Za: Marek Kochan "Slogany w
polityce i reklamie"
Błędy w sloganach
reklamowych
Cechy dobrego sloganu
1.
Mówi to, co miał mówić, o tym, o czym miał mówić
(przesłanie).
2.
Bierze pod uwagę istotne cechy kontekstu
zewnętrznego, mogące mieć wpływ na odbiór
sloganu.
3.
Jest zauważany, rozumiany i kojarzony z produktem,
którego dotyczy, zapamiętywany.
4.
Wywołuje zaplanowane efekty (intencja).
5.
Spełnia punkty 2-4 w odniesieniu do określonego
targetu (grupy docelowej), a niekoniecznie
wszystkich odbiorców.
BŁĘDEM jest zatem naruszenie jednej (lub kilku)
powyższych cech.
Błąd komunikacyjny
W przypadku sloganów rozpatrywane są
BŁĘDY KOMUNIKACYJNE – zaburzają
proces komunikowania, przez co
zmniejszają skuteczność perswazji.
Błędy te dzielą się na jawne i
niejawne.
Podział błędów
NIEJAWNE – O ich popełnieniu może
wypowiedzieć się tylko nadawca
przekazu, na który składa się slogan.
Mogą dotyczyć:
-
przesłania;
-
niezrealizowania nieoczywistej
intencji;
-
niedopasowania do odbiorców.
Podział błędów (2)
JAWNE – o ich istnieniu może wypowiedzieć się
obserwator zewnętrzny, gdy:
-
należy do grupy potencjalnych odbiorców (lub
grupa jest na tyle szeroka, że obejmuje większość
populacji);
-
na podstawie własnego zachowania może
przewidzieć opinie grupy docelowej;
-
zna wyniki badań marketingowych
przeprowadzonych na grupie docelowej;
-
slogan narusza postulaty 2-3;
-
slogan narusza zasady komunikacji lub
podstawowe zasady retoryczne.
Naruszenie zasady
decorum
Poprzez naruszenie zasady nieodwoływania
się do sfery seksualnej w wypowiedziach
publicznych (odbiorca może poczuć się
zażenowany lub obrażany, więc przekaz
staje się mało skuteczny), np.:
-
slogan reklamowy kopertownic Pitney
Bowles Włóż mi;
-
slogan odkurzaczy Vampyr Mooonstrualne
ssanie.
Naruszenie zasady
decorum (2)
-
slogan reklamowy stacji benzynowej Statoil:
Kierowco, umyj sobie coś;
-
slogan miesięcznika „Film”: Ten film ci się
nie urwie.
Naruszenie zasady decorum oraz retorycznej
zasady identyfikacji może przynieść
pozytywne skutki dla zauważalności
produktu; np.:
-
slogan firmy kosmetycznej: Izis wybawi cię
od przykrej woni potu lub eufemistycznie:
Zaskoczona zapachem twoich stóp?
Naruszenie zasady
decorum (3)
Poprzez użycie słownictwa nacechowanego
potocznie (ale niekoniecznie) wulgarnie, np.:
-
slogan firmy odzieżowej: Odlotowe kolory,
zajebista bawełna! (slogan ten okazał się
mało skuteczny).
Poprzez naruszanie norm, które właśnie się
kształtują lub podlegają zmianom, np.:
- slogan oleju silnikowego: Nikt nie zaszkodzi
mojemu silnikowi, nawet ona. (slogan
utrwalał stereotyp patriarchalny).
Slogany niezwracające
uwagi
Błędy tego typu powstają w skutek zbyt
wysokich wymagań stawianych twórcom
przez nadawców;
w efekcie powstają setki sloganów złożonych
z tych samych wyrazów;
slogany, które są bardzo podobne do siebie
mogą być stosowane zamiennie;
slogany te są niekonkretne i w dużej mierze
nie związane z produktem (można je
przyporządkować do różnych obiektów);
mają niewielką moc perswazyjną.
Slogany niezwracające
uwagi (2)
Grupa pierwsza - hasła zawierające
któreś z kluczowych słów w reklamach
(takich jak: wszystko, jakość, czystość,
więcej, doświadczenie, itp.), np.:
- Wszystkie oblicza piękna, wszystko i
tanio, wszyscy jesteśmy wyjątkowi, itp.
– słowa te zostały „zużyte” i straciły
moc perswazyjną.
Slogany niezwracające
uwagi (3)
Grupa druga:
-
slogany tworzące osobiste relacje
z odbiorcą poprzez użycie
zaimków osobowych ty, twój, np.:
- Myślimy o tobie, Teraz bliżej
ciebie, Reszta zależy od ciebie,
dbamy o ciebie, itp.
Slogany niezwracające
uwagi (4)
Grupa trzecia:
-
slogany oparte na abstrakcyjnym pojęciu,
które wymaga od odbiorcy zbyt dużego
wysiłku interpretacyjnego (powoduje to
zniechęcenie do wnikania w sens przekazu).
Często zawierają słowa-klucze. Np.:
- Trwałość to nasza specjalność, Przewaga
dzięki technice, itp.;
- Siła technologii – nieudolne połączenie
wyrazu konkretnego z abstrakcyjnym.
Absurdalne wieloznaczności,
nieprzemyślane gry słów
Błędy te powstają w wyniku zbyt
niskich kompetencji twórcy
sloganu („kreatywny” za wszelką
cenę), np.:
- slogan biura podróży oferującego
wycieczki do krajów
śródziemnomorskich:
Doprowadzimy cię do ruiny.
Niedoskonałość tłumaczenia
niedopasowanie
do sytuacji
Duża część sloganów jest tłumaczona na
język polski z języków obcych.
Ze względu na globalną strategię firmy,
przetłumaczony slogan ma mieć najbardziej
zbliżoną do oryginału formę, przez co może
tracić siłę jego przekazu, np.:
- slogan BMW: Freunde am Fahren (pl.: Radość
z jazdy).
Gdy tłumaczenie z konieczności nie posiada
formy oryginału, nadawana mu jest polska
dobitność, np.: Renault to pełnia życia.
Mylący brak związku z
produktem
Błąd ten polega na użyciu sloganu
(w którego treści nie występuje
nazwa produktu), który zostanie
zapamiętany w skojarzeniu z
innym obiektem, nie będącym
przedmiotem reklamy (m.in. przez
swoją poetykę, słownictwo, czy
wartości do których nawiązuje).
Błąd w założeniach
komunikacyjnych
Polega na zaistnieniu rozbieżności
między treścią przekazu
(przesłanie, intencja), a istotnymi
cechami odbiorców, np.:
- hasło kampanii społecznej
przeciwko przemocy: Służy do
grania, nie do zabijania.
Brak odporności na
nieżyczliwe modyfikacje
Polega na przeniesieniu sloganu w nowy
kontekst (odbierający mu zamierzony sens oraz
zmieniający wymowę);
Spontaniczne przeróbki sloganów dokonywane
przez odbiorców w celu skompromitowania
ich, wykorzystania do własnych celów (np. w
charakterze żartu sytuacyjnego), czy chęci
„oswojenia” nowego sloganu, np.:
- slogan reklamowy linii lotniczych LOT:
Lataj LOT-em – śniadanie w Warszawie, obiad
w Nowym Jorku
, walizki w Tokio
.
Naruszanie norm
językowych
Błędy negatywnie wpływające na
komunikację i perswazję (występują
rzadko);
Błędy, które nie mają znaczenia dla
odbiorców (nie zalicza się ich do błędów
komunikacyjnych);
Często błędy językowe mają służyć
zwróceniu uwagi odbiorcy na slogan (a
co za tym idzie – na produkt);
Bibliografia
Kochan M., Slogany w polityce i
reklamie, Warszawa: 2003.