemnego układu elementów
krążka stawowego, kanału kręgowego.

w zespołach zaburzeń strukturalnych dochodzi do

zmian w ustawieniu tylnych stawów kręgosłupa i
zaburzenia

zakresów

ruchów

w

następstwie

zwyrodnienia krążka międzykręgowego. Pewne ruchy
podczas badania będą przesuwać ból obwodowo a
inne dośrodkowo. przesuwanie dośrodkowe nazywane
jest fenomenem centralizacji i jest to ważny objaw
diagnostyczny świadczący od dobrym rokowaniu.
zjawisko takie związane jest z przemieszczaniem się
jądra miażdżystego wewnątrz pierścienia włóknistego
krążka i świadczy o zachowaniu ciągłości pierścienia i
o nieuszkodzeniu systemu hydrostatycznego krążka.

Zespoły charakterystyczne przy wypuklinie tylno-bocznej:
1. centralne lub symetryczne bóle kręgosłupa L rzadko

promieniują do pośladków i ud: bez transpozycji
tułowia, ze zniesieniem lordozy lędźwiowej,

2. bóle po jednej stronie lub po obu stronach z różnym ich

natężeniem mogą promieniować: do pośladka uda aż
do poziomu kolana, mogą boleć do poziomu kolan z
transpozycją tułowia, bez transpozycji tułowia poniżej
poziomu kolan, z transpozycją tułowia poniżej poziomu
kolan.

Bóle przy wypuklinie tylno-bocznej zmniejszają się

podczas:

• stania,
• chodzenia,
• leżenia przodem,
• powtarzanych ruchów wyprostnych.

Symetryczne lub asymetryczne bóle kręgosłupa od L

promieniujące do pośladków lub ud z towarzyszącą
pogłębioną lordozą lędźwiową jest przykładem objawów
przemieszczenia jądra miażdżystego ku przodowi. Bóle
będą się zmniejszać podczas:

• siedzenia,
• leżenia tyłem ze zgiętymi nogami,
• powtarzanych ruchów zgięciowych.
Chcąc utrzymać jądro miażdżyste we właściwym położeniu

i

stworzyć

optymalne

warunki

do

wygojenia

uszkodzonego pierścienia włóknistego trzeba powtarzać
co 1h jeden ruch który został ustalony podczas badania
pacjenta jako ruch leczniczy czyli taki który prowadzi do
centralizacji i zmniejszenia się objawów. Zaleca się
dodatkowo utrzymanie lordozy lędźwiowej podczas
wszystkich czynności dnia (nie dotyczy to przepukliny
przedniej)

Leczenie wg McKenziego składa się z czterech kolejnych

faz:

1.

redukcja

przesunięcia

jądra

miażdżystego

(zmniejszenie wypukliny),

2. utrzymanie redukcji przesunięcia (aby mogła się

wytworzyć blizna w pierścieniu włóknistym),

3. powrót funkcji,
4. zapobieganie nawrotom.
W leczeniu zaburzeń strukturalnych po cofnięciu się

wypukliny

jądra

miażdżystego

konieczne

jest

utrwalenie jego prawidłowego położenia. Polega to na:

1. powtarzaniu co 1h odpowiednich ćwiczeń wielokrotnie,
2. utrzymaniu prawidłowej postawy ciała.

Przy wypuklinach tylno-bocznych zakazane są

pozycje zgięciowe. po 2-6 tyg od ustąpienia bólu
należy wprowadzić ćwiczenia rozciągające bliznę.
Dla wypukliny tylno-bocznej będzie to zgięcia w
leżeniu i staniu, a dla przepuklinie przedniej
wyprost w leżeniu i staniu. Aby zapobiec
nawrotom (ostatni etap) należy codziennie rano i
wieczorem wykonywać wielokrotne ćw wyprostne
w zespole tylno-bocznym, a zgięciowe w zespole
przednim.

Stenoza

stenoza (ciasnota kanału kręgowego) jest

pojęciem używanym dla określenia
objawów strukturalnego zawężenia
światła kanału kręgowego. Stenozę
można podzielić ze względu na
lokalizację, rozległość lub czynniki
etiologiczne

ze względu na lokalizację mamy stenozę:

lędźwiową, szyjną i piersiową, a w
obrębie jednego segmentu centralną
zachyłkową i otworu korzeniowego.

scenoza w od lędźwiowym występuje w 3 zespołach

klinicznych

1.z dominującym bólem kręgosłupa oraz okolicy pośladków i

pachwin, bóle opasujące, wzmożone napięcie mięśniowe i
ograniczenie często jednostronne ruchomości kręgosłupa,
dyskretne zaburzenia czucia i bóle przeniesione do kończyn,
początkowe okresy scenoz przy względnie ciasnych
kanałach

2.bóle korzeniowe z zaburzeniami czucia i często siły

mięśniowej, niedowłady i zaburzenia zwieraczy, głównie w
rozwiniętych cenozach wtórnych

3.chromanie neurologiczne, silny ból, drętwienie lub osłabienie

k uniemożliwiające poruszanie się, zmuszające do
zatrzymania się. Objaw wywołuje ruch, obciążenie i
wyprostna pozycja tułowia, ustępuje po pochyleniu się
tułowia ku przodowi lub odpoczynku w poz siedzącej. Mogą
towarzyszyć zaburzenia czucia i osłabienie siły mięśniowej.
Objaw lasegue’a ujemny, do rozpoznania w badaniu rtg.

Różnicowanie
• przepuklina jądra miażdżystego
• zapaleniami
• gruźlicą i nowotworem kręgosłupa
• osteoporozą
• niewydolnością więzadłowo-mięśniową
• zaburzeniami statyki kręgosłupa
• chromania pochodzenia naczyniowego
• chorobami wewnkanałowymi i wewnrdzeniowymi

oraz ogona końskiego

• chorobami neuronu ruchowego
• neuropatiami obwodowymi

Leczenie nieoperacyjne
• fizyko i farmakoterapia jest leczeniem objawowym i ma

zastosowanie w początkowych stadiach choroby

• niesteroidowe leki przeciwzapalne, kąpiele solankowe,

hydrokinezyterapię w ciepłym basenie

• wydłużenie wypoczynku w ułożeniu zgięciowym
• zmniejszenie lordozy lędźwiowej
• należy sprawdzić stan st biodrowych (przy ograniczonej

ruchomości dochodzi do kompresji od lędźwiowego)

• rozciągnięcie przykurczów i zmniejszenie napięcia mięśni

przykręgosłupowych

• skorygowanie przodopochylenia miednicy (nie wolno

pacjentowi stawiać dużych kroków)

• pływanie na boku (nie wolno pływać kraulem i żabką)
• spacery przy pokonywaniu niewielkich wzniesień (nie

należy schodzić z dużych wzniesień)