Podstawy zarządzania

i kierowania

Ewolucja teorii i metod

zarządzania

(wykład)

©dr inż. Jerzy Kupiński

Zagadnienia

1. Organizacja i zarządzanie jako

nauka

2. Nurt klasyczny
3. Nurt psychosocjologiczny
4. Badania operacyjne
5. Kierunek systemowy
7. Kierunek sytuacyjny
8. Kierunek prakseologiczny

1. Organizacja i zarządzanie

jako nauka

• PRZEDMIOTEM BADAŃ nauki - O i Z - są

organizacje i zachodzące w nich procesy, ze

szczególnym

uwzględnieniem

procesu

kierowania.

• METODOLOGIA – sposób podejścia do rozwiązania

problemu badawczego.

• PROBLEM

BADAWCZY

–

zagadnienia

organizacyjne wymagające rozwiązania.

• JĘZYK – czyli terminy jakimi posługuje się nauka.
• INSTYTUCJONALNE

ROZPOWSZECHNIANIE

WIEDZY – nauka nie zachowuje żadnych tajemnic

sama dla siebie – wiedza przekazywana jest w

sposób otwarty i powszechny.

• KONTESTOWANIE – głoszone tezy nie muszą mieć

uzasadnienia w rzeczywistości.

Wniosek

Omawiana nauka dąży do poznania
i objaśnienia rzeczywistości
świata organizacji oraz poszukuje
uogólnień dotyczących prawidłowości i
zasad rządzących tym światem

Nauka O i Z spełnia

funkcje

• metodologiczna - przejawia się

w formułowaniu metod badawczych;

• diagnostyczna - polega na rozpoznawaniu

stanu badanego obiektu;

• opisowa - opisuje organizacje i zachodzące

w nich procesy (np. instrukcje, statuty,

regulaminy itp.);

• eksploatacyjna - jej zadaniem jest przede

wszystkim

wyjaśnianie

zjawisk

(co

spowodowało zaistnienie danego zjawiska?);

• prognostyczna - polega na przewidywaniu

kierunków rozwoju (strategia organizacji).

Interdyscyplinarność nauki

• Organizacja i zarządzanie jest nauką

o rozbudowanej strukturze

wewnętrznej.

• Ze względu na obiekt badań, jej obszar

zainteresowań pokrywa się z wieloma

innymi naukami społecznymi.

• W

tym

sensie

jest

ona

nauką

interdyscyplinarną.

Związek z innymi naukami

EKONOMIA

PRAWO

PSYCHOLOGIA

INFORMATYKA

ERGONOMIA

PRAKSEOLOGIA

STATYSTYKA

MARKETING

SOCJOLOGIA

TEORIA

SYSTEMÓW

MATEMATYKA

ORGANIZACJA

I

ZARZĄDZANIE

FIZJOLOGIA

„Język” nauki

Terminy:

•

strategia, taktyka, operacja są przeniesione

z języka wojskowego;

•

element, relacja, struktura, model pochodzą

z ogólnej teorii systemów;

•

grupa formalna i nieformalna z socjologii;

•

sterowanie,

regulacja,

układ

względnie

odosobniony, sprzężenie zwrotne

z cybernetyki;

•

sprawność działania z prakseologii itd.

Kierunki działalności

naukowej

W

wyniku

wielopłaszczyznowego

podejścia do zarządzania w nauce O i Z
możemy wyróżnić:

• systemową teorię organizacji,
• psychologię organizacji,
• socjologiczną teorię organizacji,
• techniki organizatorskie,
• badania operacyjne,
• prakseologiczna teoria organizacji.

Praca – to wszelki splot czynów mający

na celu pokonywanie trudności dla
zaspokojenia potrzeb ludzkich.

Definicja Pracy

Organizacja i

zarządzanie jako

nauka o pracy

Definicja socjologiczna

pracy

Praca - jest to społecznie zorganizowany

zespół czynności, którego efektem jest
wytwarzanie wartości materialnych
i społecznych (duchowych)
zaspokajających istotne potrzeby ludzkie,
które na bazie istniejących stosunków
społecznych

wyznacza

jednostkom

określoną pozycję w
społeczeństwie.

2. PRZEGLĄD GŁÓWNYCH NURTÓW

ZARZĄDZANIA

1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1990 2004....

Deficyt

siły

roboczej

I wojna

świato

wa

II

wojna
świato

wa

NURT KLASYCZNY (NAUKOWY I ADMINISTRACYJNY)

NURT PSYCHO -SOCJOLOGICZNY

BADANIA OPERACYJNE

PODEJŚCIE SYSTEMOWE

PODEJŚCIE SYTUACYJNE

Pojawia się

IBM PC

• Kierunek naukowego
zarządzania
•

Kierunek

administracyjnego
zarządzania

Nurt klasyczny

Kierunek naukowego

zarządzania

Kierunek ten zrodził się z potrzeb

praktyki, skupiając uwagę na poprawie
wydajności indywidualnej pracowników.

Przedstawiciele:

• Frederick Winslow Taylor
• Henry Laurence Gantt
• Henry Le Chatelier
• Frank i Lilian Gilbreth,
• Henry Ford
• Hariington Emerson,
• Karol Adamiecki.

Frederick Winslow
TAYLOR

– praktyk (zarządzał przedsiębiorstwami) i
teoretyk,
– autor pierwotnych - zasad naukowego
zarządzania:

• naukowo opracować każdy element pracy

człowieka tym samym zastępując starą metodę reguł
roboczych;

• wybrać pracownika w sposób naukowy, a

następnie go wyszkolić, uczyć i doskonalić;

• współpracować z robotnikami, żeby zapewnić

wykonanie wszystkich opracowanych zadań;

• równo dzielić pracę i odpowiedzialność między

kierownictwo a robotników. Kierownictwo powinno
przejąć wszystkie zadania, do których lepiej się nadaje
niż robotnicy.

BIURO

ADMINISTRACYJNE

BIURO

TECHNICZNE

–

Mistrz ds. analizy czasu

pracy,
– Mistrz ds. szkolenia,
– Mistrz zleceń pracy,
– Mistrz ds. dyscypliny.

–

Mistrz ds.

przygotowania
produkcji,
– Mistrz ds. produkcji,
– Mistrz ds. remontów,
– Mistrz ds. BHP i jakości.

Funkcjonalny system zarządzania

Taylora

KIEROWNIK

WYDZIAŁU

Henry Laurence GANTT

• opracował system płac o charakterze

czasowo - premiowym,

• opracował koncepcję współdziałania

pracowników z kierownictwem w szkoleniu,
ocenie i kształtowaniu klimatu współpracy,

• wprowadził graficzne przedstawienie planu

produkcji.

Wykres Gantta

Frank i Lilian

Gilberthowie

• badali ruchy robocze i czas pracy,

• ustalili związek między

zmęczeniem a ruchami

robotników w czasie pracy,

• opracowali zasady ekonomii

ruchów (ergonomia pracy).

Frank i Lilian

Gilberthowie

• badali ruchy robocze i czas pracy,

• ustalili związek między

zmęczeniem a ruchami

robotników w czasie pracy,

• opracowali zasady ekonomii

ruchów (ergonomia pracy).

Zasady ekonomii ruchów roboczych

• obie ręce powinny brać w miarę

możliwości czynny udział w wykonywanej
pracy,

• ruchy rąk powinny odbywać się w

przeciwnych i symetrycznych kierunkach
możliwie jednocześnie,

• ruchy ciągłe i płynne po linii krzywej są

korzystniejsze od ruchów po linii prostej,
z nagłymi ostrymi zmianami kierunku,

• drogi ruchów rąk powinny mieścić się w

normalnej strefie ich zasięgu.

• obie ręce powinny brać w miarę

możliwości czynny udział w wykonywanej
pracy,

• ruchy rąk powinny odbywać się w

przeciwnych i symetrycznych kierunkach
możliwie jednocześnie,

• ruchy ciągłe i płynne po linii krzywej są

korzystniejsze od ruchów po linii prostej,
z nagłymi ostrymi zmianami kierunku,

• drogi ruchów rąk powinny mieścić się w

normalnej strefie ich zasięgu.

Henry Le CHATELIER

-

francuski inżynier, propagator

metod Taylora, człowiek, który
“unaukowił tayloryzm”,

- twórca cyklu działania

zorganizowanego.

Cykl działania zorganizowanego

Le Chateliera

1. Przyjęcie określonego celu (cel ma być

jeden,

ścisły, ograniczony i użyteczny).

2. Zbadanie środków i warunków, które są

potrzebne do osiągnięcia celów.

3. Przygotowanie potrzebnych środków

działania.

4. Wykonanie zamierzonej czynności

stosownie do

powziętego planu.

5. Kontrola osiągniętych wyników.

Henry Ford

• wprowadził produkcję taśmową,
• wprowadził daleko posuniętą

specjalizację,

• zorganizował sieć serwisu usług

naprawczych,

• ograniczył biurokrację zakładową.

Henry Ford

• wprowadził produkcję taśmową,
• wprowadził daleko posuniętą

specjalizację,

• zorganizował sieć serwisu usług

naprawczych,

• ograniczył biurokrację zakładową.

Hariington Emerson

•

zdefiniował

efektywność

jako

pojęcie ilościowe:

„jako stosunek tego, co jest, do tego,
co

powinno

być

(wyrażony

w

procentach)”,

•

wprowadził

pojęcie

inżynierii

efektywności,
która wyjaśniała zasady efektywnego
organizowania

i

zarządzania

produkcją.

12 zasad efektywności Emersona

1. Wyraźnie określony cel.
2. Zdroworozsądkowe podejście do

określenia pracy robotnikom.

3. Fachowe doradztwo.
4. Dyscyplina.
5. Sprawiedliwe i uczciwe

postępowanie.

6. Rzetelna, natychmiastowa,

dokładna i stała
sprawozdawczość.

7. Planowanie działań(Co? Gdzie?

Kiedy?.. Jakimi siłami?..itp..).

8. Opracowanie wzorców, norm i

harmonogramów działania.

9. Przystosowane warunki pracy.
10. Wzorcowe sposoby działania

(standaryzacja metod i operacji).

11. Pisemne regulaminy i instrukcje.
12. Nagradzanie efektywności

(wydajności)

Zasady efektywności c.d.

Karol Adamiecki

Najwybitniejszy

przedstawiciel

naukowego zarządzania w Polsce

• racjonalizacja pracy zespołowej
(każdy

pracownik

równomiernie

obciążony pracą),
• twórca graficznej analizy planowania
pracy zespołowej – harmonogram,
• udowadniał, że pomimo czas nic nie
kosztuje jest jednym z najdroższych
„materiałów”

używanych

przy

produkcji wyrobów,
• twórca praw harmonii.

Efekty jego pracy:

1.Prawo podziału

pracy.

2.Prawo koncentracji.
3.Prawo harmonii.

PRAWO PODZIAŁU

PRACY

Jeśli pracę podzielimy na
czynności

najprostsze

i

uprościmy proces działania, to
umożliwiamy wyspecjalizowanie
się wykonawcy w
konkretnej dziedzinie i w ten
sposób

zwiększamy

skutek

użyteczny pracy pod względem
ilości i jakości.

PRAWO KONCENTRACJI

Jeśli

w

celu

wykonania

zaplanowanego zadania skupimy
w czasie i przestrzeni środki
przystosowane do wykonywania
jednorodnych

funkcji,

to

oszczędzimy wysiłek i użyte
środki lub przy danych zasobach
uzyskamy

najlepszy

efekt

działania.

PRAWO HARMONII

W działaniu zespołowym skutek
użyteczny całości jest zależny
od właściwej koordynacji i
synchronizacji

czynności

przedmiotów kierowanych
w czasie i przestrzeni.

Spostrzeżenie:

Spostrzeżenie:

Przyczyną zbyt niskiej

Przyczyną zbyt niskiej

wydajności jest nie tylko źle

wydajności jest nie tylko źle

wykonywana praca przez

wykonywana praca przez

robotników, lecz również

robotników, lecz również

nierównomierny podział

nierównomierny podział

obowiązków.

obowiązków.

Spostrzeżenie:

Spostrzeżenie:

Przyczyną zbyt niskiej

Przyczyną zbyt niskiej

wydajności jest nie tylko źle

wydajności jest nie tylko źle

wykonywana praca przez

wykonywana praca przez

robotników, lecz również

robotników, lecz również

nierównomierny podział

nierównomierny podział

obowiązków.

obowiązków.

PRAWO OPTYMALNEJ

DZIAŁALNOŚCI

W

trakcie

jakiejkolwiek

działalności, zwiększając rozchód
lub wysiłek, osiąga się w
pewnym punkcie optymalną
wydajność, poza którą skutek

użyteczny maleje

.

Kierunek Administracyjny

Kierunek ten „skupił uwagę”

na naukowym opracowaniu zasad
działalności

administracyjnej

i

bardziej

ogólnych

zasadach

organizacji.

Przedstawiciele:

• Henri Fayol (1841 -1925),

• Max Weber (1864-1920).

Henri FAYOL

– inżynier francuski, zajmował się (praktyce i

teorii)

administrowaniem (zarządzaniem)

organizacjami -

„fayolizm”,
– zdefiniował zarządzanie jako kompleks funkcji:

•

planowania,

• organizowania,
• rozkazywania,
• koordynowania,
• kontrolowania,

– opracował zasady naukowego zarządzania
organizacjami (14 zasad).

1. PODZIAŁ PRACY - umożliwia osiągnięcie
lepszych efektów przy tym samym nakładzie
pracy.

 

2. AUTORYTET - to prawo do rozkazywania
i zdolność do egzekwowania
posłuszeństwa wobec siebie. Osiąga się je
w pełni, jeśli autorytet urzędowy wsparty
jest autorytetem osobistym.

 

3. DYSCYPLINA - w organizacji przejawiać
powinna się w przestrzeganiu norm i
uzgodnień w niej obowiązujących.

 

4. JEDNOŚĆ ROZKAZODAWSTWA - polega na
tym, że podwładny powinien otrzymywać
polecenia tylko od jednej osoby.  

Zasady zarządzania

5. JEDNOLITOŚĆ KIEROWNICTWA – jeden cel
powinien być przedmiotem kierowania jednego
kierownika, posługującego się jednym planem.

 

6.

PODPORZĄDKOWANIE

INTERESU

OSOBISTEGO INTERESOWI OGÓŁU - interes
pracownika lub grupy nie może w organizacji
dominować nad interesami organizacji jako
całości.

 

7.

WYNAGRODZENIE

-

powinno

być

sprawiedliwe zarówno dla pracowników, jak i
pracodawców (kierowników).

8.

CENTRALIZACJA

-

ograniczanie

roli

podwładnych w podejmowaniu decyzji
oznacza centralizację, zwiększanie zaś ich roli
- DECENTRALIZACJĘ.

9. HIERARCHIA - jest to liniowe
uszeregowanie stanowisk kierowniczych na
zasadzie podporządkowania, od najwyższego do
najniższego szczebla organizacji.

10. ŁAD - każda rzecz i każdy człowiek powinny
być na właściwym miejscu we właściwym
czasie.

 

11. "LUDZKIE" TRAKTOWANIE PODWŁADNYCH -
powinno przejawiać się w tym, że kierownicy
powinni odnosić się do podwładnych w sposób
nie tylko sprawiedliwy, ale i przychylny.

 

12.

STABILNOŚĆ

PERSONELU

-

sprzyja

sprawności funkcjonowania organizacji.

 

13. INICJATYWA - podwładnym powinno się
umożliwić uczestniczenie w tworzeniu i
realizacji planów działania organizacji, nawet
jeśli mogą stąd wyniknąć pewne pomyłki.

14. ZGRANIE PERSONELU - zadaniem
kierownika jest utrzymywanie w zespole
atmosfery harmonii sprzyjającej współpracy
personelu.

Max WEBER

Niemiecki socjolog, ekonomista, historyk

i metodolog humanistyki -

zajmował się naukami społecznymi: teorią

socjologii, ekonomią, historią gospodarczą.

– przyjąć wyraźny liniowy podział stanowisk

w organizacji,
– ustalić hierarchię stanowisk dla urzędów, tworzącą
linię podporządkowania od góry do samego dołu,
– każde stanowisko obsadzić przez eksperta,
– stworzyć spójny, proceduralny zestaw zasad w celu
zapewnienia jednolitego wykonania zadań,
– menadżerowie powinni prowadzić przedsiębiorstwo
w sposób bezosobowy,
– kierownicy powinni utrzymywać odpowiedni dystans
z podwładnymi,
– pracownicy powinni być chronieni przed
zwolnieniem z byle powodu.

Biurokratyczny model

organizacji

Nurt klasyczny

dorobek

• wprowadzenie pojęcia naukowe

zarządzanie,

• sformułowanie podstawowych praw

organizacji,

• opracowanie zasad naukowego

zarządzania.

Nurt psycho-

socjologiczny

„bierze

pod

uwagę”

ludzi,

ich

zachowanie i podstawy
oraz relacje między nimi
i współdziałanie grupy (człowiek jako
jednostka społeczna).

Kierunki:

• stosunków międzyludzkich,
• potencjału ludzkiego.

Kierunek stosunków

międzyludzkich

Obszary zainteresowania:

- jednostka i grupa w organizacji oraz ich
zachowanie,
-

przełożony

w

organizacji

oraz

jego

zachowanie,
- integracja potrzeb pracowników z celami
organizacji.

Prekursorzy:

• Abracham Maslow (1908-1970).

Abraham MASLOV

– twierdził, że człowiek działa w celu

zaspokojenia

potrzeb

zgrupowanych

według określonej hierarchii,

– twórca tzw. piramidy potrzeb człowieka,
– ustalił zależność:
przystąpienie do działania w celu

zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu
musi zostać poprzedzone spełnieniem
potrzeby niższego rzędu.

Piramida potrzeb Maslova

Piramida potrzeb
Maslova

Potrzeby

• fizjologiczne

- obejmują zaspokojenie

pragnienia,
głodu, potrzeb socjalno-bytowych,

• bezpieczeństwa

- zagwarantowania

stabilizacji,

• społeczne

- przynależności do grupy,

• uznania

- dumy ze swoich osiągnięć i

szacunku od
innych,

• samorealizacji

- grupują chęć rozwoju i

bycia
najlepszym, dążenia do władzy.

Jest

to

podejście

organizacyjne

-

rozpatruje strony zachowania organizacyjnego
związanego z: zadowoleniem z pracy, stresem,
motywacją,

przywództwem,

dynamiką

grupową, polityką organizacyjną, strukturami
organizacji, konfliktami międzyludzkimi.

Przedstawiciel: Douglas McGregor.

Kierunek potencjału

ludzkiego

Douglas McGregor

Przedstawił dwa poglądy kierowników na
postawy ludzi (1960):

• negatywny - teoria X,
• pozytywny - teoria Y.

Kierownik stosujący teorię X przyjmuje

założenia, że:

1. Pracownicy z natury nie lubią pracy i
unikają jej, kiedy tylko to jest możliwe.

2. Skoro pracownicy nie lubią pracy, należy ich
zmuszać, sprawować nad nimi kontrolę lub
grozić im karami, by osiągnąć zamierzone
cele.

3. Pracownicy unikają odpowiedzialności.

4. Pracownicy chcą otrzymywać wyraźne
dyrektywy, kiedy tylko jest to możliwe.

5. Większość pracowników ponad wszystkie
inne

czynniki

związane

z

pracą

cenią

bezpieczeństwo i wykazują się
małą ambicją.

Kierownik stosujący teorię Y przyjmuje

założenia, że:

1. Pracownicy uważają pracę za coś równie
naturalnego jak odpoczynek czy zabawa.
2. Człowiek angażujący się w dążenie do
osiągnięcia celów sam sobą kieruje i sprawuje
nad sobą kontrolę.
3. Zaangażowanie w cele przedsiębiorstwa jest
funkcją nagród związanych z ich osiągnięciem.
4. Przeciętny człowiek może się nauczyć
przyjmowania odpowiedzialności, a nawet
może do niej dążyć.
5. Umiejętność podejmowania trafnych decyzji
– powszechnie występują w całej populacji
i niekoniecznie są wyłącznie
domeną kierownictwa.
6.

Potencjał

intelektualny

pracowników

wykorzystywany jest jedynie częściowo.

Wnioski płynące z teorii X i Y

Pogląd kierownika na naturę
ludzką jest oparty na pewnym
zbiorze

przyjmowanych

przez

niego założeń i
zachowania w stosunku do
pracownika

kształtuje

odpowiednio do tych założeń.

Nurt psycho-socjologiczny

dorobek

• wprowadzenie czynnika

psychologicznego do teorii o i z,

• zbudowanie rozwiniętej teorii

motywacji, komunikowania się,
podejmowania decyzji,
rozwiązywania konfliktów,
negocjacji, kształtowania się grup
formalnych i nieformalnych.

Badania operacyjne

Wykorzystywanie

metod

matematycznych

do

budowania

modeli, analizy i

rozwiązywania

problemów

organizacyjnych.

Wykorzystywanie

metod

matematycznych

do

budowania

modeli, analizy i

rozwiązywania

problemów

organizacyjnych.

Rozwiązywanie problemów

1. Rozpoznanie sytuacji problemowej.
2. Sformułowanie problemu decyzyjnego,

określenie celu.

3. Opracowanie modelu sytuacji decyzyjnej.
4. Rozwiązanie zadania dostępną metodą.
5. Sprawdzenie poprawności rozwiązania

i ocena realności.
6. Wdrożenie modelu.
7. Kontrola funkcjonowania rozwiązań.

Podejście systemowe

Podejście

systemowe

traktuje

organizację jako

jeden spójny organizm

,

w którym występują

części połączone

ze sobą relacjami i
zależnościami

,

w

celu

uzyskania

pożądanego efektu w postaci wyrobu
lub usługi.

Przedstawiciele:

• Ludwig von Bertalanffy - twórca teorii

systemów,
• N. Wiener - twórca cybernetyki,

Stosowane pojęcia

SYSTEM

- to zestaw składników,

między którymi zachodzą wzajemne

interakcje, i gdzie każdy

składnik połączony jest z

każdym

innym

pośrednio

lub

bezpośrednio,

PODSYSTEMY

- systemy w ramach

większego systemu

SYSTEM

OTWARTY

-

organizacje

prowadzą

ciągłą

wymianę

z

otoczeniem,

SAMOREGULACJA SYSTEMU

- zdolność

do

utrzymania

równowagi

i

korygowania odchyleń,

EWOLUCJA SYSTEMU

- organizacje

mogą podlegać ewolucji wraz ze

zmianą otoczenia,

MODELOWANIE

-

przedstawienie

rzeczywistości

przy

pomocy

uproszczonego modelu, (

umożliwia

opis, badanie i
przewidywanie przyszłych zachowań

),

EFEKT SYNERGII

- współpraca grup

organizacji w celu uzyskania wyższego
efektu 1 + 1 = 3.

Podejście sytuacyjne

–

przejęcie niektórych metod i narzędzi systemowych

do analizy wyodrębnionego, pojedynczego
przypadku,

–

decydująca rola kierownika uzależniona od

konkretnej sytuacji,

– rozwinięcie badań nad stylami kierowania, udziałem

pracowników w procesach decyzyjnych (delegacja
uprawnień) i podziałem zadań w organizacji.

Właściwe zachowanie zależy od danej sytuacji i jej
złożoności. Zadaniem kierowników jest ustalenie
najlepszej metody w danych warunkach z punktu
widzenia zrealizowania celów organizacji.

Nowe tendencje w

praktyce zarządzania

Organizacje działają sprawnie jeśli:
– opierają się na ustalonych warunkach oceny,
– mechanizmach kontroli i awansu,
– specjalizacyjnych ścieżkach kariery,
– troszczą się o pracownika,
– opierają swoje działanie na zaufaniu i

poszanowaniu drugiego człowieka, itp.

Przedstawiciel William Ouchi - Teoria Z

William Ouchi - Teoria Z

Twórca teorii twierdzi, że współczesne

zarządzanie powinno przyjmować następujące
założenia:

 w miejscu pracy powinno się stworzyć
szansę do wykorzystywania i rozwinięcia
zdolności i talentów pracowników,

 stworzyć możliwości współdziałania i
współpracy, by wyeliminować indywidualny
egocentryzm,

 zapewnić dobra i usługi, które zapewniają
przyzwoity poziom egzystencji.

Jeśli chodzi o stosunek do pracownika,
„Teoria Z” postuluje, aby:

- traktować pracownika jak człowieka

zaangażowanego w wiele dziedzin życia, nie
zaś jako kolejne ogniwo łańcucha produkcji,

- sprawiać, by praca dawała radość, była

także

przyjemnością,

- dawać poczucie znaczenia,

- wzmacniać pozytywne zachowania

pracowników,

- angażować wszystkich do procesu

zarządzania,

- być elastycznym, nie tworzyć sztucznych

struktur,

- dbać o otwartą i szczerą komunikację.

Różnice między

poszczególnymi

podejściami:

 Zarządzanie naukowe „Dobrze mi płać”,
 Zarządzanie oparte na technikach
społecznych
„Traktuj mnie dobrze”,
 Zarządzanie uwzględniające „zasoby
ludzkie”
„Wykorzystuj mnie właściwie”,


Podejście

teorii

Y,

psychologii

humanistycznej
i teorii Z – dialog “Porozmawiajmy o wizji,
misji,
rolach i celach”.

1. MARTNIAK Z., Prekursorzy nauki
organizacji i zarządzania(wyd. 2.
rozszerzone), PWE, Warszawa 1993.
2. STONER J. A. F., WANKEL Ch.: Kierowanie.
PWE, Warszawa 2002.
3. Koźmiński A., Piotrowski W., Zarządzanie.
Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2004.

Literatura