Wybrane problemy
w populacji
geriatrycznej

Farmakoterapia w starszym wieku

Farmakoterapia w starszym wieku

Optymalna farmakoterapia osoby starszej:

-

leczenie rozpoznanej choroby;

-

eliminacja lub zmniejszenie objawów;

-

poprawa jakości życia;

-

ograniczanie niepożądanych efektów terapii,
które obniżają jakość życia i sprawność chorego

Nieprawidłowości leczenia osób
starszych



Polipragmazja (59%) – stosowanie 3-5 i więcej
preparatów



Leczenie niedostateczne (55%);



Nieodpowiednie leczenie (14-27%)–np. powielanie
leczenia, przepisywanie leków, których
stosowanie przynosi więcej ryzyka niż korzyści,
prowadzenie terapii niezgodnej ze standardami
medycznymi.

Konsekwencje nieprawidłowości w
leczeniu seniorów



zwiększenie kosztów leczenia;



zwiększenie ryzyka

-

występowania objawów ubocznych;

-

występowania WPG;

-

obniżenia sprawności ruchowej;

-

hospitalizacji;

-

chorobowości i śmiertelności;

-

instytucjonalizacji

Niepożądane działania leków (ADR –
adverse drug reaction) wśród seniorów



wzrost wraz z narastaniem wieku;



efekt zmian farmakokinetycznych – wzrost stężeń
stosowanych preparatów i wydłużenie ich
eliminacji;



efekt polipragmazji – zwiększenie ryzyka
interakcji między lekami i działania leków w
chorobie np. leki pogarszają przebieg
schorzenia, a zmiany chorobowe wpływają na
farmakokinetykę preparatów

Objawy ADR



zaburzenia żołądkowo – jelitowe;



zaburzenia metaboliczne;



zaburzenia endokrynologiczne;



zaburzenie dermatologiczne;



krwawienia;



zaburzenia rytmu.

Leki powodujące ADR



niesteroidowe leki p/zapalne;



salicylany;



diuretyki;



preparaty naparstnicy;



cytostayki;



antybiotyki;



hormony steroidowe.

70% ADR można uniknąć poprzez

zachowanie zasad bezpiecznej

farmakoterapii

Żywienie seniorów

Żywienie seniorów

Modyfikacja żywienia pod względem ilościowym i

jakościowym w starości wynika ze:

-

zmiany trybu życia;

-

zmniejszonej aktywności psychoruchowej;

-

współistniejących schorzeń;

-

spadku tempa przemian energetycznych.

PPM oraz zapotrzebowanie energetyczne u seniorów

zmniejsza się o około 13-20%.

Nadwaga i otyłość dotyczy ok. 50% osób starszych.

Podstawowe zapotrzebowanie
energetyczne (PZE) dla osoby starszej
–

wzór Harrisa-Benedicta

KOBIETY
PZE ( w kcal)= 655 + (9,6 x masa ciała w kg) +

(1,8 x wzrost w cm) – (4,7 x wiek w latach)

MĘŻCZYŹNI:
PZE ( w kcal) = 660 + (13,7 x masa ciała w kg) +

(5 x wzrost w cm) – (6,8 x wiek w latach)

PZE dla osoby starszej

PZE zwiększyć:
o 30% - dla osób prowadzących nieaktywny tryb
życia;
o 50% - wykonujących średnio ciężkie wysiłki
lub aktywnie uprawiające sport
2-krotnie – osoby wykonujące ciężką pracę
fizyczną

Zapotrzebowanie energetyczne dla starszych kobiet

prowadzących mało aktywny tryb życia – 1700 kcal/d

dla mężczyzn – 2000 kcal/d

Czynniki wpływające na sposób odżywiania
się osób w starszym wieku



wcześniej nabyte nawyki żywieniowe;



środowisko w którym żyje senior;



charakter wcześniej wykonywanej pracy;



samotność; izolacja społeczna;



brak umiejętności przyrządzania posiłków;



postępująca niesprawność ruchowa;



problemy ekonomiczne;



współistniejące ostre i przewlekłe schorzenia;



nadmiar leków;



źle dopasowane protezy stomatologiczne lub ich brak;

Czynniki wpływające na sposób odżywiania
się osób w starszym wieku



pogorszenie funkcji narządów zmysłów;



zanik błony śluzowej przewodu pokarmowego;



zmniejszone wydzielanie śliny, enzymów
trzustkowych lub wątrobowych.

Charakter niedoborów żywieniowych



niedobór białkowo-energetyczny;



niedobór witamin (B, C, D);



niedobór pierwiastków (żelazo i cynk)

Zapotrzebowanie na składniki
pokarmowe dla seniora



białko 1,0-1,5 g/kg dziennie (jak osoby młode);



ograniczenie tłuszczów zwierzęcych a stosowanie
wielonasyconych tłuszczów roślinnych;



połowa zapotrzebowania energetycznego to
węglowodany; głównie złożone i błonnik;



25% seniorów przyjmuje uzupełniająco witaminy,
minerały

Żywienie pozajelitowe wśród seniorów

Wskazania do żywienia pozajelitowego
wśród seniorów



choroby przebiegające z biegunkami;



schorzenia prowadzące do niedrożności
(nowotwory przewodu pokarmowego)



stany po resekcji żołądka i /lub jelit powodujące
zespoły upośledzonego wchłaniania;



przygotowanie do zabiegu operacyjnego;



okres okołoperacyjny;



inne przyczyny wyniszczenia i złego wchłaniania.

Żywienie pozajelitowe wśród seniorów



może być prowadzone w sposób stały (np. po
resekcji żołądka) lub okresowy (np. uzupełnienie
niedoborów w okresie okołooperacyjnym);



może pokrywać całkowite zapotrzebowanie na
składniki i płyny lub je uzupełniać.