Znieczulenie przewodowe

Znieczulenie przewodowe

Przygotowanie chorego,

Przygotowanie chorego,

wskazania i

wskazania i

przeciwwskazania do

przeciwwskazania do

znieczulenia

znieczulenia

przewodowego.

przewodowego.



Znieczulenie przewodowe

Znieczulenie przewodowe

–

–

jest to odwracalne przerwanie

jest to odwracalne przerwanie

przewodzenia

impulsów

przewodzenia

impulsów

nerwowych na różnych poziomach

nerwowych na różnych poziomach

neuronu obwodowego.

neuronu obwodowego.



M

M

iejscem działania anestetyku

iejscem działania anestetyku

lokalnego są nerwy obwodowe,

lokalnego są nerwy obwodowe,

zbudowane z aksonów komórek

zbudowane z aksonów komórek

nerwowych. Nerwy te s

nerwowych. Nerwy te s

ą

ą

nerwami

nerwami

mieszanymi, czyli zawierają

mieszanymi, czyli zawierają

zarówno włókna przewodz

zarówno włókna przewodz

ą

ą

ce

ce

impulsy do

impulsy do

ś

ś

rodkowe jak i włókna

rodkowe jak i włókna

przewodz

przewodz

ą

ą

ce impulsy od

ce impulsy od

ś

ś

rodkowe.

rodkowe.

Wyró

Wyró

ż

ż

nia si

nia si

ę

ę

trzy główne grupy

trzy główne grupy

włókien nerwowych:

włókien nerwowych:



A – mielinowe, somatyczne, o du

A – mielinowe, somatyczne, o du

ż

ż

ej szybko

ej szybko

ś

ś

ci przewodzenia (przewodz

ci przewodzenia (przewodz

ą

ą

bod

bod

ź

ź

ce

ce

motoryczne, aktywno

motoryczne, aktywno

ść

ść

odruchow

odruchow

ą

ą

i bod

i bod

ź

ź

ce prioprioceptywne, czucie dotyku,

ce prioprioceptywne, czucie dotyku,

ucisku, bólu i temperatury, bod

ucisku, bólu i temperatury, bod

ź

ź

ce od

ce od

ś

ś

rodkowe do wrzecionek mi

rodkowe do wrzecionek mi

ęś

ęś

niowych,

niowych,

kontrolujących napi

kontrolujących napi

ę

ę

cie mi

cie mi

ęś

ęś

ni)

ni)

.

.



Środki miejscowo znieczulające nie wpływają od razu jednakowo na wszystkie

Środki miejscowo znieczulające nie wpływają od razu jednakowo na wszystkie

rodzaje włókien nerwowych. Najbardziej wrażliwe są włókna C i B, najmniej

rodzaje włókien nerwowych. Najbardziej wrażliwe są włókna C i B, najmniej

włókna typu A. Ma to odzwierciedlenie w kolejności występowania blokady i

włókna typu A. Ma to odzwierciedlenie w kolejności występowania blokady i

umożliwia ocenę jej rozprzestrzeniania się. Najpierw, wskutek zablokowania

umożliwia ocenę jej rozprzestrzeniania się. Najpierw, wskutek zablokowania

włókien współczulnych i rozszerzenia się naczyń skóra staje się cieplejsza,

włókien współczulnych i rozszerzenia się naczyń skóra staje się cieplejsza,

następnie zanika odczuwanie temperatury i bólu, a na końcu znoszone jest

następnie zanika odczuwanie temperatury i bólu, a na końcu znoszone jest

czucie dotyku i ucisku oraz motoryka.

czucie dotyku i ucisku oraz motoryka.



W niektórych przypadkach znieczulenie miejscowe może stanowić alternatywę

W niektórych przypadkach znieczulenie miejscowe może stanowić alternatywę

dla znieczulenia ogólnego, niekiedy obie metody stosowane są równocześnie.

dla znieczulenia ogólnego, niekiedy obie metody stosowane są równocześnie.

Wybór sposobu znieczulenia zależy od rodzaju planowanego zabiegu, stanu

Wybór sposobu znieczulenia zależy od rodzaju planowanego zabiegu, stanu

chorego, przeciwwskazań.

chorego, przeciwwskazań.



B

B

-

-

mielinowe,

mielinowe,

przedzwojowe

przedzwojowe

autonomiczne ( odpowiadają za

autonomiczne ( odpowiadają za

napi

napi

ę

ę

cie mi

cie mi

ęś

ęś

niówki gładkiej naczy

niówki gładkiej naczy

ń

ń

krwiono

krwiono

ś

ś

nych) jako pierwsze ulegają

nych) jako pierwsze ulegają

pora

pora

ż

ż

eniu przy wykonywaniu

eniu przy wykonywaniu

blokady podpaj

blokady podpaj

ę

ę

czynówkowej

czynówkowej

,

,

s

s

ą

ą

odpowiedzialne za spadek ci

odpowiedzialne za spadek ci

ś

ś

nienia

nienia

t

t

ę

ę

tniczego

tniczego

.

.



C – bezmielinowe (przewodz

C – bezmielinowe (przewodz

ą

ą

ból,

ból,

temperatur

temperatur

ę

ę

i bod

i bod

ź

ź

ce współczulne

ce współczulne

pozazwojowe)

pozazwojowe)

.

.

Najbardziej wra

Najbardziej wra

ż

ż

liwe

liwe

na środki miejscowo

na środki miejscowo

znieczulające

znieczulające

s

s

ą

ą

włókna C i B, najmniej

włókna C i B, najmniej

włókna typu A.

włókna typu A.

K

K

olejno

olejno

ść

ść

wyst

wyst

ę

ę

powania blokady umo

powania blokady umo

ż

ż

liwia

liwia

ocen

ocen

ę

ę

jej rozprzestrzeniania si

jej rozprzestrzeniania si

ę

ę

. Najpierw,

. Najpierw,

wskutek

zablokowania

włókien

wskutek

zablokowania

włókien

współczulnych i rozszerzenia się naczy

współczulnych i rozszerzenia się naczy

ń,

ń,

skóra staje się cieplejsza, nast

skóra staje się cieplejsza, nast

ę

ę

pnie zanika

pnie zanika

odczuwanie temperatury i bólu, a na ko

odczuwanie temperatury i bólu, a na ko

ń

ń

cu

cu

znoszone jest czucie dotyku i ucisku oraz

znoszone jest czucie dotyku i ucisku oraz

motoryka.

motoryka.

W

niektórych

przypadkach

W

niektórych

przypadkach

znieczulenie

miejscowe

mo

znieczulenie

miejscowe

mo

ż

ż

e

e

stanowi

stanowi

ć

ć

alternatyw

alternatyw

ę

ę

dla

dla

znieczulenia ogólnego, niekiedy obie

znieczulenia ogólnego, niekiedy obie

metody stosowane s

metody stosowane s

ą

ą

równocze

równocze

ś

ś

nie.

nie.

Wybór sposobu znieczulenia zale

Wybór sposobu znieczulenia zale

ż

ż

y

y

od rodzaju planowanego zabiegu,

od rodzaju planowanego zabiegu,

stanu chorego, przeciwwskaza

stanu chorego, przeciwwskaza

ń

ń

.

.

Niezale

Niezale

ż

ż

nie od wybranej metody

nie od wybranej metody

znieczulenia, zasady dotycz

znieczulenia, zasady dotycz

ą

ą

ce

ce

przygotowania pacjenta nie ró

przygotowania pacjenta nie ró

ż

ż

ni

ni

ą

ą

si

si

ę

ę

.

.

Należy

Należy

zebra

zebra

ć

ć

wywiad na temat schorze

wywiad na temat schorze

ń

ń

towarzysz

towarzysz

ą

ą

cych, przebytych zabieg

cych, przebytych zabieg

ów

ów

,

,

uczule

uczule

ń

ń

na leki.

na leki.

Po zbadaniu

Po zbadaniu

niezbędna jest

niezbędna jest

pisemn

pisemn

a

a

zgod

zgod

a

a

pacjenta na znieczulenie regionalne.

pacjenta na znieczulenie regionalne.

D

D

la niektórych osób informacja o

la niektórych osób informacja o

tym,

tym,

ż

ż

e nie b

e nie b

ę

ę

d

d

ą

ą

u

u

ś

ś

pieni w trakcie

pieni w trakcie

operacji, znacznie nasila stres

operacji, znacznie nasila stres

zwi

zwi

ą

ą

zany z zaistniał

zany z zaistniał

ą

ą

sytuacj

sytuacj

ą

ą

.

.

W celu zwi

W celu zwi

ę

ę

kszenia komfortu

kszenia komfortu

chorego, w premedykacji i w czasie

chorego, w premedykacji i w czasie

zabiegu, stosuje się leki

zabiegu, stosuje się leki

sedatywne, wywołuj

sedatywne, wywołuj

ą

ą

ce niepami

ce niepami

ęć

ęć

.

.

Przed przyst

Przed przyst

ą

ą

pieniem do jakiegokolwiek

pieniem do jakiegokolwiek

znieczulenia,

obowi

znieczulenia,

obowi

ą

ą

zkowe

jest

zkowe

jest

zapewnienie dost

zapewnienie dost

ę

ę

pu do

pu do

ż

ż

ylnego, w celu

ylnego, w celu

szybkiej poda

szybkiej poda

ż

ż

y leków i przetaczania

y leków i przetaczania

płynów.

Zawsze

mo

płynów.

Zawsze

mo

ż

ż

e

zaistnie

e

zaistnie

ć

ć

konieczno

konieczno

ść

ść

konwersji

znieczulenia

konwersji

znieczulenia

regionalnego w ogólne. Leki znieczulenia

regionalnego w ogólne. Leki znieczulenia

ogólnego,

ogólnego,

ź

ź

ródło tlenu, sprz

ródło tlenu, sprz

ę

ę

t do intubacji i

t do intubacji i

do prowadzenia oddechu zast

do prowadzenia oddechu zast

ę

ę

pczego

pczego

musz

musz

ą

ą

by

by

ć

ć

w ka

w ka

ż

ż

dej chwili dost

dej chwili dost

ę

ę

pne.

pne.

W

trakcie

wykonywania

W

trakcie

wykonywania

znieczulenia przewodowego oraz

znieczulenia przewodowego oraz

w trakcie zabiegu muszą by

w trakcie zabiegu muszą by

ć

ć

monitorowane podstawowe funkcje

monitorowane podstawowe funkcje

ż

ż

yciowe chorego.

yciowe chorego.



WSKAZANIA

WSKAZANIA



zabiegi, które można przeprowadzić stosując odpowiedni

zabiegi, które można przeprowadzić stosując odpowiedni

rodzaj znieczulenia przewodowego

rodzaj znieczulenia przewodowego



zabiegi u chorych obciążonych schorzeniami układu

zabiegi u chorych obciążonych schorzeniami układu

sercowo-naczyniowego, oddechowego, nerek, wątroby

sercowo-naczyniowego, oddechowego, nerek, wątroby



gdy specyfika zabiegu wymaga zachowania pełnej

gdy specyfika zabiegu wymaga zachowania pełnej

świadomości chorego

świadomości chorego



zabiegi ambulatoryjne – skrócenie czasu pobytu w szpitalu

zabiegi ambulatoryjne – skrócenie czasu pobytu w szpitalu



chorzy z pełnym żołądkiem, gdy nie można odroczyć

chorzy z pełnym żołądkiem, gdy nie można odroczyć

zabiegu (nie dotyczy znieczulenia rdzeniowego)

zabiegu (nie dotyczy znieczulenia rdzeniowego)



planowanie przedłużenia działania przeciwbólowego na

planowanie przedłużenia działania przeciwbólowego na

okres pooperacyjny (znieczulenie ciągłe).

okres pooperacyjny (znieczulenie ciągłe).



PRZECIWWSKAZANIA

PRZECIWWSKAZANIA



brak zgody chorego

brak zgody chorego



chory niewspółpracujący, pobudzony, splątany

chory niewspółpracujący, pobudzony, splątany



małe dzieci, które nie są w stanie współpracować

małe dzieci, które nie są w stanie współpracować



zaburzenia krzepnięcia

zaburzenia krzepnięcia



niektóre schorzenia neurologiczne

niektóre schorzenia neurologiczne



wrażliwość na środki znieczulenia miejscowego

wrażliwość na środki znieczulenia miejscowego



infekcje skórne w miejscu wkłucia

infekcje skórne w miejscu wkłucia



infekcja uogólniona

infekcja uogólniona



niewyrównany wstrząs

niewyrównany wstrząs

Środki znieczulenia

Środki znieczulenia

przewodowego

przewodowego

Budowa chemiczna

Budowa chemiczna

Wszystkie

Wszystkie

ś

ś

rodki

znieczulenia

rodki

znieczulenia

przewodowego składaj

przewodowego składaj

ą

ą

si

si

ę

ę

z hydrofilnej

z hydrofilnej

aminy,

lipofilnego

pier

aminy,

lipofilnego

pier

ś

ś

cienia

cienia

benzoesowego oraz ła

benzoesowego oraz ła

ń

ń

cucha ł

cucha ł

ą

ą

cz

cz

ą

ą

cego,

cego,

który mo

który mo

ż

ż

e by

e by

ć

ć

albo estrem, albo amidem.

albo estrem, albo amidem.

W zale

W zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ci o

ci o

d

d

ła

ła

ń

ń

cucha po

cucha po

ś

ś

redniego

redniego

wyró

wyró

ż

ż

niamy

niamy

ś

ś

rodki o budowie amidowej

rodki o budowie amidowej

lub estrowej.

lub estrowej.

Budowa chemiczna środków znieczulenia
przewodowego

N

R

R

Grupa
aromatyczna

lipofilna

Łańcuch pośredni

Grupa

aminowa

hydrofilna

ESTER

AMID

Podstawowe ró

Podstawowe ró

ż

ż

nice pomi

nice pomi

ę

ę

dzy

dzy

ś

ś

rodkami amidowymi i

rodkami amidowymi i

estrowymi.

estrowymi.

Właściwości

Właściwości

amidowe estrowe

amidowe estrowe

rozkładany przez

rozkładany przez

enzymy wątrobowe cholinesterazę osoczową

enzymy wątrobowe cholinesterazę osoczową

(hydroliza grupy amidowej) (hydroksylację)

(hydroliza grupy amidowej) (hydroksylację)

(czas połowiczego

(czas połowiczego

rozkładu)

rozkładu)

1,5 - 3 godz 1 - 8 min

1,5 - 3 godz 1 - 8 min

reakcje toksyczne

reakcje toksyczne

częściej rzadko

częściej rzadko

reakcje anafilaktyczne

reakcje anafilaktyczne

rzadko częściej

rzadko częściej

Środki estrowe usuwane są bardzo

Środki estrowe usuwane są bardzo

szybko

przez

cholinesteraz

szybko

przez

cholinesteraz

ę

ę

osoczow

osoczow

ą

ą

i w

i w

ą

ą

trobow

trobow

ą

ą

, dlatego te

, dlatego te

ż

ż

podczas ich stosowania rzadko

podczas ich stosowania rzadko

dochodzi do wyst

dochodzi do wyst

ą

ą

pienia reakcji

pienia reakcji

toksycznych.

toksycznych.

Środki amidowe ulegaj

Środki amidowe ulegaj

ą

ą

przemianom w

przemianom w

w

w

ą

ą

trobie, a stamt

trobie, a stamt

ą

ą

d jako nieczynne

d jako nieczynne

metabolity ulegaj

metabolity ulegaj

ą

ą

wydaleniu przez nerki,

wydaleniu przez nerki,

chocia

chocia

ż

ż

niektóre z nich mog

niektóre z nich mog

ą

ą

przemienia

przemienia

ć

ć

si

si

ę

ę

w aktywne metabolity. Takim

w aktywne metabolity. Takim

ś

ś

rodkiem

rodkiem

jest lignokaina i jej aktywny metabolit –

jest lignokaina i jej aktywny metabolit –

monoetyloglicynoksylidon, który mo

monoetyloglicynoksylidon, który mo

ż

ż

e

e

by

by

ć

ć

jednym z czynników wyst

jednym z czynników wyst

ę

ę

powania

powania

reakcji toksycznych.

reakcji toksycznych.

Wpływ budowy chemicznej ŚZP na

Wpływ budowy chemicznej ŚZP na

mechanizm działania.

mechanizm działania.

Dzięki obecności grupy lipofilnej lek może

Dzięki obecności grupy lipofilnej lek może

przenikać przez błony tkanki newowej

przenikać przez błony tkanki newowej

zawierającej duże ilości tłuszczów, dzięki temu

zawierającej duże ilości tłuszczów, dzięki temu

dociera do komórki nerwowej. Natomiast grupa

dociera do komórki nerwowej. Natomiast grupa

hydrofilna umożliwia dysocjację związku,

hydrofilna umożliwia dysocjację związku,

powstanie cząstek zjonizowanych.

powstanie cząstek zjonizowanych.

Tylko postać zjonizowana może połączyć się z

Tylko postać zjonizowana może połączyć się z

kanałem sodowym i spowodować blokadę

kanałem sodowym i spowodować blokadę

impulsów.

impulsów.

Mechanizm działania

Mechanizm działania

ś

ś

rodków znieczulenia

rodków znieczulenia

przewodowego

przewodowego

.

.

Środki znieczulenia przewodowego w

Środki znieczulenia przewodowego w

tkankach, gdzie pH jest bardziej zasadowe

tkankach, gdzie pH jest bardziej zasadowe

ni

ni

ż

ż

we wn

we wn

ę

ę

trzu komórki, nie ulegają

trzu komórki, nie ulegają

dysocjacji. Posta

dysocjacji. Posta

ć

ć

niezdysocjowana, dzi

niezdysocjowana, dzi

ę

ę

ki

ki

obecno

obecno

ś

ś

ci grup li

ci grup li

p

p

ofilnych, wnika do

ofilnych, wnika do

wn

wn

ę

ę

trza komórki. W komórce pH jest

trza komórki. W komórce pH jest

bardziej kwa

bardziej kwa

ś

ś

ne i pod jego wpływem

ne i pod jego wpływem

cz

cz

ą

ą

steczka leku ulega dysocjacji. Posta

steczka leku ulega dysocjacji. Posta

ć

ć

zdysocjowana ł

zdysocjowana ł

ą

ą

czy si

czy si

ę

ę

z receptorem

z receptorem

sodowym (Na

sodowym (Na

+

+

) i przerywa przewodzenie

) i przerywa przewodzenie

impulsów (w tym bólowych).

impulsów (w tym bólowych).

Wykonuj

Wykonuj

ą

ą

c znieczulenie przewodowe nale

c znieczulenie przewodowe nale

ż

ż

y

y

uwzgl

uwzgl

ę

ę

dni

dni

ć

ć

,

,

ż

ż

e

czynniki

zmieniaj

e

czynniki

zmieniaj

ą

ą

ce

w

ce

w

tkankach pH z zasadowego na kwa

tkankach pH z zasadowego na kwa

ś

ś

ne

ne

(niedokrwienie, zmiany zapalne) prowadzą do

(niedokrwienie, zmiany zapalne) prowadzą do

dysocjacji cz

dysocjacji cz

ą

ą

steczki, a taka postać leku nie

steczki, a taka postać leku nie

może wej

może wej

ść

ść

do wn

do wn

ę

ę

trza komórki. Lek nie

trza komórki. Lek nie

wywołuje po

wywołuje po

żą

żą

danego efektu analgetycznego,

danego efektu analgetycznego,

pozostaje zdeponowany w tkankach, st

pozostaje zdeponowany w tkankach, st

ą

ą

d w

d w

du

du

ż

ż

ej ilo

ej ilo

ś

ś

ci przedostaje si

ci przedostaje si

ę

ę

do krwi i mo

do krwi i mo

ż

ż

e

e

przyczynia

przyczynia

ć

ć

si

si

ę

ę

do

wyst

do

wyst

ą

ą

pienia

reakcji

pienia

reakcji

toksycznych.

toksycznych.

Wła

Wła

ś

ś

ciwo

ciwo

ś

ś

ci najcz

ci najcz

ęś

ęś

ciej stosowanych

ciej stosowanych

ś

ś

rodków znieczulenia przewodowego.

rodków znieczulenia przewodowego.

Amidowe

Amidowe

:

:

stężenie % początek czas max dawka

stężenie % początek czas max dawka

działania działania jednorazowa

działania działania jednorazowa

z adr bez adr

z adr bez adr

l

l

ignokaina

ignokaina

0,5-2 5-20 30-240 500 200

0,5-2 5-20 30-240 500 200

b

b

upivacaina

upivacaina

0,25-0,75 10-30 75-720 150

0,25-0,75 10-30 75-720 150

r

r

opiwakaina

opiwakaina

0,2-1 1-30 120-720 220

0,2-1 1-30 120-720 220

p

p

rilocaina

rilocaina

0,5-2 15-50 30-600 600 400

0,5-2 15-50 30-600 600 400

e

e

tidocaina

tidocaina

0,5-2 5-20 180-720 400

0,5-2 5-20 180-720 400

m

m

epiwakaina

epiwakaina

0,5-2 (4) 60-300 45-360 500 300

0,5-2 (4) 60-300 45-360 500 300

Wła

Wła

ś

ś

ciwo

ciwo

ś

ś

ci najcz

ci najcz

ęś

ęś

ciej stosowanych

ciej stosowanych

ś

ś

rodków znieczulenia przewodowego.

rodków znieczulenia przewodowego.

Estrowe

Estrowe

:

:

kokaina

kokaina

,

,

prokaina

prokaina

,

,

ametokaina

ametokaina

,

,

tetrakaina

tetrakaina

,

,

chloroprokaina

chloroprokaina

.

.

p

p

ochodne estrowe maj

ochodne estrowe maj

ą

ą

znaczenie historyczne.

znaczenie historyczne.

Kokaina, ze wzgl

Kokaina, ze wzgl

ę

ę

du na bardzo du

du na bardzo du

ż

ż

y wpływ na OUN, a

y wpływ na OUN, a

pozostałe ze wzgl

pozostałe ze wzgl

ę

ę

du na ryzyko reakcji anafilaktycznych,

du na ryzyko reakcji anafilaktycznych,

nie s

nie s

ą

ą

stosowane w anestezjologii jako

stosowane w anestezjologii jako

ś

ś

rodki

rodki

znieczulenia przewodowego.

znieczulenia przewodowego.

Czas wyst

Czas wyst

ą

ą

pienia działania leku zale

pienia działania leku zale

ż

ż

y od miejsca

y od miejsca

podania.

podania.

Najszybciej działaj

Najszybciej działaj

ą

ą

leki podane

leki podane

podpaj

podpaj

ę

ę

czynówkowo,

czynówkowo,

najwolniej podane w okolic

najwolniej podane w okolic

ę

ę

du

du

ż

ż

ych nerwów.

ych nerwów.

Czas trwania działania jest dłu

Czas trwania działania jest dłu

ż

ż

szy przy podaniu w

szy przy podaniu w

okolic

okolic

ę

ę

du

du

ż

ż

ych pni nerwowych, a najkrótszy przy

ych pni nerwowych, a najkrótszy przy

podaniu dordzeniowym (podpajęczynówkowym

podaniu dordzeniowym (podpajęczynówkowym

lub zewn

lub zewn

ą

ą

trzoponowym).

trzoponowym).

Adrenalina,

Adrenalina,

lek o działaniu obkurczaj

lek o działaniu obkurczaj

ą

ą

cym

cym

naczynia krwiono

naczynia krwiono

ś

ś

ne, dodawa

ne, dodawa

na

na

do roztworów

do roztworów

ŚZP

ŚZP

w celu zmniejszenia szybko

w celu zmniejszenia szybko

ś

ś

ci wchłaniania

ci wchłaniania

do krwiobiegu, a przez to zmniejszenie ryzyka

do krwiobiegu, a przez to zmniejszenie ryzyka

wyst

wyst

ą

ą

pienia reakcji toksycznej. W poł

pienia reakcji toksycznej. W poł

ą

ą

czeniu z

czeniu z

niektórymi lekami wydłu

niektórymi lekami wydłu

ż

ż

a ich czas działania.

a ich czas działania.

Adrenalina stosowana jest w rozcie

Adrenalina stosowana jest w rozcie

ń

ń

czeniu od

czeniu od

1 : 200 000 (10 ml takiego roztworu zawiera

1 : 200 000 (10 ml takiego roztworu zawiera

0,05mg adrenaliny) do 1: 80 000.

0,05mg adrenaliny) do 1: 80 000.

Nie nale

Nie nale

ż

ż

y przekracza

y przekracza

ć

ć

jednorazowej dawki

jednorazowej dawki

większej ni

większej ni

ż

ż

0,25mg adrenaliny.

0,25mg adrenaliny.

Środki konserwujące

Środki konserwujące

(parabeny,

(parabeny,

siarczyny) dodawane s

siarczyny) dodawane s

ą

ą

do roztworów

do roztworów

ŚZP w celu zwiększenia ich trwałości.

ŚZP w celu zwiększenia ich trwałości.

Parabeny mog

Parabeny mog

ą

ą

by

by

ć

ć

przyczyn

przyczyn

ą

ą

reakcji

reakcji

uczuleniowych,

uczuleniowych,

S

S

iarczyny wykazuj

iarczyny wykazuj

ą

ą

działanie

działanie

neurotoksyczne.

neurotoksyczne.

Nieprawidłowe reakcje na

Nieprawidłowe reakcje na

leki znieczulenia

leki znieczulenia

przewodowego

przewodowego

.

.

Nadwra

Nadwra

ż

ż

liwo

liwo

ść -

ść -

zmienno

zmienno

ść

ść

biologiczna, współistniej

biologiczna, współistniej

ą

ą

ce choroby

ce choroby

lub równoczesne stosowanie innych leków mog

lub równoczesne stosowanie innych leków mog

ą

ą

być przyczyn

być przyczyn

ą

ą

zbyt silnej lub zbyt słabej reakcji na podany lek

zbyt silnej lub zbyt słabej reakcji na podany lek

.

.

Idiosynkrazja

Idiosynkrazja

-

-

występowanie reakcji na lek odmiennych od

występowanie reakcji na lek odmiennych od

powszechnie wyst

powszechnie wyst

ę

ę

pujących

pujących

.

.

Alergia

Alergia

-

-

ustrój wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko

ustrój wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko

podanemu lekowi

podanemu lekowi

.

.

Reakcja toksyczna

Reakcja toksyczna

-

-

zbyt wysokie st

zbyt wysokie st

ęż

ęż

enie leku w osoczu z

enie leku w osoczu z

powodu, albo zbyt du

powodu, albo zbyt du

ż

ż

ej dawki, albo zbyt szybkiego wchłaniania,

ej dawki, albo zbyt szybkiego wchłaniania,

albo bezpo

albo bezpo

ś

ś

redniego podania donaczyniowego

redniego podania donaczyniowego

.

.

J

J

est przyczyn

est przyczyn

ą

ą

ogólnoustrojowych reakcji uwarunkowanych

ogólnoustrojowych reakcji uwarunkowanych

mechanizmami działania danego leku. Gdy zostanie przekroczona

mechanizmami działania danego leku. Gdy zostanie przekroczona

dawka maksymalna mówimy o przedawkowaniu bezwzględnym. Do

dawka maksymalna mówimy o przedawkowaniu bezwzględnym. Do

przedawkowania względnego dochodzi z powodu nieprawidłowości

przedawkowania względnego dochodzi z powodu nieprawidłowości

we wchłanianiu leku, przy podaniu prawidłowej dawki.

we wchłanianiu leku, przy podaniu prawidłowej dawki.

Ogólnoustrojowe działanie

Ogólnoustrojowe działanie

ś

ś

rodków znieczulenia

rodków znieczulenia

przewodowego

przewodowego

.

.

ŚZP

ŚZP

po podaniu miejscowym dyfunduje do krwi.

po podaniu miejscowym dyfunduje do krwi.

Na szybko

Na szybko

ść

ść

absorpcji do krwi wpływ ma wiele czynników:

absorpcji do krwi wpływ ma wiele czynników:

    

    

-

-

c

c

ałkowita dawka leku

ałkowita dawka leku

     

     

- m

- m

iejsce wstrzyknięcia

iejsce wstrzyknięcia

     

     

- d

- d

odatek adrenaliny

odatek adrenaliny

     

     

- r

- r

ozpuszczalność w tłuszczach (miejscowe wiązanie

ozpuszczalność w tłuszczach (miejscowe wiązanie

się z

się z

tłuszczami)

tłuszczami)

     

     

- p

- p

erfuzja tkankowa

erfuzja tkankowa

     

     

- r

- r

ównoczesne podawanie innych leków

ównoczesne podawanie innych leków

     

     

- w

- w

spółistnienie chorób nerek i wątroby

spółistnienie chorób nerek i wątroby

W

W

pływ

pływ

ś

ś

rodków znieczulenia

rodków znieczulenia

przewodowego ujawni

przewodowego ujawni

a

a

si

si

ę

ę

przede

przede

wszystkim ze strony o

wszystkim ze strony o

ś

ś

rodkowego

rodkowego

układu nerwowego i układu kr

układu nerwowego i układu kr

ąż

ąż

enia.

enia.

Objawy ogólnoustrojowego

Objawy ogólnoustrojowego

działania środków

działania środków

miejscowo znieczulających

miejscowo znieczulających

w zależności od ich

w zależności od ich

stężenia we krwi

stężenia we krwi

 

 

Objawy ogólnoustrojowego

Objawy ogólnoustrojowego

działania środków

działania środków

miejscowo znieczulających

miejscowo znieczulających

w zależności od ich

w zależności od ich

stężenia we krwi

stężenia we krwi

 

 

Objawy ogólnoustrojowego

Objawy ogólnoustrojowego

działania środków

działania środków

miejscowo znieczulających

miejscowo znieczulających

w zależności od ich

w zależności od ich

stężenia we krwi

stężenia we krwi

 

 

Działanie toksyczne

Działanie toksyczne



Depresja układu krążenia

Depresja układu krążenia



Depresja układu oddechowego

Depresja układu oddechowego



Śpiączka

Śpiączka



Drgawki

Drgawki



Utrata przytomności

Utrata przytomności



Drżenia mięśniowe

Drżenia mięśniowe



Zaburzenia widzenia

Zaburzenia widzenia



Drętwienia języka

Drętwienia języka

Zapobieganie reakcjom mózgowym:

Zapobieganie reakcjom mózgowym:



premedykacja lekami przeciwdrgawkowymi

premedykacja lekami przeciwdrgawkowymi

(benzodwuazepiny)

(benzodwuazepiny)



utrzymywanie możliwie niskiego stężenia we

utrzymywanie możliwie niskiego stężenia we

krwi ( stosować możliwie małe dawki, powoli

krwi ( stosować możliwie małe dawki, powoli

podawać, dodawać środki obkurczające

podawać, dodawać środki obkurczające

naczynia (adrenalinę), aspirować w trakcie

naczynia (adrenalinę), aspirować w trakcie

podawania (uniknięcie podania

podawania (uniknięcie podania

donaczyniowego), nie stosować w tkankach

donaczyniowego), nie stosować w tkankach

zmienionych zapalnie.

zmienionych zapalnie.

Zapobieganie reakcjom kardiotoksycznym:

Zapobieganie reakcjom kardiotoksycznym:



tlen do oddychania

tlen do oddychania



uzupełnianie objętości krwi krążącej

uzupełnianie objętości krwi krążącej



leki krążeniowe (obkurczające naczynia

leki krążeniowe (obkurczające naczynia

(efedryna, noradrenalina), działające

(efedryna, noradrenalina), działające

inotropowo dodatnio (dopamina).

inotropowo dodatnio (dopamina).



Przy tachyarytmiach: defibrylacja albo

Przy tachyarytmiach: defibrylacja albo

kardiowersja elektryczna.

kardiowersja elektryczna.

   

   

Rodzaje i techniki znieczule

Rodzaje i techniki znieczule

ń

ń

przewodowych, najcz

przewodowych, najcz

ęś

ęś

ciej stosowanych w

ciej stosowanych w

praktyce anestezjologicznej

praktyce anestezjologicznej

W zale

W zale

ż

ż

no

no

s

s

ci od miejsca zablokowania

ci od miejsca zablokowania

przewodzenia impulsów nerwowych, rozró

przewodzenia impulsów nerwowych, rozró

ż

ż

nia si

nia si

ę

ę

nast

nast

ę

ę

puj

puj

ą

ą

ce rodzaje znieczulenia przewodowego:

ce rodzaje znieczulenia przewodowego:

1.

1.

powierzchniowe (nasiękowe)

powierzchniowe (nasiękowe)

2.

2.

nerwów obwodowych

nerwów obwodowych

3.

3.

pni, splotów nerwowych

pni, splotów nerwowych

4.

4.

przykręgowe

przykręgowe

5.

5.

rdzeniowe –

rdzeniowe –

podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe

podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe

1 - opona twarda

2 - więzadło żółte

3 - opona pajęcza

4 - więzadło
międzykolcowe

5 - więzadło
nadkolcowe

6 - więzadło podłużne
tylne

7 - więzadło podłużne
przednie

 

Schemat budowy kręgosłupa i kanału

kręgowego

Znieczulenie

Znieczulenie

podpaj

podpaj

ę

ę

czynówkowe (POP)

czynówkowe (POP)

•Wskazania - zabiegi w obrębie
dolnej połowy ciała ( np. urologiczne,
ginekologiczne, ortopedyczne).
Zalecane u osób obciążonych
chorobami płuc, nerek, wątroby.

Znieczulenie

Znieczulenie

podpajęczynówkowe

podpajęczynówkowe

POP

POP

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

bezwzględne:

bezwzględne:

     

     

brak zgody pacjenta

brak zgody pacjenta

pacjent niewspółpracujący

pacjent niewspółpracujący



niektóre patologie części lędźwiowej kręgosłupa

niektóre patologie części lędźwiowej kręgosłupa



niektóre schorzenia neurologiczne

niektóre schorzenia neurologiczne



niektóre schorzenia układu krążenia

niektóre schorzenia układu krążenia



posocznica/sepsa

posocznica/sepsa



wstrząs , hipowolemia

wstrząs , hipowolemia



zaburzenia krzepnięcia

zaburzenia krzepnięcia



uczulenie na ŚZP

uczulenie na ŚZP

względne:

względne:



zniekształcenie, choroby kręgosłupa

zniekształcenie, choroby kręgosłupa



silne bóle głowy i kręgosłupa w wywiadzie

silne bóle głowy i kręgosłupa w wywiadzie



chorzy z grupy wysokiego ryzyka ASA

chorzy z grupy wysokiego ryzyka ASA



zmiany skórne/zakażenie w miejscu planowanego wkłucia

zmiany skórne/zakażenie w miejscu planowanego wkłucia

Wykonywanie znieczulenia

Wykonywanie znieczulenia

podpajęczynówkowego.

podpajęczynówkowego.

W trakcie wprowadzania
igła kolejno przechodzi
przez następujące
struktury:

•skóra
•tkanka podskórna
•więzadło nadkolcowe
•więzadło międzykolcowe
•więzadło żółte
•opona twarda z pajęczą

 

Powikłania

Powikłania



spadek ciśnienia → infuzja płynów, leki

spadek ciśnienia → infuzja płynów, leki

naczynioskurczowe – efedryna 5-10 mg. i.v.

naczynioskurczowe – efedryna 5-10 mg. i.v.



bradykardia → atropina 0,5 – 1mg. i.v.

bradykardia → atropina 0,5 – 1mg. i.v.



nudności, wymioty

nudności, wymioty



zatrzymanie moczu → parasympatykomimetyk, czasem

zatrzymanie moczu → parasympatykomimetyk, czasem

konieczne jest jednorazowe zacewnikowanie pęcherza

konieczne jest jednorazowe zacewnikowanie pęcherza

moczowego

moczowego



zaburzenia termoregulacji

zaburzenia termoregulacji



całkowite znieczulenie podpajęczynówkowe ( krytyczny

całkowite znieczulenie podpajęczynówkowe ( krytyczny

spadek ciśnienia, zatrzymanie oddechu, bradykardia do

spadek ciśnienia, zatrzymanie oddechu, bradykardia do

asystolii włącznie) → postępowanie objawowe.

asystolii włącznie) → postępowanie objawowe.

Powikłania

Powikłania



popunkcyjne bóle głowy (są następstwem wypływu nadmiernej

popunkcyjne bóle głowy (są następstwem wypływu nadmiernej

ilości płynu mózgowo-rdzeniowego przez otwór powstały w

ilości płynu mózgowo-rdzeniowego przez otwór powstały w

oponie twardej) → pozycja leżąca, niesterydowe leki

oponie twardej) → pozycja leżąca, niesterydowe leki

przeciwzapalne, przetoczenie ok. 2000 ml. soli fizjologicznej,

przeciwzapalne, przetoczenie ok. 2000 ml. soli fizjologicznej,

blood patch ( łata z własnej krwi wykonana na wysokości

blood patch ( łata z własnej krwi wykonana na wysokości

nakłucia ); zapobieganie polega na stosowaniu cienkich igieł,

nakłucia ); zapobieganie polega na stosowaniu cienkich igieł,

unikanie wielokrotnego nakłuwania opony twardej, skierowanie

unikanie wielokrotnego nakłuwania opony twardej, skierowanie

ścięcia igły ku bokowi w trakcie przechodzenia przez oponę

ścięcia igły ku bokowi w trakcie przechodzenia przez oponę

twardą, nie wykonywanie znieczulenia podpajęczynówkowego u

twardą, nie wykonywanie znieczulenia podpajęczynówkowego u

młodych chorych i u chorych z silnymi bólami głowy w wywiadzie

młodych chorych i u chorych z silnymi bólami głowy w wywiadzie



bóle pleców

bóle pleców



zaburzenia neurologiczne wskutek uszkodzenia nerwów, rdzenia

zaburzenia neurologiczne wskutek uszkodzenia nerwów, rdzenia

kręgowego

kręgowego



zakażenie

zakażenie



krwiak okołordzeniowy

krwiak okołordzeniowy

Znieczulenie

Znieczulenie

zewn

zewn

ą

ą

trzoponowe (ZOP)

trzoponowe (ZOP)

Wskazania:

Wskazania:

ZOP można wykonać w odcinku

ZOP można wykonać w odcinku

szyjnym, piersiowym lędźwiowym i krzyżowym

szyjnym, piersiowym lędźwiowym i krzyżowym

kręgosłupa.

kręgosłupa.

-

-

zabiegi w obrębie jamy brzusznej, podbrzusza,

zabiegi w obrębie jamy brzusznej, podbrzusza,

ko

ko

ń

ń

czyn dolnych, klatki piersiowej, znieczulenie

czyn dolnych, klatki piersiowej, znieczulenie

porodu.

porodu.

-

-

leczenie bólu pooperacyjnego z zastosowaniem

leczenie bólu pooperacyjnego z zastosowaniem

techniki ciągłej.

techniki ciągłej.

-

-

leczenie bólu przewlekłego

leczenie bólu przewlekłego

Znieczulenie polecane u osób obciążonych chorobami płuc,

Znieczulenie polecane u osób obciążonych chorobami płuc,

nerek, wątroby.

nerek, wątroby.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

bezwzgl

bezwzgl

ę

ę

dne

dne

-

-

 

 

brak zgody pacjenta

brak zgody pacjenta

-

-

 

 

zaburzenia w układzie krzepni

zaburzenia w układzie krzepni

ę

ę

cia

cia

-

-

 

 

wstrz

wstrz

ą

ą

s

s

-

-

 

 

infekcja w miejscu wkłucia

infekcja w miejscu wkłucia

-

-

uczulenie na

uczulenie na

ś

ś

rodki znieczulenia miejscowego

rodki znieczulenia miejscowego

-

-

 

 

choroby zniekształcające kręgosłup

choroby zniekształcające kręgosłup

wzgl

wzgl

ę

ę

dne

dne

- hipowolemia

- hipowolemia

-

-

  

  

posocznica/sepsa

posocznica/sepsa

- choroby neurologiczne

- choroby neurologiczne

Powikłania wczesne

Powikłania wczesne



nakłucie przestrzeni podpaj

nakłucie przestrzeni podpaj

ę

ę

czynówkowej

czynówkowej



podanie anestetyku do przestrzeni

podanie anestetyku do przestrzeni

podpaj

podpaj

ę

ę

czynówkowej

czynówkowej



nakłucie naczy

nakłucie naczy

ń

ń

ż

ż

ylnych

ylnych



nakłucie rdzenia kręgowego

nakłucie rdzenia kręgowego

spadek ci

spadek ci

ś

ś

nienia t

nienia t

ę

ę

tniczego → infuzja płynów,

tniczego → infuzja płynów,

ś

ś

rodki naczynioskurczowe, np. efedryna 5-10 mg.

rodki naczynioskurczowe, np. efedryna 5-10 mg.

i.v.

i.v.



zbyt rozległe znieczulenie z towarzysz

zbyt rozległe znieczulenie z towarzysz

ą

ą

cymi

cymi

zaburzeniami oddechowymi, termoregulacyjnymi,

zaburzeniami oddechowymi, termoregulacyjnymi,

krą

krą

ż

ż

eniowymi → post

eniowymi → post

ę

ę

powanie objawowe,

powanie objawowe,

resuscytacja kr

resuscytacja kr

ąż

ąż

eniowo-oddechow

eniowo-oddechow

a

a

Powikłania pó

Powikłania pó

ź

ź

ne

ne

Z

Z

aburzenia czynno

aburzenia czynno

ś

ś

ci p

ci p

ę

ę

cherza moczowego

cherza moczowego

    

    

krwiak okołordzeniowy

krwiak okołordzeniowy

ropie

ropie

ń

ń

okołordzeniowy

okołordzeniowy

uszkodzenie korzeni nerwowych

uszkodzenie korzeni nerwowych

zespół t

zespół t

ę

ę

tnicy rdzeniowej przedniej

tnicy rdzeniowej przedniej

(

(

skutek spadku ci

skutek spadku ci

ś

ś

nienia t

nienia t

ę

ę

tniczego)

tniczego)

 

 

powikłania zapalne

powikłania zapalne

zespół ogona ko

zespół ogona ko

ń

ń

skiego

skiego