Naegleria fowleri

Naegleria fowleri

Carter 1970

Carter 1970

Występowanie

Występowanie

•

Kosmopolityczny pierwotniak

Kosmopolityczny pierwotniak

•

Postacie: trofozoit pełzakowaty, trofozoit wiciowaty oraz

Postacie: trofozoit pełzakowaty, trofozoit wiciowaty oraz

cysta

cysta

•

wody słodkie, wilgotne gleby i powietrze

wody słodkie, wilgotne gleby i powietrze

•

Wykryty w ponad 150

Wykryty w ponad 150

śmiertelnych inwazjach

śmiertelnych inwazjach

ośrodkowego układu nerwowego

ośrodkowego układu nerwowego

człowieka w dawnej Czechosłowacji,

człowieka w dawnej Czechosłowacji,

Belgii, Wielkiej Brytanii, Stanach

Belgii, Wielkiej Brytanii, Stanach

Zjednoczonych, krajach Ameryki

Zjednoczonych, krajach Ameryki

Południowej, Australii, Indiach,

Południowej, Australii, Indiach,

Japonii , Korei i innych

Japonii , Korei i innych

•

Jest termofilem

Jest termofilem

•

Kosmopolityczny

Kosmopolityczny

•

Pospolity w jeziorach i na basenach

Pospolity w jeziorach i na basenach

kąpielowych (w Polsce np. ciepłe

kąpielowych (w Polsce np. ciepłe

jeziora konińskie)

jeziora konińskie)

•

Występuje też w wilgotnych

Występuje też w wilgotnych

glebach i w powietrzu

glebach i w powietrzu

•

3 stadia rozwojowe: trofozoit

3 stadia rozwojowe: trofozoit

pełzakowaty, trofozoit wiciowaty, cysta

pełzakowaty, trofozoit wiciowaty, cysta

•

Brak wyraźnego cyklu, obecność

Brak wyraźnego cyklu, obecność

człowieka nie jest konieczna do rozwoju

człowieka nie jest konieczna do rozwoju

•

Trofozoit wiciowaty nie ma zdolności

Trofozoit wiciowaty nie ma zdolności

podziału

podziału

•

Trofozoit wiciowaty może przekształcić

Trofozoit wiciowaty może przekształcić

się w pełzakowaty i odwrotnie

się w pełzakowaty i odwrotnie

•

Z cysty, przez ekscystację, tworzy się

Z cysty, przez ekscystację, tworzy się

trofozoit pełzakowaty

trofozoit pełzakowaty

Budowa

Budowa

A trofozoit pełzakowaty

A trofozoit pełzakowaty

•

Wielkość 8-30

Wielkość 8-30

µ

µ

m

m

•

zmienny kształt

zmienny kształt

•

W czasie ruchu wydziela

W czasie ruchu wydziela

substancję śluzową i

substancję śluzową i

powrastają „ślady”

powrastają „ślady”

przypominające ślimaka z

przypominające ślimaka z

rodzaju

rodzaju

Limax

Limax

•

Tworzy nibynóżki- pojedyncze

Tworzy nibynóżki- pojedyncze

szerokie, płatowe – lobopodia

szerokie, płatowe – lobopodia

•

Jadro okrągłe, z pojedynczym

Jadro okrągłe, z pojedynczym

kariosomem zajmującym ½

kariosomem zajmującym ½

objętości jądra

objętości jądra

•

Wokół kariosomu przestrzeń

Wokół kariosomu przestrzeń

pozbawiona ziarmnistości

pozbawiona ziarmnistości

•

W cytoplazmie liczne

W cytoplazmie liczne

wodniczki pokarmowe,

wodniczki pokarmowe,

widoczne drobne ziarnistości,

widoczne drobne ziarnistości,

oraz wodniczka tętniąca

oraz wodniczka tętniąca

Budowa

Budowa

B trofozoit wiciowaty

B trofozoit wiciowaty

•

Przekształca się z pełzakowatego np. w wodzie

Przekształca się z pełzakowatego np. w wodzie

destylowanej po kilkudziesięciu minutach lub

destylowanej po kilkudziesięciu minutach lub

kilku godzinach – wytwarzając wici, które po

kilku godzinach – wytwarzając wici, które po

przechodzeniu w postać pełzakowatą zwykle w

przechodzeniu w postać pełzakowatą zwykle w

ciągu doby ulegają wessaniu

ciągu doby ulegają wessaniu

•

Wielkość i cechy budowy jak u trofozoitu

Wielkość i cechy budowy jak u trofozoitu

pełzakowatego

pełzakowatego

•

Kształt gruszkowaty lub owalny

Kształt gruszkowaty lub owalny

•

Jądro widoczne na biegunie przednim

Jądro widoczne na biegunie przednim

•

Wodniczka tętniąca na biegunie tylnym

Wodniczka tętniąca na biegunie tylnym

•

Wytwarza się zawsze w czasie zmiany gęstości

Wytwarza się zawsze w czasie zmiany gęstości

środowiska

środowiska

•

Nie ma zdolności podziału

Nie ma zdolności podziału

Budowa

Budowa

C Cysta

C Cysta

•

okrągła

okrągła

•

średnica 6-16

średnica 6-16

µ

µ

m

m

•

otoczone pojedynczą otoczką z 1 lub 2

otoczone pojedynczą otoczką z 1 lub 2

otworkami (ostiole)

otworkami (ostiole)

•

pojedyncze okrągłe jądro z kariosomem zbitym

pojedyncze okrągłe jądro z kariosomem zbitym

(mniejszym niż u trofozoitu)

(mniejszym niż u trofozoitu)

Trofozoity

Trofozoity

Zakażenie

Zakażenie

•

następuje prawdopodobnie zarówno

następuje prawdopodobnie zarówno

postacią trofozoitu jak i cysty

postacią trofozoitu jak i cysty

•

zachodzi w środowisku wodnym

zachodzi w środowisku wodnym

•

przez jamę nosową i gardło następnie

przez jamę nosową i gardło następnie

postępuje przez kość sitową wzdłuż

postępuje przez kość sitową wzdłuż

nerwów wzrokowych do ośrodkowego

nerwów wzrokowych do ośrodkowego

układu nerwowego

układu nerwowego

Chorobotwórczość

Chorobotwórczość

•

Wywołuje

Wywołuje

NEGLERIOZĘ

NEGLERIOZĘ

(Naegleriosis)

(Naegleriosis)

•

Synonimy: Ostre pierwotne

Synonimy: Ostre pierwotne

zapalenie mózgu i opon

zapalenie mózgu i opon

mózgowych (meningoencephalitis

mózgowych (meningoencephalitis

amoebica primaria), z ang. PAM

amoebica primaria), z ang. PAM

(primary amoebic

(primary amoebic

meningoencephalitis)

meningoencephalitis)

Chorobotwórczo

Chorobotwórczo

ść

ść

•

Negleriozę opisano jako ostre pierwotne

Negleriozę opisano jako ostre pierwotne

pełzakowe zapalenie mózgu i opon mózgowych

pełzakowe zapalenie mózgu i opon mózgowych

•

Dotyczyło zwykle dzieci i młodzieży, u których

Dotyczyło zwykle dzieci i młodzieży, u których

po 5- 7 dniach od kąpieli w jeziorach lub

po 5- 7 dniach od kąpieli w jeziorach lub

basenach występowały objawy:

basenach występowały objawy:



Silne bóle głowy

Silne bóle głowy



Podwyższona temperatura ciała(39- 40

Podwyższona temperatura ciała(39- 40

°

°

C)

C)



Brak łaknienia

Brak łaknienia



Nudności i wymioty

Nudności i wymioty



Inne symptomy zapalenia opon mózgowych

Inne symptomy zapalenia opon mózgowych

W części przypadków obserwowano:

W części przypadków obserwowano:

•

Nadmierna senność / pobudzenie

Nadmierna senność / pobudzenie

•

Niepokój

Niepokój

•

Halucynacje

Halucynacje

•

Zaburzenia ze strony narządów

Zaburzenia ze strony narządów

wzroku (podwójne widzenie,

wzroku (podwójne widzenie,

osłabione widzenie, zacieranie

osłabione widzenie, zacieranie

konturów tarczy wzrokowej)

konturów tarczy wzrokowej)
•

Porażenie nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego

•

Zbaczanie języka

Zbaczanie języka

•

Zaburzenia zmysłów powonienia i

Zaburzenia zmysłów powonienia i

smaku

smaku

Chorzy umierali zwykle w ciągu 72 h

Chorzy umierali zwykle w ciągu 72 h

Naegleria w tkance mózgu

Naegleria w tkance mózgu

Ostatnio wykazano w analizie

Ostatnio wykazano w analizie

histopatologicznej wstecznej, w

histopatologicznej wstecznej, w

niektórych przypadkach podejrzenia o

niektórych przypadkach podejrzenia o

uogólnioną pełzakowicę, obecność N.

uogólnioną pełzakowicę, obecność N.

fowleri

fowleri

Zakażenia zwykle

Zakażenia zwykle

dotykają dzieci i

dotykają dzieci i

młodzieży, częściej płci

młodzieży, częściej płci

męskiej niż pięknej

męskiej niż pięknej

(3:1)

(3:1)

Wykrywanie

Wykrywanie

•

Bardzo trudne

Bardzo trudne

•

W preparatach

W preparatach



bezpośrednich- mikroskop fazowo kontrastowy

bezpośrednich- mikroskop fazowo kontrastowy



trwałych barwionych z osadu płynu mózgowo

trwałych barwionych z osadu płynu mózgowo

rdzeniowego po odwirowaniu (barwnik Giemsy, Wrighta

rdzeniowego po odwirowaniu (barwnik Giemsy, Wrighta

lub metodą trójchromatyczną)

lub metodą trójchromatyczną)

•

Jeśli występuje duża gęstość populacji pełzaka

Jeśli występuje duża gęstość populacji pełzaka

można znaleźć w treści jam nosa i gardła, plwociny,

można znaleźć w treści jam nosa i gardła, plwociny,

płynu mózgowo rdzeniowego, krwi lub tkanek

płynu mózgowo rdzeniowego, krwi lub tkanek

pobranych w czasie biopsji- zakłada się hodowlę

pobranych w czasie biopsji- zakłada się hodowlę

•

Podczas autopsji

Podczas autopsji

makroskopowo

makroskopowo

rozpozna-wano ostre

rozpozna-wano ostre

krwotoczne

krwotoczne

martwicze zapalenie

martwicze zapalenie

opon mózgowych i

opon mózgowych i

mózgu, z

mózgu, z

zajmowaniem kory

zajmowaniem kory

mózgu, zwłaszcza

mózgu, zwłaszcza

okolicy czołowej i

okolicy czołowej i

skroniowej, podstawy

skroniowej, podstawy

mózgu i móżdżku

mózgu i móżdżku

•

W preparatach

W preparatach

histopatologicznych

histopatologicznych

dominował obraz

dominował obraz

zapalenia

zapalenia

włóknikowo ropnego

włóknikowo ropnego

z ostrą martwicą -

z ostrą martwicą -

B) Tkanka mózgu : trzy wielkie grona pełzakowych form
wegetatywnych

Wśród licznych granulocytów

Wśród licznych granulocytów

kwasochłonnych znajdowano

kwasochłonnych znajdowano

pojedyncze monocyty, limfocyty i

pojedyncze monocyty, limfocyty i

pełzaki zgromadzone wokół naczyń

pełzaki zgromadzone wokół naczyń

krwionośnych

krwionośnych

Trofozoit Naegleria fowleri, jedna z wolno
żyjących ameb.

Naegleria fowleri w formie
pełzakowatej.

Naegleria fowleri w
formie cysty.

Skala: 10
mikrometrów

Trofozoit Naegleria
fowleri

•

Materiałami pobranymi od chorego można

Materiałami pobranymi od chorego można

wywołać w celach diagnostycznych

wywołać w celach diagnostycznych

inwazje u zwierząt laboratoryjnych,

inwazje u zwierząt laboratoryjnych,

wykorzystując rożne drogi zakażenia

wykorzystując rożne drogi zakażenia

•

Płyny ustrojowe i tkanki tych zwierząt

Płyny ustrojowe i tkanki tych zwierząt

ocenia się w preparatach bezpośrednich,

ocenia się w preparatach bezpośrednich,

trwałych barwionych, hodowlach

trwałych barwionych, hodowlach

•

Analizę antygenów szczepów Naegleria

Analizę antygenów szczepów Naegleria

oraz analizę retrospektywna przeprowadza

oraz analizę retrospektywna przeprowadza

się posługując się :

się posługując się :



immunoelektroforezą

immunoelektroforezą



immunodyfuzją

immunodyfuzją



immunofluorescencją pośrednią

immunofluorescencją pośrednią



metodą przeciwciał znakowanych peroksydazą

metodą przeciwciał znakowanych peroksydazą

•

Ocena taka powinna objąć wszystkie

Ocena taka powinna objąć wszystkie

przypadki ropnego zapalenia opon

przypadki ropnego zapalenia opon

mózgowych i mózgu zwłaszcza jeśli w

mózgowych i mózgu zwłaszcza jeśli w

historii choroby opisano nagły początek i

historii choroby opisano nagły początek i

wyjątkowo ostry przebieg choroby,

wyjątkowo ostry przebieg choroby,

ustalono w wywiadzie kąpiel w jeziorze

ustalono w wywiadzie kąpiel w jeziorze

lub w basenie – krótko przed

lub w basenie – krótko przed

wystąpieniem objawów chorobowych, nie

wystąpieniem objawów chorobowych, nie

potwierdzoną etiologię bakteryjną lub

potwierdzoną etiologię bakteryjną lub

grzybiczą, nieskuteczne podawanie

grzybiczą, nieskuteczne podawanie

antybiotyków przeciwbakteryjnych lub

antybiotyków przeciwbakteryjnych lub

sulfonamidów

sulfonamidów

Obraz tomografii

Obraz tomografii

komputerowej

komputerowej

uwidacznia objawy

uwidacznia objawy

zapalenia opon u

zapalenia opon u

podstawy mózgu

podstawy mózgu

(basal arachnoiditis

(basal arachnoiditis

)

)

Zwalczanie

Zwalczanie

•

Trudne

Trudne

•

W niektórych krajach np. Nowej Zelandii

W niektórych krajach np. Nowej Zelandii

wprowadzono tablice ostrzegające

wprowadzono tablice ostrzegające

przed zarażeniem się podczas pływania

przed zarażeniem się podczas pływania

lub nurkowania pełzakami

lub nurkowania pełzakami

wywołującymi zapalenie opon

wywołującymi zapalenie opon

mózgowych i mózgu wokół zbiorników

mózgowych i mózgu wokół zbiorników

wodnych gdzie wykryto obecność

wodnych gdzie wykryto obecność

chorobotwórczych pierwotniaków

chorobotwórczych pierwotniaków

Leczenie

Leczenie

•

Niedostatecznie opracowane

Niedostatecznie opracowane

•

Wyniki testów w inwazjach

Wyniki testów w inwazjach

doświadczalnych licznych antybiotyków i

doświadczalnych licznych antybiotyków i

chemioterapeutyków pozwalają

chemioterapeutyków pozwalają

przypuszczać, że w leczeniu omawianych

przypuszczać, że w leczeniu omawianych

zarażeń u ludzi mogą być wykorzystane:

zarażeń u ludzi mogą być wykorzystane:



Amfoterycyna B

Amfoterycyna B



Ketokonazol

Ketokonazol



Mikonazol

Mikonazol



Niektóre sulfonamidy

Niektóre sulfonamidy

Życzę miłej kąpieli!

Życzę miłej kąpieli!