Barbara Majkowska – Wojciechowska

Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergii

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Profilaktyka chorób

alergicznych, monitorowanie

stężeń alergenów

Odpowiedź na antygeny

Odpowiedź immunologiczna jest procesem,

w którym organizm broni się przeciw

inwazji obcych substancji poprzez ich:



rozpoznanie,



neutralizację,



eliminację

„

Immunologia Kliniczna” M. Kowalski

Nadwrażliwość na antygeny

IgM

, IgG

I

II

I

II

I

V

IgE atopia,
anafilaksja

IgM

, IgG

kompleksy.

ch. posurowicza

IgM, IgG -

reakcja

poprzetoczeniowa

T (cytokiny T),

kont.zapalenie skóry,

gruźlica

Częstość nadwrażliwości na pokarmy u dzieci

Marek Kowalski (Vr WLek)

„Nadwrażliwość na pokarmy u dzieci łódzkich”

Łódź,

STN 2008

Częstość występowania nadwrażliwości
pokarmowej u dzieci, których matki
przyjmowały leki podtrzymujące ciążę lub
doustne środki antykoncepcyjne.

*

*

*

* p < 0,05

Marek Kowalski V WL STN 2007

Dzieci miejskie/wiejskie Łodzi i
woj.



astma:

16.42%

νs

1.97% (p<0,001)



alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa

38.81%

vs

10.84% (p<0,001)]



SPT+



63,7%

vs

22,7% (p<0,001).



Uczulenia monowalentne oraz na 2-4 alergeny były

częstsze u dzieci wiejskich natomiast prawie czterokrotnie

więcej dzieci miejskich było uczulonych na pięć lub więcej

alergenów (p <0,0001).

B. Majkowska–Wojciechowska , J. Pełka , L. Korzon , A. Kozłowska M.

Kaczała, M. Jarzębska , T. Gwardys , M. L. Kowalski. Prevalence of

allergy, patterns of allergic sensitization and allergy risk factors in

rural and urban children

Allergy 2007

Uczulenia na alergeny roztoczy

dzieci miejskich i wiejskich

•

D. pt.

•

Łódź 32,7%

Mierzyce 11,3%

Nowa Słupia 18%

•

D. f.

•

Łódź, 28,6%

Mierzyce 12,3%

Nowa Słupia 8%

15%

10%

Striking differences in the prevalence of allergic sensitization among school children

living in urban and rural areas in Pola

Striking differences in the prevalence of allergic

sensitization among school children living in urban and rural areas in Poland.

.

B. Majkowska –

Wojciechowska, J. Pełka, L Korzon, M. Kaczała, A.Kozłowska, M. L. Kowalski. EAACI

Amsterdam 2004

„

Higieniczna” patogeneza alergii

atopowej



środowisko wiejskie,



większa częstość

infekcji,



stały kontakt ze

zwierzętami,

sprzyja przestrajaniu

odp. immunologicznej

w kierunku generacji

protekcyjnego profilu

limfocytów Th1, co

może zapobiegać

rozwojowi alergizacji

Th1

Th2

Strachan at all BMJ

1989

„

Higieniczna” patogeneza alergii

atopowej
20 lat póżniej (badania kohortowe)



Infekcje w I r życia nie wykazują związku z

alergicznym nieżytem nosa u dzieci

(Bremner Allergy 2008)



Liczba starszego rodzeństwa odwrotnie

koreluje z wyst. alergicznego nieżytu

nosa

(Bremner Allergy 2008)



Starsze rodzeństwo i liczba wczesnych

infekcji odwrotnie koreluje z AZS

(Benn CS. BMJ 2004; Ponsonby at all 2008)

„

Higieniczna” patogeneza alergii

atopowej
20 lat póżniej (badania kohortowe)



Korelacje ujemne

(ochrona przed wyst.

alergii):



Bogata mikroflora przew. pokarmowego i
(niepasteryzowana żywność)

(Seiskari Clin Exp Immunol. 2007)



Kontakt ze zwierzętami w czasie ciąży

(B. Majkowska – Wojciechowska i wsp. Allergy 2008;
N. Aichbhaumik i wsp. Clin Exp Allergy 2008 )

W zależności od relacji czasowej między
podjęciem działań prewencyjnych a fazą
naturalnego rozwoju choroby atopowej
wyróżniono:



1.

profilaktykę pierwotną adresowaną do populacji

osób zdrowych, jej celem jest zapobieganie

rozwojowi choroby;



2.

profilaktykę wtórną adresowaną do chorych,

zmierzającą do zapobiegania występowaniu objawów

i dalszego postępu choroby atopowej np. prewencja

rozwoju astmy u chorych na atopowe zapalenie

skóry. Badania okresowe umożliwiają postawienie

wczesnego rozpoznania i zastosowanie właściwej

terapii zapobiegającej rozwinięciu się choroby.

Wykorzystuje się w tym celu badania przesiewowe

(ocena poziomu IgE) i szczegółowy wywiad.



3.

profilaktykę trzeciorzędową skierowaną do

pacjentów z rozwiniętą chorobą przewlekłą,

obejmującą działania zmierzające do zapobiegania

zaostrzeniom i dalszemu postępowi choroby.

ASTMA – PREWENCJA

Najważniejsze metody prewencji pierwotnej
chorób alergicznych i astmy w czasie ciąży:



Całkowita eliminacja czynnego i biernego palenia

u kobiet ciężarnych



Immunoterapia swoista

u kobiet chorych na astmę oskrzelową
lub/i alergiczny nieżyt nosa



Stosowanie w ostatnim trymestrze

ciąży probiotyków

u kobiet z grupy ryzyka urodzenia dziecka alergicznego

ASTMA – PREWENCJA
Metody prewencji pierwotnej po
urodzeniu dziecka



karmienie piersią przez

pierwsze 4-6 miesięcy

życia dziecka



wykluczenie z diety

pokarmów stałych do 5

miesiąca życia



u dzieci z grupy ryzyka

rozwoju alergii i braku

możliwości karmienia

naturalnego – dieta

oparta o hydrolizaty

białkowe przez co

najmniej cztery

miesiące życia

FENOTYP = GENOTYP +
ŚRODOWISKO

•

Profil odpow.

immunol.

• Alergia

• Atopowe

zapalenie

skóry

• Astma

TLR-2

IL10 _571

IL4 RA

ILe50Val

FCεRβ1_23

7

CD14_159

Infekcje wirusowe

wiejski styl życia

Żłobek /

przedszkole

Ekspozycja na

zwierzeta

Znaczenie alergenów roztoczy

Znaczenie alergenów roztoczy

patogenezie alergii

patogenezie alergii

W krajach europejskich u około 35%

populacji obserwuje się cechy atopii

Alergeny roztoczy kurzu domowego

uważane są za pierwszoplanową

przyczynę astmy atopowej

i alergicznego nieżytu nosa

B. Majkowska–Wojciechowska

, Allergy 2007

Roztocze kurzu domowego:
Dermatophagoides pteronyssinus,
D. farinae



90% pacjentów z astmą jest uczulonych na alergeny

roztoczy



rozwój ok. 1 msc (temp. 22-25 C,

optym. wilg. wzgl. 75-80%),



Pożywienie naskórki, cząstki organiczne, grzyby,



Wodę absorbują z powietrza



potomstwo jednej samicy to 25-30 roztoczy w ciągu życia,



W 1 g/m kurzu 100-500 do 19 tys.



10-20 grudek kałowych / dz.



(Wg Solarz, Alergoprofil 2008)



2 ug/g/m = uczulenie



10 ug/g/m = reakcja astmy, alergii

(wg WHO)

Podstawowe metody

oceny stężeń alergenów roztoczy



Metoda mikroskopowego
wyszukiwania roztoczy w
preparatach mikroskopowych



Metoda guaninowa – acarex test



Metoda immunoenzymatyczna
(Elisa) – ocena stężeń alergenów
np. Der p 1



Metoda jakościowa / półilościowa
dla Der p 1 (Rapid test Indoor
Biotechnologies)

Wg. Alergia na roztocze. Mediton

2005

Allergen Producer

Airborne Allergen

Allergen Proteins

 

                  

   Roztocze kurzu domowego

 

                          

Feces

 

             

 

Der p 1

Enzym z przewodu pokarmowego

roztoczy

 

                          

Karaluchy

 

                                

Secretions, feces

 

                

  

Bla g 4

Enzymy z przewodu pokarmowego, białka

wiążące (np.wapń)

 

                  

Kot

 

 

                                      

   

Fel d 3

Białka śliny, guczołów łojowych, potowych

skóry kota

 

                             

Pies

Skin flakes,

salivary gland

 

       

                  

Can f 1

Białka psa

Alergeny roztoczy

Dermatophagoides sp.



Der f 1 -

proteaza

cysteinowa



Der f 2 -

?



Der f 3 -

trypsyna



Der f 7



Der f 10 -

tropomiozyna



Der f 11 -

paramiozyna



Der f 14 -

mag3

,

apolipoforyna



Der f 15 –

chitinaza



Der f 16 -

gelsolina/villina



Der f 17 - białko wiążące Ca



Der f 18 -

chitinaza



Der p 1 –

cysteina + seryna



Der p 2 - ?



Der p 3 -

trypsyna



Der p 4 -

amylaza



Der p 5



Der p 6 -

chymotrypsyna



Der p 7



Der p 8 –

transferaza

glutationu



Der p 9 –

seryna

kollagenoliticzna



Der p 10 -

tropomiozyna



apolipoforyna

Wg. Alergia na roztocze. Mediton 2005

Wg. Alergia na roztocze. Mediton 2005

Podstawowe metody eliminacji roztoczy

i redukcji ich alergenów

Zasadniczym sposobem profilaktyki

uczuleń

na alergeny roztoczy jest ich eliminacja

ze środowiska domowego

.

.

Do podstawowych metod prewencji zalicza się:

Obniżenie wilgotności pomieszczeń mieszkalnych

Pranie odzieży i pościeli w temp. >60°C

Do metod skutecznych i dowiedzionych zalicza się:

Stosowanie pokrowców barierowych

Stosowanie odkurzaczy wysokiej klasy

Uczulenia na pyłki
roślin



Brzoza

Łódź 19,%

Mierzyce 0,9%

Nowa Słupia 4%



Trawy /zb.

Łódź 30%

Mierzyce 3%

Nowa Słupia 8%



Babka l.

Łódź 16%

Mierzyce 0,9%

Nowa Słupia 2%



Bylica p.

Łódź 25%

Mierzyce 2%

Nowa Słupia 5%

B. Majkowska–Wojciechowska i wsp.

Allergy 2007

Pyłek roślin

Ziarna pyłku nie tylko przenoszą alergeny. Np. ziarna

brzozy i traw zawieraja bioaktywne lipidy tzw

fitoprostany (pollen-associated lipid mediators, PALMs),

które wykazuja zdolność:



aktywacji ludzkich komórek dendrytycznych,



selektywnego hamowania produkcji IL-12 w tych

komórkach,



aktywacji i migracji granulocytów .



Aktywacja kom. dendrytycznych w obecnosci

fitoprostanu E1 prowadzi do polaryzacji limfocytów w

kierunku Th2.

Oznacza to ze fitoprostan nie tylko

strukturalnie odzwierciedla endogenną prostaglandynę

PGE ale jest tez jej analogiem czynnościowym.

Traidl-Hoffmann C.i wsp.

Allergo Journal 2005

GDZIE SZUKAĆ

KOMUNIKATÓW?

http://

www.umed.lodz.pl/

KatedraImmunologii

/;

www.polleninfo.org