Profilaktyka chorób

tropikalnych

Plan prezentacji

• Szczepienia ochronne
- Obowiązkowe
- Rutynowe
- Zalecane

• Chemioprofilaktyka

Szczepienia obowiązkowe

• Żółta gorączka (niektóre kraje Afryki i

Ameryki Południowej)

• Zakażenia meningokokowe i

poliomyelitis (tylko w Arabii
Saudyjskiej)

Żółta gorączka

• Grupa wirusowych gorączek

krwotocznych

• Przenoszona przez komary

• Szacowane ryzyko

zachorowania 50/100 tys na 2

tyg.

• W 15% zachorowań – ciężki

przebieg z 50% śmiertelnością

• Okres wylęgania choroby 3 do

6 dni. Typowymi objawami dla

żółtej febry są: gorączka, ból

głowy, dreszcze, nudności,

osłabienie, zażółcenie skóry i

zaczerwienienie spojówek.

Wśród jej ciężkich powikłań

wymienia się: uszkodzenie

wątroby i nerek oraz

krwawienia z przewodu

pokarmowego

Szczepionka przeciw żółtej

gorączce

• Szczepionka atenuowana
• Podanie 1 dawki w uprawnionej placówce
• Wpis do International Certificate of

vaccination – ICVP

• Ważny przez 10 lat (od 10. dnia po

podaniu)

• Rekomendowane też przed wyjazdem w

rejony zagrożone tą chorobą w wypadku
jeśli nie są obowiązkowe

Zakażenia meningokokowe

• bakterie Neisseria meningitidis

(przede wszystkim serotypy A,
B, C; rzadziej Y i W-135)

• W każdej chwili od 5 do 10%

populacji może być nosicielami

• Zagrożenie wzrasta w krajach

Sahelu – cykliczne wzrosty
zachorowań w porze suchej

• Duże skupiska ludzi (szerzenie

się drogą kropelkową)

• nagła, napadowa gorączka,

dotkliwy ból głowy, sztywność
karku, nudności, częste
wymioty, wysypki skórne

Szczepionka przeciw

meningokokom

• Obowiązkowa w Arabii Saudyjskiej
• Zalecana osobom podróżujących do krajów zagrożonych w

porze suchej(listopad – maj)

• Najlepiej szczepionką czterowalentną (A,C,X, W-135)
• W Polsce dostępna dwuwalentna (A,C)
• 1 dawka podana na 10-14 dni przed wyjazdem zapewnia

odporność na 3 lata u 80%

Szczepienie zalecane rutynowo

(wg WHO)

• Błonica, tężec, krztusiec
• WZW B
• Poliomyelitis – dorośli – jednakowa dawka przypominająca
• Zakażenia wywołane przez Hib
• Zakażenia wywołane przez HPV
• Odra, świnka, różyczka
• Zakażenia wywołane przez pneumokoki
• Zakażenia wywołane przez rotawirusy
• Gruźlica
• Ospa wietrzna

Szczepienia zalecane w zależności od

ryzyka związanego z charakterem

podróży

• WZW A
• Dur brzuszny
• Zakażenia meningokokowe
• Cholera
• Żółta gorączka
• Wścieklizna
• Japońskie zapalenie mózgu
• Zakażenia mózgu przenoszone przez kleszcze

WZW A

• Jedna z najczęstszych, które

można zapobiegać szczepionką

• W Polsce – zachorowania

nabyte za granicą

• Droga – PP
• Osoby nieprzestrzegające

zasad higieny

• U osób po 40 r.ż. – śmiertelność

-2 %

• gorączka, brak apetytu,

nudności, wymioty oraz

zażółcenie skóry pojawiają się

od 2 do 6 tygodni po zakażeniu

wirusem

Szczepionka – WZW A

• Inaktywowane – 95% skuteczność
• Podanie – 4 tyg. przed wyjazdem
• Dopuszczalne nawet bezpośrednio przed

wyjazdem

• Dawka podana po 6 mies. Zapewnia długotrwałą

odporność

Dur brzuszny

• Salmonella typhi
• Ryzyko zachorowania –

szczególnie Indie i państwa
sąsiadujące

• Higiena pokarmowa
• Prawdopodobieństwo

zachorowania wzrasta
razem z długością pobytu

• stopniowe narastanie

gorączki, ból głowy,
osłabienie oraz utratę
apetytu. wysypka skórna,
objawy ze strony układu
pokarmowego

Szczepionka – dur brzuszny

• Zalecana – wyjazd w rejony dużego ryzyka lub

długotrwały pobyt w krajach rozwijających się

• Szczepionka pełnokomórkowa, inaktywowana

oraz sczepionka zawierająca polisacharyd
otoczkowy S.typhi ( 1 dawka przed wyjazdem

• Odporność rozwija się u 50-80% zaszczepionych

w ciągu 2-3 tygodni po szczepieniu, utrzymuje się
3 lata

Cholera

• Vibrio cholerae, serogrupy O1

i O139

• Szerzy się epidemicznie w

rejonach o niskiej

infrastrukturze sanitarnej

• Zagrożenie dla osób

podróżujących turystycznie –

niskie

• Ostra choroba PP
• W ciągu kilku godzin może

doprowadzić do śmierci

• Okres wylęgania kilkanaście

godz. - 5 dni

• Wymioty, wodnista biegunka
• Zaburzenia serca, nerek
• wstrząs

Szczepionka - cholera

• Doustna, inaktywowana
• 2 dawki w odstępie tygodniowym przed podróżą
• Skuteczność – 85%, odporność utrzymuje się

przez 2 lata

• Zmniejsza częstość zachorowania na biegunkę

podróżnych wywołaną przez E.coli

Chemioprofilaktyka

• Malaria
• Zakażenia meningokokowe
• Biegunka podróżnych
• WZW B i C- profilaktyka

poekspozycyjna

Malaria (zimnica)

• Najpowszechniejsza

choroba pasożytnicza

• Plasmodium: falciparum,

ovale, vivax, malariae,
knowlesi

• W Polsce dominuje

zarażenie P.falciparum ( z
NN i malarią mózgową)

• Chemioprofilaktyka nie nie

chroni w pełni przed
zachorowaniem na malarię
– minimalizuje ryzyko
ciężkiego przebiegu i
śmierci

• Mapka - malaria

Arun Milcarz (KOLOS 2004):

(…) Sielanka skończyła się w kwietniu, tuż przed urodzinami.
Owego wieczoru, będąc na Papui Nowej Gwinei we wsi Ossima
powinienem
chcieć powiesić moskitierę. Niestety, chceniu się odechciało. Tamtej
nocy nie
powinno być moskitów bo sucho, daleko od lasu, długo bez deszczu - a
jednak.
Te dziesięć nieśmiałych ugryzień odmieniło moje życie.

Tydzień później w Ibinis gdzieś tak koło południa poczułem w swoim
wnętrzu
jakąś nieswojość. Godzinę później licznik pod lewą pachą wskazywał 40
stopni
Celsjusza. Wiejski felczer jednoznacznie stwierdził - MALARIA.
Obuch gwałtownej temperatury zdzielił mnie przez łeb z takim impetem,
że
ledwo co dolazłem do swojej karimaty. Gorąco na zewnątrz i gorąco
wewnątrz!
Nie można przed żadną z tych temperatur uciec! No i duszno! Płytki,
jakby
spuchnięty oddech szybko odmierza małe dawki wilgotnego, gorącego
powietrza, które bardziej dławi niż pomaga w przetrwaniu. Gęba
wykrzywia się
w głupkowatym, pijanym uśmiechu i już wszystko mi jedno.(…)

Po wszystkim wróciłem do równowagi. Kolejne doświadczenie.
Już wiem co to malaria. Dowiedziałem się, że jestem zniszczalny.

Chemioprofilaktyka malarii

„Pobieranie leków przeciwmalarycznych powinno być rozpoczęte

tydzień przed wyjazdem w przypadku leków stosowanych co
tydzień lub na dobę przed wjazdem do strefy malarycznej w
przypadku stosowania preparatów codziennie (proguanil,
malarone, doxycyklina). Leki powinny być stosowanie regularnie
przez cały czas pobytu oraz przez 4 tygodnie po powrocieze
strefy malarycznej (malarone jeden tydzień)” (WHO 2002).

• Rodzaj chemioprofilaktyki zależy od oporności na danym terenie.
• Strefy A, B i C
• Chlorochina (Resochin)- strefa A
• Proguanil (Paludrine )- strefa B i C
• Meflochina (Lariam )- strefa C
• Profilaktycznie doksycyklina- rejony oporności na meflochinę

Leki stosowane w

chemioprofilaktyce malarii

Nazwa
międzynarodowa

Nazwa
Handlowa

Dawka
Leku

Chloroquine

Aralen, Avloclor,

Nivaquine, Resochin,

Arechin

100 mg lub 150 mg

zasady

Proquanil

Paludrine

100 mg

Proquanil+Atrovaquo

ne

Malarone

100 mg + 250 mg

Mefloquine

Larami, Mephaquin

250 mg

Doxycyclina

Vibramycin,

Doxycyklina

100 mg

Azithromycin

Sumamed

500 mg

Leki stosowane w

chemioprofilaktyce malarii

• Malarone

(atowakwon z proguanilem)

- 250 mg atowakwonu i 100 mg proguanilu – 1-2 dni przed

przyjazdem i 7 dni po wyjeździe

- Skuteczny w większości rejonów
- zarejestrowany do stosowania <28 dni

• Chlorochina

- 500 mg difosforanu chlorochiny co tydzień, na 1 tydz.

Przed przybyciem, podczas pobytu i 4 tyg. Po wyjeździe

- oporność P.falciparum – uznawany za nieskuteczny w

większości rejonów

- działanie uboczne – uszkodzenie siatkówki

Leki stosowane w

chemioprofilaktyce malarii

• Meflochina (Lariam

)- 1 tabl. (250 mg) raz w tygodniu,

– 2 tygodnie przed wyjadem, podczas, 4 tygodnie po

przyjeździe

• Doksycyklina

– 100 mg codziennie,

– 1-2 dni przed przybyciem, podczas pobytu, oraz przez 4 tyg

po powrocie

- skuteczna w większości rejonów,
- unikać nadmiernego nasłonecznienia ze względu na reakcje
fototoksyczne oraz używać preparaty chroniące przed UV

• Proguanil (Paludrine)-

2 tabl. (200 mg) codziennie, po

posiłku

– 1 tydzień przed wyjazdem, podczas i 4 tygodnie po

przyjeździe

Leki stosowane w

chemioprofilaktyce zakażeń

meningokokowych

• Zasady chemioprofilaktyki wśród dzieci

:

– ryfampicyna (do 1 miesiąca życia) w dawce 5 mg/kg

masy ciała co 12 godzin przez 2 dni (4 dawki)

– ryfampicyna (od 2 miesiąca życia) w dawce 10 mg/kg

masy ciała co 12 godzin przez 2 dni (4 dawki)

– ceftriakson jednorazowo, podany domięśniowo w dawce

125 mg (dzieci poniżej 15 r.ż) lub 250 mg (powyżej 15 r.ż)

• Zasady chemioprofilaktyki wśród dorosłych:

– ciprofloksacyna w jednorazowej dawce doustnej (500 mg)
– ryfampicyna w dawce 600 mg podawana co 12 godzin (4

dawki)

Profilaktyka biegunki

podróżnych

• Nie jest rutynowo zalecana
• okres prowadzenia farmakologicznej profilaktyki

biegunki u turystów nie powinien przekraczać
dwóch tygodni

• rifaksymina i antybiotyki z grupy

fluorochinolonów

Chemioprofilaktyka WZW B i C

• Nie jest zalecane podawanie leków

antywirusowych

• Brak jest zaleceń dotyczących terapii

ostrej fazy infekcji HCV.

• wskazane podanie swoistej

immunoglobuliny + rozpoczęcie
szczepień gdy pacjent „źródło”
HbsAg (+)

Dziękujemy za uwagę