Metoda PNF (Kabat -

Metoda PNF (Kabat -

Kaisera)

Kaisera)

Metoda proprioceptywnego torowania
(ułatwiania)
nerwowo-mięśniowego

Rys historyczny

Rys historyczny



Herman Kabat w latach 40. XX w.



Henry Kaiser ufundował Instytut

Rehabilitacji Neuromięśniowej, w

którym doktor Kabat weryfikował

swoje założenia teoretyczne



Metoda PNF powstała w oparciu o

zasady funkcjonowania układu

nerwowego - prawa Sheringtona:



Plastyczność układu nerwowego



Aktywizacja receptorów narządu

ruchu



Zastosowanie wzorców ruchowych



Wzorce wykonywane w

płaszczyznach skośnych –

diagonalnych



zaakcentowanie elementu rotacji

Filozofia PNF

Filozofia PNF



Pozytywne nastawienie do pacjenta i jego

problemów



Globalna obserwacja pacjenta (nie tylko chora część

ciała)



Mobilizacja rezerw pacjenta



Promieniowanie (irradiacja) i wzmacnianie –

wykorzystanie synergii mięśniowej i pracy

sprawnych obszarów ciała



Uwzględnienie globalnych czynności ruchowych, a

nie pojedynczych struktur



Intensywny plan ćwiczeń (również w domu)



Myślenie funkcjonalne – ćwiczenie aktywności dnia

codziennego



Częsta zmiana pozycji wyjściowych



Zmiana normalnej kolejności ruchu



Bezbolesna praca z pacjentem

Główne zasady torowania

Główne zasady torowania

(ułatwiania) w koncepcji PNF

(ułatwiania) w koncepcji PNF

1.

Kontakt manualny

Cele:

-

stymulacja receptorów skóry,

-

torowanie kierunku ruchu,

-

możliwość pracy z oporem



chwyt lumbrykalny (szczypcowy)

St. Śródręczno-paliczkowe w lekkim zgięciu
St. Międzypaliczkowe palców ręki

wyprostowane

2.

Kontakt werbalny

Cele:

-

Uświadamianie choremu oczekiwanego
ruchu

-

Stymulacja przez krótkie wyraźne komendy,

-

Uspokojenie, rozluźnienie pacjenta przez
spokojne komendy,

•

Komenda przygotowawcza wyjaśnia ruch,
przygotowuje do akcji

•

K. akcyjna - rozpoczyna ruch

•

K. korekcyjna – uświadamia błędy

•

K. kończąca – poleca rozluźnienie po wykonaniu ruchu

3.

Kontakt wizualny (wzrokowy)

Cele:

-

Kontrola i korekcja ruchu pacjenta

-

Wzmocnienie napięcia mięśniowego przez
kontrolę optyczną

-

Wzmocnienie mięśni tułowia przez ruchy
głowy

•

Pacjent śledzi ruch ćwiczącej części ciała

•

Terapeuta obserwuje mimikę pacjenta w celu
oceny wartości oporu lub ewentualnego bólu

•

Terapeuta obserwuje ciało pacjenta w
oczekiwaniu pożądanej irradiacji

4.

Opór manualny

Cele:

-

Torowanie napięcia i skurczu mięśni

-

Poprawa kontroli motorycznej i stabilnej

-

Poprawa czucia ruchu

-

Wzmocnienie mm. agonistycznych

-

Rozluźnienie mm. antagonistycznych

-

Poprawa koordynacji inter i intra mięśniowej

-

Osiągnięcie optymalnej irradiacji

•

Opór dopasowany do możliwości pacjenta

•

Dawkowanie przeciwko wszystkim komponentom

ruchu

•

Poprzedzony optymalnym rozciągnięciem

mięśnia

•

Dozowany intensywnej w części proksymalnej

•

Utrzymany do końca ruchu

5.

Trakcje (oddalenie) i
kompresje (zbliżenie)

Cele:

-

Rozciągniecie mięśnia celem
przygotowania go do skurczu

-

Torowanie wykonania ruchu
przeciwko sile ciężkości

-

Zmniejszenie czucia bólu
stawowego

-

oporowanie

6.

Wzorce ruchowe

-

Ruch w płaszczyźnie skośnej,
diagonalnej

Wzorce:



Tułowia sterowanego górą



Tułowia sterowanego dołem



Głowy i szyi



Łopatki i miednicy oraz ich

kombinacje



Kkg i kkd

Wzorce ruchowe łopatki i

Wzorce ruchowe łopatki i

miednicy

miednicy

Ruch:

Kierunek:

ELEWACJA PRZEDNIA

GODZ.11

(DO GÓRY I DO DOŁU)

DEPRESJA TYLNA

GODZ.5

(DO DOŁU I DO TYŁU)

ELEWACJA TYLNA

GODZ.1

(DO GÓRY I DO TYŁU)

DEPRESJA PRZEDNIA

GODZ.7

(DO DOŁU I DO TYŁU)

Do ćwiczeń łopatki i miednicy po lewej stronie pacjent leży na

prawej stronie

Wzorce ruchowe kkg i kkd

Wzorce ruchowe kkg i kkd

płaszczyz
na

czołowa strzałkowa

poprzeczna

Nazwa wzorca

Zgięcie

Przywiedzeni
e

Rotacja zew.

Zgięciowo-
przywiedzeniowy z
rotacją zew.

Wyprost

Odwiedzenie

Rotacja wew. Wyprostno –

odwiedzeniowy z
rtotacją wew.

Zgięcie

Odwiedzenie

Rotacja zew.

Zgięciowo –
odwiedzeniowy z rotacją
zew.

wyprost

przywiedzeni
e

Rotacja wew. Wyprostno –

przywiedzeniowy z
roacją wew.

płaszczyz
na

czołowa strzałkowa

poprzeczna

Nazwa wzorca

Zgięcie

Przywiedzeni
e

Rotacja zew.

Zgięciowo -
przywiedzeniowy z
rotacją zew.

Wyprost

Odwiedzenie

Rotacja wew. Wyprostno –

odwiedzeniowy z rotacją
wew.

Zgięcie

Odwiedzenie

Rotacja wew. Zgięciowo –

odwiedzeniowy z rotacją
wew.

wyprost

przywiedzeni
e

Rotacja zew.

Wyprostno -
przywiedzeniowy z
rotacją zew.

KKG

KKD

7.

Strech

bierne rozciągnięcie mięśnia, pobudzające

mięsień do skurczu lub stymulujący napięty

mięsień do silniejszego skurczu

8.

Mechanika ciała terapeuty

(ergonomia pracy, terapeuta zawsze w płaszczyźnie

ruchu)

8.

Promieniowanie pobudzenia

(irradiacja) i wzmocnienia

9.

Timing –

normalna kolejność ruchu, najpierw

aktywność mięśni obwodowych z zaakcentowaniem

w stawie bliższym ruchu w pł. poprzecznej

10.

Timing for emphasis –

zmiany normalnej

kolejności ruchu

11.

Sumowanie bodźców

– czasowe i

przestrzenne

TECHNIKI STOSOWANE W

TECHNIKI STOSOWANE W

PNF

PNF

1)

Techniki agonistycze

(pracujemy jedną grupą

mięśni)



Rytmiczne pobudzanie ruchu –

przejście od

ćwiczeń biernych do ćwiczeń czynnych z oporem



Kombinacja skurczów izotonicznych –

stałe

napięcie mięśni, zmiana położenia przyczepów, naprzemienny skurcz
koncentryczny i ekscentryczny „ja wygrywam, ty wygrywasz”



Replikacja (odtwarzanie) ruchu –

przy

ograniczonym ruchu, max pozycja – opór nasz – rozluźnienie –
pogłębienie ruchu



Strech

–

na początku ruchu, w trakcie – pobudzenie ruchu,

korekcja

2.

Techniki antagonistyczne

(pracujemy na dwóch przeciwnych grupach
mięśni)



Dynamiczna zwrotność ciągła

–

naprzemienne wykonywanie dwóch wzorców w jednej
diagonalnej



Stabilizacja zwrotna –

terapeuta w

diagonalnej, pacjent w pozycji siedzącej lub stojącej,
próba wytrącenia go z równowagi)



Rytmiczna stabilizacja

–

uchwyt terapeuty w

jednym miejscu, ale w różnym kierunku, zmiany
kierunku wolniej niż
w stabilizacji zwrotnej

Technika „trzymaj - rozluźnij” (hold – relax)



Przy bólu pochodzenia stawowego, powodujący
ograniczenia zakresu ruchu



Ruch do granicy bólu, opór terapeuty do momentu
zmęczenia, rozluźnienie



3-5razy z przerwami

Technika „napnij – rozluźnij”



Stymulacja antagonistów, przy ograniczonym
zakresie ruchu



Tj. przy poizometrycznej relaksacji mięśni, ale
zwiększenie zakresu przez czynny ruch mięśni
antagonistycznych



Skurcz agonistów z oporem terapeuty,
rozluźnienie, skurcz antagonistów z oporem
terapeuty



WPŁYW TERAPII:

- Poprawa koordynacji i równowagi

- Zwiększenie siły i wytrzymałości mięśniowej

- Poprawa techniki chodu

- Polepszenie czucia głębokiego

- Zwiększenie zakresów ruchu

WSKAZANIA:

- Pourazowe porażenia i niedowłady

- Urazy rdzenia kręgowego

- Świeże udary mózgu (max do 2 lat)

- Choroby nerwowo-mięśniowe

- Dystrofie mięśniowe

- Stwardnienie rozsiane (SM)

- Różnego rodzaju zaburzenia ruchu

- Skoliozy

- Zaburzenia neurologiczne i ortopedyczne (np.

świeże stany po złamaniach)

  wymagające nauki chodu lub doskonalenia

techniki chodu

koniec

koniec