Fizjoterapia w

zespołach bólowych

kręgosłupa szyjnego

Magdalena A

Gr 1 , II SUM

• Choroba zwyrodnieniowa stawów
• Zesztywniające zapalenie stawów

kręgosłupa (choroba Behtereva)

• Rwa ramienna
• Zespół szyjny górny (Barrégo-

Liéou)

• Mielopatia szyjna
• Bolesny kręcz szyi
• Zespół szyjno ramienny

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA

STAWÓW

Kręgosłup

szyjny

to

nie

tylko

mechaniczny wspornik łączący głowę
z

klatką

piersiową.

Sprawnie

działające

stawy

kręgosłupa

zabezpieczane

przez

więzadła

i

mięśnie

zapewniają

właściwą

ruchomość

głowy.

Choroba

zwyrodnieniowa kręgosłupa szyjnego
poza dolegliwościami ze strony karku
może prowadzić do osłabienia i
zaburzeń czucia w obrębie kończyn
górnych

i

dolnych,

a

niekiedy

naśladować

choroby

serca

lub

mózgu.

Sprawnie działające stawy kręgosłupa

zabezpieczane

przez

więzadła

i

mięśnie

zapewniają

właściwą

ruchomość

głowy.

Fizjologiczna

ruchomość

kręgosłupa

szyjnego

umożliwia sprawne działanie zmysłu
wzroku, słuchu i równowagi.

• W przebiegu choroby chrząstka stawowa rozrzedza się, tworzą

się wyrośla kostne, które wskutek ucisku powodują ogniska
zapalne.

• Stawy dotknięte chorobą na ogół nie wykazują większych zmian,

oprócz zgrubienia, i nie dochodzi do zupełnego zesztywnienia.

• Zmiany zwyrodnieniowe to zniekształcenia będące efektem

przewlekłego przeciążenia i zużycia stawów. Związana z nimi
choroba zwyrodnieniowa stawów (zwana także artrozą lub
gośćcem zwyrodniającym) - to przede wszystkim bóle i
ograniczenie zakresu ruchów.

• Bóle stawów, najczęściej związane z ich obciążaniem ( w

zaawansowanej fazie także bóle spoczynkowe), ograniczenie
zakresu ruchów mogą być efektem nieodwracalnego i
postępującego procesu zużycia szkieletu.

• W odcinku szyjnym kręgosłupa(choroba zawodowa kierowców).

Ból promieniuje wówczas do potylicy lub pasa barkowego. Przy
nagłym zwrocie może też wystąpić zawrót głowy.

• Dolegliwość dotyka zwykle osób po 50 roku życia, zdarza się

jednak i u osób młodszych.

• Badanie radiologiczne wykrywające zmiany zwyrodnieniowe nie

jest jeszcze dowodem na istnienie choroby.

Dolegliwości i objawy

• Uczucie sztywności kręgosłupa, szczególnie po obudzeniu się

(tzw. sztywność poranna)

• Pobolewania szyi i okolicy krzyżowej po wysiłkach (np. prace

domowe)

• Brak dolegliwości w przypadku zmian o niewielkim nasileniu

Odcinek szyjny

• Bóle szyi, karku, a także głowy
• Promieniowanie bólu np. do barków
• Uczucie sztywności szyi, utrudniającej ruchy skrętne głowy
• Uczucie „ciężkości” głowy
• Chory często wyczuwa lub nawet słyszy odgłosy trzeszczenia

w stawach podczas ruchu.

• Nie mniej dotkliwy ból często zakłóca normalny tryb życia

chorego.

Objawy kliniczne

• Większość chorych z chzs zgłasza się do lekarza z powodu dolegliwości

bólowych opisywanych jako ból narastający, głęboki, tępy, nasilający
się podczas zmiany pogody i zwiększonej aktywności.

• Ból związany z aktywnością pojawia się natychmiast lub wkrótce po

zapoczątkowaniu ruchu i może trwać krótko lub utrzymywać się przez
kilka godzin po zakończeniu czynności.

• Niektórzy zauważają pierwsze objawy po niewielkim urazie stawu lub

po intensywnej aktywności fizycznej.

• W zaawansowanych stadiach ból może być stały i przerywać sen.

Większość chorych obserwuje również sztywność stawów, szczególnie
rano i po dłuższym okresie nieczynności, nie przekraczającą jednak 30
minut.

• W miarę postępu zmian chorzy stają się mniej ruchliwi i mogą

odczuwać trzeszczenie, blokowanie lub tarcie w stawie podczas ruchu.

• Obserwować można poszerzenie obrysów stawów związane z

tworzeniem się wyrośli kostnych (osteofitów), zaniki mięśni,
przykurczę, a nawet wysięki stawowe.

• W przeciwieństwie do reumatoidalnego zapalenia stawów zmiany nie

są symetryczne, stan ogólny chorych jest dobry, a wyniki badań
laboratoryjnych prawidłowe. Niekiedy choroba ogranicza się tylko do
jednego lub kilku stawów.

Przyczyny

• Przewlekłe drażnienie więzadeł i stawów kręgosłupa,

spowodowane przeciążeniami lub urazami powoduje
rozwój

procesu

zapalnego

uszkadzającego

stawy

kręgosłupa

• Krążki międzykręgowe (tzw. dyski) pełniące rolę

amortyzatorów pomiędzy trzonami kręgów, w miarę
starzenia się organizmu tracą elastyczność, twardnieją
i kurczą się

• Powoduje

to

przewlekłe

podrażnienie

tkanek

otaczających kręgosłup, miejscowe stany zapalne oraz
reakcje wytwórcze, prowadzące do powstawania na
kręgach wyrośli kostnych.

Sposoby zapobiegania

• Prowadzenie

uregulowanego trybu życia

• Unikanie przemęczenia
• i nadwyrężania kręgosłupa
• Utrzymywanie prawidłowej

postawy podczas pracy

• Kilkakrotny odpoczynek w

ciągu dnia w pozycji

leżącej

• Leczenie nadwagi
• Dbałość o dobrą kondycję

fizyczną

• Wykonywanie regularnych

ćwiczeń wzmacniających

mięśnie grzbietu i brzucha

Możliwe powikłania

• Znaczne ograniczenie ruchomości kręgosłupa

• Osłabienie siły mięśni kończyn

• Bardzo silne dolegliwości bólowe

• Inwalidztwo

• Zaburzenia neurologiczne pod postacią zaburzeń czucia i drętwień kończyn

Co się dzieje w stawie-czyli jak

rozwija się choroba?

Przeciążenie powoduje nadmierny ucisk na chrząstkę stawową, która

staje się cieńsza i traci sprężystość. Dodatkowe szkodliwe znaczenie ma
powtarzający się w objętym chorobą stawie proces zapalny. Dochodzi do
przebudowy tkanki kostnej pod chrząstką. Zniekształcenie elementów
chrzęstnych i kostnych stawu sprawia, że więzadła stabilizujące staw
stają się zbyt luźne. Rozchwianie stawu sprzyja przeciążeniom, a
następnie ich kostnieniu przyczepów tych więzadeł. W sąsiedztwie
stawu tworzą się osteofity. Rozrastające się osteofity i degeneracja
chrząstki stawowej prowadzą do postępującego ograniczenia zakresu
ruchów. Dodatkowe znaczenie w tworzeniu bolesnych przykurczów mają
niezależne od woli odruchy obronne mięśni związane z unikaniem
pozycji wywołujących ból. Nadmierne napięcie mięśni nie dość, że
utrzymuje staw w nieprawidłowym położeniu, ale samo staje się źródłem
dyskomfortu. W zaawansowanym stadium zmiany zwyrodnieniowe nie
ograniczają się do kości i chrząstki, powodując degenerację wszystkich
rodzajów tkanek miękkich budujących staw.
Organizm usiłuje odbudować uszkodzenia. Nie będąc jednak w stanie
odtworzyć wysoko zróżnicowanych tkanek takich jak chrząstka stawowa
czy ścięgno, zastępuje je niepełnowartościową bliznową tkanką łączną.

Leczenie

Zalecenia ogólne

• Leczenie powinno być prowadzone pod kontrolą lekarza ortopedy

przy współpracy rehabilitanta, a często również lekarza

reumatologa i neurologa

• Zabiegi rehabilitacyjne, fizykoterapia i masaże stanowią bardzo

ważny element procesu leczniczego

• W przypadku zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego często

stosuje się kołnierze ortopedyczne

• W zmianach kręgosłupa lędźwiowego pomocne są specjalne pasy i

gorsety ortopedyczne

• W bólach krzyża wskazane jest spanie na twardym materacu
• Umiarkowana, regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla

zachowania sprawności chorego

• Konieczna jest redukcja wagi ciała u osób z nadwagą

Kołnierz ortopedyczny

Leczenie farmakologiczne

Z leków stosuje się głównie leki przeciwbólowe,
przeciwzapalne i rozluźniające mięśnie. Bardzo często
wymienione leki stosuje się miejscowo, podczas
zabiegów fizykoterapeutycznych.

 
Leczenie operacyjne
  Przypadki choroby powikłane zaburzeniami

neurologicznymi, zwłaszcza wywołanymi uszkodzeniem
krążka międzykręgowego, mogą wymagać leczenia
operacyjnego.

Proteza
dysku

Płytka
tytanowa

Fizykoterapia

• Elektroterapia:
• Prądy DD
• uzyskanie działania przeciwbólowego,

polegającego na podwyższeniu progu odczuwania
bólu, wykorzystuje się kolejno prądy: DF, CP lub
LP

• poprzeczne ułożenie elektrod, przy czym elektrodę

czynną – katodę, przykłada się w miejscu bolesnym

• Czas trwania zabiegu wynosi zwykle 2-8 minut, a

dla uzyskania pożądanego efektu zaleca się
przeprowadzenie serii 6-10 powtórzeń,

• Jonoforeza:
• Elektrodę czynną umieszcza się w obrębie zmian

chorobowych, a bierną w odpowiedniej od niej
odległości, stosując poprzeczny (przez staw) lub
podłużny przepływ prądu.

• W przypadku jonoforezy, pod elektrodą czynną

umieszcza się podkład z odpowiednim roztworem
leku o działaniu przeciwbólowym,

• Z reguły stosuje się czuciowo-progową dawkę

prądu tj. około 0,2 mA/cm2, w czasie 15-20 minut.

• Zabiegi wykonuje się codziennie lub co drugi

dzień, w serii 10-20 powtórzeń.

• Prądy interferencyjne:
• wykorzystuje się zazwyczaj dwa zakresy

częstotliwości: 0-100 Hz – o silnym działaniu
przeciwbólowym lub 50-100 Hz – o działaniu
przeciwbólowym i odżywczym w stosunku do
leczonych tkanek.

• Maksymalny czas trwania zabiegu w przypadku

prądów średniej częstotliwości wynosi około 15
minut, a dawkowanie natężenia jest uzależnione
od indywidualnej wrażliwości chorego.

• Seria: 10 zabiegów

• Krioterapia:
• Zimno zmniejsza produkcję mediatorów bólu oraz

blokuje bramki bólowe. Wpływa na zwiększenie
produkcji betaendorfin, działających
przeciwbólowo. Zmniejsza aktywność komórek
objętych zapaleniem, przez co ogranicza się
obrzęk.

• Zabieg wykonujemy miejscowo (przed

kinezyterapią), czas 2-3min., seria 10-15
zabiegów.

• Temperatura zabiegu -100 do -160 ̊ C

• Laseroterapia:
• Jest to zabieg akceptowany przez pacjentów przez jego

bezbolesność oraz stosunkowo dużą efektywność.
Poprzez wzmożenie wydzielania endorfin oraz wpływ na
regenerację obwodowych aksonów po uszkodzeniu
nerwów, zabieg ten działa przeciwbólowo. Przyśpiesza
resorpcję obrzęków i wysięków oraz wpływa korzystnie
na mikrokrążenie i regenerację komórek. Pobudza
tworzenie włókien kolagenowych oraz fibroblastów,
wpływa na regenerację naczyń krwionośnych.

• kręgosłup-odcinek szyjny kręgosłupa, obszar zabiegu:

przykręgosłupowo wzdłuż szyjnego odcinka kręgosłupa
C4-Th4 oraz trigger points, częstotliwość: 1000-1500Hz
po 6-8minut lub 1500-2000Hz po 1-2 minuty

• Ultradźwięki:
• Ich działanie opiera się o zjawisko mikromasażu

powstające wskutek wahania ciśnień w przebiegu
fali dźwiękowej. Działanie: przeciwbólowe,
przeciwzapalne, zmniejszające napięcie
mięśniowe, rozszerzające naczynia krwionośne
oraz zwiększające przemianę materii.

• dawka slaba od 0,05-0,5W/cm2 w ostrych i

podostrych stanach chorobowych dawka srednia:
od 0,5 do 1,5 W/cm2w stanach przewleklych

• 10 zabiegow po 5 minut

• Magnetronik:
• choroba zwyrodnieniowa stawow kregoslupa,

natezenie: stopniowo od 3 do 8 mT,
czestoliwosc:25-50 Hz, czas zabiegu: 15-30minut

• choroba zwyrodnieniowa duzych stawow,

natezenie: stopniowo od 4 do 10 mT, czestoliwosc
10-50 Hz, czas zabiegu 15-30minut

• Seria 10 zabiegów.

Dyskopatia i spondyloza

• Mianem dyskopatii określa się schorzenie krążka

międzykręgowego. Stanowi on naturalną podkładkę między
kręgami. Składa się z częsci obwodowej, zwanej pierścieniem
włóknistym, oraz z centralnie położonego elastycznego
materiału zwanego dyskiem.

• W przypadku dyskopatii dochodzi do pęknięcia pierścienia

włóknistego, zaś materiał dyskowy, pod wpływem działających
na niego sił, ulega przemieszczeniu.

• Najczęściej zmiany rozpoczynają się od połączenia piątego i

szóstego kręgu szyjnego. Nieco rzadziej dochodzi do zajęcia
sąsiednich przestrzeni. Z reguły dyskopatia jest wczesnym
stadium choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Jeśli
uszkodzenie krążków ma miejsce na wielu poziomach, zaś
zdjęcia rentgenowskie wykazują cechy wtórnych
nieprawidłowych procesów kościotwórzych czy niestabilności
kręgosłupa, mówimy o zaawansowanej formie choroby
zwyrodnieniowej kręgosłupa zwanej spondylozą.

Dyskopatia, rysunek
ogólny  

Dyskopatia, rysunek
szczegółowy 

 

Protruzja jądra miażdżystego

Widok wysuniętego dysku z
góry

Widok wysuniętego dysku z
boku

Stadium i objawy choroby

Zmiany rejestrowane przy
pomocy obrazowych metod
badania

Proces postępującego

odwodnienia krążków
międzykręgowych przebiega

powoli i długi czas nie daje o

sobie znać.

Wczesne zmiany można wykryć

przy użyciu magnetycznego
rezonansu jądrowego (MRI)

Zmniejszenie elastyczności i

spłaszczenie dysku prowadzi
do rozluźnienia spoistego

dotychczas połączenia kręgów.

Nawet minimalna redukcja

odległości między trzonami

sąsiadujących kręgów
(wynikająca z obniżenia

wysokości dysku) spowoduje,

że więzadła łączące sąsiednie

kręgi staną się nieco za długie.

Efektem takiej nieznacznej

odcinkowej niestabilności jest
przeciążenie mechaniczne

przyczepów więzadeł

powodowane przez

niekontrolowane szarpnięcia

towarzyszące ruchom.

Na przeglądowym zdjęciu

rentgenowskim w projekcji
bocznej można obserwować

zmniejszenie dystansu między

sąsiadującymi trzonami

kręgów. Wytwórczy proces

zapalny powoduje powstanie
zgrubień i soplowatych wyrośli

zwanych osteofitami

tworzących się na obrzeżach

zwężonej przestrzeni.

Zwężenie przestrzeni

zajmowanej przez dysk sprawi,
że przeciążeniu ulegną stawy

międzywyrostkowe. Zmiany te

są groźne, ponieważ

przeciążeniowe procesy

wytwórcze przebiegające w tej

okolicy mogą prowadzić do
ucisków na korzenie nerwowe.

Zniekształcenia w okolicy

kanału tętnicy kręgowej mogą

uciskać na to naczynie stając

się przyczyna niedokrwienia
mózgu. Zjawisko to nasila się

przy podnoszeniu i obracaniu

głowy.

Nieprawidłowości w stawach

międzywyrostkowych będące
przyczyną znacznych

dolegliwości są często źle

widoczne na konwencjonalnych

zdjęciach rentgenowskich.

Bywa, że nasilenie zmian nie

odpowiada stopniowi
zaawansowania zniekształceń

dobrze widocznych przestrzeni

międzytrzonowych. Stąd przy

pozornie normalnym obrazie

radiologicznym kręgosłupa
mogą występować znaczne

dolegliwości i na odwrót -

głębokie zniekształcenia mogą

być stwierdzane u osób nie

skarżących się na kręgosłup.

Zwyrodnienie krążka może

prowadzić do uwypuklania się
jego fragmentów w kierunku

kanału kręgowego lub otworów

międzykręgowych. Patologia

tego typu jest około 100-

krotnie rzadsza niż w

lędźwiowym odcinku
kręgosłupa, jednak w

zaawansowanych przypadkach

może prowadzić do ucisku na

korzenie nerwowe lub na rdzeń

kręgowy.

Zmiany chorobowe dysków nie

są widoczne na przeglądowym
zdjęciu RTG. By je wykryć

konieczne jest wykonanie

takich badań jak magnetyczny

rezonans jądrowy lub

tomografia komputerowa

Fizykoterapia

• Niekiedy w opanowywaniu przewlekłego zespołu

bólowego pomocne są zabiegi fizykalne. Zastosowanie
głębokiego ciepła (okłady z parafiny czy nagrzewanie
polem elektromagnetycznym o wysokiej częstotliwości)
łagodzi przewlekłe procesy zapalne i wpływa
rozluźniająco na mięśnie.

• Zabiegi elektryczne, na przykład prądy diadynamiczne

(DD) lub interferencyjne pozwalają wygasić przewlekłe
zespoły bólowe. Efekt przeciwzapalny wywiera również
lecznicze zastosowanie fal ultradźwiękowych, pola
magnetycznego o niskiej częstotliwości czy
naświetlania promieniami lasera biostymulacyjnego.

• Sollux:15-20 minut; 1x dziennie; 10 zabiegów,
• Diadynamik: działanie przeciwbólowe,

zmniejszenie napięcia mięśniowego)-rodzaje
prądu (DF, CP, LP) częstotliwość 50-100 Hz czas:
6-8 min seria: 6-10 zabiegów ilość serii: 1-3;
elektroda czynna: k(-)-w miejscu bólu;
przykręgosłupowo; przykręgosłupowo (-), pas
brakowy (+)

• Laseroterapia skaner lub punktowy stany ostre

moc 1-4 J o promieniowaniu podczerwonym
długość fali (830-980 nm)

Kinezyterapia

• 1.okres ostry farmakologia
• (p/bólowe,rozluźniające)
• -masaż segmentarny
• - ostrożne ćwiczenia czynne głowy do granicy

bólu w kierunkach najmniej bolesnych

• wyciąg szyjny w pozycji leżącej lub siedzącej
• -Pozycje ułożeniowe
• -Mobilizacje czynne
• -Pielęgnacja i ochrona

• 2.okres podostry i przewlekły
• zaopatrzenie ortopedyczne
• wyciągi
• Kinezyterapia:
• ćwiczenia czynne w zakresie niebolesnym
• ćw. izometryczne
• ćw. mm. posturalnych
• ćw. rozluźniajace np. PIR
• unikanie gwałtownych ruchów głowy
• prawidłowe ustawianie głowy

Wyciągi

• Pętla Glissona – wyciąg szyjny ( cervicales)

grawitacyjny

• Cel: zmniejszenie zespołów bólowych w odcinku

szyjnym

• Czas: 10-30min. ( pierwsze wyciągi czas krótszy)
• Ilość: 10-25zabiegów (w seriach)
• Obciążenie: 2-3 kg
• Przyrządy:
• -orczyk
• -pętla Glissona
• -system bloczkowo-ciężarkowy

• Metoda ta zawiera część diagnostycząa i

terapeutyczną.

• Badanie:
• Przed podjęciem leczenia u pacjenta przeprowadza

się dokładny wywiad dotyczący:

• - ewentualnych czynników sprawczych,
• - czynników mogących przyczyniać sie do

pogorszenia,

• - przebiegu choroby,
• - dotychczasowego leczenia,
• - ocenę postawy,
• - ocenę objawów neurologicznych,
• Badanie funkcjonalne, które polega na wykonaniu

testu powtarzanymi ruchami.

• W badaniu funkcjonalnym ocenie podlega

zmienność objawów.

• Druga cześć badania jest charakterystyczna tylko

dla tej metody – polega na wykonaniu
pojedynczych a następnie wielokrotnych ( 1x , 3x,
5x, 10x ) powtórzeń ruchów w różnych kierunkach
i w różnych pozycjach wyjściowych.

• Test ten pozwala określić nam kierunki w których

występuje ograniczenie ruchomości oraz w
których pojedyncze lub powtarzane ruchy
powodują zmianę dolegliwości pacjenta (poprawę
lub pogorszenie) oraz umożliwia ustalenie
lokalizacji dysfunkcji lub zmiany patologicznej

Pojęcia wykorzystywane w tej metodzie:

• Fenomen centralizacji – powrót objawów bólowych

z obwodu do centrum na skutek repozycji dysku w
swoje miejsce.

• Peryferyzacja – wędrowanie bólu na obwód

związany z patologia ustawienia krążka
międzykręgowego.

• Dziennie robimy średnio 400 zgięć kręgosłupa. Na

skutek skłonu dysk dostosowuje sie do kształtów
partnerów – kości.

• Podczas wykonywania ruchów wyprostnych tylne

części trzonów danego segmentu ruchowego
zbliżają sie do siebie zwiększając ciśnienie
wewnątrz krążka międzykręgowego po stronie
tylnej – powoduje to przodoprzesunięcie jądra
miażdżystego z rozciągnięciem wewnętrznych
warstw przedniej części pierścienia włóknistego.

• Podczas wykonywania ruchów zgięcia obserwuje

sie analogiczne mechanizmy tylko w odwrotnym
kierunku przesunięcia jadra (tyłoprzesunięcia).

• I.Wypuklina – wysuniecie sie części dysku bez

przerwania sie części włóknistej

• II.Protruzja – przepuklina – brak pełnego

uszkodzenia pierścienia włóknistego

• III.Ekskruzja – przerwanie ciągłości pierścienia
• IV.Sekwestracja – oddzielenie części jadra

miażdżystego od reszty.

• 1 i 2 dotyczy terapii metoda Mc Kenziego3 i 4 nie

dotyczy już tej metody gdy zmiany są już zbyt
zaawansowane.

Terapia

• Wykorzystuje sie ruchy odwracające mechanizm

wywołujący dolegliwości bólowe tzn. w procesach
patologicznych charakteryzujących sie
tyłoprzemieszczeniem jądra miażdżystego stosuje
się ćwiczenia wykorzystujące przerost a w
przodoprzemieszczeniach wykorzystuje się
ćwiczenia bazujące na zgięciach kręgosłupa.

RWA RAMIENNA

• Z szyjnego odcinka rdzenia

kręgowego wyrastają
korzenie nerwowe tworzące
barkowy dający początek
nerwom zaopatrującym
kończynę górną.

• Korzenie, zanim utworzą

splot, opuszczają kręgosłup
przedostając się przez
wąskie otwory
międzykręgowe. Jest to
miejsce, w którym w trakcie
choroby zwyrodnieniowej
najczęściej dochodzi do
ucisku przez osteofity lub
przemieszczający się dysk.

•Przepuklina jądra miażdżystego będąca objawem

zaawansowanego zwyrodnienia krążka międzykręgowego

przebija się zwykle przez tylno-boczną, najsłabszą część

pierścienia włóknistego i trafia na początek korzonka

nerwowego.

•Chory skarży się na ból i drętwienie promieniujące do

barku, ramienia i ręki. Bólom towarzyszy osłabienie i

zaniki mięśni objawiające się mniejszą pewnością chwytu,

obniżeniem sprawności precyzyjnych ruchów palców lub

utratą kontroli nad stawem ramiennym czy łokciowym.

Fizykoterapia, delikatne wyciągi za głowę, leki

przeciwzapalne, rozluźniające mięśnie i zwalczające obrzęk

nieraz przynoszą długotrwały korzystny efekt, jednak nie

usuwają przyczyny cierpienia. W przypadku uciążliwych i

nie poddających się leczeniu dolegliwości ulgę może

przynieść zabieg operacyjny polegający na usunięciu

przyczyny ucisku i przywróceniu utraconej stabilności.

ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE

STAWÓW KRĘGOSŁUPA

(Choroba Behtereva)

Etiologia

• Przyczyna choroby nie jest znana, bierze się pod uwagę

możliwość udziału czynnika zakaźnego i dziedzicznego w jej

powstawaniu.

• Za udziałem drobnoustrojów przemawia znaczna częstość

zakażeń, obejmujących szczególnie drogi moczowe w okresie

poprzedzającym objawy choroby.

• Predyspozycję

genetyczną

do

zachorowania

na

z.z.s.k.

potwierdza jego występowanie w rodzinach chorych - u ok. 20%

mężczyzn i 8% kobiet, krewnych pierwszego stopnia. Wykazano

ponadto, że antygen HLA B27 obecny jest u 90-96% chorych, w

porównaniu z 5-14% w populacji zdrowych osób kontrolnych.

Spośród osób z dodatnim antygenem HLA B27 zachorowuje na

z.z.s.k. tylko 1%. Uważa się więc, że obecność antygenu świadczy

o predyspozycji genetycznej do zachorowania pod wpływem

czynnika środowiskowego, prawdopodobnie zakaźnego.

RTG odcinka
szyjnego
kręgosłupa w
projekcji
bocznej:
zwężenie
przestrzeni
między trzonami
kręgów C

5

i C

6

oraz C

6

i C

7

,

obniżenie
wysokości
trzonów kręgów,
nieregularne
obrysy z
odczynem
sklerotycznym
C

6

i C

7

Patogeneza

zmian

zapalnych w
przebiegu z.z.s.k nie
została dotychczas
wyjaśniona.

Proces dotyczy
początkowo głównie
przyczepów
ścięgnistych
(enthesis), gdzie
powstaje ziarnina
złożona z limfocytów i
plazmocytów,
podobna do ziarniny
stwierdzanej w błonie
maziowej u chorych
na r.z.s. W miejscach
zmienionych zapalnie
szybko dochodzi do
odkładania soli
wapnia
(sklerotyzacja) i do
kostnienia

RTG odcinka
szyjnego kręgosłupa
w projekcji przednio-
tylnej i bocznej:
przodopochylenie,
zmniejszona lordoza,
syndesmofit łączący
trzony kręgów C

4

-C

5

(fot. 1, strzałka
biała), C

6

-C

7

,

tworzący się
syndesmofit na
wysokości dolnej
krawędzi trzonu
kręgu C5 (strzałka
szara).

• Kostnienie pierścieni włóknistych, stawów

międzykręgowych i więzadeł kręgosłupa prowadzi do
jego stopniowego usztywnienia. Mostki kostne łączące
sąsiednie kręgi, noszące nazwę syndesmofitów, powstają
początkowo w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a
następnie stopniowo obejmują odcinek piersiowy -
kręgosłup przybiera wygląd "kija bambusowego".

Typowy objaw "kija bambusowego"

Występowanie

• Choroba występuje przeważnie u mężczyzn, u których

jest 9 razy częściej rozpoznawana niż u kobiet.
Rozpoczyna się zwykle między 20. a 30. r.ż.

Objawy kliniczne

• Początek choroby jest często niezauważalny, proces

chorobowy rozwija się skrycie.

• Fakt. że bóle są obustronne, a nasilenie ich następuje

w stanie spoczynku, odróżnia je od
bólów spowodowanych dyskopatiami.

• We wczesnym okresie choroby mogą pojawić się

również niecharakterystyczne objawy
ogólne - uczucie osłabienia, stany
podgorączkowe, utrata masy ciała.

• Występuje nawracające zapalenie tęczówki oka
• Typowa sylwetka narciarza

• Zajęcie odcinka szyjnego

kręgosłupa powoduje
początkowo
ograniczenie ruchu, później
może dojść do całkowitego
usztywnienia tego odcinka.

• Stopniowo, w miarę

obejmowania wyższych
odcinków kręgosłupa
przez proces zapalny dochodzi
do ograniczenia jego
ruchomości.
Ruchomość należy badać w
poszczególnych odcinkach.

• Następuje podwichnięcie

obrotnika,który uciska na rdzeń
kręgowy i może go przerwać
powodując śmierć.

ZESPÓŁ SZYJNY GÓRNY

(Zespół Barrégo-Liéou)

• Jest to ból górnej części karku i

potylicy, promieniujący do czoła,

tylnej części oczodołów i skroni.

Dolegliwości bólowe nasilają się

przy ruchach głową. Ból może

mieć charakter stały lub

napadowy, przy czym napady

bólu trwają od kilkunastu godzin

do kilku dni, a następnie

natężenie bólu stopniowo się

zmniejsza.

• Występują również inne objawy,

takie jak zawroty głowy, szum w

uszach, czasami oczopląs i

zaburzenia snu.

• Zespół szyjny górny występuje

częściej u kobiet niż u mężczyzn,

a początek obserwuje się między

40 a 50 rokiem życia.

• Jego przyczyną jest najczęściej choroba zwyrodnieniowa

górnego odcinka kręgosłupa, ucisk tętnic kręgowych i

prawdopodobnie struktur unerwienia autonomicznego, stąd

zwany jest również zespołem "szyjno-głowowym

naczyniowym".

• Uraz komunikacyjny zgięciowo-wyprostny górnego odcinka

kręgosłupa (uraz "trzaskającego bicza"), którego

następstwem jest uszkodzenie tylnego aparatu więzadłowo-

torebkowego, może spowodować drażnienie i ucisk drugiego

i trzeciego korzenia szyjnego. Występuje wtedy jednostronny

lub obustronny ból o umiejscowieniu podobnym jak przy

zespole szyjnym górnym, ale określany jako "ból szyjno-

potyliczny". Bólowi towarzyszy przeczulica skóry na potylicy

w obszarze unerwianym przez nerw potyliczny większy, a

dolegliwości nasilają się przy ruchach głowy.

• Rozpoznanie ułatwia dodatni wynik blokady nerwu

potylicznego większego.

• Podrażnienie trzech górnych nerwów rdzeniowych (C1, C2,

C3) i przeniesienie impulsacji na nerwy czaszkowe V i VII

daje obraz "zespołu bólowego szyjno-twarzowego". Ból taki

jest odczuwany w szyi i na twarzy. Często towarzyszy mu

uczucie pieczenia i mrowienia okolicy żuchwy i części języka.

Spondyloza i spondyloartroza

• występują u połowy populacji po 55 roku życia.

Mogą dotyczyć:
-połączeń międzytrzonowych (spondylosis
deformans)
-stawów między wyrostkami stawowymi
(spondyloarthrosis deformans)
-stawów znajdujących się na tylko-bocznych
powierzchniach trzonów kręgów C4-C7 ((Luschki)
wyrostków kolczystych (choroba Baastrupa)
więzadeł z ich skostnieniem (hyperostosis
verteebralis ankylosans senilis, choroba
Forestiena- Rotes Ouerol)

Leczenie choroby zwyrodnieniowej

-leczenie farmakologiczne: diklofenak, ibuprofen,
kwas acetylosalicylowy, indometacyna, ketoprofen,
naproxen, piroksykam, sulindak)
leczenie niefarmakologiczne
-kinezyterapia
-masaż
-fizykoterapia

Kinezyterapia

• W stanie ostrym leżenie tyłem na równym i

twardym podło u z ugięciem głowy do 20°.przy
niewydolności krążenia duża poduszka pod plecy a
na niej poduszeczka pod głowę. Przy rwie
ramiennej ramie nieznacznie odwiedzione a
przedramię podparte w zgięciu.

– wzmacnianie mięśni karku i obręczy barkowej,

ćwiczenia

• Rozluźniające, ćwiczenia izometryczne
• Unikamy ruchów o dużej amplitudzie wychylenia,

długiego trzymania głowy i szyi w jednej pozycji

Masaż

• Masaż klasyczny- 20 minut; 1x dziennie; 10

zabiegów

• Należy pamiętać, że zmiany zwyrodnieniowe mogą

doprowadzić do ucisku na tętnice kręgowe
zmniejszając ich światło, mogą także podrażnić
zwoje współczulne, klinicznie objawiając się
zaburzeniami równowagi, zawrotami głowy czy
szumem w uszach. Zadaniem masażu klasycznego
będzie rozluźnienie napiętych mięsni karku
obręczy barkowej, potylicy, koncentrując się na
przyczepach tych mięśni (głównie okolica potylicy
i wyrostka kolczystego C7)

Fizykoterapia

• Diadynamik: (działanie przeciwbólowe, zmniejszenie

napięcia mięśniowego)-rodzaje prądu (DF, CP, LP)
częstotliwość 50-100 Hz czas: 6-8 min seria: 6-10
zabiegów ilość serii: 1-3; elektroda czynna:k (-)-w miejscu
bólu; przykręgosłupowo; przykręgosłupowo (-), pas
brakowy (+)

• Jonoforeza:
przykład: Naproxen (-) ;- Voltaren (-); HydroCortisonum

(-); Ibuprofen (-); Forapin maść (+); Dolo Visano S maść
(-); Mobilat (-); Indometacin w postaci 1% Ammuno Gel
(-)

• Czas zabiegu 15-20 minut
• Ilość zabiegów 10-20
• Natężenie do odczuć pacjenta maks. 3mA

• Tens: (działanie przeciwbólowe) częstotliwość

(bóle przewlekłe)1-20 Hz: bóle ostre: 80-120-200
Hz; czas trwania impulsu:50-250µs; czas zabiegu:
20-30 minut; ułożenie przykręgosłupowe, ból
promieniujący do kończyny: k(-)-
przykręgosłupowo, a(+)-strona dłoniowa; ułożenie
4-o elektrodowe: a(+)- na kręgosłupie i na barku,
k(-)- górny brzeg łopatki, nad stawem łokciowym

• Prądy Traberta:
• Częstotliwość 143 Hz
• impulsy prostokątne o czasie trwania 2ms i czasie

przerwy 5ms; natężenie podprogowym;

• Elektrody ułożone są segmentarnie na linii kręgosłupa

szyjnego w odległości 3cm. Przy chorobach szyjno-
czaszkowych katoda ułożona jest w pozycji dogłowowej–
w przypadku potylicznych bólów głowy powoduje
zmniejszenie transmisji bólowej na poziomie szyjnym

• Ułożenie nr 2 – elektrody są większe katoda w ułożeniu

dogłowowym na poziomie C7,

• anoda na poziomie unerwienia symptomatycznego

(3cm poniżej).

• Promieniowanie podczerwone IR:
• długości fali 770-15000nm
• Odległość od naświetlanej powierzchni 40-50 cm
• Czas zabiegu od 10 do 30 minut

• Laseroterapia:
• zmniejsza odczucia bólowe i obniża napięcie mięśni

zginaczy i prostowników szyjnego odcinka
kręgosłupa; zakres 830nm-980nm; aplikacja
bezkontaktowa(sonda, skaner), kontaktowa (bez
ucisku, z uciskiem z modulowanym uciskiem)

• Promieniowanie podczerwone; czas trwania impulsu

200ns; moc: 9-12J -stany przewlekłe

• Częstotliwość: 1000-1500Hz; czas zabiegu: 6-8

minut; liczba zabiegów w serii: 6-8, liczba serii: 1-2,
czas przerwy między seriami:7dni; obszar zabiegu
przykręgosłupowo wzdłuż szyjnego odcinka
kręgosłupa C4-Th4 oraz na punkty spustowe

• Ultradźwięki:
• natężenie 0,4-0,8W/cm2
• czas zabiegu 8-10 minut
• seria 12-15 zabiegów
• ultradźwięki wykonuje się na okolicy

przykręgosłupowej C4-Th3, na pasie barkowym i
barku

• Pole magnetyczne małej częstotliwości:

częstotliwość w stanach przewlekłych 20-50 Hz
natężenie nie przekraczające 10 mT.

• Pole magnetyczne wielkiej częstotliwości

(diatermia krótkofalowa)

• Dawki II (oligotermiczna) i III (termiczna)
• odległość od obiektu 2-4cm

• Leczenie uzdrowiskowe:
• Kąpiele solankowe (modulacja zapalenia) stężeniu

NaCl powyżej 1,5% (zwykle od 2% do 5%). kąpiele
są stosowane w kilku seriach o rosnącej
temperaturze i zasoleniu. Te podwyższone
parametry wymagają wydłużonego okresu
wypoczynku po zakończeniu zabiegu. Czas: 15 - 20
minut, co 1 - 3 dni, w temp około36 – 38C.

• Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe (pobudzanie aktywności

hialuronidazy, wbudowywanie siarki w strukturę chrząstki
stawowej) przygotowuje się poprzez zmieszanie w wannie
napełnionej wodą (ok. 150 litrów) 150 ml 20% roztworu
siarczku potasu z 50 ml 36% technicznego kwasu solnego.
seriach około 5 -12 razy co trzy dni. Jeden zabieg trwa około 5 -
15 minut w temperaturze 33 - 38°C. Należy pamiętać o zdjęcie
biżuterii, ponieważ metale wchodzą w reakcję z siarką.

• Kąpiele radonowe (modulacja zapalenia) Czas trwania zabiegu

od 10-20 min., średnio 15 min., temperatura 34°C-37°C,
średnia 36°C. Średnia liczba zabiegów tygodniowo 3-4.
temperatura 32-37st C

• Peloidoterapia miejscowe (niewielkie) zawijania mogą być

stosowane o temp. 42-45°C, grubość 0,5 cm czas zabiegu 15-20
minut przeciętnie

MIELOPATIA SZYJNA

• Rzadkim, ale poważnym powikłaniem choroby dyskowej

kręgosłupa szyjnego jest stan określany jako mielopatia, czyli

choroba samego rdzenia kręgowego.

• Chociaż proporcje między rozmiarem rdzenia i kanału kręgowego

w odcinku szyjnym pozostawiają pewną rezerwę przestrzeni,

nieraz zdarza się, że centralna przepuklina krążka wywiera ucisk

na rdzeń.

• Choroba zaczyna się podstępnie od osłabienia, drżeń lub skurczów

w nogach. Dysfunkcja może również objąć kończyny górne.

• W zaawansowanej fazie mogą wystąpić trudności w wydalaniu

moczu.

• Mielopatia szyjna jest stanem poważnym i stanowi wskazanie do

pilnej operacji. Chirurgiczne usunięcie uciskającej masy stwarza

szansę poprawy, rzadko jednak mielopatia przemija bez śladu. W

przypadku choroby trwającej dłużej oraz u starszych pacjentów

pewien stopień deficytu neurologicznego z reguły pozostaje.

Mielopatia

Przed operacją i po operacji

BOLESNY KRĘCZ SZYI

• Kręcz szyi – jest to przymusowe

ustawienie głowy i szyi, polegające na
pochyleniu jej do boku z
jednoczesnym skręceniem ( rotacją) w
stronę przeciwną

• Rozróżniamy 3 grupy kręczu:
• 1) Kręcz wrodzony:
• a) pochodzenia kostnego
• b) pochodzenia mięśniowego
• 2) Kręcz nabyty
• 3) Kręcz nawykowy

.

Wrodzony kręcz -pochodzenia

kostnego (Torticollis congenitus

osteogenes)

• Przyczyna :
• - wada spowodowana strukturalnymi zmianami

kostnymi kręgów szyjnych (asymetrią boczną w
ukształtowaniu kręgów) - np. kręg klinowy ,
pochylony w bok blok kostny.

• Początkowo nie obserwuje się zmian mięśniach

szyi i karku. W miarę rozwoju dziecka dochodzi do
zmian wtórnych- asymetrii twarzy i przykurczu
mięśnia jak w obrazie kręczu mięśniopochodnego.
Badaniem diagnostycznym jest zdjęcie
rentgenowskie.

Leczenie

• Zachowawcze:
• - stosowanie opatrunków korekcyjnych gipsowych
• stosowanie aparatów-kołnierzy ortopedycznych
•

(Blok szczytowo-potyliczny z kręczem szyi

kostnopochodnym- Orteza szyjno-czaszkowa
korekcyjna (asymetryczna) sztywna)

• - wykonywanie ćwiczeń korekcyjnych szyi

• Operacyjne :
• - NIE stosuje się ze względu na bliskie sąsiedztwo

rdzenia przedłużonego

II Wrodzony kręcz szyi –

pochodzenia mięśniowego

(Torticollis congenitus

• Jego przyczyną jest zbliznowacenie i zwłóknienie

mięśnia mostkowo- obojczykowo- sutkowego
spowodowane urazem okołoporodowym lub
artrogrypozą.

• Objawy:
• - pochylenie głowy w stronę przykurczonego mięśnia
• - odwrócenie twarzy w stronę przeciwną do przykurczu
• - pogrubienie i stwardnienie mięśnia przykurczonego
• Przy braku odpowiedniego leczenie dochodzić może do

zniekształcenia twarzy, zmian w kręgosłupie,
odkształceń kości czaszki, wad zgryzu.

• Leczenie należy rozpocząć zaraz po zdiagnozowaniu

wady

Zachowawcze :
• - ćwiczenia bierne – rozciągnięcie skróconego

mięśnia

• masaż i rozcierania zgrubień mięśnia m-o-s
• MASAŻ
• Cel: rozluźnienie potem rozciągnięcie

przykurczonych mięsni. Wykonujemy bardzo
delikatnie, opuszkami palców, stosujemy oliwkę,
potrzebna jest pomoc drugiej osoby bliskiej dziecku.
Dziecko leży na plecach. Masaż w przypadku kręczu
lewostronnego.

• I faza pogłębienie przykurczu, przechylamy

nieznaczne główkę dziecka po stronie chorej (lewa)
zmniejszając napięcie mięśnia przykurczonego.

• Wykonujemy:
• -lewego delikatne głaskanie i rozcieranie
• -prawego intensywne głaskanie i rozcieranie
• II faza rozciąganie przykurczu. Pochylamy główkę dziecka

na stronę zdrową (prawą). Mięsień przykurczony jest
napięty, a rozluźniony mięsień zdrowy. Masaż jw.
Dodatkowo ugniatanie mięśnia zdrowego.

• III faza masaż rozluźniający obydwu mm MOS przy

swobodnym ułożeniu główki dziecka

• IV faza masaż karku przy swobodnym ułożeniu główki

dziecka

• V faza masaż mięsni czworobocznych przy swobodnym

ułożeniu główki dziecka

• VI faza wykonujemy masaż punktowy. Po stronie

przykurczonej (lewej)- uciski jednostajne, każdy punkt
minimum 15 sek. Po stronie zdrowej uciski przerywane- 1
sek. ucisk, zwolnienie na 1 sek. itd., całość w 1 punkcie ok.
15 sek.. uciskamy najpierw po stronie przykurczonej a
potem po zdrowej.

• Kolejność opracowania punktów:
• 1. Na kresie karkowej pomiędzy przyczepami MOS

a czworobocznego

• 2. Ok 2 cm poniżej poprzedniego punktu
• 3. Na przyśrodkowym kącie łopatki
• 4. Kilka punktów miedzy brzegiem przyśrodkowym

łopatki a kręgosłupem

• 5. Pod wyrostkiem sutkowatym
• 6. Na przyczepach mostkowych i obojczykowych m

MOS

• nastrzykiwanie roztworem hialuronidazy
• - utrzymywanie głowy w hiperkorekcji za pomocą

plastra

• ćwiczenia redresyjne
• 1 sposób dziecko ułożone jak do masażu, głowa

wysunięta poza stół osoba pomagająca podtrzymuje
barki dziecka a masażysta delikatnie obniża główkę
dziecka i wykonuje skłon kręgosłupa C w stronę zdrową
oraz skręca ja w lewo.

• 2 sposób dziecko ułożone na plecach, strona, po której

znajduje się przykurczony mięsień jest dalej od
krawędzi stołu. Głowa leży na stole. Masażysta jedna
ręką stabilizuje bark a drugą odciąga główkę dziecka po
stronę zdrową i skręca w stronę mięśnia
przykurczonego

• - ćwiczenia czynne
• - metoda Vojty – pełzanie –zwrot głowy w stronę kręczu
• - odpowiednia pielęgnacja dziecka

• W leczeniu tym możemy wyróżnić 3 okresy kinezyterapii:
• 1) „dziecka leżącego (0-3 miesiąca)
• 2) małej pionizacji (pozycji siedzącej)
• 3) pełnej pionizacji

• 1)Dziecko leżące
• - rozciąganie mięśnia m-o-s przykurczonego przy

jednoczesnym wzmacnianiu mięśnia m-

• o-s po stronie zdrowej
• - rozciąganie m.czworoboczny ( część górna) po stronie

kręczu

• - poprawa siły m.płatowatego głowy po stronie kręczu
• - wzmacnianie m.prostowników grzbietu
• - układanie dziecka
• - redresja ok.20 minut dziennie
• - ćwiczenia czynne

• 2) Mała pionizacja
• - ćwiczenia wykonywane w pozycji leżąc bokiem i

w siadzie

• - stosowanie kołnierzy na noc i w trakcie ćwiczeń
• - orteza szyjno-czaszkowa korekcyjna

(hiperkorekcyjna, sztywna, asymetryczna),

• - orteza szyjna typu „monitor" (przypominająca,
• półsztywna/miękka),
• 3) Pełna pionizacja
• - j.w tylko zwiększenie liczby ćwiczeń

Leczenie operacyjne

• Polega na przecięciu ścięgien m.m-o-s w okolicy przyczepów
• Wykonuje się je u dziecka tuż po zakończeniu 1 roku życia
• Po zabiegu ustawienie głowy w hiperkorekcji.
• Zastosowanie opatrunku gipsowego na okres 8 tygodni , lub

stosowanie kołnierzy z waty.

• - orteza szyjna stabilizująca półsztywna (doleczająca,
pooperacyjna),
• A. FIZYKOTERAPIA, nie wykonujemy
• B. MASAŻ,
• 2 etapy:
• I 5-10 zabiegów opracowanie blizn pooperacyjnych,

odżywienie i uelastycznienie skóry, zlikwidowanie zrostów

• uelastycznienie blizn (masaż taki jak w bliznach) II tak jak

w leczeniu zachowawczym, nie stosujemy tylko redresji.

• C. KINEZYTERAPIA:
• -ćwiczenia czynne
• -czynne z oporem
• -wzmacniające mięśnie okolicy szyi po stronie

zdrowej

• -nadające elastyczność i siłę mięśniom strony

przykurczonej

• -ćwiczenia zwiększające zakres ruchów oraz

korekcyjne

U dziecka z wrodzonym kręczem mięśniowym NIE

WOLNO:

• a) układać w pozycji leżąc tyłem z poduszką pod

głową

• b) układać z wałeczkami pod klatką piersiową z

głową mocno odchyloną do tyłu

• c) nosić na rękach z główką ustawioną pionowo
• d) biernie sadzać przez podpieranie poduszkami

Pozycje ułożeniowe i pielęgnacja

• - symetryczne ustawienie głowy w pozycji leżąc

przodem

• - dziecko z prawnostronnym kręczem szyi należy

układać na prawym boku z głową umieszczoną na
twardej poduszce ( o szerokości równej
odległości barku od szyi po stronie zdrowej) – głowa i
szyja ułożone są na poduszce, bark musi znajdować się
poniżej

• - ułożyć w pozycji leżąc na lewym boku (po stronie

przeciwnej przykurczonego mięśnia) - w tym ułożeniu
oddalenie

przyczepów

przykurczonych

mięśni

spowodowane jest opadaniem głowy w stronę podłoża,
można zwiększyć intensywność rozciągania poprzez
podkładaniem pod tułów grubszej warstwy koca przy
czym głowa powinna znajdować się poza kocem

• leżąc bokiem konieczne jest podparcie tułowia

wałkiem zabezpieczającym przed przejściem dziecka
do pozycji leżenia tyłem

• w nocy powinno być ułożone w pozycji tyłem z głową

umieszczoną między workami z piaskiem ( po obu
stronach w celu stabilizacji obojczyka – nie pozwala
na unoszenie barków przy tendencji do bocznego
skrzywienia w odc.TH-L należy ułożyć trzeci worek
na wysokości miednicy przed karmieniem ułożenie
dziecka w pozycji leżenia przodem z kg zgiętymi w
stawach łokciowych i przedramionami opartymi o
podłoże w celu umożliwienia wyprostu szyjnego
odcinka kręgosłupa – miednicę odciążyć ręką w celu
poprawy stabilizacji prostownika grzbietu ,
ułatwiając unoszenie głowy jeżeli dziecko unosi
głowę niesymetrycznie – ze zgięciem bocznym w
stronę przykurczonego mięśnia i rotacją

• - należy dziecku ograniczyć pole widzenia przez

unoszenie przeszkody np. ręki osoby ćwiczącej co
zmusza dziecko do skorygowania ustawienia głowy

• - podczas karmienia butelkę należy podawać od

strony przykurczonego mięśnia , zmuszając
dziecko do czynnej korekcji przykurczu po stronie
prawej

Ćwiczenia przykłady:

Kręcz szyi nabyty

• Jego przyczyny mogą mieć różną etiologię:
• - urazową- w wyniku podwichnięcia górnych kręgów

szyjnych, oparzenia

• - zapalną- w przebiegu gruźlicy, ropnego zapalenia szyi i

okolicy nosowo- gardłowej

• -układową - w wyniku choroby Racklinghausena odcinka

szyjnego kręgosłupa- spowodowaną wadami wzroku i
słuchu

• - neurogenną - spowodowane spastycznym napięciem

mięśni szyi, jednostronnym porażeniem wiotkim,
niedowładem szyi

• - reumatoidalną - nagłe, bolesne, przymusowe ustawienie

ustawianie głowy i szyi pojawiające się u osób dorosłych

• CEL STOSOWANYCH ZABIEGÓW - usunięcie

przyczyny kręczu i wyrównanie zniekształcenia

• A. MASAŻ, tylko w postaci przewlekłej, w 7 fazach,

tak samo jak w przypadku kręczu szyi pochodzenia
mięśniowego z tą różnicą, że w fazie VII jest
redresja polegająca na tym, że masażysta ujmuje z
dwóch stron głowę pacjenta i wykonuje skłon
kręgosłupa szyjnego oraz skręca głowę w
odpowiednią stronę aby doprowadzić do korekcji.

• B. KINEZYTERAPIA, rodzaj ćwiczeń i sposób ich

prowadzenia jest uzależniony od wieku pacjenta:

• -ćwiczenia czynne
• -czynne z oporem
• -korekcyjne

IV. Kręcz nawykowy (Torticollis

habitualis)

• Przyczyna:
• - spowodowany wadliwym ułożeniem płodu w

łonie matki

• Charakteryzuje się nawykowym ustawieniem głowy

z pochyleniem jej w kierunku z jednej ze stron,
bez zmian tkankowych w mięśniu m-o-s. W tych
przypadkach osiąga się samoistne wyleczenie w
ciągu tygodni bądź miesięcy.

ZESPÓŁ SZYJNO-RAMIENNY

• Dolegliwości bólowe są odczuwane w karku, rzadziej w

przedniej części szyi, mogą promieniować w kierunku
potylicy, barku, kończyny górnej, a nawet górnej części
klatki piersiowej.

• Dolegliwościom tym towarzyszyć mogą:

· ograniczenie zakresów ruchów kręgosłupa
· wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych
· bolesność· uciskowa wyrostków ościstych
· dodatni objaw szczytowy
· wyrównanie lordozy szyjnej
· objawy korzeniowe (jeżeli dochodzi do ucisku lub do
zwężenia otworu międzykręgowego)

Leczenie

• Leczenie zespołu bólowego szyjno-ramiennego można

rozpocząć po ustaleniu przyczyny dolegliwości i
przeprowadzeniu diagnostyki różnicowej.

• Ponieważ najczęstszą przyczyną bólów szyjno-ramiennych są

zmiany zwyrodnieniowe w tylnych strukturach stawowych, stąd
dużą wartość diagnostyczną mają blokady stawów
międzywyrostkowych.

• Randomizowane badania kontrolowane wskazują, że jeżeli

blokada diagnostyczno-prognostyczna była w sposób
powtarzalny skuteczna, to termolezja nerwów unerwiających te
stawy może przynieść bardzo dobre wyniki.

• Stosowane były ponadto wymienione poniżej metody leczenia,

jakkolwiek nie ma dostatecznych dowodów pochodzących z
randomizowanych badań kontrolowanych wskazujących na ich
skuteczność.

• Wyciągi za głowę w osi długiej ciała z obciążeniem 2-4

kg lub bardzo ostrożne leczenie manualne. Te zabiegi
stosuje się u chorych, u których podczas badania wyciąg
za podbródek i potylicę przynosi ulgę w dolegliwościach.
Jeżeli ból nie ustępuje po 24 h stosowania wyciągu,
należy go przerwać.

• Blokady splotu szyjnego lub ramiennego (w zależności

od miejsca powstawania bólu) 1% roztworem lidokainy,
ewentualnie z dodatkiem zawiesiny steroidu;
wstrzykiwanie do stawów międzywyrostkowych 2-3 ml
lidokainy zmieszanej ze steroidem pod kontrolą rtg.

• Fizykoterapia - rozgrzewanie, diatermia krótkofalowa,

prądy diadynamiczne

Fizykoterapia

• Diatermia krótkofalowa: dawka II-III czas zabiegu

10-20 minut, odległość od obiektu: 2-4 cm e.
czynna i bierna; elek. Kondensatorowa/
indukcyjna

• Prądy diadynamiczne (działanie przeciwbólowe,

zmniejszenie napięcia mięśniowego) : -rodzaje
prądu (DF, CP, LP) częstotliwość 50-100 Hz
czas: 6-8 min seria: 6-10 zabiegów ilość serii: 1-3;
elektroda czynna: k (-)-w miejscu bólu;
przykręgosłupowo; przykręgosłupowo (-), pas
brakowy (+)

DZIĘKUJĘ