geriatria Polipragmazja jako istotny problem medyczny w populacji osb starszych

background image

Wykonały:
Monika Juhnke
Patrycja Kasperska
Adriana Kordyś
Daria Łyczak
Beata Szreder
Elwira Szubryczyńska

background image

Zdefiniowanie wieku starszego sprawia duże

trudności. Najprostsza definicja opiera się na
kryterium wiekowym, przyjmującym 60- 65 rok
życia. Niektórzy autorzy proponują bardziej
szczegółowy podział:

wiek starszy, starość wczesna (60 – 74 lat)

wiek podeszły, starość pośrednia (75 – 89 lat)

wiek sędziwy, późna starość (≥ 90 lat)

background image

Etymologia - z greckiego polypragmátein

zajmować się wieloma różnymi (nieswoimi)
sprawami
.

background image

Jest definiowana jako równoczesne stosowanie

3 i więcej leków, w tym zbędnych lub w
niewłaściwych połączeniach; to jeden z
częstszych błędów w leczeniu.

Polipragmazja

Polipragmazja

background image

Zawsze, kiedy w gabinecie pojawia się

nowy pacjent geriatryczny, należy poprosić
go o przyniesienie wszystkich leków jakie
przyjmuje. Powinien zabrać ze sobą także
leki wydawane bez recepty oraz preparaty
ziołowe.

background image

U starszych osób występuję zwykle jednocześnie

kilka schorzeń o charakterze przewlekłym;

Wielochorobowość starszego wieku stwarza

szczególne ryzyko polipragmazji. Przyczynami są

nie tylko leki zapisywane przez lekarzy, ale także

przyjmowane przez chorego bez uzgodnienia z

lekarzem.

Dodanie każdego następnego leku zwiększa o

10% ryzyko działań niepożądanych.

Równoczesne stosowanie 8 lub więcej leków czyni

ryzyko takie niemal pewnym.

background image

Fizjologiczne zmiany starcze modyfikują

odpowiedź ustroju na leczenie;

Szacuje się, że co piąty chory w starszym wieku,

kierowany do szpitala, wymaga hospitalizacji z

powodu powikłań jatrogennych.

Zjawisko polipragmazji ma

charakter narastający.

Jego ograniczenie wymaga

zmian w szkoleniu lekarzy

i przestrzegania określonych

zasad leczenia.

background image

1.Nadużywanie leków (polipragmazja):

jednoczesne stosowanie od 3 do 5 i więcej preparatów,

zalecanie większej liczby środków leczniczych niż jest to

klinicznie wskazane.

Nadużywanie leków zwiększa:

zagrożenie występowania objawów ubocznych,

zagrożenie występowania zespołów geriatrycznych,

zagrożenie obniżenia sprawności ruchowej,

podnosi koszty leczenia,

ryzyko hospitalizacji,

ryzyko chorobowości i śmiertelności,

ryzyko przyjęcia do domu opieki.

background image

2. Nieodpowiednie stosowanie leków:

przepisywanie leków, których stosowanie niesie większe
ryzyko niż potencjalne korzyści;

leczenie niezgodne z obowiązującymi standardami
medycznymi.

3. Niedostateczne stosowanie leków:

niewłączanie terapii, która jest zalecana do leczenia lub
prewencji określonej choroby czy zespołu chorobowego.

background image

Częstość nieprawidłowości w

leczeniu w ambulatoryjnej

populacji chorych w wieku

podeszłym.

Rodzaj nieprawidłowości

Procent chorych

Polipragmazja

59%

Leczenie nieodpowiednie

14-27

Leczenie niedostateczne

55%

background image
background image

1.

Należy prowadzić szczegółowe wywiady,
badanie przedmiotowe i rozpoznanie oraz
ujawnić czynniki, które mogą wywierać
wpływ na skuteczność leczenia
farmakologicznego.

2.

Powinno się upewnić czy jest konieczna
terapia farmakologiczna, zwłaszcza
długotrwałe przyjmowanie leków.

background image

3.

Należy zmienić dawkowanie i uwzględnić

działania niepożądane, ze względu na

specjalne aspekty farmakokinetyczne i

farmakodynamiczne w wieku starczym, a

także uwzględnić możliwe interakcje

przypisanych leków.

4.

Dawkowanie rozpoczyna się raczej od

mniejszej dawki (50% dawki standardowej

dla pacjentów młodszych, zwłaszcza w

przypadku leków z długim okresem

półtrwania) stopniowo ją zwiększając w

zależności od skuteczności leczenia.

background image

5.

Należy uwzględniać konieczność
pozytywnego nastawienia chorego wobec
leczenia, co możliwe jest dzięki
uproszczeniu schematu dawkowania, np.
powinno się stosować preparaty o
opóźnionym działaniu, które mogą być
podawane raz dziennie. Lekarz powinien
się upewnić, czy chory rzeczywiście
zrozumiał zalecenia, przekazać mu plan
leczenia z danymi dotyczącymi leków,
dawki i czasu ich przyjmowania.

6.

Powinno się szczegółowo poinformować
chorego o możliwych działaniach
niepożądanych.

background image

7.

Należy zalecić leki w postaci
tabletek/kapsułek podawanych z
dostateczną ilością płynu ( 1 szklanka
wody), żeby uniknąć uszkodzeń przełyku
spowodowanych zażywaniem leków.

8.

Kontrolować skuteczność stosowanego
leczenia przez częstsze początkowo wizyty,
co pomaga ustalić działąnie leków i
rozpoznać ewentualne ich działania
niepożądane oraz modyfikować wielkość
dawki.

background image

9.

Należy nawiązać możliwie ścisły kontakt z
lekarzami reprezentującymi inne
specjalności (okulistyka, laryngologia,
chirurgia itd.), którzy również opiekują się
chorym.

10.

Zalecenia powinny być ponawiane w
krótkich odstępach czasu, co gwarantuje
odpowiednią kontrolę ich przestrzegania,
działania leków oraz uchwycenie działań
niepożądanych.

background image

leczenie rozpoznanej choroby,

eliminację bądź zmniejszenie objawów,

poprawę jakości życia,

ograniczenie niepożądanych efektów terapii, które

pogarszają jakość życia i mogą też wpłynąć na stan
sprawności chorego

background image

Efekty działania leków u

osób starszych zależą

od:

FARMAKOKINETYKI

I

FARMAKODYNAMIKI

background image

Absorpcja (wchłanianie) leków u osób starszych:

ph żołądka

powierzchnia wchłaniania

ukrwienie trzewne

motoryka żołądkowo – jelitowa

background image

Dystrybucja (rozpuszczanie leków w

organizmie) wraz z wiekiem:

ilość tłuszczu w organizmie

uwodnienie tkanek

stężenie albumin w surowicy

stężenie alfa 1- glikoprotein

background image

Metabolizm leków u osób starszych:

Masa wątroby

Ukrwienie wątroby

background image

Eliminacja ( wydalanie ) leków u osób starszych:

ukrwienie nerek

przesączenie kłębuszkowe

wydzielanie kanalikowe

Wydalanie leków następuję z żółcią i z

moczem

background image

Farmakodynamika - dział

farmakologii zajmujący się
mechanizmami działania
leków i innych substancji
chemicznych na organizm,
strukturami wrażliwymi na
te działania oraz efektami
tego działania.

background image

Reakcja organizmu osoby w podeszłym wieku

na zastosowane leki może mieć różne
natężenie. Zależy to od homeostazy oraz
wrażliwości receptorów.

Stwierdza się: słabszą reakcję na beta-

adrenolityki, beta-agonistów, słabsze działanie
furosemidu .

Znacznie wzrasta wrażliwość na

benzodiazepiny, opioidy, metoklopramid,
lewodopę i doustne koagulanty.

background image

Receptor- składnik systemu biologicznego,

który ma zdolność wiązania określonej
substancji farmakologicznej, co
zapoczątkowuje szereg przemian
fizykochemicznych prowadzących do zmiany
funkcjonowania tego systemu

background image

Receptor + lek -> kompleks

lek- receptor-> sygnał->
efekt.

background image

Łączenie niesteroidowych leków

przeciwzapalnych z lekami

przeciwzakrzepowymi lub

glikokortykosteroidami grozi krwotokiem

Łączenie 2 antybiotyków wywołujących

działanie nefrotoksyczne (aminoglikozydy,

wankomycyna lub chinolony) może

spowodować uszkodzenie nerek

Łączenie leków powodujących hipokaliemię

lub hiperkalcemię z glikozydami

nasercowymi znacznie zwiększa

toksyczność glikozydów nasercowych

background image

Nie można również łączyć:

węgla leczniczego z innymi lekami

cholestyraminy z warfaryną lub digoksyną

leków zobojętniających kwas solny w

żołądku z aspiryną i innymi lekami o
charakterze kwaśnym
Ponieważ zapobiegają ich wchłanianiu z
przewodu pokarmowego

background image

Należy również unikać łączenia:

Antybiotyków bakteriostatycznych z

antybiotykami bakteriobójczymi (ponieważ

antybiotyki bakteriostatyczne osłabiają

działanie leków bakteriobójczych)

Niektórych antybiotyków lub

niesteroidowych leków przeciwzapalnych z

digoksyną (ponieważ hamując metabolizm i

wydalanie digoksyny, zwiększają jej

stężenie w surowicy i nasilają jej

toksyczność)

background image

Niektóre leki mogą pogarszać przebieg

chorób współistniejących lub wywoływać ich

zaostrzenie.

antagoniści wapnia mogą powodować

pogorszenie niewydolności skurczowej serca

diuretyki przez hipokaliemię mogą sprzyjać

występowaniu zaburzeń rytmu serca w

chorobie wieńcowej

β-adrenolityki pogarszają przepływy w

miażdżycy zarostowej kończyn dolnych,

mogą wyzwolić zaostrzenie astmy, POChP, a

także depresji

background image

leki przeciwdepresyjne mogą spowodować

arytmię, bloki serca, nasilić hipotonię,

zaparcia, pogorszyć oddawanie moczu,

przebieg jaskry

α-antagoniści i leki antycholinergiczne u

chorych z przerostem prostaty mogą

prowadzić do zatrzymania moczu

β-antagoniści i teofilina nasilają zaburzenia

snu

steroidy nasilają osteoporozę i ryzyko

złamań

background image

Niekorzystne interakcje między lekami lub

działania leków w chorobie mogą również
wynikać z samodzielnego stosowania przez
pacjentów różnych preparatów dostępnych
bez recepty: niesteroidowych leków
przeciwzapalnych, leków
przeciwhistaminowych, uspakajających, jak
również leków ziołowych.

background image

W obecności pokarmu zmniejsza się

wchłanianie np. rifampicyny, tetracyklin,

penicylin półsyntetycznych

Natomiast pod wpływem posiłku zwiększa

się wchłanianie np. erytromycyny,

karbamazepiny, paracetamolu

Sok grejpfrutowy może nawet 3-krotnie

zwiększyć stężenie antagonistów kanału

wapniowego we krwi (np. nifedypina);

zwiększa także stężenie leków

przeciwhistaminowych, które w wysokich

stężeniach wywołują groźne dla życia

zaburzenia rytmu serca

background image

Nie należy równocześnie stosować

fluorochinolonów i tetracyklin z produktami

spożywczymi zawierającymi metale ciężkie:

Ca, Mg, Al, Fe – ponieważ w przewodzie

pokarmowym tworzą się kompleksy, które

nie wchłaniają się do krwi i są wydalane z

ustroju.

Vit. E nasila działanie warfaryny,

zwiększając ryzyko krwawienia

Spożywanie dużych ilości pokarmów

bogatych w Vit. K oraz zażywanie

suplementu – koenzymu Q10 przy

stosowaniu warfaryny może hamować jej

przeciwzakrzepowe działanie i doprowadzić

do powstania groźnych dla życia zakrzepów.

background image

Stosowanie tylko niezbędnych preparatów,

leków o udowodnionym działaniu

Preferowanie leków o przedłużonym działaniu

oraz o korzystnym wpływie na przebieg kilku

schorzeń

Rozpoczynanie leczenia od mniejszych dawek i

powolnym ich zwiększaniu

Ocena funkcji nerek i wątroby przed terapią i w

jej trakcie

Ocena sprawności fizycznej, umysłowej i

sytuacji socjalnej przed rozpoczęciem leczenia i

ich monitorowanie w trakcie terapii.

background image

Racjonalna i rozważna farmakoterapia to podstawa

dobrej geriatrycznej opieki zdrowotnej. Znajomość

farmakologii oraz dogłębne poznanie

niepożądanych działań leków pozwalają lekarzowi

podstawowej opieki zdrowotnej na bezpieczne

zapisanie leków pacjentom w starszym wieku.

Należy uwzględniać interakcje nie tylko między

stosowanymi lekami, ale także ze stanami

chorobowymi. Proces leczenia powinien być

kompleksowy i ukierunkowany nie tylko na leczenie

stwierdzanych schorzeń, ale również na

utrzymanie sprawności czynnościowej chorego, co

wymaga oceny stanu fizycznego, umysłowego i

sytuacji socjalnej chorego przed rozpoczęciem

leczenia i jej monitorowanie w trakcie terapii.

background image

Grodzicki T., Kocemba J., Sikorska A., Geriatria z
elementami gerontologii ogólnej, wydaw. Via
Medica, Gdańsk 2007, s. 76-84

Kokot F., Terapia internistyczna, wydaw. Urban &
Fischer, Wrocław 2004, s. 102-107

Danysz A., Farmakologia i toksykologia, wydaw.
Urban & Fischer, Wrocław 2004, s.265-269

Pączek L., Niemczyk M., Geriatria, wydaw.
Czelej, Lublin 2009, s.50-56

www.sluzbazdrowia.com.pl/html/more3789a.
php


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Polipragmazja jako istotny problem medyczny w populacji ludzi starszych
Motywacja pracowników istota i znaczenie Problem i hipoteza, Motywacja pracowników jako istotny elem
stopa cukrzycowa jako problem medyczny i kosmetologiczny
Samobójstwa jako problem medyczny i społeczny
Pojęcie kosztu jako istotnego elementu procesu?cyzyjnego (1)
79 Battista Mondin, Wolność jako istotny i pierwotny czynnik konstytutywny osoby ludzkiej
Bezrobocie i inflacja jako główne problemy nurtujące współczesną gospodarkę, Dokumenty, studia, nota
Skuteczna komunikacja interpersonalna jako istotny element w zawodzie kosmetyczki
Eutanazja jako współczesny problem etyczny
Dziady część III jako dramat o problemach narodu w niewoli
bezrobocie-i-inflacja., Bezrobocie i inflacja jako główne problemy nurtujące współczesną gospodarkę
Dziady część III Jako Dramat O Problemach Narodu W Niewoli
Dziady część III jako dramat o problemach narodu w niewoli
Świadome działanie jako rozwiązanie problemu optymalizacyjnego Nauczyciel i Wychowanie, nr 6(62), 19
Omówienie lektur, Dziady część III jako dramat o problemach narodu w niewoli, Dziady część III jako
Frankowicz Gasiul B. Ciąża młodocianych problem medyczny i społeczny
Świadome działanie jako rozwiązanie problemu optymalizacyjnego Nauczyciel i Wychowanie, nr 6(62), 19
pr.soc jako rozw.problemu, pedagogika pracy socjalnej wsei lublin, Metodyka pracy socjalnej

więcej podobnych podstron