Opieka nad pacjentem z

Opieka nad pacjentem z

niewydolnością żylną

niewydolnością żylną

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w
Oświęcimiu
Iwona Kaszuba

Niewydolność żylna

Niewydolność żylna

CVI – Chronic venous insufficiency

Utrudniony odpływ krwi żylnej z

kończyn dolnych

Prawidłowy odpływ krwi żylnej z kończyn

dolnych zapewniają żyły powierzchowne i
głębokie.

Żyły układu powierzchownego leża w tkance

podskórnej, są odpowiedzialne za ok. 10%
odpływu krwi z kończyny (ż. odpiszczelowa,
ż. odstrzałkowa)

Układ głęboki połączony jest z

powierzchownym przez układ żył
przeszywających (perforatorów).

Za sprawne funkcjonowanie wszystkich 3

układów odpowiedzialne są zastawki żylne.

Największe znaczenie dla prawidłowego

ruchu krwi żylnej ma praca łydek.

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka



Płeć żeńska



Wiek >40



Predyspozycje genetyczne



Otyłość



Zaparcia



Ciąża



Długotrwałe siedzenie lub stanie



Palenie papierosów



Ekspozycja na wysokie temperatury

Objawy niewydolności

Objawy niewydolności

żylnej

żylnej



Żylaki



Obrzęk



Zaczerwienienie skóry



Miejscowy wzrost ciepłoty skóry



Zmiany skórne – przebarwienia



Wypryskowe zapalenie skóry



Stwardnienie włókniste skóry



Owrzodzenie żylne goleni

Rodzaje niewydolności

Rodzaje niewydolności

żylnej

żylnej



Żylaki kończyn dolnych



Zakrzepowe zapalenie żył

powierzchownych kończyn
dolnych



Zakrzepowe zapalenie żył

głębokich kończyn dolnych



Przewlekła niewydolność żylna

Żylaki kończyn dolnych

Żylaki kończyn dolnych



Wrzecionowate, workowate poszerzenia żył
powierzchownych z ich wydłużeniem lub skręceniem



Pierwotne – nieprawidłowości budowy ściany
naczynia, niewydolność zastawek, rozciągnięcie
naczynia, zastój żylny (praca stojąca, noszenie
ciężarów) wtórne – po przebytej zakrzepicy żył
głębokich



Próba Trendelenburga i Perthesa



Leczenie zachowawcze: unoszenie kończyn,
leczenie uciskowe, leczenie farmakologiczne:
pochodne kasztanowca, diosminy, niesteroidowe leki
przeciwzapalne



Leczenie chirurgiczne

Zakrzepowe zapalenie żył

Zakrzepowe zapalenie żył

powierzchownych

powierzchownych



Współwystępuje z żylakami k. dolnych



Częściowe lub całkowite zamknięcie żyły
skrzepliną śródnaczyniową połączone z
objawami zapalenia ściany żylnej



Przyczyny: uraz mechaniczny, chemiczny,
promieniowanie, infekcje



Obraz kliniczny: twardy, bardzo bolesny,
pokryty napiętą i zaczerwienioną skórą
powrózek( żylak ze skrzepliną) wraz ze
zmienioną zapalnie tk. podskórną



Leczenie: heparyna s.c., niesteroidowe leki
p/zapalne, kompresjoterapia,

Zakrzepica żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich



Powikłania: zator tętnicy płucnej!, zespół
pozakrzepowy



Może przebiegać bezobjawowo



Obraz kliniczny: jednostronny obrzęk kończyny
(grzbietu stopy, kostek, podudzia), obustronny obrzęk
kończyn dolnych (obustronna zakrzepica biodrowo-
udowa), stałą bolesność, lub bolesność powodowana
przez ucisk, czerwonosine zabarwienie skóry.



Objaw Payera: głęboka bolesność przy ucisku
przyśrodkowej krawędzi sklepienia stopy



Objaw Louvela: nasilenie się bólu wzdłuż żyły objętej
zakrzepicą podczas kaszlu lub kichania



Objaw Homansa: bolesnośc w tylnej części podudzia
podczas szybkiego grzbietowego zgięcia stopy



Kliniczne czynniki ryzyka: unieruchomienie,
przebyta zakrzepica żył głębokich,
nowotwory złośliwe, zabiegi chirurgiczne i
ortopedyczne, rozległą złamania i urazy,
obecność cewnika w dużych naczyniach
żylnych, udar mózgu, zastoinowa
niewydolność krążenia, doustne
przyjmowanie hormonów



Leczenie: heparyna drobnocząsteczkowa,
niefrakcjonowana, leki p/zapalne, leki
fibrynolityczne

Przewlekła niewydolność

Przewlekła niewydolność

żylna

żylna



Utrwalone zaburzenie przepływu krwi żyłami
kończyn dolnych (powierzchownych i głębokich)



Niewydolność zastawek żylnych – refluks żylny



Objawy: uczucie ciężkości kończyn pod koniec
dnia, obrzęk w okolicy kostek, bolesne kurcze
łydek (w nocy), chromanie żylne (ból,
rozpieranie łydek po pionizacji)



Często towarzyszą żylaki i owrzodzenia



Leczenie: unikanie długotrwałego stania, wyższe
układanie kończyn podczas snu,
kompresjoterapia, leczenie farmakologiczne, leki
flebotropowe, p/zapalne, leczenie chirurgiczne.

Różnicowanie owrzodzeń

Różnicowanie owrzodzeń



Tętnicze: chromanie przestankowe,

bóle spoczynkowe, lokalizacja:

grzbiet palców, stopy, pięta lub

przednia powierzchnia goleni. Na

ogół ma kolor szary/czarny, suche

dno, pokryte tkankami martwiczymi



W przebiegu cukrzycy: występują w

miejscach powtarzających się

urazów np. podeszwa stopy, lub

części dystalne – palce stóp

Różnicowanie owrzodzeń

Różnicowanie owrzodzeń



Owrzodzenia żylne: powyżej

kostki przyśrodkowej, głębokie,
pokryte suchą lub rozpływną
martwicą, skóra wokół
zaczerwieniona

Profilaktyka CVI

Profilaktyka CVI



Aktywny wypoczynek



Zwalczanie nadwagi



Zmiana przyzwyczajeń (sposób

ułożenia ciała w pracy, w nocy)



Medyczne wyroby o zmiennym

nacisku (podkolanówki, pończochy

uciskowe)



Hydroterapia: pod koniec kąpieli

przez 10s oblewać nogi zimną wodą



Maści i żele flebotropowe

Cele leczenia

Cele leczenia

flebotropowego

flebotropowego



Poprawa elastyczności kapilar



Wzrost wytrzymałości naczyń



Zwiększony drenaż limfatyczny



Poprawa opróżniania żył



Diosmina, Hesperydyna, Rutyna,

Eskulina

Wskazania do leczenia

Wskazania do leczenia

flebotropowego

flebotropowego



Obrzęk, ból, uczucie ciężkości,

kurcze nocne



Niewielkie żylaki nie wymagające

kompresji



Zespół napięcia

przedmiesiączkowego



Prewencja obrzęków (długa

podróż, lot samolotem)



Leczenie owrzodzeń

Postępowanie

Postępowanie

zachowawcze

zachowawcze



Modyfikacja stylu życia



Kompresjoterapia



Farmakoterapia

Postępowanie w owrzodzeniu

Postępowanie w owrzodzeniu

żylnym podudzi

żylnym podudzi



Oczyszczenie rany 0,9% NaCl –

ułatwia proces ziarninowania



Założenie żelu Intrasite, –

oczyszcza ranę z tkanki martwiczej



Opatrunek typu Jelonet –

wazelinowe gaziki zapewniające
wilgotność, zabezpieczają przed
odrywaniem się tkanki gojącej się



Opatrunek mocujący



Kompresja: za pomocą bandaża

elastycznego, należy zakładać przed

wstaniem z łóżka, założyć od podstawy

palców, największy ucisk zastosować na

stopie – zapewniający przepływ tętniczy,

stopniowo przechodząc w kierunku kolana

stosować ucisk malejący, ostatni zwój

przytrzymujący założyć 2-3 cm poniżej

kolana.

Po zagojeniu owrzodzenia stosować

podkolanówki/pończochy o zmiennym

ucisku



Relaxsan



Pompea



Vera

Diagnozy pielęgniarskie

Diagnozy pielęgniarskie

Ból, obrzęk, zmiany skórne

Cel opieki: zmniejszenie dolegliwości

Działania pielęgniarskie:



Stosowanie opatrunku kompresyjnego na
kończynę z bandaży elastycznych lub pończoch
przeciwżylakowych



Uniesienie kończyny na wysokość 15-20 powyżej

poziomu serca



Stosowanie przerywanego ucisku goleni 1 x
dziennie za pomocą mankietu
pneumatycznego zwiększającego szybkość
przepływu krwi



Pomiar obwodu kończyny 1 x dziennie w
wyznaczonym miejscu – powyżej kostek, w
połowie łydki, w połowie uda – zapis
pomiarów w dokumentacji chorego



Podawanie leków zgodnie z kartą zleceń –
leki flebotropowe

Możliwość wystąpienia

zakrzepowego zapalenia żył
powierzchownych

Cel opieki: zapobieganie zakrzepowemu zapaleniu żył

Działania pielęgniarskie:



Zakładać opaski elastyczne lub proponować
pończochy uciskowe



Zalecać unoszenie kończyn w nocy o 15-20

powyżej poziomu serca



Zachęcać do ćwiczeń, np. ćwiczenia rotacyjne
stawu skokowego, „maszerowanie” w wannie
wypełnionej kilkoma centymetrami chłodnej wody



Zalecać redukcję masy ciała



Unikać dymu tytoniowego



Zalecać noszenie obuwia na niezbyt wysokim
obcasie



Udział w farmakoterapii – leki przeciwzapalne
doustne lub miejscowe



Zalecać aktywność ruchową



Unikanie ekspozycji cieplnej (gorące kąpiele,
promienie słoneczne)



Szybkie uruchamianie po zabiegach operacyjnych



Przestrzegać zasad aseptyki przy zakładaniu i
obsłudze dostępu żylnego

Możliwość wystąpienia zatoru

tętnicy płucnej z powodu
zakrzepicy żył głębokich

Cel opieki: zapobieganie powikłaniom, wczesne

rozpoznanie

Działania pielęgniarskie:



Podawanie heparyny niefrakcjonowanej we
wlewie dożylnym z użyciem pompy infuzyjnej w
ilości minimum 1000 j./h (24000 j.-40000 j. na
dobę) lub heparyny drobnocząsteczkowej w
dawkach terapeutycznych zgodnie z kartą zleceń



Monitorowanie parametrów biochemicznych
układu krzepnięcia (APTT) co 6h, a następnie
1 x dziennie w przypadku podawania
heparyny niefrakcjonowanej.



Obserwacja stanu klinicznego chorego w celu
rozpoznania zatoru tętnicy płucnej (tętno,
CTK, świadomość, oddech, saturacja) i
rozpoznania powikłań leczenia (krwawienia z
dziąseł, dróg rodnych, przewodu
pokarmowego, krwiaki na skórze)

Możliwość wystąpienia krwotoku

żylnego z powodu pęknięcia
żylaka

Cel opieki: zapobieganie krwotokowi żylnemu

Działania pielęgniarskie:



Ułożenie chorego w pozycji leżącej



Wysokie uniesienie kończyny



Założenie opatrunku uciskowego na miejsce
krwawienia



Kontrola CTK i tętna



Zapewnienie dostępu do żyły obwodowej



Konsultacja chirurgiczna

Możliwość wystąpienia zaburzeń w

ukrwieniu kończyny i krwawień
po zabiegu operacyjnym z
powodu żylaków k. dolnych

Cel opieki: zapobieganie powikłaniom, wczesne

rozpoznanie

Działania pielęgniarskie:



Uniesienie kończyny operowanej o 15-20 powyżej

poziomu serca



Obserwacja opatrunku i drenu założonego do rany



Ocena ruchomości operowanej kończyny



Kontrola założonych opasek elastycznych
(zbyt silny ucisk może powodować ból,
obrzęk, zmianę zabarwienia skóry)



Obserwacja ocieplenia kończyny,
zabarwienia skóry i dolegliwości zgłaszanych
przez pacjenta, np. drętwienie



Podawanie leków przeciwbólowych zgodnie z
kartą zleceń



Podstawy pielęgniarstwa

chirurgicznego, red. E.
Walewskiej, PZWL, Warszawa
2006