Seminarium

I

Fizjoterapia osób w podeszłym
wieku

.

Choroby układu ruchu należą do najczęstszych schorzeń w wieku
starczym.

Odpowiedzialne są za częste występowanie dolegliwości bólowych
oraz upośledzenia motoryki w wieku podeszłym.

Wzrastająca populacja osób w wieku powyżej 70 lat wymaga
stworzenia specyficznej opieki nad tą grupą osób.
Problemy tego typu są obserwowane we wszystkich wysoko
uprzemysłowionych krajach w których wydłuża się średnia
długość życia.

Starzenie się jest nieodwracalnym procesem,

polegającym na zmniejszeniu sprawności

funkcjonalnej narządów, zanikaniu zdolności

prokreacyjnych, spadku adaptacji do stresu.

Wzrasta prawdopodobieństwo śmierci.

Do najczęściej występujących chorób u osób po 60 r.ż. zaliczamy:
1. Niewydolność układu sercowo-naczyniowego 75%
2. Schorzenia układu ruchu - 68%.
3. Ch. ukł.oddechowego- 46%
4. Ch.ukł.trawiennego- 34%
5. Niewydolność krążenia mózgowego,
zespoły otępiennne- 15%.
6. Ch. Metaboliczne.

Stany chorobowe swoiste dla wieku podeszłego „ of Aging”
- nietrzymanie zwieraczy
- upadki
- osteoporoza

Stany chorobowe charakteryzujące się odmiennym przebiegiem
„in Aging”
- nadciśnienie tętnicze
- niewydolność serca
- choroba niedokrwienna serca
- cukrzyca

Grupa osób starszych między 60-75r.ż. Jest obciążona
stosunkowo najmniejszą liczbą chorób.
Najtrudniejszą diagnostycznie i terapeutycznie jest
grupa pomiędzy 86-95r.ż.
Osoby sędziwe chorują rzadziej i cechuje je wyższa
tolerancja
istniejących już chorób

1. Spadek siły mięśni.
2. Spadek masy kostnej (osteoporoza).
3. Zmiany w stawach, więzadłach i
chrząstkach (powstawanie zmian
zwyrodnieniowch).
4. Zniany w układzie odpornościowym –
wpływ na przebieg chorób reumatycznych
(zawyżony poziom rzeciwciał może fałszować
faktyczny obraz kliniczny).
5. Podwyższenie progu odczuwania bólu jak i
upośledzienie jego interpretacji (nasilenia).

ZMIANY W UKŁADZIE RUCHU POSTĘPUJĄCE WRAZ Z

WIEKIEM

W miarę starzenia się pacjent niejako przyzwyczaja się do

bólu i dolegliwości związanych z układem ruchu. Bywa to

częstą przyczyną zarzucania leczenia farmakologicznego

jak i innych form terapii ruchowych.

Ważne jest indywidualne dostosowanie procesu

usprawnienia do potrzeb konkretnego pacjenta. Tego

typu postępowanie wymaga przeprowadzenia

dokładnego wywiadu zarówno z pacjentem jak i jago

opiekunem. Priorytetem tego postępowania jest

ustalenie właściwego (indywidualnego) procesu

terapeutycznego.

Jednym z podstawowych działań terapeutycznych powinno

być ograniczenie przedłużonego wypoczynku (bezruchu)

osoby leczonej. Wynika to z zagrożenia jakie niesie za sobą

„leżący tryb życia”, głównie w kontekście powikłań np.

odleżyny, zakrzepice żył głębokich czy też infekcję.

Duże problemy geriatryczne to przewlekłe i wieloprzyczynowe
zespoły starczej niesprawności, obecność których prowadzi do utraty
niezależności i/lub kontroli nad własnym życiem

1. Nietrzymanie moczu, stolca
2. Zaburzenia równowagi, chodu i upadki
3. Geriatryczny zespół jatrogenny.
4. Upośledzenie funkcji narządów zmysłu słuchu, wzroku i innych
5. Zespoły otępienno- depresyjne.

Najczęstsze przyczyny zgłaszania się osób starszych do lekarza:
1. Przepisanie leku, kontynuacja leczenia.
2. Dolegliwości bólowe różnych okolic ciała
3. Poczucie niepokoju i lęku
4. Pogorszenie pamięci, zawroty głowy
5. Zaburzenia snu
6. Zaparcia
7. Obrzęki, duszność, kaszel, osłabienie wzroku i słuchu, zmiany
skórne, zapalenie żył.
8. Krwawienia, chudnięcie, gorączka, żółtaczka i inne.

W 1979 roku J. Rutkiewicz sformułował minimalny cel

rehabilitacji geriatrycznej - było nim uzyskanie

minimum samowystarczalności.

• M. Żak (AWF Kraków) poszerzył powyższy cel o

utrzymanie jak najlepszego stanu zdrowia, poprawę

kondycji fizycznej i psychicznej, wydolności

krążeniowo-oddechowej oraz zabezpieczeniem

przed urazami z powodu upadków.

• O pozytywnych efektach terapii możemy mówić gdy

osoba poddawana terapii potrafi pod względem

psychicznym, fizycznym i społecznym utrzymać stały

kontakt ze środowiskiem

• Równie ważnym elementem rehabilitacji osób

starszych jest modyfikacja stylu życia np. obniżenie

masy ciała, zmniejszenie przeciążeń kręgosłupa i

stawów.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POWODZENIE TERAPII

• Dostępność do wszystkich form świadczeń

rehabilitacyjnych

• Zapewnienie kontaktów z rówieśnikami
• Podtrzymanie aktywności zawodowej i społecznej
• Odpowiednia opieka psychologiczna

.

CECHY DOBREGO PROGRAMU

REHABILITACYJNEGO WEDŁUG MAUSA:

• Regularna i systematyczna kontrola stanu zdrowia i

samopoczucia pacjenta

• Uświadomienie pacjentowi celowości i konieczności

prowadzonej terapii

• Mobilizacja pacjenta do czynnej i systematycznej pracy
• Przyzwyczajenie pacjenta do utrwalania i doskonalenia

ruchu poprzez jego powtarzanie

• Przestrzeganie zasady stopniowania obciążeń
• Nowe elementy terapii powinny być tłumaczone

pacjentowi w prosty i przystępny sposób

• Rehabilitacja prowadzona w sposób atrakcyjny i

urozmaicony

• Istotne jest zadbanie o współpracę i współuczestnictwo

środowiska domowego oraz zespołu rehabilitacyjnego

cd.

• Prowadzona terapia powinna przebiegać spokojnie i

systematycznie w życzliwej atmosferze

• Terapia powinna odbywać się pod stałym nadzorem

lekarskim

Rehabilitacja w wieku podeszłym stanowi trudną do

zastąpienia formę leczenia. Połączenie kinezyterapii,

masażu i fizykoterapii prowadzi do właściwego, szybkiego i

nieinwazyjnego postępowania terapeutycznego.

• Dzięki temu możliwe jest skrócenie czasu trwania

niesprawności oraz ograniczenie stosowania

farmakoterapii

Z zakresu fizykoterapii w chorobach wieku podeszłego

wykorzystywane jest całe spektrum dostępnych energii.

Należy zwrócić szczególna uwagę na ostrożne stosowanie

zabiegów i unikanie silnych bodźców. Dawka i czas

zabiegów dobierane muszą być indywidualnie, najczęściej

są to mniejsze dawki i krótszy czas w porównaniu do

pacjentów młodszych.

Szeroko stosowana jest również kinezyterapia, a jej

głównym celem jest skrócenie do minimum czasu

unieruchomienia pacjenta i przywrócenie samodzielności w

zakresie czynności codziennych (samoobsługi i lokomocji).

U pacjenta unieruchomionego stosujemy terapie miejscową

głównie w zakresie zwiększenia ruchu kończyn, utrzymania

ruchomości dużych stawów, zwiększenia siły mięśni

(określonej grupy) oraz zapobieganie powikłań ze strony

układu krążeniowo-oddechowego.

PIŚMIENNICTWO

• Kwolek A. Rehabilitacja, Urban&Partner,

Wrocław 2003.

• Rutkiewicz J. Geriatria, PZWL, Warszawa 1979.
• Lis M. Specyfika fizjoterapii osób w podeszłym

wieku, Rehabilitacja.pl, 2007.

• Górski J., Grossman J., Nejman B. Problemy

rehabilitacji ruchowej w reriatri, AWF,

Warszawa 1985.

• Chudziński W., Garwacka-Jodzis I.,

Rehabilitacja w geriatrii, specyfika, zasady,

możliwości. Postępy rehabilitacji, T. VII, 1994.