LECZENIE
RADIOIZOTOPAMI
MAŁGORZATA TROFIMIUK
KLINIKA ENDOKRYNOLOGII
CMUJ
WYKORZYSTANIE DESTRUKCYJNEGO WPŁYWU
PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO (PRZEDE
WSZYSTKIM BETA) NA ZMIENIONE
CHOROBOWO TKANKI
WARUNKIEM ZASTOSOWANIA
RADIOFARMACEUTYKU JEST JEGO WYBIÓRCZE
GROMADZENIE W TKANKACH ZMIENIONYCH
CHOROBOWO LUB TAKI SPOSÓB PODANIA, ABY
DZIAŁANIE OGRANICZAŁO SIĘ DO ZMIENIONEJ
CHOROBOWO OKOLICY
NIE JEST MOŻLIWE CAŁKOWITE
UNIKNIĘCIE WPŁYWU
PROMIENIOWANIA NA ZDROWE
TKANKI
MIMO TO TEN TYP TERAPII
STOSUNKOWO RZADKO WYWOŁUJE
POWIKŁANIA
DZIAŁANIE TERAPEUTYCZNE
RADIOZOTOPU LUB
RADIOFARMACEUTYKU ZALEŻY OD:
– CAŁKOWITEJ DAWKI POCHŁONIĘTEJ
– WRAŻLIWOŚCI ZMIANY CHOROBOWEJ
NA PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE
MECHANIZMY
WYCHWYTU I
GROMADZENIA
RADIOFARMACEUTYKU
BEZPOŚREDNIO W CZĄSTECZCE DNA LUB
CYTOPLAZMIE KOMÓRKI (131-I, 131-I MIBG)
NA POWIERZCHNI BŁONY KOMÓRKOWEJ
(PRZECIWCIAŁA, RADIOFARMACEUTYKI
RECEPTOROWE)
W SUBSTANCJI MIĘDZYKOMÓRKOWEJ
BEZPOŚREDNIO W OKOLICY ZMIENIONEJ
CHOROBOWO (89-Sr)
W ŁOŻYSKU NACZYNIOWYM GUZA
(MIKROSFERY PODAWANE DOTĘTNICZO)
RADIOFARMACEUTYKI
ZWYKLE EMITERY
NISKOENERGETYCZNEGO
PROMIENIOWANIA BETA
MUSZĄ ODZNACZAĆ SIĘ WYSOKĄ
CZYSTOŚCIĄ RADIOCHEMICZNĄ
NAJCZĘSTSZE DZIAŁANIA
UBOCZNE
DZIAŁANIE PROMIENIOWANIA
JONIZUJĄCEGO NA SZPIK
(PRZEJŚCIOWA DEPRESJA CZYNNOŚCI
SZPIKU)
DZIAŁANIE RADIOFARMACEUTYKU JAKO
SUBSTANCJI CHEMICZNEJ (REAKCJE
ALERGICZNE PO PRZECIWCIAŁACH
MONOKLONALNYCH)
ZASTOSOWANIE
ENDOKRYNOLOGIA
ONKOLOGIA
REUMATOLOGIA - CHOROBY
ZAPALNE
131-I
EMITER PROMIENIOWANIA BETA I GAMMA
T 1/2 - OK. 8 DNI
DROGA PODANIA: DOUSTNE
WPROWADZONY DO LECZENIA W 1942 ROKU
SZYBKO WCHŁANIANY Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
GROMADZI SIĘ W TARCZYCY, W NERKACH,
ŚLINIANKACH, ŚLUZÓWCE ŻOŁĄDKA, SPLOCIE
NACZYNIOWYM
JEDNAKŻE NAJWIĘKSZA DAWKA
ZAABSORBOWANA (POZA TARCZYCĄ) - ŚCIANA
PĘCHERZA MOCZOWEGO
NIENOWOTWOROWE
CHOROBY TARCZYCY
NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY
– CHOROBA GRAVES-BASEDOWA
– WOLE WIELOGUZKOWE NADCZYNNE
– POJEDYNCZY NADCZYNNY
(AUTONOMICZNY) GUZEK TARCZYCY
WOLE OBOJĘTNE CELEM
ZMNIEJSZENIA OBJĘTOŚCI
GRUCZOŁU
ZAKRES DAWKI TERAPEUTYCZNEJ 2-30
mCi
DAWKA 131-I ZALEŻY OD:
– OBJĘTOŚCI GRUCZOŁU
– % WYCHYTU 131-I I SZYBKOŚCI ZANIKU
RADIOIZOTOPU Z TKANKI
– WRAŻLIWOŚCI TKANKI NA PROMIENIOWANIE
JONIZUJACE
• MNIEJSZE DAWKI W CHOROBIE GRAVES-
BASEDOWA
• WIĘKSZE W WOLU GUZKOWYM NADCZYNNYM
NIE OPRACOWANO METODY
KALKULACJI DAWKI, KTÓRA
ZAPEWNIAŁABY CAŁKOWITY
SUKCES TERAPEUTYCZNY I NIE
POWODOWAŁA POWIKŁAŃ
METODY USTALANIA
DAWKI
STOSOWANIE DAWKI USTALONEJ EMPIRYCZNIE
– 3-5 mCi TARCZYCA PRAWIDŁOWEJ WIELKOŚCI I ŚREDNIO
NASILONYMI OBJAWAMI NADCZYNNOŚCI
– 7-12 mCi TARCZYCA POWIĘKSZONA, OBJAWY
NADCZYNNOŚCI ŚREDNIO NASILONE
– 20-30 mCi ZNACZNIE POWIĘKSZONA TARCZYCA,
NASILONE OBJAWY NADCZYNNOŚCI
METODA DAWEK FRAKCJONOWANYCH:
– 2-3mCi CO 3 MIESIĄCE DO UZYSKANIA EUTYREOZY
METODA μCi/g TKANKI (40-80 μCi/g)
– DAWKA LECZNICZA (μCi)= μCi/g x MASA (g) x 100/W%
24
METODA OPARTA NA OKREŚLANIU DAWKI
POCHŁONIĘTEJ - WYMAGA DODATKOWYCH
POMIARÓW RADIOAKTYWNOŚCI
PRZYGOTOWANIE
PACJENTA
INFORMACJA DLA PACJENTA (W TYM TAKŻE O
ZACHOWANIU MINIMALIZUJĄCYM NARAŻENIE
OTOCZENIA NA PROMIENIOWANIE)
W MIARĘ MOŻLIWOŚCI DIETA NISKOJODOWA
ODPOWIEDNIE POSTĘPOWANIE Z LEKAMI
PRÓBA CIĄŻOWA W PRZYPADKU KOBIET
ZAPRZESTANIE KARMIENIA PIERSIĄ - LECZENIE
MOŻLIWE DOPIERO PO ZAKOŃCZENIU LAKTACJI -
MINIMALNA DAWKA PROMIENIOWANIA NA PIERŚ,
KOBIETA NIE MOŻE PONOWNIE ZACZĄĆ KARMIĆ, JEST
MOŻLIWE KARMIENIE PIERSIĄ KOLEJNEGO DZIECKA
PRZECIWWSKAZANIA
BEZWZGLĘDNE
– CIĄŻA
– KARMIENIE PIERSIĄ
– RAK TARCZYCY W OKRESIE PRZEDOPERACYJNYM (o
ile ca jest operacyjny)
WZGLĘDNE
– NIEPODDAJĄCE SIĘ LECZENIU NIETRZYMANIE
MOCZU
– NIEKONTROLOWANA NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY
– AKTYWNA ORBITOPATIA
LEKI - INTERAKCJE
LEK
REKOMENDOWANY CZAS
ODSTAWIENIA
TYREOSTATYK
3-7 DNI
LEWOTYROKSYNA
TRÓJ J ODOTYRONINA
4 TYGODNIE
2 TYGODNIE
LEKI WYKRZTUŚNE,
WITAMINY, J ODEK POTASU
1-2 TYGODNIE
LEKI ZAWIERAJ ĄCE J OD
(AMIODARON)
ZMIENNIE 1-6 MIESIĘCE
STOSOWANE MIEJ SCOWO
PREPARATY ZAWIERAJ ĄCE
J OD
1-2 TYGODNIE
ŚRODKI KONTRASTOWE
ROZPUSZCZALNE W WODZIE
STOSOWANE DO CHOLECYSTOGRAFII
OLEJ OWE (BRONCHOGRAFIA,
MIELOGRAFIA)
3 MIESIĄCE
6-12 MIESIĘCY
2-10 LAT
POWIKŁANIA
WCZESNE
– ZAOSTRZENIE NADCZYNNOŚCI DO
PRZEŁOMU WŁĄCZNIE
– ZAPALENIE TARCZYCY
PÓŹNE
– NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY
– NIEDOCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC
– BIAŁACZKA???? - RÓWNIE CZĘSTO PO
FARMAKOTERAPII
NIE WYKAZANO ZALEŻNOŚCI
POMIĘDZY LECZENIEM 131-I A
ZWIĘKSZONYM RYZYKIEM
ZACHOROWANIA NA CHOROBĘ
NOWOTWOROWĄ
PRZYCZYNY
NIEPOWODZEŃ
NIEADEKWATNA OCENA WIELKOŚCI
TARCZYCY, WYCHWYTU131-I
NIEPRZEWIDYWALNA ZMIENNOŚĆ
EFEKTYWNEGO T1/2 IZOTOPU LUB
WRAŻLIWOŚCI TKANKI NA
PROMIENIOWANIE
LECZENIE 131-I
ZRÓŻNICOWANEGO RAKA
TARCZYCY (ZRT)
Rak brodawkowaty
Rak pęcherzykowy
131-I : RODZAJE LECZENIA
ZRT w zależności od stanu
zaawansowania choroby
nowotworowej
Leczenie uzupełniające
Leczenie radykalne
Leczenie paliatywne
RAK TARCZYCY - LECZENIE
UZUPEŁNIAJĄCE 131-I
CEL:
– ABLACJA RESZTEK TKANKI TARCZYCOWEJ I
MIKROOGNISK RAKA W LOŻY I WĘZŁACH
CHŁONNYCH, KTÓRYCH OBECNOŚCI NIE
STWIERDZA SIĘ STOSUJĄC INNE BADANIA
– STERYLIZACJA PRZERZUTÓW ODLEGŁYCH
– UMOŻLIWIA MONITOROWANIE DALSZEGO
PRZEBIEGU CHOROBY ZA POMOCĄ
OZNACZNIA TYREOGLOBULINY
LECZENIE
UZUPEŁNIAJĄCE 131-I ZRT
KONIECZNE:
– T3-4N0M0 (tzn. guzy średnicy>4 cm lub przekraczające
torebkę tarczycy)
– Każdy N1
WSKAZANE:
– T1b-2N0M0 (guzy śr. 1-4 cm, ograniczone do tarczycy)
MOŻNA ODSTĄPIĆ:
– T1aN0M0 (guzy śr. < 1 cm, ograniczone do tarczycy)
– T1b-2N0M0, gdy:
•
operacja była radykalna (całkowite wycięcie tarczycy, bez
przerzutów do węzłów chłonnych zweryfikowanych biopsją
śródoperacyjną)
•
bez znaczącej jodochwytności w loży tarczycy
•
tyreoglobulina w warunkach stymulacji TSH < 1-2 ng/ml
•
bez innych cech choroby npl, w tym usg szyi bez
podejrzanych
zmian ogniskowych
LECZENIE
UZUPEŁNIAJĄCE
STOSOWANE AKTYWNOŚCI 131-I
– POMIĘDZY 30-150 mCi
– NAJWIĘKSZE DOŚWIADCZENIE: 60-
100 mCi
LECZENIE RADYKALNE
CEL:
LECZENIE STWIERDZONYCH PO
LECZENIU OPERACYJNYM
JODOCHWYTNYCH PRZERZUTÓW
ZRT
LECZENIE PALIATYWNE
NIEOPERACYJNY GUZ PIERWOTNY
NIEPORACYJNA WZNOWA MIEJSCOWA
ODLEGŁE PRZERZUTY GROMADZĄCE
JOD W STOPNIU NIEWYSTARCZAJĄCYM
DO ICH ZNISZCZENIA
JOD MOŻE ZMNIEJSZYĆ OBJĘTOŚĆ
GUZA, ZWOLNIĆ ROZWÓJ NOWOTWORU
I ZŁAGODZIĆ OBJAWY CHOROBY
DAWKI
WZNOWA W LOŻY POOPERACYJNEJ,
PRZERZUTY DO WĘZŁÓW
CHŁONNYCH SZYI I ŚRÓDPIERSIA
(150-200 mCi)
PRZERZUTY ODLEGŁE - 200 mCi
– AKTYWNOŚĆ PO 24 GODZINACH NIE
POWINNA PRZEKRACZAĆ 120 mCi, A W
PRZYPADKU ROZLEGŁYCH PRZERZUTÓW
DO PŁUC 80 mCi
AKCEPTOWANA DAWKA
SKUMULOWANA 1000 mCi
PRZECIWWSKAZANIA
CIĄŻA
KARMIENIE PIERSIĄ (MOŻNA ZACZĄĆ
LECZENIE CO NAJMNIEJ 3 TYGODNIE PO
ZAKOŃCZENIU KARMIENIA)
PO LECZENIU SKUTECZNA
ANTYKONCEPCJA PRZEZ:
– KOBIETY: 6-12 MIESIĘCY
– MĘŻCZYŹNI: 4 MIESIĄCE
LECZENIE JODEM RADIOAKTYWNYM
JEST LECZENIEM BEZPIECZNYM!
– NIE POWODUJE:
• ZABURZEŃ PŁODNOŚCI
• NIE WYWOŁUJE WAD U POTOMSTWA
• NIE NIESIE NIEAKCEPTOWALNEGO RYZYKA
WTÓRNYCH NOWOTWORÓW
POWIKŁANIA LECZENIA
131-I ZRT
ZALEŻNE OD DAWKI
WCZESNE: NUDNOŚCI, RZADKO WYMIOTY, BÓL
I TKLIWOŚĆ W RZUCIE ŚLINIANEK, UTRATA
SMAKU, SUCHOŚĆ W USTACH, BÓL I OBRZĘK
SZYI, LEUKOPENIA (PRZEJŚCIOWE)
ODLEGŁE: PRZEJŚCIOWA NIEPŁODNOŚĆ ?;
RZADKO TRWAŁE USZKODZENIE ŚLINIANEK, B.
RZADKO: ZWŁÓKNIENIE PŁUC U CHORYCH Z
PRZERZUTAMI JODOCHWYTNYMI DO PŁUC
KWALIFIKACJA CHORYCH Z
ZRT DO LECZENIA 131-I
TSH
USG SZYI
SCYNTYGRAFIA Z WYCHWYTEM 131-I PO
24 GODZ
OZNACZENIE STĘŻENIA
TYREOGLOBULINY, ANTY-TG LUB POMIAR
ODZYSKU DODANEJ TYREOGLOBULINY
LECZENIE W WARUNKACH STYMULACJI
TSH:
– REKOMBINOWANE TSH
• BEZ ODSTAWIANIA LEWOTYROKSYNY LUB MINI-
PRZERWA (4 DNI)
• 48 GODZ. PRZED LECZENIEM CHORY OTRZYMUJE
0,9 mg rTSH (Thyrogen), 24 GODZ. POTEM
KOLEJNĄ DAWKĘ (i.m.), 24 GODZ. POTEM DAWKĘ
TERAPEUTYCZNĄ 131-I
• SCYNTYGRAFIA POSTTERAPEUTYCZNA CO
NAJMNIEJ 72 GODZ. PO LECZENIU Z
JEDNOCZESNYM OZNACZENIEM Tg
– STYMULACJA ENDOGENNA
• ODSTAWIENIE L-T4 NA 4-6 TYGODNI PRZED
LECZENIEM
• PRZEZ PIERWSZE 2-4 TYGODNIE MOŻNA
PODAWAĆ TRÓJJODOTYRONINĘ
• LECZENIE 131-I, JEŻELI TSH>25-30 uj/ml
OPTYMALNY CZAS LECZENIA:
– 1-3 MIESIĄCE PO ZAKOŃCZENIU LECZENIA
OPERACYJNEGO
– RACZEJ NIE DŁUŻEJ NIŻ ROK, JEŻELI CHORY
NIE MA OBJAWÓW CHOROBY
NOWOTWOROWEJ
LECZENIE MUSI BYĆ ZAKOŃCZONE
WYKONANIEM SCYNTYGRAFII
POTERAPEUTYCZNEJ
PO PODANIU DAWKI LECZNICZEJ 2
TYGODNIOWA „KWARANTANNA”
PIERWSZA OCENA
SKUTECZNOŚCI LECZENIA
SKOJARZONEGO (OPERACJA +
LECZENIE IZOTOPOWE)
PO 6-12 MIESIĄCACH PO LECZENIU IZOTOPOWYM
OBEJMUJE:
– WYWIAD I BADANIE PODMIOTOWE
– STĘŻENIE TYREOGLOBULINY PO STYMULACJI TSH
– USG SZYI
– INNE BADANIA PRZY PODEJRZENIU UTRZYMUJĄCEJ SIĘ LUB
NAWROTOWEJ CHOROBY NOWOTWOROWEJ
– BADANIA IZOTOPOWE: NIE SĄ NIEZBĘDNE
• Należy je wykonywać u pacjentów, u których stwierdzono
podwyższone stężenie tyreoglobuliny stymulowanej (>1-2
ng/ml), dla określenia lokalizacji ewentualnych ognisk
jodochwytnych i ustalenia wskazań do dalszego leczenia 131-I
• U pacjentów z wysokim mianem anty-Tg
• Z uwagi na wysoki koszt stymulacji rTSH lub niekorzystne
efekty hypotyreozy po odstawieniu L-T4, część ośrodków
leczących 131-I uważa, że nie należy rezygnować z
jednoczesnego wykonywania scyntygrafii, aby nie powtarzać
tych procedur
131-I MIBG
META-JODOBENZYLGUANIDYNA
ZNAKOWANA 131-I
DROGA PODANIA - DOŻYLNA
MIBG JEST SELEKTYWNIE
KUMULOWANY W TKANCE
NEUROEKTODERMALNEJ
WSKAZANIA
NIEOPERACYJNY LUB ZŁOŚLIWY
PHEOCHROMOCYTOMA
NIEPORACYJNY LUB ZŁOŚLIWY
PARAGANGLIOMA
NIEOPERACYJNY LUB ZŁOŚLIWY RAKOWIAK
NEUROBLASTOMA ST. III LUB IV
NIEOPERACYJNY RAK RDZENIASTY
TARCZYCY
PRZECIWWSKAZANIA DO
131-I MIBG
BEZWZGLĘDNE
– CIĄŻA, KARMIENIE PIERSIĄ
– PRZEWIDYWANY CZAS ŻYCIA < 1 ROKU
– MIELOSUPRESJA: Hb< 9G/L; L<4000/mcL; PŁYTKI<
100000/mcL
– SZYBKO POGARSZAJĄCA SIĘ CZYNNOŚĆ NEREK- gfr<
30 ml/min
WZGLĘDNE
– NIEAKCEPTOWALNE RYZYKO MEDYCZNE ZWIĄZANE Z
IZOLACJĄ PACJENTA
– NIEPODDAJĄCE SIĘ LECZENIU NIETRZYMANIE MOCZU
PRZYGOTOWANIE
PACJENTA DO 131-I MIBG
TERAPII
SCYNTYGRAFIA CAŁEGO CIAŁA Z
ZASTOSOWANIEM MIBG, CT/MRI
(OBRAZOWANIE ANATOMICZNE) I OCENA
MARKERÓW NOWOTWOROWYCH
INTERACJE Z LEKAMI: LABETALOL, REZERPINA,
TRÓJCYKLICZNE ANTYDEPRESANTY,
SYMPATYKOMIMETYKI, KOKAINA, BLOKERY
KANAŁU WAPNIOWEGO
ZABLOKOWANIE TARCZYCY: 100-200 mg
KI 24 GODZINY PRZED PODANIEM MIBG
JEDNORAZOWA DAWKA 100-300 mCi
POWTARZANA NIE CZĘŚCIEJ NIŻ CO 4
(DZIECI) DO 6 (DOROŚLI) TYGODNI,
KONIECZNA JEST ODNOWA PŁYTEK
POWINNY BYĆ DOSTĘPNE KRÓTKO
DZIAŁAJĄCE ALFA I BETA BLOKERY -
MOŻLIWOŚĆ GWAŁTOWNEGO
WYRZUTU KATECHOLAMIN
POWIKŁANIA TERAPII 131-I
MIBG
WCZESNE:
– PRZEJŚCIOWE WYMIOTY I NUDNOŚCI
– PRZEJŚCIOWA MIELOSUPRESJA TRWAJĄCA ZWYKLE 4-
6 TYGODNI, ZWYKLE IZOLOWANA
TROMBOCYTOPENIA
– RZADKO POGORSZENIE FUNKCJI NEREK
– PRZEŁOM NADCIŚNIENIOWY
– NAPADOWE ZACZERWIENIENIE TWARZY
POWIKŁANIA TERAPII 131-I
MIBG
PÓŹNE:
– NIEDOCZYNNOŚC TARCZYCY
– UTRZYMUJĄCA SIĘ TROMBOCYTOPENIA,
MIELOSUPRESJA
– BIAŁACZKA - NIE BYŁO TAKICH DONIESIEŃ ALE NIE
DA SIĘ WYKLUCZYĆ
LECZENIE IZOTOPOWE
GUZÓW
NEUROENDOKRYNNYCH
(NET)
ANALOGI SOMATOSTATYNY ZNAKOWANE
ITREM lub LUTETEM
Y 90– czysty emiter promieniowania
beta, zasięg 10-11 mm,
NEFROTOKSYCZNOŚĆ – podawanie
jednocześnie aminokwasów
ograniczających toksyczny efekt itru
Lu177: emiter promieniowania beta (o
zasięgu 4 mm) i gamma
„GORĄCE” ANALOGI
SOMATOSTATYNY:
WYKAZUJĄ POWINOWACTWO DO
RECEPTORÓW ss2 i ss5
DOTATyr3 octreotide
DOTA TOC
DOTA LAN (lanreotide)
DOTA TATE – największe
powinowactwo do receptorów ss2
WSKAZANIA DO LECZENIA
IZOTOPOWEGO NET
RAKOWIAK (dawne nazewnictwo)
Vip-OMA
GASTRINOMA
GLUCAGONOMA
RAK RDZENIASTY
INSULINOMA – JEDYNIE OKOŁO 50%
GUZÓW MA RECEPTORY DLA
SOMATOSTATYNY
WSKAZANIA DO LECZENIA
IZOTOPOWEGO NET c.d.
DODATNI WYNIK PRE-TERAPEUTYCZNEJ
SCYNTYGRAFII z zastosowaniem analogu
somatostatyny
ROZSIANY PROCES NPL – POJEDYNCZE
OGNISKO JEST WSKAZANIEM DO
LECZENIA OPERACYJNEGO
GRANULOCYTY>1500/mcl, PŁYTKI>
100000/mcl
Standardowo 2-4 dawki powtarzane co
4-8 tygodni, skumulowana dawka 14-15
GBq (ok. 300 mCi)
Efekt: wydłużenie czasu przeżycia,
zmniejszenie objawów klinicznych
Powikłania:
– Mielotoksyczność (leukopenia,
pancytopenia)
– Nefrotoksyczność
LECZENIE IZOTOPOWE
META DO KOŚCI
LECZENIE BÓLU ZWIĄZANEGO Z MNOGIMI
PRZERZUTAMI DO KOŚCI, KTÓRE POWODUJĄ
ODPOWIEDŹ OSTEOBLASTYCZNĄ I NIE REAGUJĄ
NA INNE FORMY TERAPII
Leczenie ma nie tylko efekt przeciwbólowy,
powoduje też wzmocnienie kości i zmniejsza
ryzyko patologicznego złamania
Podanie izotopu powoduje
– Zniszczenie części komórek nowotworowych
– Zmniejszenie ucisku na okostną
– Zmniejszenie miejscowego wytwarzania mediatorów
bólu
RADIOTERAPEUTYKI
Sr-89 PODAWANY i.v. JAKO CHLOREK STRONTU
– ANALOG WAPNIA
– WBUDOWYWANY DO KOLAGENU
– T1/2 W OGNISKU CHOROBOWYM OK. 50 DNI
89-Sr LEXIDRONAM - i.v.
SAMAR 153
– KRÓTKI T1/2 – 1,9 DNIA
– MINIMALNE RYZYKO USZKODZENIA SZPIKU, MOŻNA STOSOWAĆ DUŻE AKTYWNOŚCI,
MOŻE BYĆ PODAWANY AMBULATORYJNIE (MIMO, ŻE EMITUJE ŚLADOWO
PROMIENIOWANIE GAMMA)
186-Re-ETIDRONATE
32-P W POSTACI FOSFORANU SODU PODAWANY P.O. LUB I.V.
– Adsorpcja na powierzchni hydroksyapatytu i w limfocytach nowotworowo zmienionej
okostnej
– Efekt przeciwbólowy głównie zależny od zahamowania syntezy bradykininy i
prostaglandyn
– T ½ ok.. 14 dni
PRZECIWWSKAZANIA
BEZWZGLĘDNE
– CIĄŻA, KARMIENIE PIERSIĄ
WZGLĘDNE
– KOBIETY W WIEKU ROZRODCZYM
– Hb<10 g/l; L<4000/mcL; Ptl< 60000/mcL
– SZYBKO POGARSZAJĄCA SIĘ CZYNNOŚĆ NEREK GFR<30
ML/MIN
– NIE MAJĄ ZASTOSOWANIA W LECZENIU OSTREGO LUB
PRZEWLEKŁEGO BÓLU ZWIĄZANEGO ZE ZŁAMANIAMI
KOMPRESYJNYMI KRĘGÓW, UCISKIEM NA RDZEŃ
KRĘGOWY
– Nietrzymanie moczu
KWALIFIKACJA DO LECZENIA M.IN. NA PODSTAWIE
WYNIKÓW SCYNTYGRAFII KOŚCI
LECZENIE MOŻNA KOJARZYĆ Z NAŚWIETLANIAMI
SKUTECZNOŚĆ TERAPII MOŻE BYĆ
ZREDUKOWANA PRZEZ PODAWANIE
BIFOSFONIANÓW, WAPNIA, KALCYTONINY
(PRZERWA PRZYNAJMNIEJ 48 GODZINNA,
NAJLEPIEJ 2TYGODNIOWA)
LECZENIE POWINNO BYĆ STOSOWANE U
PACJENTÓW Z OCZEKIWANYM CZASEM PRZEŻYCIA
> 3 M-CY
POWIKŁANIA
MOŻLIWE NASILENIE BÓLU 1-3 DNI
PO INIEKCJI (fenomen „flare”)
PRZEJŚCIOWA MIELOSUPRESJA
W WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW
LECZENIE ZMNIEJSZA BÓL ALE NIE
ELIMINUJE GO CAŁKOWICIE
RADIOIMMUNOTERAPIA
PRZECIWCIAŁA MONOKLONALNE
antyCD20
– ZEVALIN (90Y-IBRITUMOMAB
TIUXETANU) – 0.3-0.4 mCi/kg
– BEXXAR (131-I-TOSITUMOMAB) - 50-
200 mCi NA TERAPIĘ
– INDUKUCJA ODPOWIEDZI U OKOŁO
75% PACJENTÓW
ZEWALIN- wskazania:
Dorośli z oporną na leczenie postacią
grudkowego B komórkowego
chłoniaka nieziarniczego
Pacjenci z nawrotem chłoniaka
grudkowego CD20 + po leczeniu
rituximabem
Inne: chłoniak płaszcza badanie Polskiej Grupy
ds. chłoniaków, chłoniak DLBCL,
kondycjonowanie przed przeszczepem (ZBEAM)
ZEWALIN- przeciwskazania
do terapii
Wielkość guza > 5 cm
Zajęcie szpiku > 25%
Wcześniejsza radioterapia obejmująca
ponad 25% aktywnego szpiku
Płytki < 100 000, granulocyty <
1500/mm
3
< 18 r.ż.
ZEVALIN
INIEKCJA POPRZEDZONA PODANIEM
ZIMNYCH PRZECIWCIAŁ (RITUXIMAB w dniu 1
i 8 dawka 250 mg/m
2
) – zmniejszenie
nieswoistego wychwytu Zevalinu przez
komórki układu siateczkowo-śródbłonkowego
Podanie Zewalinu w 8 dniu do 4 h po
zimnych p/c.
Główne powikłanie – mielosupresja (po 4-6
tyg)
INNE ZASTOSOWANIA W
ONKOLOGII
CZERWIENICA PRAWDZIWA: 32-P
PIERWOTNY RAK WĄTROBY
(HEPATOCA) - 131-I-LIPODOL
PODAWANY DOTĘTNICZO
SCHORZENIA STAWÓW -
SYNOWIEKTOMIA
IZOTOPOWA
DOSTAWOWE PODANIE:
– CYTRYNIANU 169-Er
– SIARCZKU 186-Re
– CYTRYNIANU 90-Y
ER-169
Wskazania- RZS z zajęciem 1 lub
wielu drobnych stawów rąk i stóp
po niepowodzeniu leczenia
sterydami
Dawki od 10 do 80 MBq/staw, nie
wolno przekroczyć aktywności 555
MBq/ pacjenta
Re-186
Wskazania:
- RZS z zajęciem średniej wielkości stawów
- Zapalenie stawów związane z hemofilią
- Zapalenie stawów związane z chondrokalcynozą
Stosowane aktywności:
70 MBq staw ramienny, łokciowy, skokowy
100 MBq staw biodrowy
Y-90
Wskazania- napromienienie
lecznicze przerostu błony maziowej
stawów kolanowych
Dawki od 111 do 222 MBq
WSKAZANIA
BOLESNE ARTROPATIE W PRZEBIEGU:
– RZS
– SPONDYLOARTROPATII M.IN. W PRZEBIEGU
ŁUSZCZYCOWEGO Z.S.
– INNE ZAPALNE CHOROBY STAWÓW (BORELIOZA, CH.
BEHCETA)
– UTRZYMUJĄCY SIĘ WYSIĘK W STAWIE
– ARTROPATIA W PRZEBIEGU HEMOFILII
– PIGMENTED VILLONODULAR SYNOVITIS
– UTRZYMUJĄCY SIĘ WYSIĘK PO PROTEZOWANIU STAWU
– ZAPALENIE STAWÓW O NIEZNANEJ ETIOLOGII WIĄŻĄCE SIĘ Z
WYSIEKIEM, POGRUBIENIEM MAZIÓWKI LUB JEJ ZAPALENIEM
EFEKT LECZNICZY ZALEŻNY JEST
OD MARTWICY I DEMARKACJI
POWIERZCHNIOWEJ WARSTWY
MAZIÓWKI, OGRANICZAJĄC W TEN
SPOSÓB WYSIĘK
STOSOWANE ZWIĄZKI MAJĄ
CHARAKTER KOLOIDU
PRZECIWWSKAZANIA
BEZWZGLĘDNE
– CIĄŻA, KARMIENIE PIERSIĄ
– DZIECI W OKRESIE WZROSTU
– SEPTYCZNE ZAPALENIE STAWÓW
– INFEKCJA SKÓRY W MIEJSCU PODANIA
– PĘKNIĘCIE TORBIELI BEKERA
WZGLĘDNE
– OGRANICZONE WSKAZANIA U DZIECI I DOROSŁYCH PONIŻEJ 20
R.Ż. RYZYKO ZWIĄZANE Z LECZENIEM NIE POWINNO
PRZEWYŻSZAĆ KORZYŚCI Z TERAPII
– ZNACZNA NIESTABILNOŚĆ STAWU ZWIĄZANA Z JEGO
USZKODZENIEM
– ZNACZNE USZKODZENIE LUB UTRATA CHRZĄSTKI STAWOWEJ
PONIEWAŻ PACJENT NIE OTRZYMA PRZYNAJMNIEJ
1 DAWKI STERYDU DOSTAWOWO -
DOLEGLIWOSCI BÓLOWE MOGĄ SIĘ
PRZEJŚCIOWO ZAOSTRZYĆ
DOKUMENTACJA RADIOLOGICZNA PRZED I PO
LECZENIU
ODSTĘP POMIĘDZY ARTROSKOPIĄ LUB
ZABIEGIEM OPERACYJNYM W ZAKRESIE STAWU A
SYNOWIEKTOMIĄ: 2-6 TYGODNI, POMIĘDZY
PUNKCJĄ STAWU A SYNOWIEKTOMIĄ - 2
TYGODNIE
Przebieg synowiortezy
radioizotopowej
m-cowe znieczulenie stawu (1%
ksylokaina)
pod kontrolą skopii nakłucie i usunięcie
wysięku stawowego
dostawowe podanie izotopu
przepłukanie igły przed jej usunięciem r-
rem soli, by uniknąć popromiennej
martwicy tkanek
unieruchomienie stawu na 3 dni
POWIKŁANIA
NASILENIE STANU ZAPALNEGO
ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI STAWU
PRZEZ 1 M-C
GORĄCZKA,
BRĄZOWA PIGMENTACJA SKÓRY
WYSYPKA, RUMIEŃ W M-CU
PODANIA
BARDZO RZADKO RADIONEKROZA
EFEKT U 60-80% LECZONYCH
WIDOCZNY ZWYKLE DOPIERO PO 2
TYGODNIACH
Emitery promieniowania alfa
w terapii
Promieniowanie cząsteczkowe (jądra helu) o większej
energii i mniejszym zasięgu niż promieniowanie beta
Pierwotnie stosowany (rad 226) w brachyterapii np.
Raka sutka lub endometrium (od pierwszej połowy XX
wieku), leczenia znamion, głuchoty, etc.
Obecnie do brachyterapii często wykorzystuje się pallad
103 lub jod 125
Wskazania do leczenia radem 223:
– Zaawansowany rak prostaty z rozsiewem nowotworowym
do kości, oporny na leczenie hormonalne
– Rad podawany w formie iniekcji
– Zmniejsza ból, spowalnia postęp choroby
– Dane zbyt nieliczne aby ustalić rekomendacje do leczenia